- Phân tích bài thơ Tiếng gà trưa của Xuân Quỳnh. - Dàn ý Phân tích bài thơ Tiếng Gà Trưa Của Xuân Quỳnh 1. - Giới thiệu khái quát về bài thơ "Tiếng gà trưa". - Âm thanh tiếng gà trưa trên đường hành quân. - Hoàn cảnh: thời gian dừng chân bên một xóm nhỏ trên chặng đường dài hành quân - Âm thanh gần gũi, chân thực của tiếng gà: "Cục. - đã làm bật lên niềm xúc động, bồi hồi của nhân vật trữ tình lúc nghe thấy những âm thanh của tiếng gà trưa. - Âm thanh tiếng gà trưa gợi lại những kỉ niệm của thời thơ ấu - Những kỉ niệm tuổi thơ:. - Tiếng gà trưa gợi lên những suy tư. - Khái quát những đặc sắc về nội dung, nghệ thuật của bài thơ và nêu cảm nhận của bản thân.. - Xuân Quỳnh là nhà thơ nữ dược nhiều người yêu thích. - Bài thơ Tiếng gà trưa được viết trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ trên phạm vi cả nước. - Nhân vật trữ tình trong bài thơ là người chiến sĩ trẻ đang cùng đổng đội trên đường hành quân vào Nam chiến đâu.. - Tiếng gà trưa đã gợi nhớ về những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ và tình bà cháu. - Bao trùm bài thơ là nỗi nhớ cồn cào, da diết. - Chỉ một tiếng gà trưa bất chợt nghe thấy khi dừng chân bên xóm nhỏ là đã gợi dậy cả một trời thương nhớ. - Tiếng gà nhảy ổ làm xao động nắng trưa và cũng làm xao xuyến hồn người.. - Nghe tiếng gà mà như nghe thấy tiếng quê hương an ủi, vỗ về và tiếp thêm sức mạnh.. - Trên đường hành quân xa Dừng chân bên xóm nhỏ Tiếng gà cũ nhảy ổ Cục… cục tác cục ta Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đờ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ. - Quê nhà hiện lên rõ nét trong tâm tưởng và những kỉ niệm tuổi thơ lần lượt sống dậy qua những hình ảnh thân thương. - Tiếng gà trưa nhắc nhở đến ổ rơm hồng những trứng của mấy chị mái mơ, mái vàng xinh xắn, mắn đẻ. - Tiếng gà trưa khiến người cháu xa nhà nhớ đến người bà kính yêu một đời tần tảo. - Hạnh phúc gia đình giản dị, đầm ấm mà rất đỗi thiêng liêng cùng bao khát vọng tuổi thơ dường như gói gọn cả trong tiếng gà trưa:. - Tiếng gà trưa. - Thông qua nỗi nhớ được khơi dậy từ tiếng gà trưa, nhà thơ Xuân Quỳnh đã miêu tả tâm hồn trong sáng, hồn nhiên và tình cảm yêu mến, kính trọng bà của một em bé nông thôn.. - Cháu chiến đấu hôm nay Vì lòng yêu Tổ quốc Vì xóm làng thân thuộc Bà ơi, cũng vì bà Vì tiếng gà cục tác Ổ trứng hồng tuổi thơ. - Đọc bài thơ Tiếng gà trưa của Xuân Quỳnh, một lần nữa chúng ta nhận thấy rằng nhà văn Nga I-li-a Ê-ren-bua thật sáng suốt khi đúc kết nên chân lí: Dòng suối đổ vào sông, sông đổ vào dải trường giang Vôn-ga, con sông Vôn-ga đi ra bể. - Xuân Quỳnh là nhà thơ nữ suất sắc của nền văn học hiện đại. - "Tiếng gà trưa". - Tiếng gà ai nhảy ổ:. - Tiếng gà cục tác buổi trưa để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng người chiến sĩ nó gắn với kỉ niệm sâu sắc tuổi ấu thơ, chính vì vậy nó gắn với kỉ niệm sâu sắc tuổi ấu thơ, chính vì vậy trong vô vàn âm thanh của làng quê, người chiến sĩ nghe thấy rõ nhất là tiếng gà cục tác.. - Vào một buổi trưa hè tại một làng quê vắng vẻ, trên đường hành quân người chiến sĩ được tiếp sức từ tiếng gà trưa.. - Nghe gọi về tuổi thơ".. - được đặt ở 3 câu đầu liên tiếp để nhấn mạnh giàu cảm xúc mà tiếng gà trưa đem lại: Với lối ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, lấy thính giác thay cho thị giác. - Tiếng gà. - Tiếng gà trưa làm thức dậy cả những kỉ niệm tuổi thơ. - Cách hiểu nghĩa của cả hai câu thơ "Nghe xao động nắng trưa Nghe gọi về tuổi thơ". - Tiếng gà trưa được cảm nhận từ nhiều giác quan bằng cả tâm hồn.. - Những kỉ niệm tuổi thơ sau mỗi câu thơ "Tiếng gà trưa". - "Tiếng gà trưa Ổ rơm hồng những trứng. - Tác giả tạo ra điều bất ngờ trong bài thơ không miêu tả tiếng gà trưa mà nói đến sự xuất hiện bất ngờ "ổ rơm hồng những trứng". - đó là phép lạ mà tiếng gà trưa đem lại.. - Qua những bài thơ ấy, Xuân Quỳnh đã thể hiện. - Bởi vậy, những bài thơ của Xuân Quỳnh khi hạnh phúc, đắm say, lúc đau khổ, suy tư của một người phụ nữ, một người vợ, một người mẹ.. - Xuân Quỳnh có nhiều bài thơ nổi tiếng như: Sóng, Thuyền và Biển, Thơ tình cuối mùa thu. - Bài thơ Tiếng gà trưa được viết trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ, in trong tập Hoa dọc chiến hào (1968) và trong tập Sân ga chiều em đi (1984).. - Bài thơ Tiếng gà trưa cũng như nhiều tác phẩm ra đời trong những năm đầu của cuộc kháng chiến là hướng vào chủ đề bao trùm của văn học thời kì này: Tổ quốc và chủ nghĩa xã hội, ca ngợi lòng yêu nước, cổ vũ tinh thần chiến đấu oanh liệt của nhân dân ta. - Bài thơ được gợi ra từ những kỉ niệm tuổi thơ sống bên người bà mà nhà thơ vô cùng yêu quý.. - Đặc điểm của thể thơ: Bài thơ được viết theo thể thơ ngũ ngôn (5 tiếng) với âm điệu nhịp nhàng 3/2 hoặc 2/3 bắt nguồn từ dân ca phường vải (Trung Bộ) và từ cách kể chuyện của thể vè, mạch cảm xúc tự nhiên, ngôn ngữ giản dị, những hình ảnh gần gũi tạo nên cách biểu cảm chân thực.. - Bài thơ là lời thủ thỉ tâm tình của tác giả về tuổi thơ thân thương, gần gũi. - “tiếng gà trưa” lặp lại là một kí ức thời ấu thơ lại hiện về và những kỷ niệm êm ấm về tuổi thơ và tình cảm bà cháu: Con gà mái mơ, con gà mái vàng và ổ trứng hồng đẹp như trong tranh. - Câu thơ còn là niềm vui, mong ước nhỏ bé của tuổi thơ:. - Được bộ quần áo mới từ tiền bán gà, ước mong ấy đi cả vào trong giấc ngủ tuổi thơ. - Chỉ từ tiếng gà trưa bình dị được nghe “trên dường hành quân”, nhà thơ nói lên được những điều lớn lao về tổ quốc, về cách mạng.. - “Tiếng gà trưa” cũng chính là sợi dây kết nối các cảm xúc của nhân vật trữ tình: Từ hiện tại “Tiếng gà ai nhảy ổ” hồi tưởng lại quá khứ (những kỉ niệm tuổi thơ và hình ảnh người bà thân yêu) và hướng tới tương lai cùng sự tự nhận thức nhiệm vụ cao cả: Cháu chiến. - đấu hôm nay — Vì lòng yêu Tổ quốc - Vì xóm làng thân thuộc - Bà ơi, cũng vì bà - Vì tiếng gà cục tác - Ồ trứng hồng tuổi thơ.. - Bài thơ đặc sắc là vì từ một âm thanh bình dị - “tiếng gà trưa”, từ những kỉ niệm riêng, nhà thơ đã chuyển tải được tư tưởng thật lớn lao về đất nước, về cách mạng. - Bài thơ chủ yếu sử dụng phép điệp từ, điệp ngữ, điệp câu, cách sử dụng ngôn từ giàu hình ảnh, chân thực để nối mạch cảm xúc, thể hiện tình cảm bình dị, thân thương của tình bà cháu.. - Điệp ngữ “tiếng gà” và “tiếng gà trưa” được nhắc lại sáu lần ở các khổ nhằm nhấn mạnh và khơi dậy cảm xúc của nhà thơ, là chất keo, sợi dây nối liền mạch cảm xúc của nhân vật trữ tình qua các khổ thơ.. - Tiếng gà trưa của Xuân Quỳnh là một bài thơ hay. - Khi bài thơ được chọn giảng trong chương trình và sách giáo khoa mới bậc Trung học cơ sở càng khẳng định giá trị và sức sống của nó qua thời gian. - Trong chương trình Ngữ văn lớp 7, Tiếng gà trưa được xếp vào bài thứ 13, sau tiết đọc hiểu này có tiết Điệp ngữ và Phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học. - Như vậy ý đồ người soạn sách rõ ràng là dùng bài thơ Tiếng gà trưa như là ngữ liệu cơ bản vào ba công đoạn (đọc hiểu tác phẩm (tiết 1), qua việc tìm hiểu, phân tích bình giảng tác phẩm (chú trọng phép điệp) để giáo viện giúp học sinh hiểu đặc điểm của phép tu từ này (tiết thứ 2) và đồng thời trình bày những cảm xúc của các em (tiết thứ 3). - Giáo viên làm sao để qua việc đọc hiểu và phân tích học sinh lắng lại âm thanh tiếng gà trưa, tích hợp được kiến thức phần phép điệp (sẽ học ở tiết sau) và làm bật ra ý nghĩa sâu xa của bài thơ.. - Một bài thơ hay phải chứa đựng trong nó những câu đặc sắc. - Ở bài Tiếng gà trưa quả là không có gì đặc biệt, câu thơ cũng không thật nổi trội nhưng bù vào đó là sự tế vi của mạch cảm xúc và âm thanh tiếng gà ngân vang, thả neo vào lòng người đọc. - Âm thanh Tiếng gà trưa là hình tượng nổi bật xuyên suốt và chiếm lĩnh toàn bộ tác phẩm.. - Bài thơ được mở đầu bằng tiếng gà Cục….cục tác cục ta vang lên xao động tâm hồn người chiến sỹ trên đường hành quân ra chiến trường đánh giặc:. - Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ.. - Chỉ nghe một tiếng gà trưa gióng lên giữa chút thời gian ngắn ngủi ở vùng giới tuyến Vĩnh Linh mà bao nhiêu cảm xúc ùa về ào ạt, chắc chắn âm thanh đó đã chạm khắc vào tâm hồn nhà thơ? (Người giáo viên không thể không bình) điệp từ nghe láy đi láy lại 3 lần biểu hiện sinh động nỗi xúc động trào dâng và như sợi giây vô hình níu giữ cho âm thanh tiếng gà lắng vào chiều sâu tâm linh, ngân rung nơi nốt nhớ, xôn xao gọi về kỷ niệm êm đềm, đầm ấm đã qua. - Đó là một tuổi thơ mang bao nỗi niềm, đầy thân phận:. - Chỗ nương tựa chính trong tuổi thơ Xuân Quỳnh là người bà già nua, khắc khổ ở một làng quê có nghề dệt the lụa nổi tiếng: La Khê. - Tấm thân gầy guộc của bà ôm trùm hết thảy mọi thứ tình cảm mà cuộc đời không ưu ái dành cho tuổi thơ bé Quỳnh. - Nghe tiếng gà trưa, tác giả hình dung dáng liêu xiêu của bà khum soi trứng:. - Xuân Quỳnh cũng đọc được nỗi lo lắng của bà khi mùa đông tới:. - Hiện về trong cánh đồng ký ức tuổi thơ còn là tiếng bà vẫn mắng như lời nhắc nhở, chăm chút từng ly ti và luôn giữ gìn dung nhan cháu bé. - Qua âm thanh tiếng gà hiện lên cuộc đời vất vả, tần tảo, chịu thương chịu khó của người bà. - Nghĩa là bao nhiêu kỷ niệm tuổi thơ, tình cảm bà - cháu đều gắn với âm thanh tiếng gà.. - Đồng hiện cùng ký ức tuổi thơ còn là hình ảnh những con gà mái vàng, mái mơ với ổ trứng hồng đẹp như tranh lụa. - Rồi những khát khao của tuổi thơ mong được quần áo mới có từ tiền bán gà. - Bề nổi bài thơ vẫn là tình cảm bà - cháu đằm thắm, sáng trong và vô vàn yêu thương trìu mến. - Phần chìm, bên trong bài thơ là âm thanh tiếng gà gắn với biểu tượng của cuộc sống yên bình, hạnh phúc, tượng trưng cho ấm no, nảy nở sinh sôi, rộn ràng, nơi làng quê đông đúc, êm đềm. - Bài thơ ra đời trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Mỹ, kẻ thù đang tâm phá hoại cuộc sống yên lành của cả dân tộc. - Âm thanh tiếng gà trở thành niềm mong đợi chung của mọi con người trong cuộc chiến. - Bài thơ còn là lời cỗ vũ động viên sức mạnh chiến đấu. - Người giáo viên giúp cho học sinh hiểu được ý nghĩa sâu xa mà tác giả muốn gửi gắm qua âm thanh tiếng gà. - Lắng lại lần nữa qua âm thanh tiếng gà, ta bắt gặp hình tượng tác giả với con người nữ công dân đậm chất sử thi, đồng hiện cùng con người thế sự, đời tư được thể hiện ở phần cuối bài thơ:. - Bà ơi cũng vì bà Vì tiếng gà cục tác Ổ trứng hồng tuổi thơ. - Điệp từ vì đi liền nhau, đứng đầu các dòng thơ cùng với các cụm từ khu biệt cung bậc cụ thể, tính mục đích càng thể hiện rõ nội dung tư tưởng lớn lao và sâu sắc của bài thơ. - Từ âm thanh tiếng gà trưa, tác giả đã triển khai diễn biến tâm trạng trôi theo dòng chảy cảm xúc từ tình bà - cháu, từ kỷ niệm tuổi thơ về hội tụ thành tình yêu quê hương đất nước. - Chúng ta chiến đấu để bảo vệ non sông gấm vóc, để gìn giữ bình yên cho mỗi ngôi nhà, cho giấc ngủ hồng sắc trứng, cho âm thanh tiếng gà vang mãi không thôi. - Bài thơ viết theo thể ngũ ngôn - một thể thơ bắt nguồn từ thể hát giặm Nghệ -Tĩnh và vè dân gian, lại được Xuân Quỳnh sáng tạo, biến cách linh hoạt về số chữ, số dòng thơ nhưng điều đáng nói là nó hồn nhiên, dung dị chân chất như cuộc sống mà vẫn lay động lòng người. - Cả bài thơ nhắc lại 4 lần 3 chữ Tiếng gà trưa, nó ngân rung theo mạch cảm xúc tuôn chảy tự nhiên của chủ thể trữ tình và đồng thời có tác dụng liên kết các hình ảnh, sự kiện một cách hợp lôgích. - Diễn biến tâm lý của chủ thể trữ tình cũng phát triển càng lúc càng đi vào chiều sâu tâm trạng theo âm thanh tiếng gà trưa. - Trên đường hành quân người chiến sỹ nghe tiếng gà bỗng bâng khâng, xao động, xúc cảm. - Từ xao động, âm thanh tiếng gà rơi vào cõi nhớ để hồi tưởng về tình bà cháu, sống dậy hôi hổi kỷ niệm tuổi thơ. - Âm thanh tiếng gà tiếp tục xuyên sâu vào tâm thức, lay vào vùng sóng suy nghĩ để tác giả luận suy bao điều về ý nghĩa cao cả của cuộc chiến. - Âm thanh tiếng gà là điểm sáng thẩm mỹ quan trọng nhất của bài thơ. - Nếu người dạy biết khai thác đúng chiều sâu của hình tượng này thì bài giảng sẽ thành công bởi vừa khát quát được tâm trạng của chủ thể trữ tình vừa tích hợp được phép điệp vừa giúp học sinh phát biểu những cảm xúc, suy nghĩ của mình về bài thơ.. - Như vậy âm thanh tiếng gà trưa cứ được đẩy mãi vào miền ẩn kín, thẳm sâu của con người. - Âm thanh tiếng gà bình dị, đơn sơ rất đời thường được lọc qua tâm hồn Xuân Quỳnh bỗng trở thành chất thơ ngọt ngào tạo hình, tạo nhạc cho bài thơ vượt thoát qua sự khắc nghiệt của thời gian, đứng vững trong lòng người đọc.