- NGHIÊN CỨU SỰ BIẾN ĐỔI NỒNG ĐỘ LP-PLA2, APO A-I, APO B, TỶ SỐ APO B/APO A-I HUYẾT THANH. - TRONG BỆNH ĐỘNG MẠCH VÀNH. - Từ khóa: apo A-I, apo B, Lp-PLA2, bệnh động mạch vành.. - Lipoprotein-associated phospholipase A2, apolipoprotein A-I, apolipoprotein B đã được chứng minh tham gia vào quá trình hình thành các mảng xơ vữa động mạch trong bệnh động mạch vành. - Mặt khác, tỷ số apo B/. - Nghiên cứu sự biến đổi nồng độ Lp-PLA2, apo A-I, apo B, tỷ số apo B/apo A-I huyết thanh ở 105 đối tượng có bệnh động mạch vành với mức độ hẹp động mạch vành ≥ 50% (nhóm bệnh) và 110 đối chứng. - Kết quả: Nhóm bệnh có nồng độ Lp-PLA2, apoB, tỷ số apo B/apo A-I cao hơn nhóm chứng và nồng độ apo A-I thấp hơn nhóm chứng (p <. - Phối hợp Lp-PLA2, apo A-I và apo B cho giá trị tốt nhất trong chẩn đoán mức độ nghiêm trọng của bệnh động mạch vành với AUC là 0,986 (khoảng tin cậy độ nhạy 98,1%, độ đặc hiệu 90,9%. - Vì vậy, nồng độ Lp-PLA2, apo A-I, apo B có thể có giá trị cao trong dự báo sớm nguy cơ xơ vữa và chẩn đoán mức độ nghiêm trọng của bệnh động mạch vành.. - 1 Trong đó, bệnh động mạch vành (BĐMV) gây ra khoảng 7 triệu ca tử vong và 129 triệu ca khuyết tật hàng năm mỗi năm. - Nguyên nhân phổ biến nhất của BĐMV là xơ vữa động mạch, vì vậy để giảm gánh nặng của BĐMV, việc dự đoán nguy cơ xơ vữa động mạch và xác định mức độ nghiêm trọng của BĐMV. - Khi xảy ra tình trạng stress oxy hóa, một nhóm acyl ngắn ở vị trí sn -2 của phospholipid trên LDL-C bị oxy hóa trở nên nhạy cảm với tác dụng thủy phân của Lp-PLA2, bị phân cắt thành lysophosphatidylcholine (LysoPC) và axit béo bị oxy hóa (oxFA) là các chất gây viêm mạch. - Thông qua cơ chế này, Lp- PLA2 làm gia tăng sản xuất superoxide và nitric oxide, do đó làm rối loạn nội mô thành mạch, thúc đẩy sự phát sinh xơ vữa và mất ổn định mảng bám, làm tăng tỷ lệ tử vong ở bệnh nhân mắc BĐMV. - 8 Lp-PLA2 là chất chỉ điểm sinh học đang được nghiên cứu trong chẩn đoán xơ vữa động mạch, cho kết quả độ nhạy (88,6%) và độ. - TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC. - 9,10 Ưu điểm của Lp-PLA2 là:. - chất chỉ điểm viêm đặc hiệu cho mạch máu, độ biến thiên sinh học thấp, không phụ thuộc khối lượng mỡ cơ thể, và tham gia trực tiếp vào sự hình thành mảng xơ vữa động mạch. - Rối loạn lipid máu được xác định là tình trạng nồng độ cholesterol toàn phần (TC), triglyceride (TG), LDL-C cao hay nồng độ HDL-C thấp hơn các giá trị bình thường trong huyết tương. - là chất trung gian vận chuyển cholesterol từ tế bào đến các phân tử HDL-C rồi vận chuyển ngược trở về gan, cuối cùng đào thải qua ruột, làm hạn chế sự tích tụ cholesterol dẫn tới giảm quá trình hình thành xơ vữa động mạch. - 13 Nhiều nghiên cứu lâm sàng và dịch tễ học đã chỉ ra rằng tỷ lệ apo B/. - 14,15 Tỷ lệ apo B/apo A-I có thể phân biệt giữa bệnh nhân mắc BĐMV và những người không mắc bệnh, ngay cả khi bệnh nhân BĐMV có mức lipid bình thường. - 16 Như vậy, apo A-I, apo B, tỷ số apo B/apo A-I là một dấu ấn quan trọng trong xác định sớm nguy cơ xơ vữa mạch vành.. - Tuy nhiên, ở Việt Nam, các xét nghiệm apo A-I, apo B và đặc biệt là Lp-PLA2 huyết thanh chưa được sử dụng trên lâm sàng để dự báo sớm nguy cơ xơ vữa động mạch và chẩn đoán mức độ nghiêm trọng của BĐMV. - Vì vậy, chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu sự biến đổi nồng độ. - Lp-PLA2, apo A-I, apo B, tỷ lệ apo B/apo A-I huyết thanh và đánh giá giá trị dự báo sớm nguy cơ xơ vữa và chẩn đoán mức độ nghiêm trọng của BĐMV thông qua các xét nghiệm đơn độc và kết hợp ở các đối tượng mắc BĐMV.. - Bệnh nhân được chẩn đoán bệnh động mạch vành (đau thắt ngực ổn định, đau thắt ngực không ổn định, nhồi máu cơ tim):. - Bệnh nhân được chụp động mạch vành qua da cho kết quả mức độ hẹp động mạch vành ≥ 50% phân loại theo tiêu chuẩn Society of Cardiovascular Computed Tomography - SCCT 2016.. - Bệnh nhân mắc bệnh động mạch vành có kết quả chụp động mạch vành qua da với mức độ hẹp động mạch vành <. - Bệnh viêm động mạch vành hoặc các bệnh có thể gây hẹp động mạch vành không do xơ vữa.. - Bệnh truyền nhiễm cấp tính hoặc mãn tính trong vòng 2 tuần trước khi tham gia nghiên cứu.. - TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC Địa điểm và thời gian nghiên cứu. - Phương pháp Thiết kế nghiên cứu. - Nghiên cứu mô tả cắt ngang Cỡ mẫu. - Dựa vào nghiên cứu của N.S.Dange năm 2011 với Z = 1,96, khoảng sai lệch tương đối ℇ = 0,4. - Quy trình nghiên cứu. - Kỹ thuật xét nghiệm. - Xét nghiệm apo A-I, apo B huyết thanh. - Xét nghiệm Lp-PLA2 huyết thanh được thực hiện trên máy Maglumi 800 (Snibe, China) theo phương pháp miễn dịch hóa phát quang.. - Đạo đức nghiên cứu. - Quá trình thực hiện nghiên cứu đã tuân thủ tuyệt đối các yếu tố đạo đức trong nghiên cứu y sinh học.. - Bệnh truyền nhiễm cấp tính hoặc mãn tính trong vòng 2 tuần trước khi tham gia nghiên cứu - Suy gan hoặc suy thận. - Địa điểm và thời gian nghiên cứu. - Thiết kế nghiên cứu Nghiên cứu mô tả cắt ngang 2.2. - Xét nghiệm apo A-I, apo B huyết thanh được thực hiện trên máy Abbott Alinity (Abbott, USA) theo nguyên lý miễn dịch đo độ đục.. - Nồng độ nồng độ Lp-PLA2, apo B, tỷ lệ apo B/apo A-I ở nhóm bệnh cao hơn nhóm chứng, trong khi nồng độ apo A-I nhóm bệnh thấp hơn nhóm chứng, với p<0,001 ở tất cả các trường hợp (Bảng 2).. - Nồng độ Lp-PLA2, apo A-I, Apo B, tỷ số apo B/apo A-I.. - Chỉ số Nhóm bệnh. - Lp-PLA2 (ng/ml . - apo B/apo A-I . - Nồng độ Lp-PLA2, apo B, tỷ lệ apo B/apo A-I có sự tăng dần tương ứng với số lượng nhánh động mạch vành bị tổn thương. - Trong khi đó, nồng độ apo A-I là giảm dần khi có sự gia tăng về số lượng nhánh động mạch vành bị tổn thương, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê, với p<0,01 ở tất cả các trường hợp (Bảng 3).. - Nồng độ Lp-PLA2, apo A-I, apo B, tỷ số apo B/apo A-I theo số lượng nhánh động mạch vành hẹp. - Chỉ số. - Số nhánh động mạch vành tổn thương 1 nhánh p. - Lp-PLA2 (ng/ml) (±SD . - apo B/apo A-I (±SD . - Nồng độ Lp-PLA2, apo B, tỷ lệ apo B/apo A-I có sự tăng dần tương ứng với mức độ tổn thương động mạch vành theo thang điểm Gensini. - Trong khi đó, nồng độ apo A-I ở giảm dần theo mức độ tổn thương động mạch vành theo thang điểm Gensini, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê, với p<0,001 ở tất cả các trường hợp (Bảng 4).. - Nồng độ Lp-PLA2, apo A-I, apo B, tỷ số apo B/apo A-I với mức độ tổn thương động mạch vành tính theo điểm Gensini. - Mức độ tổn thương động mạch vành Nhẹ p. - 2021 Phân tích đường cong ROC cho giá trị AUC của Lp-PLA2, apo A-I, apo B, apo B/apo A-I tương ứng là 0,965. - Tại các ngưỡng cut-off này, tỷ số apo B/apo A-I và Lp-PLA2 đều có giá trị chẩn đoán tốt mức độ nghiêm trọng của BĐMV, đặc biệt là Lp-PLA2 cho giá trị chẩn đoán đơn độc tốt nhất với AUC 0,965, độ nhạy cao nhất 98,1% và độ đặc hiệu cũng là cao nhất 84,5%. - Trong số các mô hình hồi quy logistic với 2 chỉ số, sự kết hợp của tỷ số apo B/apo A-I và Lp-PLA2 có giá trị chẩn đoán tốt với AUC là CI và độ nhạy, độ đặc hiệu tương ứng là 96,2% và 92,7%. - Khi kết hợp 3 chỉ số apo A-I, apo B và Lp-PLA2 với nhau có giá trị chẩn đoán tốt nhất với giá trị AUC là CI với độ nhạy, độ đặc hiệu tương ứng là 98,1% và 90,9% (Bảng 5 và Biểu đồ 1).. - Giá trị chẩn đoán của các chỉ số. - apo B/ apo A-I . - Xét nghiệm kết hợp 2 chỉ số. - apo A-I + apo B . - apo B/apo A-I + Lp-PLA . - Xét nghiệm kết hợp 3 chỉ số apo A-I + apo B + apo B/apo. - apo A-I + apo B + Lp-PLA . - Sự phát triển của BĐMV có liên quan chặt chẽ đến phản ứng viêm, quá trình hình thành và phát triển mảng xơ vữa động mạch, điều này đã được chứng minh bởi nhiều nghiên cứu trước đây. - Với vai trò là một loại enzyme được tách ra chủ yếu từ các mảng xơ vữa động mạch, được tạo ra các tế bào viêm và lưu thông trong máu, Lp-PLA2 được coi là một dấu ấn sinh học. - Với vai trò là một loại enzyme được tách ra chủ yếu từ các mảng xơ vữa động mạch, được tạo ra các tế bào viêm và lưu thông trong máu, Lp-PLA2 được coi là một dấu ấn sinh học đầy hứa hẹn để dự đoán sớm nguy cơ và mức độ nghiêm trọng BĐMV. - 18,19 Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng sự gia tăng nồng độ Lp-PLA2 trong máu có tương quan chặt chẽ với tỷ lệ mắc hội chứng mạch vành cấp tính.. - Đồng thời, Lp-PLA2 cũng có thể dự đoán sự tái phát của cơn đau thắt ngực, suy tim, nhồi máu cơ tim và các biến cố tim mạch khác. - 20 Do đó, nồng độ Lp-PLA2 trong máu tăng cao có thể góp phần đẩy nhanh sự tiến triển của hẹp động mạch vành cũng như vỡ mảng xơ vữa động mạch. - Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cũng ủng hộ các nhận định trên, với mức nồng độ Lp-PLA2 huyết thanh tăng tương ứng với sự gia tăng số lượng nhánh động mạch vành bị tổn thương và mức độ nghiêm trọng của tổn thương động mạch vành tính theo thang điểm Gensini (Bảng 3, Bảng 4).. - 21 Kết quả nghiên cứu chúng tôi cho thấy có mối liên hệ rõ ràng giữa mức độ nghiêm trọng của BĐMV (dựa trên số lượng nhánh động mạch vành bị hẹp, thang điểm Gensini) với các chỉ số về nồng độ apo A-I, apo B và tỷ số apo B/apo A-I huyết thanh, cụ thể: nồng độ apo A-I giảm khi số lượng nhánh động mạch vành bị hẹp và mức độ tổn thương. - ngược lại, nồng độ apo B, tỷ số apo B/apo A-I tăng khi số lượng nhánh động mạch vành bị hẹp và mức độ tổn thương theo thang điểm Gensini tăng lên, với p <. - Nghiên cứu của chúng tôi đã xác định được ngưỡng cut-off cho các từng chỉ số xét nghiệm nồng độ Lp-PLA2, apo A-I, apo B và tỷ số apo B/apo A-I tương ứng là 192,0 ng/ml, 130,5 mg/. - Trong các chỉ số xét nghiệm đơn độc, tỷ số apo B/apo A-I và nồng độ Lp-PLA2 đều cho thấy giá trị chẩn đoán tốt mức độ nghiêm trọng của BĐMV (với giá trị AUC ≥ 0,8), đặc biệt là nồng độ Lp-PLA2 (AUC 0,965) cho độ nhạy (98,1%) và độ đặc hiệu (84,5%) là tốt hơn (Biểu đồ 1). - Kết quả này tốt hơn so với nghiên cứu của Hao Zhang và cộng sự (2020), Sedat Kocak và cộng sự (2016) sử dụng phương pháp ELISA. - Đặc biệt, trong BĐMV, các nghiên cứu trước đây thường sử dụng kết hợp các chỉ số nồng độ apo A-I, apo B, tỷ số apo B/apo A-I với nhau hay chỉ đơn độc sử dụng Lp-PLA2 trong việc đánh giá BĐMV, nghiên cứu của chúng tôi là nghiên cứu đầu tiên đưa ra sự kết hợp giữa các chỉ số apo A-I, apo B, tỷ số apo B/apo A-I và Lp-PLA2 trong dự đoán sớm nguy cơ xơ vữa và chẩn đoán mức độ nghiêm trọng của BĐMV.. - Mặt khác, xét nghiệm Lp-PLA2 huyết thanh của chúng tôi sử dụng phương pháp miễn dịch hóa phát quang, đây là kỹ thuật có độ nhạy và độ chính xác cao hơn các kỹ thuật xét nghiệm hóa sinh thông thường khác. - Với việc kết hợp 2 chỉ số thì sự kết hợp của tỷ lệ apo B/apo A-I. - và Lp-PLA2 cho thấy giá trị chẩn đoán mức độ nghiêm trọng của BĐMV tốt hơn so với chỉ sử dụng đơn độc tỷ lệ apo B/apo A-I hay Lp-PLA2.. - Khi chúng tôi sử dụng kết hợp cả 3 chỉ số apo A-I, apo B và Lp-PLA2 với nhau, giá trị chẩn đoán đạt tối ưu nhất (với AUC là 0,986, 95%. - Điều này chỉ ra rằng hầu hết các kết quả dương tính giả và âm tính giả thu được bằng từng xét nghiệm đơn lẻ có thể được sửa chữa bằng mô hình hồi quy logistic đa biến với 3 chỉ số, mang lại giá trị cao nhất trong dự báo nguy cơ xơ vữa động mạch vành và chẩn đoán mức độ nghiêm trọng của BĐMV.. - Nồng độ Lp-PLA2, apo B, tỷ số apo B/apo A-I đều tăng cao ở nhóm bệnh, trong khi nồng độ apo A-I nhóm bệnh thấp hơn nhóm đối chứng. - Các chỉ số xét nghiệm đơn độc đều có giá trị trong chẩn đoán mức độ nghiêm trọng của BĐMV, trong số đó, tỷ số apo B/apo A-I và Lp-PLA2 là hai xét nghiệm có giá trị tốt. - Đặc biệt, khi kết hợp cả 3 chỉ số Lp-PLA2, apo A-I, apo B với nhau mang lại giá trị tốt nhất trong dự báo nguy cơ xơ vữa động mạch và chẩn đoán mức độ nghiêm trọng của BĐMV.. - Nhóm tác giả xin gửi lời cảm ơn đến các thầy cô và quý đồng nghiệp tại Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bộ môn Hóa sinh trường Đại học Y Hà Nội đã giúp đỡ chúng tôi hoàn thành nghiên cứu này.. - The role of Lp-PLA2 and biochemistry parameters as potential biomarkers of coronary artery disease in Asian South-Indians: a case-control study. - STUDY ON MODIFICATION OF LP-PLA2, APO A-I, APO B, RATIO APO B / APO A-I IN SERUM IN PATIENTS WITH CORONARY. - Other way, the apo B/apo A-I ratio also shows a balance between the atherosclerotic apo B-rich cholesterol particles and the anti-atherosclerotic apo A-I cholesterol particles. - Study on the modification of concentrations of Lp-PLA2, apo AI, apo B, the ratio of apo B/apo AI in serum in 105 subjects with coronary artery disease, degree of coronary stenosis ≥ 50% (disease group) and 110 control. - The patient group had higher concentrations of Lp-PLA2, apoB, apo B/apo A-I ratio than the control group, but the apo A-I concentration was lower than the control group (p <0.001). - The combination of Lp-PLA2, apo A-I and apo B gave the best value in diagnosing the severity of coronary artery disease was 0.986, sensitivity 98.1%, specificity 90.9%. - Therefore, Lp-PLA2, apo A-I, apo B concentrations may be of high value in the early prediction of atherosclerosis risk and in diagnosing the severity of coronary artery disease.