- PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA NÔNG HỘ TRỒNG SEN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐỒNG THÁP. - Hiệu quả kỹ thuật, hiệu quả kinh tế, sen, hàm sản xuất biên ngẫu nhiên, hàm lợi nhuận biên ngẫu nhiên, Đồng Tháp. - Kết quả nghiên cứu của đề tài dựa trên số liệu thu thập từ 120 nông hộ trồng sen ở tỉnh Đồng Tháp. - Mức hiệu quả kỹ thuật đạt được ở vụ 1 là 86,81% và ở vụ 2 là 85,33%. - Mức kém hiệu quả do chưa đạt hiệu quả tối đa gây thất thoát trong vụ 1 khoảng 1.280 kg/ha và trong vụ 2 khoảng 1.027 kg/ha.. - Mức hiệu quả kinh tế đạt được ở vụ 1 là 82,18%, còn ở vụ 2 là 82,99%.. - Mức kém hiệu quả do chưa đạt hiệu quả kinh tế gây thất thoát trong vụ 1 là 5.665 ngàn đồng/ha còn trong vụ 2 là 13.891 ngàn đồng/ha. - Những nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của nông hộ gồm vốn vay, trình độ học vấn và diện tích gieo trồng sen của nông hộ.. - Việc đánh giá hiệu quả kỹ thuật và hiệu quả kinh tế của việc trồng sen cũng chưa được nghiên cứu. - Vì thế việc phân tích hiệu quả kinh tế của nông hộ trồng sen trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp nhằm cung cấp căn cứ khoa học về lợi ích kinh tế của việc trồng sen, đồng thời đưa ra giải pháp để nâng cao hiệu quả kinh tế cây sen.. - Hiệu quả phân phối (AE) là khả năng lựa chọn được một lượng đầu vào tối ưu mà ở đó giá trị sản phẩm biên (marginal revenue product) của đơn vị đầu vào cuối cùng bằng với giá của đầu vào đó. - Hiệu quả kinh tế (EE) là thước đo kết quả tổng hợp của nhà sản xuất và bằng với tích số của hiệu quả kỹ thuật và hiệu quả phân phối:. - Do vậy, một nhà sản xuất được gọi là có hiệu quả kỹ thuật cao hơn nhà sản xuất khác khi nó sản xuất ra nhiều đầu ra hơn với một lượng đầu vào cho trước. - Một nhà sản xuất thu được nhiều lợi nhuận hơn ứng với những lượng đầu ra và giá đầu vào cho trước được gọi là có hiệu quả kinh tế cao hơn nhà sản xuất khác và nó có được hiệu quả phân phối nếu nó thu được lợi nhuận tối đa. - Do vậy, những nông dân có hiệu quả có thể tạo ra thu nhập cao hơn và do đó có cơ hội tốt hơn để sinh tồn và. - và phần sai số một bên biểu diễn ảnh hưởng của sự phi hiệu quả trong mô hình giới hạn ngẫu nhiên. - v i u i (1) Trong đó Y i là năng suất (hàm sản xuất) hay lợi nhuận đơn vị - UOP (hàm lợi nhuận) của nông hộ thứ i. - u i biểu diễn mức phi hiệu quả của nhà sản xuất i so với hàm giới hạn, là phần sai số một đuôi có phân phối nửa chuẩn (u ~ |N(0. - Theo đó, hiệu quả kỹ thuật và kinh tế của từng nhà sản xuất được tính theo công thức sau:. - (2) Ngoài ra tác giả còn sử dụng mô hình hồi qui tuyến tính để phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của nông hộ trồng sen trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp.. - Các nông hộ tại 2 huyện này được phỏng vấn một. - Thông tin thu thập từ cuộc điều tra gồm: các đặc điểm của nông hộ và tình hình sản xuất và tiêu thụ sen ở 2 vụ trong năm 2012.. - 4.2 Phân tích hiệu quả kinh tế 4.2.1 Phân tích hiệu quả kỹ thuật. - Để ước tính hiệu quả kỹ thuật của hộ trồng sen, tác giả ước lượng hàm sản xuất biên ngẫu nhiên dạng Cobb-Douglas, có dạng như sau:. - 0), là sai số do phi hiệu quả. - Kết quả ước lượng cho thấy các yếu tố lượng phân đạm nguyên chất, lượng phân lân nguyên chất và số ngày công lao động gia đình ảnh hưởng làm tăng năng suất sen của nông hộ trên địa bàn ở cả 2 vụ. - Riêng ở vụ 2 thì yếu tố thuốc nông dược cũng ảnh hưởng đến năng suất sen của nông hộ. - Sự tồn tại của sâu, bọ trĩ và bệnh thói ngó đã gây hại và làm ảnh hưởng đến năng suất của nông hộ. - Ở vụ 2 thường xuất hiện nhiều sâu bệnh hơn nên làm giảm năng suất sản xuất sen của nông hộ.. - Tuy ảnh hưởng của lượng phân kali không có ý nghĩa thống kê nhưng lượng phân mà nông hộ sử dụng trong sản xuất sen còn rất là thấp so với lượng khuyến cáo. - Vì vậy, nông hộ nên sử dụng lượng phân đơn để hạn chế sử dụng lượng phân. - Dựa trên kết quả ước lượng của hàm sản xuất biên ngẫu nhiên, mức hiệu quả kỹ thuật của các nông hộ được tính toán dựa trên phương pháp trình bày ở Mục 2.. - Bảng 4: Phân phối mức hiệu quả kỹ thuật của nông hộ. - Mức hiệu quả. - Số liệu trong Bảng 4 cho thấy, mức hiệu quả kỹ thuật trung bình của nông hộ đạt được ở mức khá cao, bình quân là 87% ở vụ 1 và 85% ở vụ 2. - Tuy nhiên, vẫn còn nhiều nông hộ đạt mức hiệu quả kỹ thuật thấp hơn mức trung bình. - Có khoảng 30% số hộ ở vụ 1 và 15% số hộ ở vụ 2 có mức hiệu quả. - Điều này cho thấy nông hộ sản xuất ở vụ 2 phần nào hạn chế được sự kém hiệu quả kỹ thuật so với ở vụ 1. - Các hộ sản xuất sen kém hiệu quả kỹ thuật có thể cải thiện tình hình nếu học hỏi kinh nghiệm từ những hộ đạt hiệu quả kỹ thuật.. - Dựa trên mức phi hiệu quả và năng suất thực tế của nông hộ, ta có thể tính được phần năng suất thất thoát do phi hiệu quả. - Kết quả ước tính phần năng suất thất thoát của các nông hộ được trình bày trong Bảng 5.. - Bảng 5: Phân phối năng suất mất đi do kém hiệu quả kỹ thuật của nông hộ. - Hiệu quả. - Số liệu trong Bảng 5 cho thấy mức phi hiệu quả kỹ thuật làm năng suất mất đi trung bình ở vụ 1 là 1.280,08 kg/ha, ở vụ 2 là 1.027,94 kg/ha. - Mức năng suất trung bình mất đi của nông hộ sản xuất sen ở 2 vụ là tương đối cao. - Mức phi hiệu quả này cho biết nông hộ có thể tăng năng suất sản xuất sen lên nếu kết hợp các đầu vào và đầu ra đạt mức tối ưu hơn. - Tuy nhiên, phần kém hiệu quả này không chỉ do sự yếu kém về kỹ thuật canh tác mà còn do bệnh thói ngó sen xuất hiện gần đây làm cho năng suất sản xuất sen giảm. - Vì vậy, các công ty thuốc bảo vệ thực vật trên địa bàn tỉnh, các tổ chức khuyến nông nên tìm hiểu nguyên nhân và nghiên cứu thuốc để trị bệnh trên để nông dân phần nào cải thiện được hiệu quả kỹ thuật trong sản xuất sen.. - 4.3 Phân tích hiệu quả kinh tế. - sau đó được chia cho giá đầu ra của nông hộ. - Kết quả ước lượng hàm lợi nhuận cho thấy các yếu tố giá phân đạm và giá phân lân nguyên chất có ảnh hưởng đến lợi nhuận của nông hộ (Bảng 6).. - Khi giá các loại phân này tăng lên thì lợi nhuận của nông hộ sẽ giảm xuống ở cả 2 vụ. - Lao động gia đình là yếu tố rất quan trọng trong sản xuất sen của nông hộ. - Phân là yếu tố đầu vào có chi phí sản xuất lớn nhất trong tất cả các đầu vào của nông hộ.. - Trong khi đó, lượng phân nông hộ sử dụng còn thấp và khi giá phân nguyên chất tăng lên làm cho lợi nhuận nông hộ giảm xuống. - Từ kết quả ước lượng hàm lợi nhuận biên ngẫu nhiên ở trên, ta có thể ước tính được mức hiệu quả kinh tế của các nông hộ. - Bảng 7: Hiệu quả kinh tế của hoạt động sản xuất sen. - Kết quả cho thấy ở vụ 1 mức hiệu quả kinh tế. - trung bình đạt 82,18%, còn ở vụ 2 mức hiệu quả kinh tế trung bình đạt 82,99%. - Số nông hộ đạt mức hiệu quả dưới mức trung bình ở vụ 1 chiếm tỷ trọng gần 30%, ở vụ 2 chiếm tỷ trọng gần 25%. - Ở vụ 2 giá các yếu tố đầu vào tăng cao hơn vụ 1, nhưng giá sen đầu ra ở vụ 2 cao hơn nhiều so với vụ 1 nên mức hiệu quả kinh tế trung bình ở vụ 2 vẫn cao hơn vụ 1. - Nhìn chung, lợi nhuận từ việc trồng sen mang lại cao hơn cây lúa của nông hộ trên địa bàn, nhưng trồng sen tốn nhiều công sức chăm sóc hơn lúa. - Từ bảng kết quả phân phối mức phi hiệu quả ta thấy được lợi nhuận thất thoát trung bình vụ 1 là 5.665,79 ngàn đồng/ha, còn ở vụ 2 là 13.891,70 ngàn đồng/ha. - Về mặt hiệu quả kỹ thuật thì ta thấy ở vụ 1 và vụ 2 chênh lệch nhau không lớn, nhưng về mặt lợi nhuận thì do giá ở vụ 2 cao hơn nên làm cho lợi nhuận mất đi ở vụ 2 cao hơn gấp đôi so với vụ 1.. - Bảng 8: Phân phối lợi nhuận mất đi do kém hiệu quả. - hiệu quả. - 4.4 Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của nông hộ trồng sen. - Mô hình hồi quy nhằm phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của nông hộ như sau:. - Trong đó:Y là mức hiệu quả kinh tế của nông hộ. - X 1 : Vay vốn của nông hộ (có vay 1. - X 3 : Tham gia tập huấn kỹ thuật trồng sen của nông hộ (có tham gia tập huấn là 1. - X 6 : Tuổi của nông hộ trồng sen chính trong gia đình. - D 1 : Trình độ học vấn của nông hộ (trình độ từ lớp 1 đến lớp 9 là 1. - D 2 : Trình độ học vấn của nông hộ (trình độ từ lớp 10-12 là 1;. - không có học lớp 10-12 là 0), các biến giả về trình độ học vấn được đưa vào mô hình nhằm mục đích so sánh hiệu quả kinh tế giữa các nông hộ có chủ hộ có trình độ Trung học cơ sở và Trung học phổ thông với những hộ có chủ hộ mù chữ. - Kết quả ước lượng bằng phương pháp OLS cho thấy các yếu tố như vốn vay, trình độ học vấn và diện tích đất canh tác ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của nông hộ trồng sen (Bảng 9). - Hộ sản xuất bằng vốn tự có sẽ đạt hiệu quả kinh tế cao hơn hộ sản xuất dựa trên vốn vay. - Vốn tự có có thể giúp nông dân trang trải kịp thời các khoản chi phí phát sinh trong quá trình sản xuất, tiêu thụ nên có thể làm tăng hiệu quả của hoạt động sản xuất. - Trình độ học vấn của nông hộ càng cao thì sản xuất đạt hiệu quả càng cao, vì hộ có trình độ học vấn cao thì dễ tiếp thu khoa học kỹ thuật và tiếp cận thông tin thị trường nhanh hơn hộ có trình độ thấp. - Diện tích của nông hộ càng lớn thì sản xuất đạt hiệu quả thấp hơn hộ có diện tích nhỏ. - Điều này cho thấy quá trình sản xuất, tiêu thụ sen của nông hộ trên địa bàn không có tính kinh tế nhờ quy mô. - Kết quả này có thể là do trình độ canh tác và quản lý của nông dân chưa cao nên không thể đảm đương tốt những vấn đề phát sinh khi sản xuất với quy mô lớn, do vậy, làm giảm hiệu quả của quá trình sản xuất lớn. - Bảng 9: Kết quả ước lượng các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế vụ 1 và vụ 2. - Tuổi nông hộ trồng sen . - 5 GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA NÔNG HỘ TRỒNG SEN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐỒNG THÁP. - Từ các kết quả của nghiên cứu, tác giả đề xuất các giải pháp sau để nâng cao hiệu quả kinh tế của nông hộ:. - Sử dụng lượng phân hợp lý hơn, kết quả cho thấy lượng phân nông hộ sử dụng còn thấp hơn so với lượng khuyến cáo. - Đặc biệt là bệnh thói ngó mới xuất hiện gần đây để đưa vào cho nông hộ sản xuất, nhằm tăng năng suất và giảm chi phí trong sản xuất.. - Nông dân tích cực học hỏi kinh nghiệm sản xuất của nông hộ xung quanh sản xuất sen hiệu quả, năng suất cao.. - Lượng phân mà nông hộ sử dụng còn thấp hơn so với lượng khuyến cáo nên năng suất canh tác sen trên địa bàn chưa đạt mức cao. - Tuy nhiên, giá phân đạm, lân và kali thì ngược lại, nếu tăng giá phân nguyên chất này tăng lên thì lợi nhuận của nông hộ sẽ giảm xuống.. - Lao động gia đình cũng là yếu tố ảnh hưởng đến năng suất và lợi nhuận của nông hộ. - trung bình 87%, mức hiệu quả cao nhất là 96,94%. - và mức hiệu quả thấp nhất là 57,28%. - Mức hiệu quả kỹ thuật trung bình ở vụ 2 đạt 85%, mức hiệu quả kỹ thuật cao nhất đạt 96,62% và mức hiệu quả kỹ thuật thấp nhất đạt 51,60%. - Mức phi hiệu quả kỹ thuật ở vụ 1 làm cho năng suất mất đi trung bình là 1.280 kg/ha và mức phi hiệu quả này cũng làm cho năng suất mất đi ở vụ 2 là 1.027 kg/ha.. - Mức hiệu quả kinh tế trung bình ở vụ 1 là 82,18%, mức hiệu quả kinh tế thấp nhất là 47,41% và cao nhất là 95,26%. - Trong khi đó, mức hiệu quả kinh tế ở vụ 2 trung bình đạt 82,99%, mức hiệu quả kinh tế thấp nhất ở vụ 2 là 46,26% và mức hiệu quả kinh tế cao nhất ở vụ 2 là 95,42%. - Lợi nhuận mất đi do kém hiệu quả kinh tế ở vụ 1 là 5.665 ngàn đồng/ha, ở vụ 2 là 13.891 ngàn đồng/ha, do ở vụ 2 nông hộ sản xuất kém hiệu quả hơn ở vụ 1 và giá bán cao hơn vụ 1. - Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của nông hộ gồm vốn vay, trình độ học vấn và diện tích trồng sen.. - Nghiên cứu các loại thuốc trị bệnh, sâu và rầy, đặc biệt là bệnh thói ngó hiện nay ảnh hưởng rất lớn đến năng suất của nông hộ.