- Nghiên cứu giảm thiểu tác động nước thải khu vực trung tâm thành phố Thái Nguyên tới chất lượng nước sông Cầu. - Luận văn ThS ngành: Khoa học môi trường. - Abstract: Tìm hiểu nguyên nhân ô nhiễm nước, tác động của nước thải khu vực trung tâm thành phố Thái Nguyên đến chất lượng nước sông Cầu.. - Xây dựng cơ sở khoa học giảm thiểu ô nhiễm tại nguồn nhằm cải thiện chất lượng nước sông Cầu. - Cung cấp căn cứ khoa học và thực tiễn cho việc định hướng phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường cho thành phố Thái Nguyên và lưu vực sông Cầu.. - Keywords: Khoa học môi trường. - Bảo vệ môi trường. - Sông Cầu. - Thái Nguyên Content. - Lưu vực sông Cầu là một trong những lưu vực sông lớn có vị trí địa lý đặc biệt, đa dạng và phong phú về tài nguyên cũng như về lịch sử phát triển kinh tế - xã hội. - Hiện nay, sông Cầu đang chịu tác động mạnh mẽ của các hoạt động kinh tế - xã hội, đặc biệt là tác động của các đô thị, các khu công nghiệp, khu khai thác và chế biến khoáng sản và các điểm dân cư. - Trong những năm qua, các cơ quan quản lý tài nguyên và môi trường các cấp đã có nhiều biện pháp để cải thiện chất lượng môi trường trên lưu vực sông Cầu. - Tuy nhiên, tình trạng xả nước thải có hàm lượng các chất gây ô nhiễm cao vào lưu vực sông Cầu vẫn đang ở mức báo động. - Cũng như các đô thị khác trên lưu vực, Thành phố Thái Nguyên là đô thị lớn có tác động trực tiếp tới môi trường sinh thái và. - cảnh quan sông Cầu. - Ước tính mỗi ngày có khoảng 20 – 30 ngàn mét khối nước thải được tạo ra, chứa một lượng rất lớn các chất hữu cơ và vi sinh vật mà chưa được xử lý phù hợp đổ trực tiếp vào sông Cầu. - Xuất phát từ điều kiện thực tiễn nêu trên, chúng tôi lựa chọn đề tài luận văn: “Nghiên cứu giảm thiểu tác động của nước thải khu vực trung tâm thành phố Thái Nguyên tới chất lượng nước sông Cầu”.. - Tìm hiểu nguyên nhân ô nhiễm nước, tác động của nước thải khu vực trung tâm thành phố Thái Nguyên đến chất lượng nước sông Cầu.. - Xây dựng cơ sở khoa học giảm thiểu ô nhiễm tại nguồn nhằm cải thiện chất lượng nước sông Cầu.. - Việc thực hiện Đề tài này sẽ góp phần cung cấp căn cứ khoa học và thực tiễn cho việc định hướng phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường cho thành phố Thái Nguyên và lưu vực sông Cầu.. - Tổng quan về lƣu vực sông Cầu 1.1. - Sông Cầu là một trong những sông chính của hệ thông sông Thái Bình với 47%. - Sông Cầu bắt nguồn từ vùng núi Tam Tao (đỉnh cao 1.326m) chảy qua huyện Chợ Đồn (Bắc Kạn) thị xã Bắc Kạn, Chợ Mới, Thái Nguyên, Bắc Ninh, Bắc Giang và điểm cuối cùng của con sông này là Phả Lại, Chí Linh, Hải Dương. - Tổng chiều dài của sông Cầu là 288 km với tổng lưu lượng nước đạt 4,5 tỷ m 3 /năm (chiếm 5,4% tổng lượng nước toàn quốc). - Lưu vưc sông Cầu có địa hình phức tạp với ba (3) vùng sinh thái điển hình: đồng bằng, trung du và núi cao. - Khí hậu lưu vực sông Cầu có đặc điểm cơ bản của khí hậu nhiệt đới gió mùa nóng, ẩm, có mùa đông khá lạnh, mùa hè nóng, mưa nhiều.. - Dòng chảy trên lưu vực sông Cầu khá đồng đều, vùng thượng lưu sông Cầu (từ Thác Riềng trở lên) có modun dòng chảy năm là 22-24l/s.km 2 thuộc loại trung bình.. - Chế độ dòng chảy của sông Cầu phân biệt thành mùa lũ và mùa cạn rõ rệt.. - Hiện trạng chất lượng nước sông Cầu. - Theo Báo cáo hiện trạng môi trường tỉnh Thái Nguyên đối với sông Cầu, chất lượng nước tại khu vực thượng lưu tốt hơn so với hạ lưu, đặc biệt đoạn sông Cầu chảy qua khu vực thành phố Thái Nguyên, mức độ ô nhiễm là lớn nhất do ảnh hưởng của hoạt động đô thị và các cơ sở công nghiệp tập chung tại khu vực. - Theo thời gian, từ mức độ ô nhiễm tại một số đoạn trên sông Cầu có xu hướng giảm do nhiều nguồn thải đã được kiểm soát trước khi thải. - Giá trị BOD 5 , COD tại các đoạn sông Cầu đều vượt QCVN 08:2008/ BTNMT cột A2 từ 1,2 đến 2,8 lần, đặc biệt tại các vị trí Sơn Cẩm, Cầu Gia Bảy, Đập Thác Huống, Cầu Mây, giá trị BOD 5 , COD vượt QCVN 08:2008/BTNMT cột B1.. - Đối tượng nghiên cứu của Đề tài là đặc tính nước thải và các nguồn thải của khu vực trung tâm thành phố Thái Nguyên, ảnh hưởng của nó đến chất lượng môi trường nước sông Cầu.. - Phương pháp phân tích và dự báo chất lượng nước sông Cầu Sử dụng công thức Streeter-Phelps.. - Li : Thải lượng ô nhiễm thải trực tiếp trên dọc sông Cầu [g/s]. - Đặc điểm, tính chất nƣớc thải khu vực trung tâm thành phố Thái Nguyên. - Nước thải khu vực trung tâm thành phố vẫn chịu sự tác động của các nguồn thải sau:. - Nước thải sinh hoạt 3. - Nước thải bệnh viện 3.1.1. - Theo Chi cục bảo vệ môi trường tỉnh Thái Nguyên, thì hiện nay khu vực trung tâm thành phố Thái Nguyên có tổng số 5 nhà máy đang hoạt động với khối lượng nước thải phát sinh hàng năm khoảng trên 842.116 m 3 /năm.. - Nước thải sinh hoạt. - Hiện trạng môi trƣờng nƣớc sông Cầu đoạn chảy qua trung tâm thành phố Thái Nguyên. - Theo Sở Tài nguyên và môi trường Thái Nguyên, từ năm chất lượng nước sông Cầu đoạn chảy qua thành phố Thái Nguyên không đáp ứng được QCVN 08:2008/BTNMT đối với nguồn loại A1, A2. - Kết quả quan trắc cho thấy sông Cầu đoạn từ điểm sau hợp lưu với suối Phượng Hoàng đến điểm trước khi hợp lưu với suối Phố. - Tác động tổng hợp của nƣớc thải khu vực trung tâm thành phố Thái Nguyên đến chất lƣợng nƣớc sông Cầu. - Các nguồn và phân bố các nguồn dọc sông Cầu đoạn qua trung tâm thành phố Thái Nguyên. - Hầu như toàn bộ các nguồn nước thải khu vực trung tâm thành phố đều đổ ra sông Cầu thông qua 3 suối chính:. - Kết quả quan trắc nồng độ các chất ô nhiễm trên các suối và điểm nghiên cứu trên sông Cầu đoạn qua trung tâm thành phố. - Tính toán, đánh giá khả năng tự làm sạch của sông Cầu. - Theo kết quả nghiên cứu của Nhóm nghiên cứu JICA thực hiện năm 2009 trên sông Cầu đoạn Bắc Cạn – Thái Nguyên thì tại khu vực nghiên cứu sông Cầu có hệ số tự làm sạch như sau:. - Xác định hiệu ứng tự làm sạch (hệ số khử ô xy hoá) trên sông Cầu. - Suối Mỏ Bạch: Lưu lượng xả ra sông Cầu khoảng 3.274 m 3 /ngày đêm 0,035 m 3 /s. - Suối Cống Ngựa: Lưu lượng xả của suối này ra sông Cầu khoảng 1.000 m 3 /ngày đêm 0,012 m 3 /s. - ta tính được nồng độ chất ô nhiễm (BOD) tại các điểm xả dọc theo sông Cầu đoạn qua trung tâm thành phố như sau:. - Kết quả tính toán khả năng tự làm sạch của sông Cầu Điểm nghiên cứu SC-1 SC-2 SC-3 SC-4 SC-5. - Nhận xét kết quả: Trong trường hợp tác động đồng thời cả 3 nguồn thì ở khoảng cách 6,5km trên sông Cầu tính từ sau điểm xả suối Phượng Hoàng về phí hạ lưu có giá trị BOD lớn hơn 6,24 mg/L. - Theo kịch bản này, khi đó nồng độ BOD trong các suối trước khi đổ vào sông Cầu dược xử lý giảm 50%. - Khả năng tự làm sạch của sông Cầu theo Kịch bản - 1. - Nhận xét: Trong trường hợp theo kịch bản - 1, nước thải tại các nguồn thải được xử lý 50% nồng độ các chất ô nhiễm thì ở khoảng cách 6,5km trên sông Cầu tính từ điểm xả sau suối Phượng Hoàng về phí hạ lưu có giá trị BOD là 6,12 mg/L.. - Khi đó nồng độ BOD trong các suối dự báo sẽ đạt QCVN 08:2008/BTNMT (cột A), trước khi thải ra sông Cầu. - Khả năng tự làm sạch của sông Cầu theo Kịch bản - 2 Điểm nghiên cứu SC-1 SC-2 SC-3 SC-4 SC-5. - Nhận xét: Nhìn vào đồ thị biểu diễn khả năng tự làm sạch theo các kịch bản, so sánh với hiện trạng ta thấy nồng độ ô nhiễm BOD trên sông Cầu đoạn qua trung tâm thành phố Thái Nguyên là một đường thẳng đi xuống và nhỏ hơn diễn biến BOD theo hiện trạng. - Bằng việc áp dụng các biện pháp xử lý nguồn gây ô nhiễm và kiểm soát tổng tải lượng chất ô nhiễm chất lượng nước trên sông Cầu đoạn qua trung tâm thành phố Thái Nguyên sẽ được cải thiện.. - Đề xuất một số giải pháp giảm thiểu ô nhiễm nƣớc thải khu vực trung tâm thành phố Thái Nguyên. - Hoàn thiện cơ cấu tổ chức hệ thống quản lý môi trường. - Diễn biến khả năng tự làm sạch BOD trên sông Cầu theo hiện trạng và các kịch bản. - Tăng cường năng lực cán bộ quản lý bảo vệ môi trường: Tăng cường năng lực cho đội ngũ thực hiện tại các bộ phận chuyên môn về môi trường của Sở TN&MT và Phòng TN&MT thành phố Thái Nguyên.. - Công khai các thông tin về môi trường của các đơn vị. - Thực hiện nghiêm túc chế độ tự quan trắc và báo cáo môi trường. - Quy hoạch thành phố gắn với quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ môi trường. - Đa dạng hoá nguồn đầu tư cho công tác bảo vệ môi trường. - Nước sông Cầu đoạn chảy qua khu vực trung tâm thành phố Thái Nguyên đã bị ô nhiễm, BOD vượt từ 1,03-1,5 lần QCVN 08:2008/BTNMT cột A2. - Khả năng tự làm sạch của sông Cầu cho thấy: Khả năng tự làm sạch của sông Cầu khá tốt, hệ số ô xi hoá khử max 0,12, giá trị trung bình nhỏ hơn 0,11.. - Thì ở khoảng cách 6,5 km trên sông Cầu tính từ sau điểm xả suối Phượng Hoàng về phí hạ lưu có giá trị BOD là 6,12 mg/l.. - Thì ở khoảng cách 6,5 km trên sông Cầu tính từ sau điểm xả suối Phƣợng Hoàng về phí hạ lƣu có giá trị BOD là 6,06 mg/l nhƣng vẫn chƣa đạt đƣợc QCVN 08:2008/BTNMT (cột A) do nƣớc thải từ thƣợng nguồn có thải lƣợng chất ô nhiễm cao, mặc dù khả năng tự làm sạch của đoạn sông là khá tốt. - Đề xuất các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm nước thải khu vực trung tâm thành phố Thái Nguyên bao gồm: Hoàn thiện cơ cấu tổ chức hệ thống quản lý môi trường. - Kiến nghị các Bộ, ngành liên quan và Tỉnh, Thành phố triển khai các biện pháp hạn chế tác động tổng hợp của hoạt động phát triển đô thị và kinh tế xã hội lên chất lượng nước sông Cầu.. - Cần tiến hành đề tài xác định ngưỡng chịu tải của từng chỉ tiêu môi trường đối với chất lượng nước sông Cầu làm cơ sở để đề ra các biện pháp tổng thể. - Bộ Tài nguyên và Môi trường (2006), Báo cáo môi trường quốc gia 2006: Hiện trạng môi trường nước 3 lưu vực sông: Cầu, Nhuệ - Đáy, Hệ thống sông Đồng Nai, Hà Nội.. - Bộ Tài nguyên và Môi trường, Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản JICA (1/2010), Báo cáo tổng kết Nghiên cứu quản lý môi trường nước các lưu vực sông Việt Nam, Hà Nội.. - Chi cục bảo vệ môi trường Thái Nguyên (2010), Báo cáo thống kê kiểm soát ô nhiễm môi trường nước thải tại các bệnh viện, Thái Nguyên.. - Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Thái Nguyên (2008), Báo cáo hiện trạng môi trường tỉnh Thái Nguyên, Thái Nguyên.. - Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Thái Nguyên (2009), Báo cáo dự án quy hoạch môi trường tỉnh Thái Nguyên đến năm 2020, Thái Nguyên.. - Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Thái Nguyên (2010), Báo cáo hiện trạng môi trường tỉnh Thái Nguyên Thái Nguyên.. - Lê Trình (1997), Quan trắc và kiểm soát môi trường nước, NXB Khoa học kỹ thuật, Hà Nội.. - Trung tâm tư vấn công nghệ môi trường (2009), Đánh giá ngưỡng chịu tải nước sông Cầu, làm cơ sở xây dựng các quy hoạch kinh tế xã hội và bảo vệ môi trường, Hà Nội.. - Trung tâm Quan trắc và Bảo vệ môi trường Thái Nguyên (2005), Báo cáo chương trình quan trắc tổng thể môi trường nước mặt lưu vực sông Cầu, Thái Nguyên.. - Trung tâm Quan trắc và Bảo vệ môi trường Thái Nguyên (2005), Báo cáo kết quả quan trắc hiện trạng môi trường tỉnh Thái Nguyên, Thái Nguyên.. - Trung tâm Quan trắc và Bảo vệ môi trường Thái Nguyên (2006), Báo cáo kết quả quan trắc hiện trạng môi trường tỉnh Thái Nguyên, Thái Nguyên.. - Trung tâm Quan trắc và Bảo vệ môi trường Thái Nguyên (2007), Báo cáo kết quả quan trắc hiện trạng môi trường tỉnh Thái Nguyên, Thái Nguyên.. - Trung tâm Quan trắc môi trường Thái Nguyên (2008), Báo cáo kết quả quan trắc hiện trạng môi trường tỉnh Thái Nguyên, Thái Nguyên.. - Trung tâm Quan trắc môi trường Thái Nguyên (2009), Báo cáo kết quả quan trắc hiện trạng môi trường tỉnh Thái Nguyên, Thái Nguyên.. - Trung tâm Quan trắc môi trường Thái Nguyên (2009), Báo cáo đánh giá tác động môi trường dự án Hệ thống thoát nước và xử lý nước thải thành phố Thái Nguyên, Thái Nguyên.. - Trung tâm Quan trắc và Công nghệ môi trường Thái Nguyên (2010), Báo cáo kết quả quan trắc hiện trạng môi trường tỉnh Thái Nguyên, Thái Nguyên.. - Trung tâm Quan trắc và Công nghệ môi trường Thái Nguyên (2012), Báo cáo kết quả quan trắc hiện trạng môi trường tỉnh Thái Nguyên, Thái Nguyên.. - Trung tâm Quan trắc và Công nghệ môi trường Thái Nguyên (2010), Báo cáo kết quả quan trắc kiểm soát ô nhiễm đợt 3 năm 2010 Công ty CP luyện cán thép Gia Sàng, Thái Nguyên.. - Trung tâm Quan trắc và Công nghệ môi trường Thái Nguyên (2010), Báo cáo kết quả quan trắc kiểm soát ô nhiễm năm 2010 Công ty Cổ phần chế biến thực phẩm Thái Nguyên, Thái Nguyên.. - Trung tâm Quan trắc và Công nghệ môi trường Thái Nguyên (2010), Báo cáo kết quả quan trắc kiểm soát ô nhiễm năm 2011 Công ty nhiệt điện Cao Ngạn, Thái Nguyên.. - Trung tâm Quan trắc và Công nghệ môi trường Thái Nguyên (2010), Báo cáo kết quả quan trắc kiểm soát ô nhiễm năm 2011 Công ty Cổ phần giấy Hoàng Văn Thụ, Thái Nguyên.. - Trung tâm Tư vấn và Công nghệ môi trường, (2012), Thuyết minh đề cương nhiệm vụ Khắc phục ô nhiễm, cải tạo cảnh quan môi trường lưu vực sông Cầu bằng việc xử lý nước thải sinh hoạt theo công nghệ lọc kỵ khí kết hợp bãi lọc ngầm trồng cây, Hà Nội