- Môn Đạo đức ở trường Tiểu học có nhiệm vụ hình thành và phát triển ở học sinh ở các nội dung kỹ năng cơ bản để học tập và giao tiếp trong các môi trường hoạt động của lứa tuổi. - Tôi mạnh dạn tìm hiểu và nghiên cứu “Biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh qua môn đạo đức ở lớp 3A trường PTDTBTTH2 xã Thiện Tân” và đã áp dụng đối với học sinh lớp 3A. - Sáng kiến tập trung đưa ra những giải pháp trong giáo dục kỹ năng sống cho các em học sinh lớp 3A như: phát huy phương pháp thảo luận nhóm, phát huy kỹ năng giao tiếp, phát huy kỹ năng điều chỉnh nhận thức hành vi, phát huy cho học sinh theo hướng trải nghiêm môn học, phát huy tính tích cực của học sinh trong việc lồng ghép giáo dục kỹ năng sống. - 3 Học sinh HS. - 7 Kỹ năng sống KNS. - Biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh có thể quan niệm là việc tổ chức các hoạt động giáo dục đa dạng, phong phú nhằm kích thích học sinh tham gia một cách tích cực chủ động vào các quá trình hoạt động, qua đó hình thành hoặc thay đổi hành vi của học sinh theo hướng tích cực nhằm góp phần phát triển nhân cách toàn diện, giúp học sinh có thể sống an toàn, khỏe mạnh và tích cực chủ động trong cuộc sống hàng ngày. - Biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh là giáo dục cho các em có cách sống tích cực trong xã hội hiện đại, là xây dựng hoặc thay đổi ở các em các hành vi theo hướng tích cực phù hợp với mục tiêu phát triển toàn diện nhân cách người học trên cơ sở giúp các em có tri thức, giá trị, thái độ và kỹ năng phù hợp.. - Nhiều học sinh năng khiếu, học sinh khá, nhưng ngoài điểm số cao, thành tích tốt thì khả năng tự chủ và khả năng giao tiếp lại rất chậm, nguyên nhân sâu xa là do các em thiếu kỹ năng sống. - Khó khăn lớn nhất khi rèn kỹ năng sống cho học sinh vùng đặc biệt khó khăn là các em chưa tiếp cận được với những kỹ năng giao tiếp, kỹ năng tự nhận thức, kỹ năng xác định giá trị…. - Tôi đã thử nghiệm chọn một số kỹ năng cần thiết nhất để giáo dục cho học sinh. - Tôi đã kiểm chứng qua việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh qua môn học đạo đức lớp 3A và kết hợp chặt chẽ với phụ huynh trong quá trình giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tôi nhận thấy kỹ năng của học sinh tốt lên một cách rõ rệt.. - Từ những lí do trên tôi mạnh dạn tìm hiểu và nghiên cứu SKCTKT mang tên là “Biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh qua môn đạo đức lớp 3A trường PTDTBTTH2 xã Thiện Tân”.. - Giúp học sinh trau dồi kỹ năng sống và tự tin học tốt hơn không chỉ ở môn Đạo đức mà còn ở cả những môn học khác.. - Phát huy tính sáng tạo, năng động, chủ động tham gia vào quá trình học tập của học sinh dưới sự tổ chức hỗ trợ của giáo viên.. - Giúp học sinh lớp 3A phát triển các kỹ năng sống, đặc biệt là kỹ năng giao tiếp Tiếng Việt lưu loát, trong đời sống vì một số em hằng ngày các em vẫn giao tiếp với bạn bè bằng tiếng mẹ đẻ là tiếng Tày, tiếng Nùng.... - Đối tượng: cho học sinh lớp 3A.. - Kỹ năng sống là cung cấp cho học sinh những kiến thức ban đầu, vừa cung cấp cho học sinh những tri thức sơ đẳng về các chuẩn mực hành vi xã hội chủ nghĩa gắn với những kinh nghiệm đạo đức, để từ đó giúp học sinh hình thành kỹ năng sống, biết phân biệt đúng sai làm theo cái đúng, ủng hộ cái đúng, đấu tranh với những biểu hiện sai trái, xấu xa, thôi thúc các em hành động theo chuẩn mực đạo đức và thói quen đạo đức chính vì vậy việc rèn kỹ năng sống ở bậc tiểu học là một nhiệm vụ quan trọng mà người làm công tác giáo dục cần quan tâm nhiều. - Mục tiêu của mô hình xây dựng “Thầy cô tận tình trách nhiệm – học sinh tích cực chăm ngoan” là chú trọng giáo dục cho học sinh kỹ năng sống cho các em, tâm hồn trong sáng, hiểu biết và trân trọng những giá trị lịch sử văn hoá cách mạng của chính quê hương mình. - Đồng thời có sự thống nhất cao việc tăng cường giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học trong toàn cấp học, kỹ năng sống là một trong những khái niệm được nhắc đến nhiều trong thời đại ngày nay. - Có nhiều quan niệm về kỹ năng sống. - Có khả năng giáo dục đạo đức cho học sinh Tiểu học một cách có hệ thống theo chương trình khá chặt chẽ giúp học sinh hình thành được: ý thức đạo đức, tình cảm đạo đức, tri thức và niềm tin đạo đức ở mức độ đơn giản.. - Nó định hướng cho các em học sinh rèn luyện một cách tự giác những hành vi và thói quen đạo đức cơ bản phù hợp với lứa tuổi học sinh tiểu học trong các mối quan hệ của các em với bản thân, với mọi người, với cộng đồng…. - Ngoài việc giúp cho học sinh Tiểu học hiểu được một số chuẩn mực hành vi đạo đức và pháp luật phù hợp với lứa tuổi hình thành cho học sinh các kỹ năng sống cần thiết.. - Cho nên, giáo dục kỹ năng sống cho học sinh có một tầm rất quan trọng.. - Vì vậy cần có biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh ở môn Đạo đức nói riêng và các môn học khác nói chung.. - Học sinh rèn luyện kỹ năng sống không phải chỉ để học tốt phân môn Đạo đức mà dùng nó để phục vụ. - Vì vậy giáo dục tính chuyên cần, chịu khó cho học sinh là cơ sở vững chắc cho việc thực hiện chuyên đề này.. - Tổng số học sinh: 24 em, Nam: 15, Nữ: 9, Dân tộc: 22, nữ DT: 9 hộ nghèo và cận nghèo: 17 em. - Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm sát sao, tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên và học sinh lớp 3A được học hai buổi/ ngày học tại trường chính. - Học sinh có đầy đủ sách giáo khoa phục vụ cho môn học. - Một số phụ huynh học sinh cũng nhiệt tình kết hợp trong việc giáo dục kỹ năng sống cho cac em.. - Một số em chưa yêu thích môn đạo đức, đa số các em là dân tộc hộ nghèo khả năng nhận thức các em còn nhiều hạn chế dẫn đến việc giáo dục kỹ năng sống còn gặp nhiều khó khăn, bản thân tôi vừa là giáo viên chủ nhiệm cũng chưa có nhiều thời gian để vào giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua mỗi bài học ở môn Đạo đức.. - Khi dạy môn Đạo đức cho học sinh lớp 3 tôi thấy chủ yếu cho các em đọc các câu chuyện trong sách giáo khoa rồi suy nghĩ trả lời các câu hỏi ở phần bài tập và học thuộc lòng phần bài học được rút ra sau câu chuyện. - Vậy tôi thấy việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh còn hạn chế như giáo viên chưa phân tích sâu vì những điều rút ra sau mỗi bài học và các em học sinh cũng chưa được liên hệ thực tế nhiều để có thể hoàn thiện bản thân mình. - Vậy tôi nghĩ cần phài có những biện pháp có tính mới cho học sinh giáo dục kỹ năng sống qua môn đạo đức lớp 3.. - Các tiết học như các em học sinh thường ỷ lại vào các bạn khác và thầy cô.. - Thực tế, những học sinh rơi vào trường hợp này đều là những em học sinh học lực chỉ ở mức độ chuẩn kiến thức kỹ năng nhưng chưa vững chắc. - Giúp các em hiểu được nội dung giáo dục kỹ năng sống thông qua môn Đạo đức.. - Rèn cho học sinh kỹ năng giao tiếp chủ yếu tập trung theo hướng phát huy tính tích cực sáng tạo cho học sinh gắn với thực tiễn, luôn tạo cho các em tính chủ động, tích cực, hứng thú trong học tập, phát huy tính sáng tạo, tạo được bầu không khí cởi mở thân thiện với lớp. - Phát huy phương pháp thảo luận nhóm trong việc lồng ghép giáo dục kỹ năng sống.. - Ở hoạt động này tôi cho học sinh hỏi đáp theo cặp, tôi giúp học sinh hiểu không nên làm bài sẵn cho bạn chép chỉ được hướng dẫn giảng giải cho bạn hiểu bài.. - Ở bài tập này tôi giúp học sinh hiểu tự làm lấy công việc của mình giúp em mau tiến bộ.. - Học sinh nhận xét bổ sung, giáo viên nhận xét đánh giá tuyên dương. - Hoạt động nhóm giúp các học sinh có cơ hội trao đổi với nhau, tự khẳng định mình, cũng như là dịp để các em rèn luyện khả năng diễn đạt, trình bày trước tập thể. - Phiếu học tập: Có in sẵn câu hỏi để học sinh thực hiện thảo luận. - Xác định câu hỏi trong vở bài tập để cho học sinh thảo luận nhóm.. - Học sinh:. - Việc lựa chọn nhóm trưởng có thể làm từ trước rất cần thiết và nên cho học sinh luân phiên làm nhóm trưởng để giáo dục kỹ năng sống cho mỗi em một cách tốt nhất. - Học sinh lên trình bày, các em còn nhỏ nên trình bày miệng là chủ yếu. - Hoạt động 2: Bài tập 2 - Hoạt động cá nhân cho học sinh quan sát tranh, em có nhận xét gì về việc làm của các bạn nhỏ trong mỗi tranh dưới đây:. - Học sinh trả lời xong tôi kết luận và đánh giá kết quả của từng bài tập.. - Khen thưởng động viên học sinh kịp thời.. - Qua trò chơi trên học sinh nhận biết được những việc làm ở lớp, ở trường khi tham gia mang lại niềm vui cho các em. - Phát yêu cầu bài tập có ghi sẵn ra phiếu học tập cho học sinh.. - Học sinh nhận phiếu, tiến hành thảo luận và trình bày trong nhóm các ý kiến của mình... - Giáo dục rèn luyện kỹ năng giao tiếp. - Do đó lớp 3A tôi muốn học sinh cần được trang bị cách học đầy đủ và ý thức tự học, tự rèn luyện.. - Học sinh lớp tôi là lứa tuổi chỉ có học kiến thức, khả năng ứng phó với các tình huống trong cuộc sống chậm, tính tự tin ít, tự ti nhiều, thường hay giận hờn, nóng nảy...Tâm sinh lý mới ở giai đoạn này đang phát triển, nên những hành vi, cử. - Để rèn luyện cho các em học sinh lớp 3A trường PTDTBTTH2 xã Thiện Tân về kỹ năng tự rèn luyện điều chỉnh nhận thức, hành vi của mình, tôi đã tiến hành các bước như sau:. - Sau mỗi câu trả lời của các bạn, học sinh dưới lớp nhận xét. - Mục đích rèn kỹ năng trả lời, tác phong, diễn đạt và tự tin,… cho học sinh ở mọi hoạt động, mọi lúc mọi nơi. - Để học sinh luôn luôn chủ động.. - Qua việc trả lời các câu hỏi trên học sinh cũng có thể hiểu được những mặt tích cực như: tình cảm yêu quý tôn trọng của con người đối với con người, nếu chúng ta yêu quý con người hàng xóm láng giềng như những người thân của mình thì những người khác cũng đáp lại yêu quý với chúng ta. - Một số em học sinh ở lớp 3A khi trời lạnh về mùa đông chỉ mặc những chiếc áo sơ mi mỏng, đi dép không có tất. - Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh theo hướng trải nghiệm môn đạo đức.. - Hằng ngày chúng ta đã biết môn Đạo đức ở Tiểu học là có khả năng giáo dục nhiều kỹ năng sống cho học sinh nhất cụ thể như kỹ năng giao tiếp, kỹ năng điều chỉnh nhận thức, kỹ năng thảo luận nhóm…Bản thân tôi hình thành các kĩ năng trên cho học sinh chủ yếu thông qua các hoạt động như kể chuyện theo tranh, quan sát tranh, băng hình, đóng vai, xử lí tình huống…nhưng lại chưa chú trọng đến việc trải nghiệm môn học đạo đức.. - Để giáo dục kỹ năng sống cho học sinh theo hướng trải nghiệm môn học có hiệu quả, ngay từ đầu năm học tôi đã tham mưu với Ban giám hiệu nhà trường cùng tổ chuyên môn khối 2+3 đưa nội dung này vào chuyên đề sinh hoạt tổ chuyên môn, sinh hoạt chuyên đề cùng nhà trường để xây dựng kế hoạch thực hiện trải nghiệm cụ thể theo từng bài đối với lớp sao cho có hiệu quả.. - Ví dụ 1: dạy bài Đạo đức bài 3 "Tự làm lấy việc của mình” tôi xây dựng kế hoạch cho học sinh trải nghiệm thực tế ở tiết 2 tại “Vườn hoa Đất Việt” của nhà trường, các em tự phân nhóm, các em tự nhận ra được chăm sóc các loại cây cảnh thế nào là hợp lý, thế nào là chưa hợp lý từ đó tôi nhận xét từng nhóm và tuyên dương, khen kịp thời.. - Ví dụ 2: dạy bài đạo đức bài 5: “Chia sẻ vui buồn cùng bạn” tôi xây dựng kế hoạch cho học sinh trải nghiệm vào tổ chức sinh nhật tập thể mùa đông cho học sinh, tự tay học sinh làm được những chiếc mũ sinh nhật bằng giấy và trang trí trên những chiếc mũ hài hòa để tặng các bạn vào ngày hôm đó, các em cảm thấy thích thú vui mừng và phấn khởi. - tôi xây dựng kế hoạch cho học sinh trải nghiệm thực tế ở tiết 2, tại buổi trải nghiệm. - Giáo dục kỹ năng sống phù hợp với một số hoạt động ở môn học.. - Các hoạt động được thiết kế phải bao gồm các dạng hoạt động cơ bản của lứa tuổi học sinh Tiểu học như: hoạt động văn hóa văn nghệ, hoạt động vui chơi giải trí, thể dục, thể thao….. - Trong mỗi giờ học tổ chức nhiều hình thức và phương pháp đan xen lẫn nhau: Các hình thức làm việc cá nhân, cặp đôi, nhóm, cả lớp, hay ngoài không gian lớp học với một số phương pháp Trò chơi, đóng vai, hỏi đáp, thực hành qua các hoạt động thực tế tạo cho giờ học phong phú, sinh động, học sinh tích cực hơn trong các hoạt động học tập.. - Tính mới, ở đây là thay vì việc giáo viên giảng, còn các em lắng nghe, chỉ nói không thực hành theo cặp, theo nhóm sẽ không tạo khả năng tư duy và sáng tạo phong phú của các em, thì bản thân tôi đã nghiên cứu và đổi mới trong phương pháp dạy học, cả về tư duy lẫn phương pháp để phù hợp với đối tượng học sinh lớp 3A.. - Năm học này tiếp tục rèn kỹ năng sống để học sinh của lớp học tốt môn đạo đức nhất là viêc rèn kỹ năng sống và quan trọng là vận dụng được để học sinh phát triển các kỹ năng sống hằng ngày, đặc biệt là kỹ năng giao tiếp tốt trong cuộc sống hàng ngày, kỹ năng thảo luận nhóm, kỹ năng thực hành trải nghiệm, kỹ năng thực hành bảo vệ môi trường Xanh- sạch- đẹp, trước tiên tác giả cần phải hiểu rõ tâm lý của các em trước khi áp dụng một số phương pháp dạy học mới. - Từng bước làm thay đổi quá trình giáo dục thành quá trình tự giáo dục rèn luyện cho học sinh.. - Tính sáng tạo của sáng kiến tôi đã gắn vào hoạt động trải nghiệm thực tế vào phân môn đạo đức để học sinh vừa có dịp trải nghiệm, vừa ứng dụng trải nghiệm vào thực tiễn để học tập và sáng tạo. - Đây là những hoạt động rất ấn tượng và học sinh rất thích thú vì vậy mà các em sẽ ghi nhớ được lâu hơn, khi dạy đạo đức bài 3: Tự làm lấy việc của mình, tôi đưa ra những câu hỏi gợi mở để học sinh thảo luận và các em thảo luận trả lời các câu hỏi rất nhanh, ngắn gọn, tìm được nhiều hoạt động để thực hành trải nghiệm tại. - “Vườn hoa Đất Việt” của nhà trường hoặc dạy bài 6: Tích cực tham gia việc trường, việc lớp, thì các em học sinh lại được thực hành trải nghiệm vào buổi sinh nhật tập thể mùa đông của nhà trường dưới sự giám sát của giáo viên. - Ngoài ra các em học sinh còn được trải nghiệm xem qua màn hình nhỏ tại nhà trường…. - Bên cạnh đó song song với các hình thức trải nghiệm tôi đã vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học tích cực, các hình thức tổ chức dạy học đó để cho giờ học thêm sinh động, học sinh tích cực, chủ động hơn trong học tập.. - Để nâng cao kỹ năng, hiệu quả của phân môn đạo đức thì việc duy trì truy bài 15’ đầu giờ là hết sức quan trọng tôi phân ra từng ban giám sát các công việc hằng ngày của học sinh các em thực hiện công việc của mình một cách chủ động 2.2. - Qua việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực học sinh ở lớp 3A trường. - PTDTBT TH2 xã Thiện Tân, học sinh rất hứng thú học trong học tập. - Từ đó sẽ tạo cho các em có thói quen trau dồi kỹ năng sống của bản thân, trưởng thành hơn qua mỗi ngày và trở thành những công dân tốt ngay từ năm học lớp 3 ở bậc tiểu học là những tấm gương sáng lan tỏa đến các bạn học sinh khác trong và ngoài nhà trường.. - Sau khi áp dụng đề tài “ Biện pháp rèn kỹ năng sống thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 3A”. - Học sinh ngoan, có nề nếp trong học tập, học sinh tiếp thu bài một cách chủ động, học sinh tích cực trong hoạt động của lớp, của nhà trường một cách nhiệt tình, không ỷ lại vào thầy cô, học sinh tự tìm tòi các câu hỏi và tự trả lời câu hỏi, tự có ý thức hơn trong các tiết học khác kết quả đạt được cao hơn…. - Khi thực hiện sáng kiến tác giả đã nhận được sự tin tưởng, sự đồng tình của các bậc phụ huynh học sinh. - Các em học sinh thích đến lớp, tới trường, thích tham gia vào các hoạt động trải nghiệm và tham gia mạnh dạn, tích cực hơn. - Góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, giúp học sinh hình thành những năng lực, kỹ năng sống, phẩm chất tốt đẹp.. - Giúp học sinh có khả năng tư duy kiến thức sâu hơn, việc giao tiếp được mạnh dạn, tự tin, ý thức trách nhiệm của các em được tiến bộ rõ rệt. - Từ khi tôi áp dụng sáng kiến, chất lượng môn đạo đức biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 3A, tôi cũng được cải thiện hơn, giáo viên tham gia hội giảng cấp trường cũng đã đạt được kết quả tốt.. - Học sinh lớp tôi đã có nhiều thói quen hành vi đạo đức tốt, tích cực, tạo cho bản thân mỗi học sinh những kỹ năng sống cần thiết như là: Biết tự nhận lỗi và sửa lỗi, kĩ năng giao tiếp ứng xử với thầy cô, bạn bè, ông bà cha mẹ và mọi người xung quanh. - Thông qua dạy môn Đạo đức tôi luôn kết hợp giáo dục học sinh rèn kỹ năng sống nhờ vậy mà các em tự tin hơn và đặc biệt như các em học sinh lớp 3A thì bản thân các em đã tự mình làm lấy một số công việc phù hợp tự phục vụ cho mình mà không cần nhờ vả vào người khác.. - Kết quả đạt được của học sinh. - Cuộc thi cấp cụm (Huyện): Một học sinh tham gia giao lưu thi an toàn giao thông cấp huyện đạt giải 3.. - Qua quá trình nghiên cứu thực hiện, tôi nhận thấy biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh đã tạo cho học sinh hứng thú học tập, khả năng thực hành của học sinh nâng lên một cách chủ động, không ỷ lại vào các bạn và thầy cô, các em lựa chọn lao động, thực hành nhiệt tình. - Học sinh trở nên tự tin hơn khi nhận xét, góp ý cho bạn. - Điều quan trọng là mỗi thầy cô giáo phải rèn cho mình tác phong sinh hoạt chuẩn mực, phải hết lòng thương yêu, gần gũi với học sinh.. - 2 Bài thực hành Kỹ năng sống