- QUÉT MÃ VẠCH TRÊN THẺ BẰNG ĐIỆN THOẠI DI ĐỘNG VÀ ỨNG DỤNG TRONG ĐIỂM DANH. - Mã vạch, hệ thống điểm danh, thư viện ZXing, phần mềm trên điện thoại thông minh, phần mềm trên máy vi tính. - Vì vậy, chúng tôi đã nghiên cứu khai thác khả năng quét mã vạch của điện thoại di động trong việc điểm danh. - Phương pháp điểm danh này có nhiều tiện lợi hơn các cách điểm danh truyền thống. - Hệ thống điểm danh mà chúng tôi xây dựng gồm phần mềm trên điện thoại di động và phần mềm trên máy tính (PC). - Các thư viện Zxing, Mcrypt và winzipaes đã được vận dụng để phát triển phần mềm trên điện thoại với các chức năng chính như: điểm danh theo sự kiện bằng cách quét mã vạch trên thẻ, xem lịch sử điểm danh, đóng gói dữ liệu điểm danh thành tập tin nén có mật mã để gửi đến PC. - Phần mềm trên PC có chức năng xử lý, tổng hợp, thống kê và trình bày kết quả điểm danh. - Hệ thống đã được thử nghiệm thành công thông qua việc điểm danh trên thẻ sinh viên và thẻ viên chức ở Trường Đại học Cần Thơ.. - Đầu quét mã vạch cũng chưa được ứng dụng trong việc điểm danh (học sinh, sinh viên trong lớp học;. - Từ đó, mở ra triển vọng xây dựng nhiều ứng dụng với chức năng quét mã vạch của điện thoại thông minh.. - Chúng tôi chưa tìm thấy nghiên cứu nào về việc ứng dụng khả năng đọc mã vạch của thiết bị Android trong việc điểm danh.. - Từ đầu năm 2013, chúng tôi đã nghiên cứu việc đọc mã vạch in trên thẻ bằng điện thoại Android và ứng dụng trong điểm danh. - “Hệ thống điểm danh bằng cách dùng điện thoại thông minh đọc mã vạch in trên thẻ” do chúng tôi phát triển bao gồm hai gói phần mềm: phần mềm trên điện thoại di động Android và phần mềm trên PC. - 2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1 Thiết kế chức năng của hệ thống Dựa vào mục đích, yêu cầu của việc điểm danh và đặc điểm của các sự kiện diễn ra trong thực tế,. - chúng tôi đã xây dựng chức năng của phần mềm trên điện thoại di động và phần mềm trên PC.. - Phần mềm trên điện thoại có các chức năng chính là thực hiện việc điểm danh theo sự kiện (buổi học, buổi họp. - Để thực hiện chức năng chính này cần có các chức năng phụ trợ như sau: khai báo sự kiện cần điểm danh (tên sự kiện, thời gian, địa điểm, số lần diễn ra);. - lưu sự kiện điểm danh. - chọn sự kiện đã được khai báo để điểm danh. - xem lịch sử điểm danh theo sự kiện. - giải mã mã vạch, mã hoá dữ liệu điểm danh, đóng gói thành tập tin nén với mật khẩu, xuất ra lưu trên thẻ nhớ của điện thoại, gởi đến người quản lý bằng email, hoặc tải lên trang web quản lý của cơ quan, hoặc chép trực tiếp vào PC thông qua cổng USB. - Phầm mềm trên PC dùng cho việc quản lý và lưu trữ kết quả điểm danh với chức năng chính là tổng hợp người có mặt, vắng mặt theo sự kiện và số lần điểm danh. - tải tập tin dữ liệu điểm danh từ điện thoại di động. - thống kê và xuất kết quả điểm danh theo sự kiện và theo đơn vị (lớp học, khoa, phòng, ban, tổ nhóm. - Việc thử nghiệm được thực hiện tại Trường Đại học Cần Thơ, thông qua việc điểm danh nhiều lớp học và buổi họp ở một số đơn vị trong trường. - ZXing là thư viện chính mà chúng tôi sử dụng để phát triển “Hệ thống điểm danh bằng phương. - pháp đọc mã vạch trên thẻ bởi điện thoại thông minh”.. - android: phần thư viện dành cho phát triển ứng dụng trên điện thoại di động dùng hệ điều hành Android.. - Sau đó giải nén tập tin này vào thư mục hay ổ đĩa tuỳ ý (Ví dụ C:\Users\zxing-2.3.0).. - Tải về tập tin core.jar [6] và lưu vào ổ đĩa tuỳ ý.. - Kế tiếp, trên Eclipse hãy nhắp chuột phải vào CaptureActivity project, chọn properties, chọn Java Build Path, chọn Libraries, chọn Add External Jars, trỏ đến đường dẫn chứa core.jar và chọn tập tin này, chọn Open, chọn OK.. - Tải về tập tin zip4j-1.3.1.jar dùng để thực hiện nén và giải nén tập tin .zip trên android [7]. - Việc thực hiện import tập tin zip4j-1.3.1.jar tương tự như import tập tin core.jar.. - 3.1 Phát triển “Ứng dụng điểm danh bằng phương pháp đọc mã vạch trên thẻ bởi điện thoại thông minh”. - Phần mềm ứng dụng điểm danh bằng phương pháp đọc mã vạch in trên thẻ có thể cài đặt trên các điện thoại thông minh chạy hệ điều hành Android từ 3.0 trở lên có trang bị camera. - Sơ đồ điều khiển chức năng của phần mềm trên điện thoại như Hình 1.. - Hình 1: Sơ đồ điều khiển chức năng của phần mềm trên điện thoại Phần mềm này có thể điểm danh những người. - Trước khi điểm danh cần thiết lập sự kiện và nhập những thông tin cần thiết của sự kiện như: tên sự kiện, khoảng thời gian diễn ra sự kiện, địa điểm, số buổi diễn ra sự kiện, số thứ tự lần điểm danh. - Sau khi kết thúc giai đoạn quét thẻ, danh sách người được điểm danh (có mặt) sẽ được lưu lại trong lịch sử (trên cơ sở dữ liệu SQLite) bao gồm. - các thông tin: Mã số sinh viên/viên chức, thời điểm quét, ngày điểm danh. - Tập tin danh sách điểm danh có thể được xem trực tiếp trên điện thoại và xuất ra thành tập tin dữ liệu được mã hóa để tiến hành xử lý điểm danh trên phần mềm máy tính. - Tập tin dữ liệu này có thể được tải lên server (bởi chức năng upload file) và có thể gửi đến người xử lý bằng email trực tiếp từ phần mềm trên điện thoại, nếu điện thoại có kết nối mạng.. - Upload tập tin. - Xuất tập tin Đặt mật. - Chọn tập tin cần xem. - Xem lịch sử quét từ tập tin được chọn. - Mô-đun quản lý danh sách sự kiện: Dùng để quản lý danh sách sự kiện có thể chọn để điểm danh. - Trong một lần điểm danh và xuất dữ liệu chỉ cho phép áp dụng một sự kiện duy nhất để đảm bảo tính nhất quán của dữ liệu đã quét. - Khi chưa có sự kiện được chọn hoặc chưa có sự kiện thích hợp, người thực hiện điểm danh tạo sự kiện mới và chọn một sự kiện để tiến hành điểm danh, khi đó phần mềm sẽ đăng ký một phiên làm việc và lưu trữ sự kiện đang được áp dụng, sau đó tiến hành quét mã vạch.. - Mô-đun xuất dữ liệu: Dùng thư viện mã hóa Mcrypt [4] và thư viện winzipaes [10] để tạo tập tin .zip, có thể đặt mật khẩu cho tập tin này. - Trước khi xuất tập tin điểm danh, người thực hiện điểm danh phải chọn sự kiện, nếu không có sự kiện nào hiện đang được chọn để điểm danh, hệ thống sẽ mặc định ngăn không cho xuất tập tin điểm danh.. - Người thực hiện điểm danh cần phải quay lại mục quản lý danh sách sự kiện để chọn một sự kiện phù hợp cho tiến hành xuất tập tin. - Trước khi xuất tập tin, hệ thống kiểm tra mật khẩu bảo vệ tập tin có được nhập chưa, nếu đã nhập xong thì một luồng xử lý mới được thiết lập duyệt qua tất cả dữ liệu được lưu trong hệ quản trị SQLite Android, lấy ra thông tin của sự kiện trong phiên làm việc, các thông tin được ghi vào một tập tin .txt (theo định dạng <tên sự kiện>_<ngày tháng năm>_<giờ xuất dữ liệu>_<số thứ tự lần điểm danh>.txt), được mã hóa dưới dạng AES 128 bit, và được thiết lập quyền chỉ đọc cho tập tin. - khác đóng gói tập tin này vào trong một tập tin nén .zip và khóa tập tin nén với mật khẩu được lưu từ người quản lý. - Tập tin sẽ được xuất chứa trong thẻ SDCard của điện thoại theo đường dẫn được định dạng (ví dụ: DHCT/<tên sự kiện được xuất>. - Mô-đun xem lại lịch sử, giải mã tập tin: Xem lại lịch sử đã quét, bao gồm các hoạt động truy vấn đến cơ sở dữ liệu SQLite, đọc tất cả những dữ liệu đã lưu khi quét thẻ thành công. - Giải mã tập tin đã xuất bao gồm các hoạt động: chọn tập tin cần giải mã trong thẻ nhớ và tiến hành giải mã để hiển thị ra màn hình, xem trước nội dung sẽ tải lên máy tính.. - Mô-đun upload tập tin đã xuất lên server và mô-đun gửi tập tin đã xuất đến người xử lý bằng mail: Kết nối để tải tập tin lên server bằng giao thức HTTP. - Việc upload tập tin sẽ được phối hợp với hệ thống web server bằng chức năng của phần mềm trên máy tính được viết bằng ngôn ngữ PHP.. - Khi tải lên, hệ thống bật cửa sổ “pop-up” cho người dùng chọn đến những tập tin đã xuất ra thẻ nhớ, người dùng chọn tập tin và điền địa chỉ IP của web server. - Để đảm bảo được độ bảo mật, khi người dùng gửi tập tin lên server, server sẽ tiếp nhận và chuyển tập tin từ thư mục upload công cộng đến thư mục an toàn dành cho việc xử lý sau này.. - Phần mềm quản lý điểm danh trên máy vi tính được xây dựng trên nền web bằng ngôn ngữ PHP và hệ quản trị MYSQL. - Phần mềm này có nhiệm vụ quản lý các danh sách sự kiện, import tập tin danh sách cần phải điểm danh dạng Excel, import tập tin dữ liệu tổng hợp đã được tải về từ điện thoại, giải mã dữ liệu tập tin tổng hợp từ điện thoại, Hình 2: Sơ đồ quan hệ giữa các mô-đun. - Xem lại lịch sử vừa quét, giải mã tập tin Quản lý danh sách. - sự kiện. - Quản lý quét mã vạch. - Xuất dữ liệu Gửi tập tin đã xuất ra. - Upload tập tin đã xuất ra thẻ nhớ lên webserver. - tiếp nhận các tập tin điểm danh từ điện thoại đã tải lên server bằng đường truyền mạng với giao thức HTTP. - Xử lý và thống kê danh sách điểm danh theo từng sự kiện riêng lẻ theo ngày hoặc theo sự kiện diễn ra nhiều ngày. - Export kết quả thống kê điểm danh dạng excel hoặc pdf.. - Mô-đun nhận tập tin tải lên từ điện thoại Android: Mô-đun này sẽ luôn chạy cùng với web server, để thực hiện nhiệm vụ nhận dạng IP của điện thoại đang kết nối. - Tập tin trong quá trình tải lên sẽ được lưu tạm trong thư mục “temp”, sau khi hoàn thành sẽ nó được di chuyển sang thư mục upload để sau này tiến hành đưa vào điểm danh, đồng thời lưu vào hệ quản trị MYSQL các thông số: thời gian upload tập tin, IP của điện thoại và tên tập tin đã upload, đường dẫn tập tin trong thư mục upload.. - Mô-đun import dữ liệu: Mô-đun dùng để import dữ liệu với số lượng nhiều bằng tập tin excel. - Danh sách đơn vị cần điểm danh: Đơn vị điểm danh là tên trường học, cơ quan hay một bộ phận của cơ quan. - Phần mềm dùng thư viện excel_reader để đọc tập tin excel và lọc theo từng dòng để đưa vào hệ quản trị cơ sở dữ liệu MYSQL.. - Đơn vị cần điểm danh được gán khóa duy nhất, do đó nếu dữ liệu có trùng thì phần mềm sẽ bật thông báo yêu cầu chọn lại những đơn vị chưa được đưa vào cơ sở dữ liệu.. - Danh sách người tham dự sự kiện: Danh sách này phụ thuộc vào đơn vị điểm danh. - Do đó, danh sách người đi tham dự sự kiện sẽ ràng buộc với đơn vị điểm danh. - Mỗi một đơn vị điểm danh có thể có một hoặc nhiều danh sách người tham gia sự kiện khác nhau.. - Dữ liệu quét mã vạch từ điện thoại: Khi điểm danh cho một sự kiện với số lượng người tham dự đông đảo, có thể sẽ phải sử dụng cùng một lúc nhiều điện thoại để thực hiện việc quét thẻ. - Do đó, cùng một sự kiện có thể có nhiều tập tin cần import. - Những tập tin xuất ra từ các điện thoại sẽ được chuyển đến máy tính bằng nhiều cách: sao chép trực tiếp vào máy tính, upload lên server hoặc gửi email có đính kèm tập tin đã được xuất ra đến người quản lý. - Vì để đảm bảo tính toàn vẹn dữ liệu, không bị chỉnh sửa khi gửi về server, tập tin trước khi xuất ra thẻ nhớ của điện thoại phải được mã hóa, được đóng thành tập tin nén, có mật khẩu mã hóa theo thuật toán AES 128 bit. - Vì vậy khi nhận được tập tin, việc trước tiên là cần phải giải nén tập tin .zip. - Khi tiến hành xử lý dữ liệu quét thẻ, phần mềm giải mã tập tin bằng thuật toán Decrypt AES 128bit, sau đó, dữ liệu được đọc từng dòng từ đầu đến cuối tập tin và đưa các giá trị vào một bảng để hiển thị danh sách điển danh với các thông tin cần thiết: tên sự kiện, ngày giờ điểm danh, số buổi, lần điểm danh, địa điểm, danh sách người có mặt, thời điểm quét thẻ của từng người, thống kê người vắng mặt.. - Quản lý đơn vị được điểm danh: mỗi đơn vị cần điểm danh được quản lý bằng mã đơn vị.. - Quản lý danh sách điểm danh: danh sách điểm danh được quản lý theo đơn vị được điểm danh, mỗi danh sách có thể chỉnh sửa thêm, sửa, xóa thành viên.. - Quản lý sự kiện: sự kiện được import vào từ điện thoại.. - Quản lý dữ liệu điểm danh: dữ liệu điểm danh được import từ điện thoại android, mặc định không được chỉnh sửa, chỉ được quyền xem dựa trên tên sự kiện, lần điểm danh và ngày điểm danh để đảm bảo tính trung thực.. - Mô-đun thống kê điểm danh cho từng sự kiện: Một sự kiện có thể được điểm danh nhiều lần, trong nhiều ngày, nhiều địa điểm khác nhau, nhiều danh sách người tham dự.. - Mô-đun thống kê điểm danh theo ngày:. - Trong một ngày có thể điểm danh nhiều sự kiện.. - Hệ thống điểm danh bằng cách dùng điện thoại thông minh đọc mã vạch in trên thẻ do chúng tôi. - Hệ thống này đã được thử nghiệm thành công thông qua việc điểm danh trên các lớp học và những buổi sinh hoạt, hội họp ở Khoa Công nghệ thông tin và Truyền thông, Trường Đại học Cần Thơ. - Giải pháp này đã giúp cho việc điểm danh trở nên nhanh gọn, ít tốn công sức, tăng tính trung thực và tiện lợi trong việc tìm kiếm, thống kê, tổng hợp, sao lưu dữ liệu. - Đặc biệt là trong các trường hợp hội họp đông người có nhiều đơn vị tham gia hoặc các lớp học có nhiều học sinh, sinh viên và phải điểm danh nhiều lần trong học kỳ. - Khả năng dùng chức năng chụp ảnh của điện thoại di động thông minh để quét mã vạch đã mở ra nhiều ứng dụng trong thực tế. - Chúng tôi hy vọng sẽ có nhiều ứng dụng mới dựa trên khả năng quét mã vạch của điện thoại di động.. - Tác giả chân thành cảm ơn các bạn trên các trang web, diễn đàn đã trao đổi, giúp đỡ giải quyết các vấn đề về lập trình Android, xử lý việc quét mã vạch bằng điện thoại di động, cám ơn quý thầy cô, viên chức và sinh viên Khoa Công nghệ thông tin và Truyền thông, Trường Đại học Cần Thơ đã hỗ trợ trong việc thử nghiệm, điểm danh một số lớp học phần và các buổi họp của cán bộ viên chức, cám ơn người phản biện đã có nhiều góp ý để chúng tôi hoàn chỉnh bài báo này.