- MỐI QUAN HỆ GIỮA TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ. - VÀ ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI TẠI KHÁNH HÒA Hồ Thị Thanh Mai 1 và Phạm Thị Thanh Thủy 2. - 1 Thanh tra tỉnh Khánh Hòa. - Đầu tư trực tiếp nước ngoài, Khánh Hòa, Tăng trưởng kinh tế. - Nghiên cứu này tập trung phân tích mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tại Khánh Hòa. - Kết quả nghiên cứu chỉ ra giữa tăng trưởng kinh tế và FDI ở Khánh Hòa có mối quan hệ nhân quả một chiều, tăng trưởng kinh tế có tác động tích cực đến thu hút vốn FDI, tuy vậy chưa tìm thấy FDI tác động đến tăng trưởng kinh tế. - Từ kết quả nghiên cứu gợi ý giải pháp thu hút FDI góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tại Khánh Hòa.. - Mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Khánh Hòa. - Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) có vai trò quan trọng đối với tăng trưởng kinh tế ở các nước đang phát triển. - FDI không chỉ đóng góp vào tăng trưởng kinh tế thông qua vốn và chuyển giao công. - Khánh Hòa là tỉnh thuộc vùng Duyên hải miền Trung, mảnh đất của chim yến làm tổ, tốc độ tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2007-2013 là 10%, GRDP bình quân trên đầu người năm 2013 đạt 43,51 triệu đồng/người (Cục Thống kê Khánh Hòa, 2013), tuy nhiên vốn FDI thực hiện vào Khánh Hòa thấp. - Kỳ vọng bắt kịp sự phát triển của thế giới đẩy lùi tụt hậu, duy trì và đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế các địa phương Việt Nam cũng như Khánh Hòa đang nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư để thu hút FDI.. - Mục tiêu năm 2020-2030 là Khánh Hòa trở thành đô thị trực thuộc Trung ương, phát triển khu kinh tế - hành chính Bắc Vân Phong cần có đóng góp của FDI. - Nhiều nghiên cứu thực nghiệm về mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và FDI trên thế giới cũng như Việt Nam, sử dụng nhiều phương pháp cho kết quả khác nhau. - Tuy nhiên, nghiên cứu ở góc độ địa phương còn hạn chế, tại Khánh Hòa chưa có nghiên cứu này. - FDI đóng vai trò như thế nào đối với tăng trưởng kinh tế Khánh Hòa?. - Nghiên cứu này phân tích vai trò của FDI đối với tăng trưởng kinh tế tại Khánh Hòa, kiểm định mối quan hệ nhân quả từ đó gợi ý biện pháp góp phần tăng cường thu hút quản lý FDI hiệu quả, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Khánh Hòa.. - Có nhiều lý thuyết nghiên cứu mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và FDI. - Trong đó, lý thuyết tăng trưởng tân cổ điển (Solow, 1956) đã chỉ ra yếu tố vốn, vốn con người, công nghệ là yếu tố đầu vào cho tăng trưởng kinh tế. - Phát triển nghiên cứu này, lý thuyết tăng trưởng nội sinh đã chỉ ra FDI thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong dài hạn thông qua kênh chuyển giao công nghệ. - trưởng kinh tế và FDI đó là, việc thu hút FDI phụ thuộc vào lợi thế của nước nhận đầu tư, gồm: lợi thế về sở hữu như công nghệ, vốn, nguồn lực…. - Dựa vào lý thuyết tăng trưởng nội sinh, lý thuyết chiết trung các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước đã vận dụng phân tích mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và FDI. - Nghiên cứu chỉ ra FDI có tác động tích cực đến tăng trưởng kinh tế ở 17 nước thuộc tổ chức OECD, và không tìm thấy tác động ở 15 nước còn lại. - (Karikari, 1992) dùng mô hình Var kiểm định mối quan hệ giữa FDI và tăng trưởng kinh tế ở Ghana từ cho thấy FDI không ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế, trong khi tăng trưởng kinh tế tác động làm giảm nhẹ dòng vốn FDI, Karikati lý giải, kết quả này có thể là do khối lượng vốn FDI không đáng kể theo dữ liệu thời gian, tác động FDI làm tăng tự do thương mại hơn là thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của đất nước. - Ở Việt Nam, (Sajid Anwar và Lan Phi Nguyen, 2010) dùng mô hình đồng thời để kiểm định mối quan hệ FDI và tăng trưởng kinh tế ở 61 tỉnh thành Việt Nam giai đoạn phương pháp GMM. - Kết quả cho thấy FDI và tăng trưởng kinh tế vùng có mối liên kết hai chiều, các tỉnh thành tại khu vực Bắc Trung Bộ, Nam Trung Bộ và vùng núi phía Bắc thu hút lượng vốn FDI hạn chế, tác động của FDI đến tăng trưởng các tỉnh này tương đối yếu và gần như không có. - Nghiên cứu cũng lý giải tác động của FDI tới tăng trưởng kinh tế phụ thuộc nhiều vào khả năng hấp thụ của các điểm đến, chỉ khi các tỉnh thành của Việt Nam hội tụ cơ bản các yếu tố như đầu tư con người, công nghệ, đầu tư cho nghiên cứu và phát triển, và một thị trường tài chính phát triển. - Các nghiên cứu thực nghiệm cho thấy tác động của FDI đối với tăng trưởng kinh tế ở các quốc gia, vùng miền có sự khác nhau, một số nghiên cứu tìm thấy có mối quan hệ hai chiều, FDI tác động tích cực đến tăng trưởng kinh tế, hoặc không tìm thấy có tác động ở quốc gia khác. - phương pháp GMM cho rằng FDI có tác động tăng trưởng kinh tế. - là những yếu tố tác động đến tăng trưởng kinh tế và đầu tư trực tiếp nước ngoài.. - Dựa vào lí thuyết, lược khảo tài liệu và các đóng góp của (Dunning, 1981), (De Mello, 1997), nghiên cứu đề xuất mô hình thực nghiệm phân tích mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và FDI tại Khánh Hòa với dữ liệu chuỗi thời gian thu thập ở Khánh Hòa trong giai đoạn từ mô hình Var:. - GRDP: Tăng trưởng kinh tế, đo bằng tổng sản phẩm trên địa bàn Khánh Hòa theo giá năm 2010 (tỷ đồng).. - OPEN: Độ mở thương mại tăng sẽ khai thác thế mạnh kinh tế địa phương tận dụng thị trường thế giới, đẩy mạnh tính cạnh tranh, điều này sẽ tác động tích cực đến tăng trưởng kinh tế. - (Sử Đình Thành và Nguyễn Minh Tiến, 2014) ước lượng GMM tìm thấy OPEN với độ trễ (1) tác động dương đến tăng trưởng kinh tế, tuy nhiên phương pháp PMG có tác động âm, ngược chiều đến tăng trưởng kinh tế trong ngắn hạn. - (Hồ Đắc Nghĩa, 2014) tìm thấy độ mở kinh tế có tác động dương đến năng suất.. - Ở trình độ này người lao động được trang bị kiến thức cơ bản đáp ứng cho yêu cầu công việc, kích thích tăng trưởng kinh tế.. - Nghiên cứu chỉ ra vốn con người vừa có tác động tiêu cực, vừa có tác động tích cực đến tăng trưởng kinh tế. - Sử Đình Thành và Nguyễn Minh Tiến, 2014 đo bằng số người trong độ tuổi lao động trên dân số, có tác động dương đến tăng trưởng kinh tế. - Để phân tích thực trạng mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và FDI tại Khánh Hòa, nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích định tính kết hợp định lượng. - Phương pháp thống kê, mô tả để phân tích thực trạng mối quan hệ định tính giữa tăng trưởng kinh tế và FDI. - Phương pháp tổng hợp, phân tích nhằm làm rõ vai trò của FDI đối với tăng trưởng kinh tế tại Khánh. - Ngoài ra, nghiên cứu sử dụng mô hình Var được đề xuất bởi Christopher A.Sims (1980) đo lường ảnh hưởng của FDI đến tăng trưởng kinh tế, kiểm định mối quan hệ nhân quả Granger để xác định có tồn tại mối quan hệ nhân quả giữa tăng trưởng kinh tế và FDI Khánh Hòa. - 4 KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 4.1 Tổng quan FDI vào Khánh Hòa. - Luật Đầu tư nước ngoài ra đời năm 1987, phải đến năm 1994 mới có dự án FDI thực hiện vào Khánh Hòa. - Cơ cấu đầu tư FDI theo ngành ở Khánh Hòa chuyển dịch theo hướng công nghiệp - dịch vụ - nông nghiệp. - Tính đến đã có 24 quốc gia, vùng lãnh thổ có dự án FDI ở Khánh Hòa. - Mặc dù, năm 2013 Khánh Hòa đã thu hút thêm các. - Hình 2: Đối tác đầu tư lớn vào Khánh Hòa năm 2013 Nguồn: Niên giám Thống kê Khánh Hòa, năm 2013 So với cả nước, tính đến 2013 vốn FDI đăng ký. - Cùng với xu thế chung của cả nước mở cửa hội nhập kinh tế quốc tế, Khánh Hòa đã đón nhận luồng vốn FDI chảy vào địa phương. - Tuy nhiên, vốn FDI vào Khánh Hòa chậm, thấp so với các tỉnh thành cả nước, trong đó có nguyên nhân:. - ảnh hưởng của bất ổn kinh tế thế giới. - cộng thêm môi trường kinh doanh của Khánh Hòa chưa thật sự hấp dẫn. - tỉnh Khánh Hòa đạt 37,7. - Điều này cũng thể hiện những thay đổi trong đầu tư của các thành phần kinh tế. - với tốc độ tăng bình quân là 23%/năm do thời kỳ này GRDP tỉnh Khánh Hòa tăng cao khoảng 11%. - 4.2.2 FDI đối với tăng trưởng kinh tế. - So với các khu vực kinh tế khác thì khu vực có vốn đầu tư nước ngoài chiếm tỷ trọng thấp nhất trong GRDP tỉnh Khánh Hòa. - cao nhất là năm 2006 chiếm 9,6% GRDP của tỉnh Khánh Hòa, do nước ta bắt đầu gia nhập WTO và thời kỳ này đạt tăng trưởng kinh tế cao.. - Hình 3: Đóng góp của các khu vực kinh tế vào GRDP tỉnh Khánh Hòa (giá hiện hành). - Nguồn: Niên giám Thống kê Khánh Hòa Năm 2010-2013 tỷ trọng đóng góp của khu vực. - FDI vào GRDP Khánh Hòa giảm xuống, năm 2013 chỉ đạt 6,2% GRDP tỉnh. - sự sụt giảm của nền kinh tế thế giới đã ảnh hưởng đến kinh tế trong nước, đóng góp của khu vực FDI vào GRDP tỉnh tăng chậm.. - Hình 4: Kim ngạch xuất nhập khẩu và tỷ trọng đóng góp của khu vực có vốn đầu tư nước ngoài Nguồn: Niên giám Thống kê Khánh Hòa. - 4.2.4 FDI góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành. - Giai đoạn giá trị sản xuất công nghiệp (GTSXCN) khu vực FDI tại Khánh Hòa có xu hướng tăng, đóng góp đáng kể vào quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành theo hướng công nghiệp. - Sự sụt giảm đầu tư vào ngành công nghiệp của khu vực FDI Khánh Hòa có thể là do tỉnh khuyến khích thu hút đầu tư phát triển kinh tế biển, dịch vụ.. - Hình 5: GTSXCN khu vực FDI so với giá trị sản xuất công nghiệp Khánh Hòa Nguồn: Niên giám Thống kê Khánh Hòa. - So với các thành phần kinh tế khác, khu vực ngoài quốc doanh có GTSXCN cao nhất, năm 2014 chiếm 46,5% GTSXCN, tiếp đến là khu vực Nhà nước 27%, khu vực FDI chiếm 26,46%.. - Khu vực FDI tác động tích cực đến việc làm, lao động của Khánh Hòa. - Điều này cho thấy, nhu cầu lao động có trình độ kỹ năng chuyên môn cao của khu vực FDI Khánh Hòa còn hạn chế. - Tuy nhiên, tỷ lệ đóng góp vào ngân sách tỉnh có xu hướng giảm trong khi vốn đầu tư FDI tăng, đây là dấu hiệu không tốt cho kinh tế Khánh Hòa.. - Hình 6: Thu ngân sách từ khu vực FDI và tổng thu ngân sách tỉnh Khánh Hòa Nguồn: Niên giám Thống kê Khánh Hòa. - Môi trường sinh thái là một trong những tiêu chí để đánh giá tăng trưởng phát triển kinh tế bền vững. - Đây là vấn đề thách thức đối với địa phương tỉnh Khánh Hòa trong việc quản lý các dự án có vốn FDI.. - Kết quả thống kê cho thấy, GRDP Khánh Hòa trung bình đạt triệu đồng (theo giá năm 2010) giai đoạn 1995-2014. - Bậc trễ tối ưu: Khi xem xét ảnh hưởng đến các biến khác thông thường các biến kinh tế có độ trễ khác nhau. - Ngay tại thời điểm đầu tư các biến số kinh tế không tác động ngay lập tức mà có một độ trễ nhất định Với 5 tiêu chuẩn lựa chọn LR, FPE, AIC, SC, HQ bậc trễ tối ưu phần mềm Eview lựa chọn mô hình nghiên cứu là 2.. - Bước trễ tối ưu lựa chọn bởi các tiêu chuẩn Kiểm định mối quan hệ nhân quả: Bảng 4 cho thấy mối quan hệ nhân quả một chiều giữa tăng trưởng kinh tế Khánh Hòa với FDI. - Tuy vậy, cũng phát hiện tăng trưởng kinh tế Khánh Hòa không chịu sự tác động của FDI ở mức ý nghĩa 5%.. - Tác động của FDI đến tăng trưởng kinh tế Khánh Hòa: sau khi loại bỏ các biến không có ý. - Với mức ý nghĩa 5%, tăng trưởng kinh tế của năm hiện tại chịu tác động bởi mức tăng trưởng kinh tế của một năm trước đó, nhưng không chịu tác động của FDI. - FDI của hai năm trước đó được xem là có ảnh hưởng đến mức tăng trưởng kinh tế hiện tại.. - Tác động của tăng trưởng kinh tế đến FDI Khánh Hòa: sau khi loại bỏ các biến không có ý nghĩa xác định, kết quả thể hiện: LnFDI t = 0,386 LnRGDP t-1 + 0,341LnFDI t-1 + 0,307LnSV t-1 + ε t. - Có nghĩa là trung bình sau 1 năm thì việc tăng trưởng kinh tế sẽ tác động tích cực thu hút được lượng vốn FDI vào Khánh Hòa là 0,386%. - Kết quả nghiên cứu chỉ ra tăng trưởng kinh tế Khánh Hòa có tác động tích cực thu hút dòng vốn FDI, trong khi FDI không có tác động đến tăng trưởng kinh tế địa phương ở mức ý nghĩa 5%.. - Cụ thể, tốc độ tăng trưởng kinh tế Khánh Hòa cao và ổn định, dao động từ 5,33 đến 13%, tốc độ tăng trưởng trung bình giai đoạn 1995-2014 là 9,24% (giá cố định 2010) hầu như sự đóng góp cho ngân sách đều phần lớn phụ thuộc vào đầu tư trong nước, hơn 15.000 tỷ đồng năm 2014. - Trong khi, khu vực FDI đóng góp vào ngân sách Khánh Hòa năm 2014 đạt 316 tỷ đồng (chiếm 3,62% so với toàn ngành thuế);. - Hình 7: Tốc độ tăng GRDP, FDI Khánh Hòa Nguồn: Niên giám Thống kê Khánh Hòa 5 KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT. - Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, tận dụng nguồn vốn nước ngoài để phát triển kinh tế tỉnh Khánh Hòa là cần thiết. - Kết quả phân tích cho thấy FDI có vai trò quan trọng đối với tăng trưởng kinh tế tỉnh Khánh Hòa trong hơn 20 năm qua.. - Mặc dù, mức độ đóng góp của khu vực FDI đối với tăng trưởng kinh tế ở Khánh Hòa còn hạn chế. - Đây chính là bằng chứng thực nghiệm để xây dựng một số kiến nghị thu hút quản lý FDI hiệu quả góp phần tăng trưởng kinh tế tại Khánh Hòa. - chưa xem xét ảnh hưởng của vốn FDI đối với các khu vực của tăng trưởng kinh tế Khánh Hòa. - Trên cơ sở nghiên cứu này, các nghiên cứu tiếp theo nên chia nhiều giai đoạn và tập trung vào từng ngành để xem xét tác động giữa FDI và tăng trưởng kinh tế tỉnh Khánh Hòa.. - Kết quả nghiên cứu đã chỉ ra rằng giữa đầu tư trực tiếp nước ngoài với tăng trưởng kinh tế Khánh Hòa có mối quan hệ nhân quả một chiều, để thu hút vốn FDI góp phần tăng trưởng kinh tế ở Khánh Hòa cần có chính sách: phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. - Mô hình phân tích mối quan hệ của FDI và tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam. - Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội.. - Tác động của đầu tư trực tiếp nước ngoài tới tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam, ngày truy cập 20/2/2015. - Tác động của FDI đến tăng trưởng kinh tế địa phương ở Việt Nam. - Tạp chí Phát triển Kinh tế