- Kết quả nghiên cứu cho thấy, tinh dầu sả và tỏi đều quấy rối được sự đẻ trứng của ngài H.. - undalis trong điều kiện ngoài đồng với vật liệu phóng thích là túi Plastic quay kéo chứa 2 ml tinh dầu được thấm vào bông thấm và được treo lên thanh tre ngay giữa liếp cải, định kỳ hằng tuần thay mới tinh dầu sả và tỏi/lần, khoảng cách cho hiệu quả quấy rối cao nhất cách túi treo theo đường kính là 8 m.. - Tinh dầu sả cho hiệu quả quản lý việc quấy rối đẻ trứng của ngài H. - Kết quả này đã cho thấy hiệu quả của hóa chất tín hiệu, dầu sả và dầu tỏi có hiệu quả cao trong việc quản lý sự gây hại của H. - Tinh dầu sả (Cymbopogon citrates) và dầu tỏi (Alliums sativum) được xem là hóa chất tín hiệu. - Tinh dầu sả và tỏi có tác dụng xua đuổi ruồi, muỗi (Pinheriro et al., 2013). - Công bố của Nguyễn Minh Luân (2015) cho thấy hợp chất (E)-10-pentadecenal, dầu sả và dầu tỏi đã cho hiệu quả quấy rối đối với ngài sâu đục củ khoai lang Nacoleia sp.. - Trong báo cáo này, chúng tôi trình bày các kết quả nghiên cứu ứng dụng của tinh dầu sả và tỏi để quản lý sự gây hại của H. - Từ đó góp phần thêm biện pháp sinh học trong việc xây dụng quản lý tổng hợp đối tượng gây hại này bằng tinh dầu sả và tinh dầu tỏi.. - Các nghiệm thức (NT) xử lý gồm: tinh dầu sả, tinh dầu tỏi, hợp chất E10-15, ngài cái H. - Tinh dầu sả và tinh dầu tỏi được thay mới một tuần/lần.. - 2.3 Xác định thời gian cho hiệu quả của tinh dầu sả và tỏi. - Tinh dầu sả: Thí nghiệm được bố trí theo thể thức hoàn toàn ngẫu nhiên gồm 3 NT là 3 mốc thời gian treo dầu sả (NT1: treo dầu sả vào 1 tuần sau khi gieo cải. - Mỗi lần lặp lại là một túi Plastic quay kéo chứa 2 ml tinh dầu sả được bơm vào bông thấm và được treo túi này vào ngay giữa liếp cải xanh. - Tiến hành tương tự đối với tinh dầu tỏi.. - undalis vào các thời điểm 1, 2 và 3 tuần sau khi treo dầu sả và tỏi.. - Cân trọng lượng của túi Plastic quay kéo dầu sả và tỏi trước và sau mỗi tuần khảo sát để tính trọng lượng bốc thoát mất đi của mỗi tinh dầu sả và tỏi.. - 2.4 Ứng dụng tinh dầu sả và tỏi để quản lý sự gây hại của H. - Thí nghiệm được bố trí theo thể thức hoàn toàn ngẫu nhiên, độc lập, một lựa chọn (one choice) với 4 NT (quản lý bằng tinh dầu sả. - tinh dầu tỏi. - Thí nghiệm được bố trí bằng cách sử dụng bơm kim tiêm, bơm đúng 2 ml dầu sả cho vào túi Plastic quay kéo có sẵn bông thấm, treo túi chứa dầu sả được cột cố định vào thanh tre đặt giữa ngay trên liếp cải. - Treo dầu sả phải cao hơn tán cải. - Định kỳ hàng tuần (7 ngày) thay mới dầu sả. - Khoảng cách giữa hai túi dầu sả là 6 liếp cải, tương đương 12 m, ruộng thí nghiệm treo 6 túi dầu sả cho diện tích ruộng gần 500 m 2 (Hình 1: Sơ đồ bố trí thí nghiệm). - undalis trước và sau khi bố trí thí nghiệm tại những vị trí (1) Cách trái 2 m so với vị trí treo dầu sả. - (3) Cách vị trí treo dầu sả 2 m bên trên. - (4) Cách vị trí treo dầu sả 4 m bên trên. - (5) Cách vị trí treo dầu sả 6 m bên trên. - (6) Cách vị trí treo dầu sả 2 m bên dưới. - (7) Cách vị trí treo dầu sả 4 m bên dưới. - và (8) Cách vị trí treo dầu sả 6 m bên dưới. - Đánh giá hiệu lực của tinh dầu sả và tỏi theo công thức Abbott (1925):. - T: phần trăm số trứng ở nghiệm thức quản lý bằng tinh dầu sả/tỏi (nghiệm thức xử lý).. - Bên cạnh thí nghiệm, chúng tôi sẽ chọn 2 ruộng cải xanh với thời gian canh tác tương tự như ruộng quản lý bằng dầu sả và tỏi để sử dụng làm nghiệm thức đối chứng (với 1 ruộng tập quán canh tác phòng trị phun thuốc BVTV theo nông dân làm đối chứng dương và 1 ruộng canh tác theo nông dân nhưng không phun thuốc BVTV làm đối chứng âm). - undalis ở các vị trí tương tự như ruộng quản lý bằng dầu sả và tỏi.. - Một số hóa chất tín hiệu khảo sát, tinh dầu sả;. - tinh dầu tỏi và E10-15 có hiệu quả quấy rối được sự bắt cặp của ngài đực H. - Hiệu quả quấy rối. - Tinh dầu sả 0,67 b 95,05 a 4,67 b 92,16 a. - Tinh dầu tỏi 0,33 b 97,62 a 5,67 b 91,29 a. - undalis vào bẫy của các nghiệm thức ngài cái + tinh dầu tỏi (0,33 con/bẫy). - ngài cái + dầu sả (0,67. - Điều này cho thấy, tinh dầu tỏi, sả và E10-15 có hiệu quả quấy rối đối với tín hiệu ngài cái thu hút ngài đực với hiệu quả quấy rối lần lượt là và 92,86% trong điều kiện nhà lưới.. - Hiệu quả quấy rối sự đẻ trứng của tinh dầu sả, tỏi và hợp chất E10-15 được trình bày trong Bảng 2. - Theo đó, số lượng trứng được đẻ của ngài cái ở các nghiệm thức xử lý tinh dầu tỏi (1,00 trứng), dầu sả (5,00 trứng) và E trứng) là thấp hơn và có ý nghĩa thống kê với 2 nghiệm thức còn lại (số trứng >220). - Kết quả này cho thấy rằng tinh dầu tỏi, sả và hợp chất E10-15 có hiệu quả quấy rối được sự đẻ trứng của ngài cái H. - Tinh dầu sả 5,00 b 97,66 a 1,33 b 96,83 a. - Tinh dầu tỏi 1,00 b 99,58 a 1,33 b 96,33 a. - Trong điều kiện ngoài đồng, hiệu quả quấy rối của tinh dầu sả, tỏi và E10-15 vẫn cao, tương ứng 96,83. - Kết quả này một lần nữa cho thấy tinh dầu sả, tỏi và E10-15 có hiệu quả quấy rối tín hiệu bắt cặp của ngày đực và quấy rối được sự đẻ trứng của ngài cái H. - undalis giống nhau về mặt thống kê với tinh dầu sả và tỏi, nhưng việc tổng hợp E10-15 khó khăn và nguyên liệu khan hiếm hơn sả và tỏi. - Đề tài tiếp tục chọn tinh dầu sả và tỏi để nghiên cứu và ứng dụng tiếp theo trong việc quản lý sự gây hại của ngài H. - 3.3 Thời gian cho hiệu quả tốt nhất của tinh dầu sả và tỏi. - Đối với tinh dầu sả, kết quả Bảng 3 cho thấy, số trứng của ngài cái H. - thức 1, 2 và 3 tuần sau khi gieo (SKG) cải xanh là không khác biệt thống kê vào các thời điểm khảo sát tuần 1, 2 và 3 sau khi treo túi Plastic dầu sả.. - Theo đó, số trứng ở tuần 1 sau khi treo túi dầu sả vào thời điểm 1 tuần SKG cải xanh là thấp nhất (5,62 trứng/. - Ở nghiệm thức treo túi dầu sả vào thời điểm 2 tuần SKG có số trứng vào tuần 2 là 13,38 trứng/ 2m 2 cải, đến tuần 3 số trứng tăng lên 23,25 trứng/2m 2 cải, khác biệt thống kê giữa 2 thời điểm khảo sát này. - Nghiệm thức treo túi dầu sả vào 3 tuần SKG có số trứng ở tuần 3 vẫn cao (20,25 trứng/ 2m 2 cải) so với 2 nghiệm thức trên. - Kết quả này cho thấy, thời gian cho hiệu quả tốt nhất của tinh dầu sả là 1 tuần và treo dầu sả hiệu quả vào thời điểm 1 tuần SKG cải.. - Bảng 3: Thời gian hiệu quả của túi Plastic quay kéo dầu sả đến sự đẻ trứng của ngài H.undalis trong điều kiện ngoài đồng. - undalis ở mỗi tuần sau khi treo túi Plastic quay kéo dầu sả. - Đối với tinh dầu tỏi, kết quả Bảng 4 cho thấy, số trứng của ngài cái H. - Kết quả này cho thấy, thời gian cho hiệu quả tốt nhất của tinh dầu tỏi cũng là 1 tuần và treo dầu tỏi hiệu quả tốt nhất vào thời điểm 1 tuần SKG cải.. - Trọng lượng bốc thoát hơi nước, trọng lượng túi Plastic quay kéo dầu sả chứa 2 ml tinh dầu và bông thấm trước khi thí nghiệm là 2,86 mg, trong đó của dầu tỏi nặng hơn (2,90 mg), trọng lượng. - trung bình sau mỗi tuần treo túi ngoài đồng là 2,39 mg đối với dầu sả và 2,65 mg cho dầu tỏi. - Điều này cho thấy, lượng bốc thoát của tinh dầu sả là 0,47 mg và 0,25 mg đối với dầu tỏi (Bảng 5).. - Bảng 5: Trọng lượng (mg) bốc thoát hơi nước của túi dầu sả và tỏi Nghiệm thức. - Dầu sả . - 3.4 Hiệu quả của tinh dầu sả và tỏi trong việc quản lý sự gây hại của H. - 3.4.1 Ảnh hưởng của tinh dầu sả đến sự đẻ trứng của ngài H.undalis trong điều kiện ngoài đồng. - Sau 3 tuần thí nghiệm cho thấy, 8 khoảng cách khảo sát để đánh giá ảnh hưởng của dầu sả đến việc quấy rối đẻ trứng của ngài cái H. - Khoảng cách trên 6 m và dưới 6 m cách túi treo dầu sả có số trứng cao nhất từ tuần 1 đến tuần 3, tương ứng 9,00. - Kết quả này cho thấy, túi Plastic quay kéo chứa 2 ml tinh dầu sả mỗi tuần thay mới một lần có hiệu quả quấy rối sự đẻ trứng của ngài cái H. - undalis ở các khoảng cách trái 2 m, phải 2 m, trên 2 m, trên 4 m, dưới 2 m, dưới 4 m và chưa có khả năng quấy rối ở khoảng cách trên 6 m và dưới 6 m so với vị trí treo dầu sả. - Bảng 6: Ảnh hưởng của túi Plastic quay kéo dầu sả đến sự đẻ trứng của ngài H.undalis trong điều kiện ngoài đồng. - Khoảng cách khảo sát so với túi Plastic dầu sả. - undalis ở mỗi tuần sau khi treo túi Plastic dầu sả (Trứng/2 m 2 cải). - (ns): Không khác biệt 3.4.2 Ảnh hưởng của tinh dầu tỏi đến sự đẻ trứng của ngài H. - Kết quả tương tự như tinh dầu sả, sau 3 tuần thí nghiệm 8 khoảng cách khảo sát để đánh giá ảnh hưởng của dầu tỏi đến việc quấy rối đẻ trứng của ngài cái H. - Kết quả này cho thấy, túi Plastic quay kéo chứa 2 ml tinh dầu tỏi mỗi tuần thay mới một lần có hiệu quả quấy rối sự đẻ trứng của ngài cái H. - với túi Plastic dầu sả Trước thí nghiệm (Trứng/ 2m 2 cải). - Ghi chú: (ns): khác biệt không có ý nghĩa qua kiểm định Ducan 3.4.3 Hiệu quả của tinh dầu sả và tỏi trong. - Kết quả Bảng 10 cho thấy, trong 8 khoảng cách khảo sát số trứng của 4 ruộng thí nghiệm thì ruộng quản lý bằng tinh dầu sả và tỏi cho hiệu quả cao, khác biệt thống kê với ruộng canh tác theo nông hộ và ruộng không phun thuốc BVTV. - quả quản lý trung bình của tinh dầu sả, tỏi và ruộng canh tác theo nông hộ tương ứng là 92,39%;. - Kết quả này đã cho thấy hiệu quả của hóa chất tín hiệu, tinh dầu sả và tinh dầu tỏi có hiệu quả cao trong việc quản lý sự gây hại của H. - Hiệu quả. - Trung bình Ruộng sử dụng dầu sả 93,73 a 96,99 a 96,36 a 93,88 a 83,04 a 97,43 a 95,67 a 82,04 a 92,39 Ruộng sử dụng dầu tỏi 81,99 a 94,6 6a 93,87 a 92,23 a 76,40 a 96,86 a 94,41 a 69,58 a 87,56 Ruộng canh tác theo. - Kết quả báo cáo của Nguyễn Minh Luân (2015), (E)-10-pentadecenal, tinh dầu sả và tinh dầu tỏi đã cho hiệu quả quấy rối bắt cặp và đẻ trứng đối với ngài sâu đục củ khoai lang. - Kết quả xác định thời gian cho hiệu quả của tinh dầu sả và tỏi cho thấy thời gian cho hiệu quả quấy rối sự đẻ trứng của H. - undalis tốt nhất là 1 tuần sau khi treo túi Plastic quay kéo chứa 2 ml tinh dầu sả hay tỏi và treo túi vào thời điểm 1 tuần. - Trọng lượng mất đi của tinh dầu sả cao hơn dầu tỏi sau mỗi tuần thí nghiệm điều kiện ngoài đồng.. - Kết quả xác định khoảng cách treo tinh dầu sả và tỏi trong việc quấy rối sự đẻ trứng của H.. - undalis cho thấy trong các khoảng cách cách trái 2 m, phải 2 m, trên 2 m, trên 4 m, dưới 2 m, dưới 4 m cả tinh dầu sả và tỏi đều cho hiệu quả quấy rối cao, trong khi đó khoảng cách cách trên 6 m và cách dưới 6 m so với túi treo dầu sả hay tỏi thì cho hiệu quả quấy rối thấp, khác biệt thống kê với các khoảng cách nói trên.. - undalis bằng tinh dầu sả và tỏi so với quản lý bằng thuốc BVTV và không phun thuốc BVTV cho thấy, việc quản lý bằng tinh dầu sả cho hiệu quả quản lý đạt cao (92,39. - Kết quả này đã chỉ ra rằng việc sử dụng tinh dầu sả hay tỏi hoàn toàn thay thế được thuốc BVTV để quản lý sự gây hại của H. - Các hóa chất tín hiệu, tinh dầu sả, tỏi và hợp chất E10-15 đều cho hiệu quả quấy rối sự bắt cặp của ngài H. - Thời gian cho hiệu quả quấy rối sự đẻ trứng tốt nhất của tinh dầu sả và tỏi là 1 tuần sau khi treo túi Plastic quay kéo chứa 2 ml tinh dầu sả hay tỏi và treo túi vào thời điểm 1 tuần sau khi gieo cải. - Khoảng cách treo túi tinh dầu sả và tỏi cho hiệu quả tốt nhất trong việc quấy rối sự đẻ trứng ở các vị trí cách trái 2 m, phải 2 m, trên 2 m, trên 4 m, dưới 2 m và dưới 4 m so với túi treo tinh dầu sả và tỏi đều cho hiệu quả quấy rối cao. - undalis bằng tinh dầu sả đạt cao (92,39. - Kết quả này đã chỉ ra rằng sử dụng tinh dầu sả hay tỏi hoàn toàn thay thế được thuốc BVTV để quản lý ngài H