- “PHƯƠNG PHÁP HƯỚNG DẪN HỌC SINH LỚP 4 THỰC HIỆN TỐT BÀI TẬP ĐỌC NHẠC”. - Âm nhạc ngày nay là một môn học nghệ thuật đã trở thành một trong những môn học chính thức của chương trình đào tạo phổ thông bắt đầu ở các lớp đầu tiểu học.Vì Âm nhạc tạo cho đời sống con người thêm lạc quan yêu đời, Âm nhạc có ở mọi lúc mọi nơi trên toàn thế giới.Việc rèn luyện cho các em phát triển kỹ năng nghe nhạc nó góp phần phát triển toàn diện các em học sinh từ thể chất đến tinh thần để tạo nên một con người năng động lạc quan yêu đời sáng tạo nhất là phát triển nhân cách cho các em đối với học sinh tiểu học. - Sang đến lớp 4 Âm nhạc là môn học riêng có sách giáo khoa cho học sinh và sách hướng dẫn giảng dạy dành cho giáo viên. - Khi tập đọc nhạc tốt nó sẽ giúp các em học sinh dễ dàng cảm nhận giai điệu và ghép lời ca một cách chính xác hơn giúp các em thêm tự tin khi học hát. - Tập đọc nhạc giúp các em hiểu biết nhiều hơn về nghệ thuật Âm nhạc thông qua việc ghi nhớ các nốt nhạc, ký hiệu Âm nhạc. - Học sinh biết thêm nhiều bản nhạc hay ngoài ra tập đọc nhạc còn phát triển khả năng nghe sự cảm thụ Âm nhạc và năng khiếu Âm nhạc cho học sinh, giúp các em có một kiến thức cơ bản vững chắc về nhạc lý để làm nền tảng cho các em học tốt hơn chương trình Âm nhạc các lớp sau tốt hơn.. - Từ thực tế đó tôi đã mạnh dạn đưa ra vài ý về phương pháp giảng dạy hướng dẫn học sinh thực hiện tốt bài tập đọc nhạc.. - Giáo viên luôn tham khảo chương trình Âm nhạc trước khi lên lớp, điều chỉnh chương trình cho phù hợp từng đối tượng học sinh các lớp áp dụng phương pháp dạy học tích cực gây được hứng thú cho học sinh.. - Học sinh rất yêu thích bộ môn Âm nhạc thích hát thích được biểu diễn.. - Trường học thuộc vùng nông thôn nên đa số phụ huynh phải vất vả suốt ngày nơi đồng án các nhà máy xí nghiệp ít có thời gian quan tâm con cái, chưa đánh giá tầm quan trọng đối với các hoạt động nghệ thuật trong sự phát triển của học sinh.. - Một số học sinh chưa nắm chắc vị trí nốt nhạc, hình nốt tên nốt nhạc trên khuông, chưa thể hiện được cao độ trường độ bài tập đọc nhạc theo yêu cầu và ghép lời ca chưa đồng đều.. - Phần tập đọc nhạc khoảng 55 % học sinh hoàn thành.. - Âm nhạc là môn học môn học mang tính nghệ thuật cao, nó không đòi hỏi sự chính xác một cách tuyệt đối nhưng đòi hỏi người học phải có sự yêu thích, đam mê và một chút năng khiếu mà điều này không phải học sinh nào cũng có được. - Xuất phát từ thực trạng giảng dạy môn Âm nhạc cho học sinh ở lứa tuổi tiểu học để các em có thể học tốt và đạt kết quả tốt hết sức quan trọng, điều đó không chỉ phụ thuộc vào chương trình giảng dạy phù hợp mang tính vừa sức, xoay vòng mà còn phụ thuộc vào phương pháp truyền đạt của người thầy. - Bởi vậy việc dạy Âm nhạc cho học sinh tiểu học nói chung và lớp 4 nói riêng mặc dù không nhằm đào tạo các em thành những con người hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp mà chủ yếu là giáo dục văn hóa Âm nhạc, làm cho các em yêu thích nghệ thuật Âm nhạc, bước đầu giúp các em làm quen một số kỹ năng đơn giản về ca hát và thói quen tập hát đúng.. - Tạo cho học sinh hứng thú, niềm vui khi học hát nghe ca nhạc giáo dục năng lực cảm thụ Âm nhạc, kích thích tiềm năng nghệ thuật làm cho đời sống tinh thần của trẻ thêm phong phú. - Vậy làm thế nào để các em hát đúng giai điệu đúng tính chất các bài hát đọc đúng độ cao, trường độ, tiết tấu các nốt nhạc trong một bài tập đọc nhạc.Giáo viên phải biết xácđịnh tầm cử giọng cho phù hợp lứa tuổi học sinh ,giúp các em có một chút kiến thức về nhạc lý các em hiểu và phân biệt được những âm thanh cao, thấp, dài, ngắn hình nốt như nốt móc đơn nốt đen, nốt trắng…tốc độ thể hiện khác nhau để phát triển năng lực. - Để có một tiết học Âm nhạc hiệu quả gây được hứng thú cho học sinh trước tiên người giáo viên phải xây dựng nề nếp học tập ngay từ bài học đầu tiên. - Ở lớp 4 các em được làm quen với một phân môn mới trong học Âm nhạc đó là phân môn tập đọc nhạc, các em sẽ tiếp nhận ra âm thanh cao thấp tương ứng các vị trí nốt nhạc trên khuông từ 2 đến 3 âm 4- 5 âm trong phạm vi quãng 8 và tập đọc một bài nhạc vì vậy giáo viên phải nắm vững phương pháp và các bước trong giảng dạy để truyền thụ lại cho các em kiến thức của bài học cũng như phát triển các kỹ năng đã có của các em học sinh một cách tốt nhất.. - Để thực hiện tốt bài tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 ta cần giải quyết các vấn đề sau.. - a/ Giáo viên phải hướng dẫn cho học sinh nắm rõ về lý thuyết nhạc. - Giáo viên cần ôn tập lại kiến thức cũ cho học sinh.Cho học sinh nhận biết lại các hình nốt nhạc như nốt đen, nốt trắng, nốt móc đơn..dấu lặng đen, lặng đơn. - Có thể ôn tập với nhiều hình thức thông qua trò chơi nhận biết các nốt nhạc và tên nốt nhạc như (Đô, rê, mi, pha, son, la, si) hoặc cho học sinh đọc tên nốt nhạc bằng trò chơi khuông nhạc bàn tay đã học ở lớp 3.. - Cho học sinh lên bảng đính tên nốt nhạc theo yêu cầu của giáo viên ví dụ: giáo viên nói son đen, la trắng, mi móc đơn …học sinh đính nốt nhạc bằng bảng nam châm đính nốt nhạc vào khuông nhạc đúng vị trí từ đó sẽ khắc sâu kiến thức trí nhớ về vị trí nốt nhạc cho các em. - học sinh tiểu học chưa có kiến thức về nhạc lý nhiều nên việc dạy bài tập đọc nhạc tránh nhồi nhét cho học sinh những kiến thức trừu tượng mà phải chú ý đến thực hành.. - Thông thường người ta tách ra 2 yếu tố độ cao, độ dài âm thanh để luyện riêng khi thuần thục mới ghép lại độ cao và độ dài cho học sinh.. - Học sinh tiểu học chưa quen với độ cao các nốt nhạc nên luyện tập về cao độ là rất khó đối với các em. - Giáo viên dùng đàn organ đánh giai điệu một lần cho học sinh nghe sau đó đàn từng câu học sinh nghe nhìn từng nốt nhạc để đọc.Với các em phải tiến hành từ những âm dễ đọc nhất phù hợp tầm cử giọng các em rồi mới mở rộng thành 5 âm, 6 âm. - Sau khi hình thành thang 5 âm ta dạy tiếp quãng 6 ghép lại (Đô rê mi pha son la) và tùy vào từng bài tập đọc nhạc mà ta luyện cao độ cho phù hợp.. - Giáo viên ghi chữ theo tên nốt ví dụ : Đô là Đ, son là S, mi là M…cho học sinh dễ nhìn và nhớ đọc khi chưa quen.. - Giáo viên ghi thang âm của bài tập đọc nhạc vào bảng phụ sau đó đàn một lần cho học sinh nghe cho học sinh đọc từng nốt của thang âm theo đàn khi học sinh đọc tốt rồi giáo viên có thể cho học sinh đọc cao độ của bài tập đọc nhạc, cho học sinh đọc theo cao độ từ thấp lên cao, từ cao xuống thấp, hoặc cho đọc theo cặp 2 nốt trong phạm vi quãng tám. - Quan trọng nhất là tập cao độ trên nền giai điệu của bài tập đọc nhạc sẽ học để các em dễ dàng bắt vào cao độ của bài tập đọc nhạc.. - Học sinh tiểu học nếu kết hợp đọc cao độ và tiết tấu ngay cùng một lúc sẽ làm cho học sinh lúng túng nhất là đối với những học sinh khôngcó năng khiếu. - Để học sinh tiếp thu một cách dễ dàng, giáo viên dạy luyện tập trường độ riêng bằng cách gõ tiết tấu lấy đơn vị phách làm cơ sở có thể vỗ tay theo phách hoặc theo tiết tấu.. - Giáo viên ghi tiết tấu của bài tập đọc nhạc vào bảng phụ cho học sinh luyện tập tiết tấu của bài. - Có thể cho học sinh vỗ tay hoặc dùng thanh phách nhạc cụ để gõ. - Để học sinh thích thú tạo không khí sinh động giáo viên có thể cho các em gõ tiết tấu và đọc bằng các tiếng tượng thanh ví dụ như: rinh, tùng, cắc, ếch, ộp…. - Luyện tập tiết tấu giúp các em biết độ dài các nốt nhạc, luyện tập tiết tấu dựa vào từng bài tập đọc nhạc.. - Luyện tập đọc tiết tấu bằng âm tượng thanh kết hợp vỗ tay hoặc gõ đệm bằng nhạc cụ làm cho lớp học sinh động học sinh khắc sâu kiến thức. - Khi học sinh luyện tập tiết tấu tốt thì học sinh sẽ áp dụng vào bài tập đọc nhạc tốt hơn.. - Trong quá trình giảng dạy thực hành luyện tập tiết tấu giáo viên phải vận dụng các phương pháp linh hoạt hoặc dưới dạng trò chơi tổ chức nhóm, tổ, bàn …học sinh luyện tập phù hợp với từng bài.. - Phải nói là có rất nhiều cách cho học sinh tiếp cận với các hình nốt và tập thể hiện đúng mối quan hệ trường độ của các âm thanh trong một tiết tấu cụ thể. - Điều đó người giáo viên có sự suy nghĩ và sáng tạo thêm các biện pháp mới nhằm giúp học sinh tiếp thu nhanh luyện tập tiết tấu tốt nhất.. - Muốn thực hiện tốt bài tập đọc nhạc ta cần phải thực hiện đúng quy trình bài tập đọc nhạc.. - c/ Thực hiện đúng quy trình khi dạy bài tập đọc nhạc. - Việc giúp học sinh tập đọc một bài tập đọc nhạc muốn thu được kết quả tốt cũng phải được thực hiện đúng các bước theo trình tự nhất định. - Ở lớp 4 có tổng cộng 8 bài tập đọc nhạc từ bài tập đọc nhạc số 1 đến bài tập đọc nhạc số 8 các bài tập đọc nhạc đều có lời ca dài không quá 16 ô nhịp tất cả đều viết ở nhịp 2/4.Vì mới tiếp cận nên giáo viên hướng dẫn học sinh thực hành các bài tập đọc nhạc riêng cho từng bài về cao độ, tiết tấu và phải thực hành đúng quy trình bài tập nhạc.. - Trước khi vào bài tập đọc nhạc giáo viên giới thiệu bài tập đọc nhạc.. - Học sinh xác định âm cao, thấp, trung bình và tập nói tên nốt nhạc ví dụ như son đen, la trắng.. - Tùy theo từng bài tập đọc nhạc mà tập các hình tiết tấu khác nhau Ví dụ: Bài Son la son thì hình tiết tấu phải tập là:. - Giáo viên gõ tiết tấu trong bài tập đọc nhạc học sinh nghe và thực hiện lại, miệng đọc tay gõ theo tiết tấu…. - Nói tên nốt theo tiết tấu học sinh nói tên các nốt nhạc có trong bài tập đọc nhạc theo tiết tấu kết hợp gõ đệm theo tiết tấu.. - Giáo viên đàn cao độ các nốt có trong bài tập đọc nhạc, hoc sinh nghe và. - Giáo viên đàn giai điệu từng chuỗi âm thanh ngắn khoảng 2 đến 3 lần học sinh lắng nghe và đọc nhẩm. - Học sinh đọc cao độ theo thang âm lên và thang âm xuống.. - Học sinh đọc nhạc từng câu ngắn giáo viên đàn từng chuỗi âm thanh ngắn khoảng 2 đến 3 lần học sinh lắng nghe và nhẩm theo. - Khi giáo viên bắt nhịp thì học sinh hòa giọng vào với đàn. - Với cách làm như vậy giáo viên không phải đọc mẩu mà tự học sinh lắng nghe âm thanh và tự đọc bài theo những gì các em cảm nhận được. - Các em sẽ rất thích thú vì tự mình khám phá giai điệu của bài tập đọc nhạc và tự ghép được lời ca và sẽ thích thú hơn nữa khi các em được nghe trọn vẹn bài hát có đoạn trích là bài tập đọc nhạc mà các em vừa học, giáo viên nghe và nhận xét sửa sai nếu học sinh đọc chưa đúng yêu cầu.. - Giáo viên đàn giai điệu cả bài tập đọc nhạc để học sinh tự đọc nhạc hòa với tiếng đàn, vừa đọc kết hợp gõ đệm theo tiết tấu.. - Học sinh đọc nhạc cả bài lần nữa giáo viên không sử dụng nhạc cụ mà lắng nghe học sinh đọc để phát hiện chỗ sai hướng dẫn các em sữa sai.. - Học sinh ghép lời ca, giáo viên đàn giai điệu cả bài tập đọc nhạc để học sinh tự đọc nhạc và hát lời có thể chia một dãy đọc nhạc một dãy hát lời hoặc cho các tổ luân phiên nhau.. - Đọc nhạc và gõ đệm, học sinh đọc nhạc và hát lời bài tập đọc nhạc kết hợp gõ đệm theo phách nhịp nhàng bằng các loại nhạc cụ sẳn có quen thuộc( Đến đây không gõ theo tiết tấu nữa mà chuyển sang gõ phách, vì phách là đơn vị cơ bản của trường độ).. - Củng cố kiểm tra giáo viên cho tổ nhóm hay chỉ định các cá nhân trình bày bài tập đọc nhạc, giáo viên nhận xét khen học sinh thực hiện tốt và nhẹ nhàng động viên sửa sai học sinh thực hiện chưa đúng yêu cầu.. - Kết hợp âm thanh trên đàn để kiểm tra chính xác cao độ của học sinh khi đọc bài tập đọc nhạc.. - Củng cố kiểm tra giáo viên chỉ định tổ nhóm cá nhân tập đọc nhạc giáo viên hướng dẫn học sinh đọc đúng và sửa sai học sinh đọc chưa đạt.. - Cần lưu ý khi dạy bài tập đọc nhạc học sinh tự lắng nghe tiếng đàn mẫu của giáo viên để cảm âm từ đó vận dụng để tập đọc nhạc ,giáo viên đừng bao giờ dạy một cách truyền khẩu hát nốt nhạc ngoại trừ những học sinh chậm và không có năng khiếu và tuyệt đối không được để học sinh đó đứng ngoài tiết học.. - d/Hướng dẫn học sinh đọc nhạc và ghép lời ca đều giọng, diễn cảm rõ lời.. - Muốn học sinh đọc đúng nhạc hát lời ca đều giọng diễn cảm giáo viên phải chú ý bắt giọng tạo được sự chú ý của học sinh.. - Dạy học sinh chính xác về cao độ và trường độ ,cho học sinh đọc nhạc và hát lời ca kết hợp gõ đệm theo phách ,tiết tấu lời ca đều chính xác sẽ giúp học sinh hát lời chính xác và đúng nhịp.Kết hợp với âm thanh trên đàn để kiểm tra chính xác cao độ của học sinh khi đọc bài.. - Học sinh nghe và nhận xét bạn giáo viên nhận xét chung sửa sai uốn nắn kịp thời động viên học sinh hát sai để giúp các em hát đúng.. - Ở một số câu đọc nhạc ở cuối câu có chỗ ngân dài 2 hoặc 3 phách thì giáo viên nên đếm phách để học sinh ngân cho đủ và kết hợp vỗ tay theo phách học sinh sẽ hát và ngân cho đủ, kết hợp vỗ tay theo phách học sinh sẽ hát đúng trường độ. - Sau khi tập đọc nhạc xong muốn ghép lời ca diễn cảm và đúng trước hết các em phải thực hiện đúng cao độ, trường độ như đã nêu trên.. - Trong lúc tập hát cũng như tập đọc nhạc không nên cho các em hát to quá gây ra khan tiếng mệt giọng ảnh hưởng đến giọng hát và không thể hiện nội dung bài tập.. - Giáo viên khi bắt giọng cho học sinh đọc nhạc hoặc hát giáo viên nên bắt giọng cho chuẩn xác hoặc có thể bắt giọng bằng sử dụng nhạc cụ để bắt giọng vào cho đúng và chuẩn xác như đàn organ hoặc kèn Melodion…tiếng hát sẽ không bị quá cao hoặc quá thấp.…. - đ /Ôn tập bài tập đọc nhạc. - Ở tiết ôn tập bài tập đọc nhạc cho học sinh nhớ lại tên nốt nhạc đọc đúng yêu cầu bài tập đọc nhạc đúng trường độ cao độ bài tập đọc nhạc và ghép lời ca diễn cảm có thể kết hợp múa vận động phụ họa.. - Giáo viên gõ tiết tấu học sinh nghe thực hiện lại.. - Cho học sinh nghe lại giai điệu bài tập đọc nhạc. - Giáo viên đàn giai điệu học sinh đọc nhạc và hát lời kết hợp gõ đệm theo phách theo tiết tấu, theo nhịp. - Giáo viên chỉ định học sinh trình bày cá nhân, theo nhóm, tổ….yêu cầu học sinh tập đọc nhạc đúng và thể hiện được tính chất mềm mại của giai điệu đã học.. - Cho học sinh tập đọc nhạc các nhóm đối đáp hoặc nối tiếp nhau, hoặc tập đọc nhạc kết hợp với trò chơi.. - Để nâng cao hơn về cảm thụ âm nhạc giáo viên đàn chuỗi âm thanh ngắn (4 đến 5 nốt ) học sinh chú ý lắng nghe nhận biết đó là giai điệu câu nhạc nào và đọc cả câu. - Học sinh đọc nhạc hát lời và nói lên cảm nhận của mình về giai điệu lời ca của cả bài tập đọc nhạc.Và có thể nâng cao hơn giáo viên yêu cầu học sinh tập đặt lời ca mới cho bài tập đọc nhạc.. - Ví dụ :giáo viên đàn nốt (son –mi – mi – son – la) giai điệu trong bài tập đọc nhạc số 5: Hoa bé ngoan – nhạc và lời Hoàng Văn Yến. - Học sinh sẽ nhận ra chính là các ca từ Hoa nào mẹ yêu nhất ..và qua đó các em tập đặt lời ca mới cho 5 nốt nhạc trên ví dụ như:. - Cho học sinh tập đặt lời ca mới theo nhóm và lên trình bày trước lớp. - Cụ thể các em học sinh lớp 4 khi tập đọc nhạc đã tiến bộ rõ rệt, tiếp thu rất mau và thực hiện rất tốt khi học tập đọc nhạc, các em thể hiện đúng cao độ, trường độ đọc nhạc và ghép lời ca đều giọng, diễn cảm rõ lời không còn hát ê a nhạc một nơi lời một nơi các em hát thật gọn tiếng, biết phân biệt được chỗ nào cần hát nhẹ hay vừa hoặc nhấn mạnh giọng và ngân dài đủ đúng và hát thật diễn cảm thể hiện rõ tình cảm nội dung tác phẩm.. - Tóm lại sau khi học bài tập đọc nhạc các em tiếp thu tốt, thực hiện đúng quy trình của bài tập đọc nhạc kết quả cuối năm số học sinh xếp loại B (không hoàn thành)không còn nữa. - Học sinh hoàn thành tốt (A+) tăng lên rõ rệt.100% các em học sinh khối 4 đều hoàn thành và hoàn thành tốt chương trình, tất cả các em đều yêu thích bộ môn Âm nhạc.. - Để dạy tốt bộ môn Âm nhạc nói chung và làm thế nào để học sinh thực hiện tốt bài tập đọc nhạc thì bản thân người giáo viên phải thường xuyên học hỏi tu dưỡng về chuyên môn Âm nhạc luôn đổi mới phương pháp dạy học, học hỏi ở đồng nghiệp và rút kinh nghiệm thực tế trên bục giảng qua từng tiết dạy. - Điều chỉnh chương trình cho phù hợp cho từng khối lớp từng đối tượng học sinh.. - Khi giảng dạy giáo viên cần vận dụng các phương pháp một cách linh hoạt sáng tạo để giúp học sinh tiếp thu kiến thức đầy đủ trong từng tiết học. - Nhưng tùy vào trình độ học sinh mà có phương pháp truyền thụ kiến thức phù hợp.. - Âm nhạc là một môn học mang tính nghệ thuật cao nên việc dạy học môn Âm nhạc ở trường tiểu nói chung và các học sinh lớp 4 nói riêng. - Với khả năng nhận thức của các em qua phân môn Âm nhạc tôi đã đưa vào thực tế các biện pháp trên để học sinh thực hiện tốt bài tập đọc nhạc và thu được kết quả đáng khích lệ. - Học sinh càng yêu mến mônÂm nhạc, các em mạnh dạn tự tin đứng trước lớp để biểu diễn, tập đọc nhạc tốt hơn phát âm rõ lời chuẩn xác khi hát và đọc đúng cao độ trường độ khi hát và tập đọc nhạc bước đầu thể hiện được tình cảm của mình khi hát và các em rất hào hứng tham gia học tập. - Muốn đạt được chất lượng tốt trong việc dạy bộ môn Âm nhạc ở tiểu học nhất là phân môn tập đọc nhạc lớp 4. - Bản thân giáo viên phải tu dưỡng thường xuyên về chuyên môn Âm nhạc luôn dổi mới phương pháp dạy học, học hỏi ở đồng nghiệp của mình và rút ra kinh nghiệm thực tế trên bục giảng qua từng tiết dạy.Tùy theo từng đối tượng học sinh mà ta có thể tạo ra những cách thức, biện pháp giảng dạy thích hợp miễn là chúng ta đạt được hiệu quả cuối cùng học sinh hiểu bài, nắm được kiến thức, tiếp thu và thực hiện tốt bài tập đọc nhạc, nói chung là đạt được mục tiêu bài học.. - Trên đây là một vài kinh nghiệm nhỏ của tôi trong quá trình giảng dạy Âm nhạc cho học sinh.Tôi thấy mình cần phải học hỏi nhiều hơn nữa để đem đến cho các em những