- Quyền kinh tế, văn hóa, xã hội qua các bản Hiến pháp Việt Nam. - Luận văn Thạc sĩ ngành: Pháp luật về quyền con người (Chuyên ngành đào tạo thí điểm). - Luận văn làm rõ mối quan hệ giữa Hiến pháp và quyền con người, đặc biệt là các quyền kinh tế, văn hóa và xã hội. - Đánh giá vai trò của Hiến pháp trong việc bảo vệ các quyền con người. - Luận văn cũng nêu rõ và phân tích hệ thống các quyền kinh tế, văn hóa và xã hội được ghi nhận và bảo vệ trong các bản Hiến pháp của Việt Nam. - Trên cơ sở so sánh với các tiêu chuẩn quốc tế về quyền con người, luận văn đề xuất một số giải pháp về việc thực hiện các quyền kinh tế, văn hóa và xã hội ở Việt Nam nhằm hoàn thiện khung pháp lý về các quyền kinh tế, văn hóa và xã hội ở Việt Nam hiện nay.. - Pháp luật Việt Nam. - Luật Hiến pháp. - Quyền con người. - Quyền con người là một phạm trù đa diện, kết tinh những giá trị cao đẹp trong nền văn hóa của tất cả các dân tộc. - Đây không chỉ là “ngôn ngữ chung” mà còn là “sản phẩm chung”, “mục tiêu chung” và “phương diện chung” của toàn nhân loại để bảo vệ và thúc đẩy nhân phẩm và hạnh phúc của mọi con người, mọi quốc gia, dân tộc trên thế giới.. - Cũng như hầu hết các quốc gia khác trên thế giới, các quyền con người đều được ghi nhận trong Hiến pháp ở những mức độ khác nhau. - Như vậy, với hiệu lực pháp lý tối cao của nó, Hiến pháp đang đóng vai trò là công cụ pháp lý cơ bản để hiện thực hóa các tiêu chuẩn quốc tế về quyền con người ở các quốc gia.. - Ở nước ta, sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã yêu cầu tổ chức cuộc bầu cử Quốc hội để thông qua Hiến pháp ghi nhận các quyền tự do, dân chủ của nhân dân. - Chúng ta phải có Hiến pháp dân chủ” [5]. - Như vậy trong tư tưởng của Người, quyền con người luôn gắn liền với Hiến pháp, Hiến pháp chính là công cụ để đảm bảo quyền con người. - Vì vậy, không chỉ trong việc soạn thảo và thông qua Hiến pháp 1946 – bản Hiến pháp đầu tiên của nước ta mà các bản Hiến pháp sau này đều có những quy định về các quyền con người.. - Cho đến nay Việt Nam đã có năm bản Hiến pháp: Hiến pháp 1946, Hiến pháp 1959, Hiến pháp 1980, Hiến pháp 1992, và hiện nay là Hiến pháp 2013. - hoàn cảnh khác nhau, nhưng cả năm bản Hiến pháp trên đều đã có quy định về quyền con người, đặc biệt là những quy định về nhóm quyền kinh tế, văn hóa, xã hội phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế.. - Hiến pháp năm 1992 được đánh giá là Hiến pháp của thời kỳ đầu đổi mới, có ý nghĩa vô cùng quan trọng, phản ánh bản chất nhà nước ta là nhà nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. - Hiến pháp năm 1992 cũng đã ghi nhận các quyền con người, quyền công dân cơ bản trong đó có các quyền kinh tế, văn hóa, xã hội. - Tuy nhiên, sau 20 năm thi hành, Hiến pháp năm 1992 đã bộc lộ một số điểm hạn chế không còn phù hợp với tình hình thực tiễn. - Vì vậy, tại kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XIII đã nhất trí thông qua Nghị quyết số 06/2011/QH13 ngày 06 tháng 8 năm 2011 về việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 1992 và thành lập Ủy ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992.. - Hội nghị lần thứ 5 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XI diễn ra vào tháng 5/2012 đã nêu định hướng sửa đổi Hiến pháp năm 1992 trong đó chỉ rõ cần tiếp tục phát huy nhân tố con người, thể hiện sâu sắc hơn quan điểm bảo vệ, tôn trọng quyền con người, bảo đảm thực hiện tốt hơn quyền, nghĩa vụ cơ bản của công dân. - Tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIII, Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã được thông qua ngày 28 tháng 11 năm 2013. - Hiến pháp mới được ban hành có một điểm nhân dân cả nước rất đồng tình ủng hộ và coi đây là một điểm sáng. - Đó là hiến chương về quyền con người.. - Trong bối cảnh đó, việc nghiên cứu đề tài “Quyền kinh tế, văn hóa, xã hội qua các bản Hiến pháp Việt Nam” sẽ góp phần làm sâu sắc hơn cơ sở lý luận và thực tiễn quy định về các quyền kinh tế, văn hóa, xã hội trong Hiến pháp, qua đó góp phần hiểu sâu hơn về việc hiến định và sự phát triển của nhóm quyền quan trọng này ở Việt Nam.. - Tình hình nghiên cứu đề tài. - Quyền con người là một phạm trù đa diện, đòi hỏi cách tiếp cận và nghiên cứu đa ngành, liên ngành, song tiếp cận và nghiên cứu luật học là một hướng chính. - Các hoạt động nghiên cứu, giảng dạy về quyền con người ở Việt Nam những năm gần đây đang phát triển mạnh mẽ. - Hiện đã có một số công trình nghiên cứu về quyền con người nói chung như: Quyền con người, quyền công dân trong sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam, Trung tâm Thông tin Tư liệu thuộc Học viện CTQG Hồ Chí Minh, 1993. - Chu Hồng Thanh, Quyền con người và luật quốc tế về quyền con người, NXB Chính trị quốc gia, 1997. - Tường Duy Kiên, Đảm bảo quyền con người trong hoạt động của Quốc hội Việt Nam, Hà Nội, 2004. - Phạm Văn Khánh, Góp phần tìm hiểu quyền con người, NXB Khoa học xã hội, 2006…. - Quyền kinh tế, xã hội, văn hóa là một trong hai nhóm quyền cơ bản được ghi nhận và bảo đảm trong luật pháp quốc tế và pháp luật của quốc gia. - Các quyền này được ghi nhận ngay trong Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền năm 1948, sau đó được cụ thể hóa tại một trong hai Công ước cơ bản nhất về nhân quyền là Công ước quốc tế về các quyền kinh tế, xã hội, văn hóa năm 1966.. - Việt Nam cũng đã tham gia Công ước quốc tế về các quyền kinh tế, xã hội, văn hóa từ rất sớm (năm 1982). - Mặc dù vậy, do một số lý do khách quan và chủ quan, việc nghiên cứu về quyền con người nói chung, về các quyền kinh tế, văn hóa, xã hội nói riêng ở nước ta trong thời gian qua vẫn còn hạn chế, dẫn đến việc hiểu biết chưa đầy đủ hoặc sai lệch về nhóm quyền này.. - Đối với việc nghiên cứu các quyền kinh tế, văn hóa, xã hội của con người, hiện chúng ta đã có một số công trình nghiên cứu như: Trần Thị Hòe, Vai trò của nhà nước trong việc bảo đảm quyền con người ở nước ta hiện nay, 2002. - Nguyễn Duy Sơn, Quyền phát triển của con người Việt Nam trong sự nghiệp đổi mới đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, Trung tâm Thông tin Tư liệu trực thuộc Học viện CTQG Hồ Chí Minh, 2005. - Tường Duy Kiên, Trần Thị Hòe, Bảo đảm quyền của người tiêu dùng trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay, 2007. - Trần Thị Hòe, Vũ Công Giao, Quyền kinh tế, xã hội, văn hóa trong pháp luật và thực tiễn ở Việt Nam, Trung tâm nghiên cứu quyền con người và quyền công dân, Khoa luật. - Tuy nhiên, các đề tài trên mới chỉ nghiên cứu góc độ nhất định về các quyền kinh tế, văn hóa, xã hội nói chung và nhóm quyền này trong pháp luật nói riêng, chưa có đề tài nào đi sâu phân tích và so sánh nội dung các quyền kinh tế, văn hóa, xã hội trong Hiến pháp trên thế giới và các bản Hiến pháp của Việt Nam. - Luận văn này sẽ góp phần khỏa lấp khoảng trống đó.. - Mục đích, phạm vi nghiên cứu 3.1. - Mục đích nghiên cứu. - Phân tích so sánh các quy định về các quyền kinh tế, văn hóa, xã hội trong các bản Hiến pháp của Việt Nam.. - Đánh giá sự phát triển của các quyền hiến định về kinh tế, văn hóa, xã hội ở Việt Nam với Công ước về các quyền kinh tế, văn hóa, xã hội năm 1966.. - Đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện khuôn khổ pháp luật về các quyền kinh tế, văn hóa, xã hội trong Hiến pháp và pháp luật Việt Nam.. - Phạm vi nghiên cứu. - Luận văn chỉ giới hạn ở việc phân tích quy định về quyền kinh tế, văn hóa, xã hội trong các Hiến pháp Việt Nam và trong Công ước về các quyền kinh tế, xã hội, văn hóa năm 1966 của Liên hiệp quốc.. - 4.Phương pháp nghiên cứu luận văn. - Luận văn được thực hiện trên cơ sở áp dụng các phương pháp luận duy vật biện chứng, duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác – Lê nin, các quan điểm, đường lối của Đảng và Nhà nước Việt Nam về xây dựng pháp luật và nhân quyền.. - Các phương pháp nghiên cứu cụ thể được sử dụng trong Luận văn này bao gồm: Phương pháp phân tích, tổng hợp, thống kê, so sánh…. - Những nét mới của luận văn. - Luận văn làm rõ mối quan hệ giữa Hiến pháp với quyền con người, đặc biệt là các quyền kinh tế, văn hóa, xã hội. - Đánh giá vai trò của Hiến pháp trong việc bảo vệ các quyền con người.. - Luận văn cũng nêu và phân tích hệ thống các quyền kinh tế, văn hóa, xã hội của con người được các Hiến pháp Việt Nam ghi nhận và bảo vệ. - Trên cơ sở đối chiếu với các tiêu chuẩn quốc tế về quyền con người, luận văn nêu ra những đề xuất nhằm hoàn thiện khuôn khổ pháp luật về các quyền kinh tế, xã hội, văn hóa ở Việt Nam.. - Kết quả nghiên cứu và ý nghĩa của luận văn Kết quả nghiên cứu là một bản luận văn từ 80-150 trang.. - Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo phục vụ việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp và là nguồn tài liệu tham khảo phục vụ việc nghiên cứu, giảng dạy và học tập trong các cơ sở đào tạo về luật học, đặc biệt là chuyên ngành pháp luật về quyền con người và chuyên ngành luật Hiến pháp.. - Kết cấu của luận văn. - Chương 1: Một số vấn đề lý luận về quyền kinh tế, văn hóa, xã hội và Hiến pháp. - Chương 2: Sự phát triển của các quyền kinh tế, văn hóa, xã hội qua các bản Hiến pháp Việt Nam. - Chương 3: Một số kiến nghị về quyền kinh tế, văn hóa, xã hội trong Hiến pháp 2013.. - Bộ Ngoại giao (2009), Báo cáo quốc gia kiểm điểm định kỳ việc thực hiện quyền con người ở Việt. - Nguyễn Đăng Dung (2004), “Nhân quyền trong Hiến pháp Việt Nam”, Báo Pháp luật Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 11 tháng 8.. - Nguyễn Sĩ Dũng, Lê Hà Vũ (2005), “Hiến pháp 1946 với tư tưởng pháp quyền”, Tạp chí nghiên cứu lập pháp tr.11-tr15.. - Nguyễn Minh Đức (2013), “Quyền môi trường trong Hiến pháp các nước và kiến nghị sửa đổi Hiến pháp 1992”, Tạp chí Nghiên cứu lập pháp tr.18-23.. - Nguyễn Văn Động (2012), “Các quy định về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân Trong các Hiến pháp Việt Nam: nhìn từ góc độ Luật Hiến pháp so sánh”, Sửa đổi bổ sung Hiến pháp 1992, Những vấn đề lý luận và thực tiễn, Tập II, tr.78, Khoa Luật, ĐHQG Hà Nội.. - E.E.Kuznesova, Biên dịch Vũ Thị Xuân Mai (2013), “Chính sách xã hội ở các nước Mỹ - Latinh đầu thế kỷ XXI: Sự vận dụng và những cải biến”, Tạp chí Thông tin những vấn đề lý luận (phục vụ lãnh đạo), (11), tr.51-58.. - Vũ Công Giao (2012), “Chế định quyền, nghĩa vụ của công dân Trong Hiến pháp 1992 và gợi ý sửa đổi, bổ sung”, Sửa đổi bổ sung Hiến pháp 1992, Những vấn đề lý luận và thực tiễn, Tập II, tr.188, Khoa Luật, ĐHQG Hà Nội.. - Hoàng Văn Hảo (2001), “Hiến pháp Việt Nam và vấn đề quyền con người, quyền công dân”, Hiến pháp, pháp luật và quyền con người – Kinh nghiệm Việt Nam và Thụy Điển, Trung tâm nghiên cứu quyền con người – Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh và Viện Rauul Wallenberg về Quyền con người và Luật nhân đạo – Đại học Lund – Thụy Điển, tr.148, Hà Nội.. - Bùi Thị Hòe (2012), Sự phát triển của quyền dân sự, chính trị qua các bản Hiến pháp Việt Nam, tr.96, Luận văn Thạc sĩ Luật học, Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.. - Khoa luật, ĐHQG Hà Nội (2006), Giáo trình Luật Hiến pháp Việt Nam, tr.286, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.. - Khoa luật, ĐHQG Hà Nội (2011) Giáo trình Lý luận và Pháp luật về quyền con người, tr.60, NXB ĐHQG Hà Nội.. - Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội (2011), Tư tưởng về quyền con người – tuyển tập tư liệu thế giới và Việt Nam, NXB Lao động xã hội, Hà Nội.. - Hoàng Minh Khôi (2013), “Cần hiến định quyền của người chưa thành niên trong Hiến pháp”, Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, (237), tr.38-44.. - Bùi Sỹ Lợi (2013), “Kinh nghiệm cải cách hệ thống an sinh xã hội của Nhật Bản”, Tạp chí nghiên cứu lập pháp, (243), tr.62-64.. - Hồ Chí Minh(1997), Về công tác văn hóa văn nghệ, tr.64, NXB Sự thật, Hà Nội.. - Hoàng Thị Minh (2013), “Kinh nghiệm từ pháp luật về Bảo hiểm y tế ở Thụy Điển”, Tạp chí nghiên cứu lập pháp tr.59-64.. - Trịnh Như Quỳnh (2013), “Khái quát quyền văn hóa trong pháp luật quốc tế và pháp luật Việt Nam hiện nay”, Tạp chí Nhà nước và pháp luật tr.33-41.. - Quốc hội (1946), Hiến pháp nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Hà Nội.. - Quốc hội (1959), Hiến pháp nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Hà Nội.. - Quốc hội (1980), Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Hà Nội.. - Quốc hội (1992), Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Hà Nội.. - Quốc hội (2006), Luật bảo hiểm xã hội, Hà Nội.. - Quốc hội (2013), Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Hà Nội.. - Nguyễn Thanh Tuấn (2013), “Chế định quyền con người, quyền công dân trong dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992”, Tạp chí Nghiên cứu lập pháp tr.38-44.. - Trung tâm nghiên cứu quyền con người quyền công dân, Khoa luật – ĐHQG Hà Nội (2011), Giới thiệu các văn kiện quốc tế về quyền con người, Tuyên ngôn toàn thế giới về nhân quyền (UDHR) (1948), tr.48, NXB Lao động xã hội, Hà Nội.. - Trung tâm Nghiên cứu quyền con người, quyền công dân, Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội (2012), Giới thiệu công ước quốc tế về các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa (ICESCR,1966), tr.133, NXB Hồng Đức, Hà Nội.. - Trung tâm Nghiên cứu quyền con người, quyền công dân, Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội (2011), Quyền kinh tế, xã hội, văn hóa trong pháp luật và thực tiễn ở Việt Nam, NXB Lao động – xã hội, Hà Nội.. - Trung tâm Nghiên cứu quyền con người, quyền công dân, Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội (2012), Tuyển tập Hiến pháp của một số quốc gia, NXB Hồng Đức, Hà Nội.. - Ủy ban về quyền trẻ em Liên Hợp Quốc (2012), Kết luận Ủy ban về quyền trẻ em Liên Hợp Quốc. - Viện Ngôn ngữ học (1999), Đại từ điển Tiếng Việt, tr.1239, NXB Văn hóa Thông tin, Hà Nội.