- Nghiên cứu xác lập cơ sở khoa học phục vụ quy hoạch nông thôn mới xã Trường Thọ, huyện An. - Abstract: Nghiên cứu định hướng phát triển mạng lưới điểm dân cư và kết quả hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật cũng như các công trình sản xuất, phục vụ sản xuất phù hợp với các yêu cầu xây dựng nông thôn mới. - Làm cơ sở pháp lý cho việc phát triển các điểm dân cư và hệ thống kết cấu hạ tầng. - cho việc hướng dẫn, quản lý đất đai và đầu tư xây dựng theo quy hoạch trên địa bàn xã. - Đánh giá biến động sử dụng đất xã Trường Thọ giai đoạn 2003-2010. - Đánh giá hiệu quả công tác dồn điền đổi thửa xã Trường Thọ. - Đánh giá và so sánh thực trạng phát triển xã Trường Thọ theo Bộ tiêu chí Quốc gia về nông thôn mới.. - Đất nông thôn. - Quy hoạch nông thôn. - Nghiên cứu xác lập cơ sở khoa học phục vụ quy hoạch nông thôn mới là một việc làm hết sức cần thiết bởi lẽ phát triển nông thôn toàn diện đang là vấn đề cấp bách hiện nay trên phạm vi cả nước. - Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng đã chỉ rõ định hướng phát triển nông nghiệp, nông thôn trong giai đoạn tới.. - dân số khu vực nông thôn chiếm 55,2% số dân toàn thành phố, số người trong độ tuổi lao động chiếm 60,4%.. - Với đặc điểm nêu trên, việc nghiên cứu để xác lập cơ sở khoa học cho việc quy hoạch nông thôn mới phải đi trước, để từ đó các ngành, cấp mới triển khai đồng bộ, hiệu quả.. - Quy hoạch xây dựng xã Tr-êng Thä nhằm đánh giá rõ các điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội để đưa ra định hướng phát triển về không gian, mạng lưới dân cư, hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội nhằm khai thác tiềm năng vốn có của địa phương, từ đó có thể chủ động kiểm tra quản lý xây dựng, đất đai của địa phương, đảm bảo kế hoạch phát triển kinh tế xã hội đề ra. - Xuất phát từ lý do trên, đề tài nghiên cứu được lựa chọn với tiêu đề: “Nghiên cứu xác lập cơ sở khoa học phục vụ quy hoạch nông thôn mới xã Trường Thọ, huyện An Lão, thành phố Hải phòng”.. - Nghiên cứu xác lập luận cứ khoa học nhằm xây dựng và hoàn thiện các tiêu chí về nông thôn mới xã Trường Thọ, huyện An Lão, Thành phố Hải Phòng.. - Định hướng phát triển mạng lưới điểm dân cư và kết quả hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật cũng như các công trình sản xuất, phục vụ sản xuất phù hợp với các yêu cầu xây dựng nông thôn mới.. - cho việc hướng dẫn, quản lý đất đai và đầu tư xây dựng theo quy hoạch trên địa bàn xã.. - Đánh giá biến động sử dụng đất xã Trường Thọ giai đoạn 2003-2010.. - Quan điểm phát triển bền vững. - Đề tài được thực hiện trong phạm vi lãnh thổ xã Trường Thọ, huyện An Lão, Thành phố Hải Phòng.. - Quy hoạch xây dựng nông thôn mới là một quá trình mang tính tổng hợp cao vói sự tham gia của nhiều chuyên ngành khác nhau nhằm xây dựng và hoàn thiện các yếu tố theo Bộ tiêu chí Quốc gia về nông thôn mới. - 3) Đánh giá và so sánh một số tiêu chí xây dựng nông thôn mới xã Trường Thọ.. - TỔNG QUAN MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ NGHIÊN CỨU XÁC LẬP CƠ SỞ KHOA HỌC PHỤC VỤ QUY HOẠCH NÔNG THÔN MỚI. - Các vấn đề cơ bản về quy hoạch và phát triển nông thôn 1.1.1. - Các vấn đề cơ bản về phát triển nông thôn. - Phát triển nông thôn luôn là trọng tâm trong công cuộc xoá đói giảm nghèo. - Phát triển nông thôn là vấn đề phức tạp và rộng lớn, nó liên quan đến nhiều ngành khoa học tự nhiên, khoa học kỹ thuật, khoa học xã hội và nhân văn. - Mục đích của phát triển nông thôn là phát triển đời sống con người với đầy đủ các phạm trù của nó. - Phát triển nông thôn toàn diện phải đề cập đến tất cả các mặt kinh tế, văn hoá, xã hội, giáo dục, y tế, an ninh quốc phòng.... - a) Khái niệm chung về nông thôn b) Khái niệm phát triển nông thôn. - Các vấn đề cơ bản về quy hoạch phát triển nông thôn a) Quy hoạch lãnh thổ. - b) Quy hoạch phát triển nông thôn 1.1.3. - Một số vấn đề về nông thôn mới a) Khái niệm và bản chất của nông thôn mới b) Một số đặc điểm quá trình nông thôn mới. - Thứ nhất, xây dựng nông thôn mới là xây dựng nông thôn theo tiêu chí chung cả nước được định trước.. - Thứ hai, xây dựng nông thôn địa bàn cấp xã và trong phạm vi cả nước, không thí điểm, nơi làm nơi không, 9111 xã cùng làm.. - Thứ ba, cộng đồng dân cư là chủ thể của xây dựng nông thôn mới, không phải ai làm hộ, người nông dân tự xây dựng.. - Thứ tư, đây là một chương trình khung, bao gồm 11 chương trình mục tiêu quốc gia và 13 chương trình có tính chất mục tiêu đang diễn ra tại nông thôn.. - c) Các chỉ số và tiêu chí về nông thôn mới. - Vai trò của phát triển nông thôn đối với nền kinh tế. - Chính vì vậy thúc đẩy phát triển nông thôn có vai trò quan trọng ở mỗi một quốc gia riêng:. - Thúc đẩy phát triển kết cấu cơ sở hạ tầng - Đa dạng hoá thu nhập. - Hoạt động sản xuất nông nghiệp - Phát triển nông thôn ở Việt Nam. - Kinh nghiệm xây dựng nông thôn mới ở một số nƣớc trên thế giới 1.3.1. - Các chính sách phát triển nông thôn ở Việt Nam - Khoán 10. - ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, HIỆN TRẠNG KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA XÃ TRƢỜNG THỌ PHỤC VỤ QUY HOẠCH NÔNG THÔN MỚI. - Phía Đông giáp xã Trường Thành, xã An Tiến.. - Địa hình ở xã Trường Thọ rất phức tạp. - Khoáng sản của huyện An Lão nói chung và xã Trường Thọ nói riêng không có nhiều ngoài đá vôi và đất sét phong hóa, sét trầm tích (khoảng 4,1 triệu m 3 ) có thể phát triển làm vật liệu xây dựng ở quy mô vừa và nhỏ.. - Tóm lại, đặc điểm điều kiện tự nhiên của xã Trường Thọ, huyện An Lão tạo ra những thuận lợi và khó khăn cho quá trình phát triển nông thôn, cụ thể như sau:. - Vị trí thuận lợi cho phát triển nông thôn, đặc biệt là sản xuất nông nghiệp + Đất đai mầu mỡ. - Hiện trạng dân số - lao động trên địa bàn xã Trường Thọ:. - Trong kinh tế của xã Trường thọ, ngành nông nghiệp vẫn chiếm tỷ trọng lớn nhất. - +Công nghiệp - xây dựng và dich vụ 2.2.3. - XÁC LẬP CƠ SỞ KHOA HỌC PHỤC VỤ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI XÃ TRƢỜNG THỌ. - Xây dựng và quy hoạch nông thôn mới là một quá trình mang tính tổng hợp với sự tham gia của nhiều đối tượng và đòi hỏi thời gian đủ dài để hoàn thành. - Chính vì vậy, nghiên cứu xác lập cơ sở khoa học phục vụ xây dựng nông thôn mới cần có quan điểm và nguyên tắc đánh giá cụ thể nhằm đưa ra được những luận cứ khoa học và sát thực với điều kiện thực tiễn của địa phương.. - Đánh giá tổng hợp điều kiện tự nhiên, thực trạng phát triển kinh tế - xã hội nhằm tìm ra những lợi thế và bất lợi của xã Trường Thọ. - “hướng phát triển” của xã trên thực tế và những kế hoạch phát triển trong tương lai.. - Xác định những yếu tố quan trọng mang tính then chốt quyết định tới sự phát triển của xã. - Trong khuôn khổ nội dung nghiên cứu của đề tài này, những vấn đề được xác định là quan trọng và có ảnh hưởng tới quá trình phát triển nông thôn của xã Trường Thọ bao gồm: 1) xu hướng biến động sử dụng đất trong giai đoạn 2003-2010. - 3) đối sánh một số tiêu chí xây dựng nông thôn mới với thực tế nhằm đánh giá khả năng thực hiện trong thời gian tới.. - Xác lập cơ sở khoa học phục vụ xây dựng nông thôn mới xã Trƣờng Thọ 3.2.1. - a) Xây dựng bản đồ biến động sử dụng đất xã Trường Thọ giai đoạn b) Biến động các loại hình sử dụng đất. - Đánh giá hiệu quả của công tác dồn điền đổi thửa ở xã Trường Thọ a) Tổng quan về tình hình dồn điền đổi thửa ở Việt Nam. - b) Đánh giá hiệu quả của công tác dồn điền đổi thửa ở xã Trường Thọ Đánh giá mức độ manh mún ruộng đất. - Tình hình chuyển đổi ruộng đất ở xã Trường Thọ. - Nhìn chung đất công ích và xây dựng cơ bản ít có sự thay đổi do công tác dồn điền đổi thửa ít tập trung vào loại đất này.. - Tóm lại, công tác dồn điền đổi thửa ở xã Trường Thọ đã đem lại những kết quả tích cực, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. - Đánh giá mức độ đạt chuẩn tiêu chí Quốc gia về xây dựng nông thôn mới. - Dựa trên cơ sở phân tích và đánh giá thực trạng phát triển và so sánh với Bộ tiêu chí Quốc gia vầ xây dựng nông thôn mới xã Trường Thọ, từ đó đưa ra những đánh giá về điểm mạnh và điểm yếu của thực trạng phát triển nhằm đẩy nhanh tiến trình xây dựng nông thôn mới của xã.. - Bên cạnh việc so sánh các tiêu chí với thực trạng, đề tài áp dụng phương pháp phân tích SWOT nhằm tìm ra những điểm mạnh, điểm yếu của xã Trường Thọ trong quá trình xây dựng nông thôn mới.. - Đánh giá thực trạng phát triển nông thôn xã Trường Thọ. - Tóm lại, những cơ sở khoa học phục vụ quá trình xây dựng nông thôn mới xã Trường Thọ vừa được phần tích ở các nội dung trên đã phần nào làm sáng tỏ “Bức tranh” phát triển nông thôn của khu vực nghiên cứu trong bối cảnh nhiều địa phương đã và đang tham gia chương trình xây dựng nông thôn mới. - Những luận cứ khoa học này góp phần cung cấp những thông tin hữu ích cho các nhà ra quyết định nhìn nhận vấn đề và có các giải pháp khắc phục những điểm chưa đạt trong hệ thống tiêu chí Quốc gia về nông thôn mới.. - Xây dựng nông thôn mới là chủ trương đúng đắn của Nhà nước nhằm nâng cao chất lượng của các chính sách phát triển nông thôn. - Tính đến nay, hầu hết các địa phương trên toàn quốc đã và đang triển khai chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới với Bộ 19 tiêu chí Quốc gia. - Xã Trường Thọ thuộc huyện An Lão, thành phố Hải Phòng có đặc điểm điều kiện tự nhiên thuận lợi cho phát triển nông nghiệp. - Tuy nhiên, trong bối cảnh phát triển như hiện nay, việc độc canh cây lúa và hoa mầu ngắn ngày ít đem lại hiệu quả kinh tế cao. - Bên cạnh đó, do lịch sử phát triển của xã Trường Thọ đã làm cho mức độ manh mún ruộng đất khá cao, gây ra nhiều tác động tiêu cực tới quá trình sản xuất. - Trên thực tế, xã Trường Thọ đã tiến hành dồn điền đổi thửa từ năm 2005, kết quả là đã giảm được số lượng thửa đất và tăng diện tích bình quân/hộ.. - Kết quả đánh giá cho thấy xã Trường Thọ cần thực hiện dồn điền đổi thửa trong giai đoạn tiếp theo. - Kết quả đánh giá biến động sử dụng đất xã Trường Thọ cho thấy xu hướng giảm diện tích đất nông nghiệp (đất trồng lúa và cây hàng năm), gia tăng diện tích nuôi trồng thủy sản. - thế gần 2 sông Đa Độ và Lạch Tray, nuôi trồng thủy sản của xã có điều kiện thuận lợi để phát triển. - Quá trình đánh giá, so sánh thực trạng phát triển của xã Trường Thọ với Bộ tiêu chí Quốc gia về xây dựng nông thôn mới (19 tiêu chí) cho thấy: về cơ bản, xã Trường Thọ đã đạt được nhiều tiêu chí Quốc gia, nhưng còn không ít tiêu chí chưa đạt chuẩn đặc biệt là những tiêu chí quan trọng như quy hoạch, các tổ chức chính trị xã hội,.... - Trên cơ sở đánh giá và xác lập luận cứ khoa học phục vụ xây dựng nông thôn mới xã Trường Thọ, một số kiến nghị của đề tài như sau:. - UBND xã cần có kế hoạch tổ chức và xây dựng đề án dồn điền đổi thửa theo hình thức tự nguyện. - Cần thực hiện sớm một số tiêu chí xây dựng nông thôn mới như xây dựng các quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch kinh tế - xã hội - môi trường theo chuẩn mới của Nhà nước.. - Nghiên cứu xác lập cơ sở khoa học phục vụ xây dựng nông thôn mới góp phần làm sáng tỏ những đặc điểm cụ thể, nổi bật của từng địa phương. - Mặc khác, cũng có thể làm sáng tỏ những điểm chưa phù hợp của Bộ tiêu chí Quốc gia về xây dựng nông thôn mới, góp phần hoàn thiện hơn nữa Bộ tiêu chí Quốc gia.. - Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cần sớm ban hành Thông tư hướng dẫn thực hiện Bộ tiêu chí Quốc gia về nông thôn mới (dự kiến ban hành vào năm 2013), nhằm giúp cho các địa phương cơ sở pháp lý cũng như các bước thực hiện cụ thể.. - Báo cáo “Nghiên cứu đề xuất các giải pháp khắc phục tình trạng manh mún đất đai trong nông nghiệp ở ĐBSH” (Phần thực trạng và các giải pháp chủ yếu) của Viện quy hoạch và phát triển nông nghiệp - Bộ NN và PTNT tháng 1/2003. - Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Thông tư số 54/2009/TT-BNNPTNT “Hướng dẫn thực hiện Bộ tiêu chí Quốc gia về nông thôn mới”.. - Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Thông tư số 07/2010- TT-BNNPTNT “Hướng dẫn quy hoạch phát triển sản xuất nông nghiệp cấp xã theo bộ tiêu chí Quốc gia về nông thôn mới”.. - Chương trình phát triển Liên hợp quốc tại Việt Nam, Được mùa: những lựa chọn chiến lược để phát triển nông nghiệp nông thôn Việt Nam, Hà Nội, 2010.. - Ngân hàng Thế giới, Việt Nam-Thúc đẩy Công Cuộc Phát triển Nông thôn - Từ Viễn cảnh tới Hành động, Hà Nội, 2006.. - Nguyễn Đắc Nông và nnk, Giáo trình Quy hoạch phát triển nông thôn, NXB Nông nghiệp, 2004.. - Marsh và nnk, Phát triển nông nghiệp và chính sách đất đai ở Việt Nam, Phát triển nông nghiệp và chính sách đất đai ở Việt Nam, 2007.. - UBND xã Trường Thọ, Báo cáo quy hoạch sử dụng đất xã An Lão đến năm 2010.. - UBND xã Trường Thọ, Báo cáo tổng kết tình hình phát triển kinh tế - xã hội xã Trường Thọ năm 2011.