- Hoàn thiện pháp luật về thủ tục giải quyết các vụ án hành chính. - Chuyên ngành: Lý luận nhà n-ớc và pháp quyền Mã số: 50501. - Từ tr-ớc đến nay, việc giải quyết kịp thời và hiệu quả các khiếu nại tố cáo của công dân luôn đ-ợc Đảng và Nhà n-ớc quan tâm và coi đó là một trong những nhiệm vụ quan trọng, thể hiện bản chất tốt đẹp của Nhà n-ớc ta, Nhà n-ớc của dân, do dân và vì dân, thể hiện trách nhiệm của cơ quan nhà n-ớc tr-ớc công dân. - Từ tr-ớc khi Toà án hành chính đ-ợc thành lập, việc giải quyết khiếu nại, tố cáo đ-ợc giao cho các cơ quan hành chính nhà n-ớc.. - Cho đến năm 1996, với việc thành lập Toà án hành chính, thì ngoài việc khiếu nại tại các cơ. - quan hành chính nhà n-ớc, công dân còn có quyền khởi kiện một quyết định hành chính, hành vi hành chính ra toà án để yêu cầu giải quyết.. - Sau khi Toà án hành chính đi vào hoạt động 1.7.1996, số vụ kiện đ-a đến Toà hành chính t-ơng đối lớn và tăng nhanh qua từng năm. - Tính đến nay, Toà án nhân dân đã thụ lý và giải quyết hàng ngàn vụ. - Việc giải quyết vụ án hành chính trong thời gian qua đã có những kết quả tích cực.. - Nhiều vụ kiện phức tạp đã đ-ợc giải quyết dứt điểm, thấu tình đạt lý, có ảnh h-ởng tích cực trong d- luận.. - Việc giải quyết các vụ án hành chính đã thúc đẩy tinh thần trách nhiệm, tăng c-ờng kỷ luật, kỷ c-ơng của các cơ quan hành chính nhà n-ớc, nâng cao trách nhiệm của cán bộ công chức trong thi hành công vụ, bảo vệ đ-ợc quyền lợi hợp pháp cho nhân dân. - đ-ợc niềm tin, đồng thời cũng nâng cao đ-ợc ý thức pháp luật của các chủ thể trong điều kiện xây dựng nhà n-ớc pháp quyền. - Tuy nhiên, thực tế giải quyết vụ án hành chính trong thời gian qua còn nhiều hạn chế và bất cập. - Trong khi đó, số án hành chính đ-ợc thụ lý và số án hành chính đ-ợc đem ra xét xử chiếm một tỷ lệ nhỏ, không phản ánh đúng thực tiễn khiếu kiện của công dân.. - Một trong những nguyên nhân hết sức quan trọng của tình hình trên đây đó là những v-ớng mắc, hạn chế ngay trong các quy định pháp luật về thủ tục giải quyết các vụ án hành chính. - Các quy định pháp luật về thủ tục giải quyết các vụ án hành chính còn mâu thuẫn, ch-a. - đồng bộ, thống nhất, ch-a thể hiện đ-ợc tính đặc thù của việc xét xử vụ án hành chính, mà mang tính sao chép của thủ tục tố tụng dân sự. - Nhiều quy định thiếu chặt chẽ, phức tạp, khó hiểu làm cho không chỉ ng-ời dân mà ngay cả các cán bộ toà án, thẩm phán hành chính cũng cảm thấy. - Quyền khởi kiện của công dân đ-ợc quy định quá chặt chẽ, thiếu cởi mở, thẩm quyền xét xử vụ án hành chính của toà án còn hạn hẹp, việc tổ chức và phân định thẩm quyền của toà án nhân dân các cấp ch-a đảm bảo đ-ợc tính độc lập của toà án.v.v.. - Từ một số vấn đề lý luận về thủ tục giải quyết các vụ án hành chính, và trên cơ sở thực trạng pháp luật hiện hành về tố tụng hành chính, Luận văn đã đ-a ra các giải pháp hoàn thiện pháp luật thực định trong lĩnh vực này nhằm thúc đẩy có hiệu quả việc giải quyết các vụ án hành chính tại toà án nhân dân.. - Chính vì vậy, chúng tôi chọn đề tài "Hoàn thiện pháp luật về thủ tục giải quyết các vụ án h¯nh chính” l¯m đề t¯i nghiên cứu của mình.. - Về tài phán hành chính ở n-ớc ta có một số công trình nghiên cứu nh-: Một số vấn đề về tài phán hành chính ở Việt nam, NXB. - Lê Bình Vọng: Thiết lập tài phán hành chính ở n-ớc ta, NXB.TP Hồ Chí Minh, 1996 của TS. - Đề tài khoa học cấp bộ: Quyết định hành chính và hành vi hành chính - đối t-ợng xét xử của toà án hành chính do TS. - Giáo trình Luật hành chính của Tr-ờng Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình Luật hành chính của Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội, Giáo trình Luật hành chính và tài phán hành chính của Học viện Hành chính quốc gia, các bài nghiên cứu trên Tạp chí Toà án nhân dân, Tạp chí Nhà n-ớc và pháp luật, Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, Tạp chí Thanh tra.... - Tuy nhiên, các công trình, bài viết trên do yêu cầu nghiên cứu khác nhau, nên mới chỉ xem xét và giới hạn ở mhững khía cạnh nhất định, ch-a có đề tài nào chuyên sâu nghiên cứu một cách đầy đủ, hệ thống và toàn diện về thủ tục giải quyết vụ án hành chính. - Việc giải quyết khiếu nại tại các cơ quan hành chính nhà n-ớc tỏ ra kém hiệu quả và không đáp ứng đ-ợc yêu cầu của xã hội. - Trong khi đó, các vụ án hành chính thụ lý tại các toà án để giải quyết là rất ít. - Thủ tục tố tụng hành chính đ-ợc quy định nh- hiện nay là ch-a phù hợp với đặc điểm của vụ án hành chính, còn nhiều bất cập với đòi hỏi của thực tiễn rất sôi động và cấp thiết. - Trên cơ sở phân tích những quy định của pháp luật thực định về thủ tục giải quyết các vụ án hành chính, có liên hệ với thực tiễn giải quyết vụ án hành chính, đề tài muốn chỉ ra những nguyên nhân, yếu tố tác động giữa các quy định của pháp luật với thực tiễn.. - Trên cơ sở đó, đ-a ra các giải pháp kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật về thủ tục giải quyết các vụ án hành chính, tăng c-ờng pháp chế XHCN, nâng cao trách nhiệm của các công chức, cán bộ, cơ quan nhà n-ớc trong hoạt động công quyền, bảo vệ quyền và lợi ích của công dân.. - Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu các quy định pháp luật về thủ tục giải quyết các vụ án hành chính chủ yếu trong Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án hành chính đ-ợc Uỷ ban Th-ờng vụ Quốc hội thông qua 21.5.1996 và Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án hành chính 1996 và đ-ợc Uỷ ban Th-ờng vụ Quốc hội sửa đổi, bổ sung năm 1998, bao gồm các nguyên tắc xét xử vụ án hành chính, những ng-ời tham gia tố tụng, thẩm quyền của toà án nhân dân trong việc giải quyết khiếu kiện hành chính, trình tự, thủ tục giải quyết các vụ án hành chính tại toà án, từ thủ tục khởi kiện, thụ lý xét xử vụ án hành chính, thủ tục xét sử sơ thẩm, thủ tục xét xử phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm đến vấn đề về thi hành quyết định, bản án hành chính có hiệu lực, và thực tiễn xét xử các vụ án hành chính tại toà án từ năm 1996 đến nay.. - Đề tài làm rõ cơ sở khoa học của việc hoàn thiện pháp luật về trình tự thủ tục giải quyết vụ án hành chính.. - Đề tài cũng đi sâu, phân tích thực trạng pháp luật về thủ tục giải quyết vụ án hành chính.. - Đ-a ra kiến nghị, giải pháp hoàn thiện pháp luật thủ tục giải quyết các vụ. - án hành chính nhằm góp phần thúc đẩy làm tốt hơn nữa thực tiễn giải quyết các khiếu kiện hành chính tại toà án nhân dân.. - Đề tài nghiên cứu góp phần nâng cao cơ sở lý luận của vấn đề giải quyết vụ án hành chính, thúc đẩy hoàn thiện pháp luật tố tụng hành chính và hệ thống pháp luật nói chung.. - Ch-ơng 1: Một số vấn đề lý luận về vụ án hành chính và thủ tục giải quyết vụ án hành chính. - Ch-ơng 2: Thực trạng pháp luật về thủ tục giải quyết vụ án hành chính. - Ch-ơng 3: Ph-ơng h-ớng hoàn thiện pháp luật về thủ tục giải quyết vụ án hành chính.. - thủ tục giải quyết các vụ án hành chính 1.1 Sự cần thiết thành lập Toà án hành chính tại Việt nam.. - Tranh chấp hành chính nảy sinh th-ờng ngày trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. - Giải quyết tranh chấp hành chính luôn là một vấn đề quan trọng đ-ợc các nhà n-ớc không phân biệt chế độ chính trị hay hình thức tổ chức quyền lực hết sức quan tâm. - Bên cạnh các Toà án hình sự, dân sự chuyên giải quyết các tranh chấp giữa các cá nhân trong xã hội đã đ-ợc thừa nhận từ lâu. - Xét về ph-ơng diện dân chủ thì tài phán hành chính là một cơ chế bảo đảm quyền dân chủ cho công dân khi họ cho rằng các cơ quan công quyền trong quy trình thực hiện công vụ đã. - Xét về ph-ơng diện pháp chế thì tài phán hành chính là một công cụ hữu hiệu để Nhà n-ớc kiểm soát sự hoạt động của bộ máy quản lý,. - Xuất phát từ quan điểm đó, Nghị quyết Ban chấp hành Trung -ơng Đảng lần thứ 8 (khoá VII) đã chỉ ra một trong những nội dung cơ bản của cải cách hành chính nhà n-ớc ta trong giai đoạn tr-ớc mắt là:. - Xúc tiến thiết lập hệ thống Toà án hành chính để xét xử c²c khiếu kiện của dân đối với c²c quyết định h¯nh chính.” [10]. - 1.1.1.Việc thành lập Toà án hành chính và vấn đề xây dựng nhà n-ớc pháp quyền ở Việt nam.. - Trách nhiệm đó tr-ớc hết là các bảo đảm pháp lý để thực hiện các quyền tự do, dân chủ nâng cao dân trí, ngăn ngừa các hành vi lạm quyền từ phía bộ máy hành chính.. - Nh-ng xét về ph-ơng diện khoa học, cách giải quyết khiếu nại theo ph-ơng thức này thiếu một cơ chế đảm bảo cho công dân có thể tranh luận, tham gia một cách bình đẳng với cơ quan nhà n-ớc khi xảy ra oan sai, thiếu một cơ quan xét xử độc lập, khách quan, thiếu một cơ chế kiểm soát hữu hiệu tính hợp pháp trong hoạt động quản lý. - Do vậy để giải quyết vấn đề này, đòi hỏi có một cơ quan chuyên thực hiện chức năng tài phán hành chính, hoạt động theo nguyên tắc xét xử chỉ tuân theo pháp luật. - Cơ quan này có trách nhiệm kiểm tra, kiểm soát, phán quyết việc thực thi pháp luật của các cơ quan nhà n-ớc, các cán bộ, công chức nhà n-ớc.. - Cơ cấu tổ chức bộ máy nhà n-ớc cồng kềnh, hoạt động kém hiệu lực, hiệu quả. - Trong khi đó, hầu hết các n-ớc trên thế giới đều đã thành lập Toà án hành chính, Toà án hành chính lâu đời nhất phải kể đến Cộng hoà Pháp đ-ợc thành lập từ cách đây hơn 200 năm, Cộng hoà Liên bang Đức, các n-ớc châu Âu, châu Mỹ, châu á nh- Trung quốc, Thái Lan,. - có thể nói, Toà án hành chính nh- sản phẩm tất yếu của sự phát triển của nền văn minh nhân loại trong một xã hội công dân, ở đó, công dân không chỉ biết sử dụng quyền. - hội có yếu tố n-ớc ngoài ở n-ớc ta ngày càng nhiều, các tranh chấp hành chính có yếu tố n-ớc ngoài sẽ ngày càng phong phú, đa dạng. - Khi phát sinh những tranh chấp, họ cũng đ-ợc quyền phản ứng với cơ quan nhà n-ớc có thẩm quyền. - Trong khi đó, hầu hết các n-ớc trên thế giới và trong khu vực đã có Toà án hành chính. - Do vậy việc thiết lập Toà án hành chính. - để giải quyết các tranh chấp hành chính mang tính quốc tế cũng là một yêu cầu cần thiết ở n-ớc ta trên con đ-ờng hội nhập.. - Chính phủ (1994), Tờ trình 7120/CP trình Uỷ ban Th-ờng vụ Quốc hội Quốc hội về dự án Luật tổ chức Toà án hành chính, ngày . - Chính phủ (1995), Tờ trình 1008/CP trình Uỷ ban Th-ờng vụ Quốc hội Quốc hội về dự án Luật tổ chức Toà án hành chính, ngày 2.3.1995.. - Chính phủ (1995), Tờ trình 1650/CP trình Quốc hội về dự án Luật tổ chức Toà án hành chính, ngày 30.3.1995.. - Đào Kim C-ơng (2001), Một số căn cứ huỷ quyết định hành chính bị khiếu kiện, cơ quan nhà n-ớc ban hành quyết định gây thiệt hại cho công dân, Tạp chí TAND, số 5.. - Đặng Xuân Đào(2002), Về quy định tại Khoản 10 Điều 11 Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án hành chính, Tạp chí TAND số 12.. - Đại học quốc gia Hà nội (2002), Khoa Luật, Nhà n-ớc Việt nam tr-ớc thềm thế kỷ XXI, NXB Công an nhân dân, Hà nội.. - Đại học quốc gia Hà nội (1997), Giáo trình Lý luận chung về nhà n-ớc và pháp luật, Khoa Luật, NXB Đại học quốc Hà Nội.. - Nguyễn Hồng Hà (2002), Xung quanh một vụ khiếu kiện hành chính ở tỉnh Khánh hoà, Tạp chí dân chủ và pháp luật, số 3.. - Lê Quang Hậu (2002), Vấn đề thời hiệu trong xử lý công chức vi phạm kỷ luật qua một vụ án hành chính, Tạp chí TAND số 10.. - Học viện Hành chính quốc gia (2001), Luật Hành chính và tài phán hành chính, NXB Đại học quốc gia Hà nội.. - Học viện Hành chính quốc gia (1992), Từ điển Pháp - Việt Pháp luật hành chính, NXB Thế giới, Hà nội.. - Đinh Văn Minh (1995), ý nghĩa khoa học và thực tiễn của việc giải quyết khiếu nại theo cấp hành chính, Tạp chí Thanh tra số 3.. - Đinh Văn Minh (1995), Tài phán hành chính so sánh, NXB Chính trị quốc gia, Hà nội.. - Đinh Văn Minh (1994), Tố tụng hành chính ở Trung Quốc, Tạp chí Thanh tra số 6,7,8.. - Mai Linh (2000), về Điều 13 Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án hành chính, Tạp chí TAND số 8.. - Pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính 2002.. - Pháp lệnh Thủ tục giải quyết các vụ án hành chính và h-ớng dẫn thi hành (1997), NXB Chính trị quốc gia.. - Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh Thủ tục giải quyết các vụ án hành chính (1999), NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội.. - Thanh tra nhà n-ớc (1998), Báo cáo tổng kết việc thực hiện Pháp lệnh Khiếu nại, tố cáo của công dân năm 1991.. - Thanh tra nhà n-ớc (2002), Thông tin khoa học số 4.. - Toà án nhân dân tối cao, Công văn số 39/KHXX h-ớng dẫn thực hiện một số điều của Pháp lệnh Thủ tục giải quyết các vụ án hành chính, ngày 6.7.1996.. - Toà án nhân dân tối cao, Tài liệu tham khảo một số vụ án hành chính do Uỷ ban Thẩm phán và Toà hành chính toà án nhân dân tối cao xét xử giám đốc thẩm.. - Tr-ờng Đào tạo các chức danh t- pháp (2001), Giáo trình kỹ năng giải quyết các vụ án hành chính tập 1, 2 NXB Công an nhân dân, Hà Nội.. - Tr-ờng Đại học Luật (1997), Giáo trình Luật Hành chính Việt nam, NXB Công an nhân dân, Hà nội.. - Tạp chí Dân chủ và pháp luật, Bộ T- pháp (2001), Số chuyên đề về Toà hành chính và việc giải quyết khiếu kiện của tổ chức, công dân, tháng 12.. - Đinh Văn Mậu (1996), Luật hành chính Việt Nam, NXB Thành phố Hồ Chí Minh.. - Đinh Văn Mậu (1996), Tài phán hành chính ở Việt nam, NXB Thành phố Hồ Chí Minh.. - Phạm Hồng Thái, TS.Đinh Văn Mậu (2000), Lý luận chung về nhà n-ớc và pháp luật, NXB Đồng Nai.. - Đoàn Trọng Truyến (1996), Một số vấn đề về xây dựng và cải cách hành chính nhà n-ớc Việt nam, NXB Chính trị quốc gia, Hà nội.. - Mai Đình Toàn (2002), Khi ng-ời khởi kiện kháng cáo vắng mặt trong phiên toà phúc thẩm vụ án hành chính, Tạp chí Dân chủ và Pháp luật, số 12.. - Viện Kiểm sát nhân dân tối cao (1999), H-ớng dẫn Thực hiện công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính –lao động- kinh tế và tuyên bố phá sản doanh nghiệp,ngày 03.2.1999. - Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, H-ớng dẫn Thực hiện chỉ thị số 01/2001/CT/VKSTC ngày 10.1.2001 của Viện tr-ởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao về công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính-lao động-kinh tế&PSDN, ngày ngày 2.2. - Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, H-ớng dẫn Thực hiện chỉ thị số 03/2002/CT-VKSTC ngày của Viện tr-ởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao về công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính-lao động- kinh tế &. - Viện Nhà n-ớc và pháp luật (1992), Tìm hiểu về nhà n-ớc pháp quyền, NXB Pháp lý.. - Viện nghiên cứu khoa học pháp lý, Bộ t- pháp (1997) Về Nhà n-ớc pháp quyền XHCN Việt nam, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội.. - Lê Bình Vọng (1994), Một số vấn đề về tài phán hành chính ở n-ớc ta, NXB Chính trị quốc gia.. - Nguyễn Cửu Việt (2000), Giáo trình Luật hành chính Việt Nam, NXB Đại học quốc gia Hà nội.. - Nguyễn Cửu Việt (2002), Dân chủ trực tiếp và nhà n-ớc pháp quyền, Tạp chí Nghiên cứu Lập pháp số 2.. - TS.Wolf Ruediger Schenke (2000), Luật Tố tụng hành chính của Cộng hoà Liên bang Đức, NXB Chính trị quốc gia, Hà nội.