- Qua những năm trực tiếp giảng dạy tôi nhận thấy rằng trẻ làm quen với chữ cái không phải là việc dễ làm, nó đòi hỏi người giáo viên phải kiên trì, chịu khó biết vận dụng những biện pháp linh hoạt, sáng tạo trong quá trình lên lớp để trẻ lĩnh hội đầy đủ kiến thức của bộ môn, để từ đó trẻ có sự tập trung chú ý và thực sự có hứng thú, có tính kỷ luật trong học tập.. - Đặc biệt, môn học “làm quen chữ cái” ở trẻ 5 - 6 tuổi là môn học giúp trẻ hình thành, phát triển năng lực và thái độ cần thiết cho việc học tiếng việt lớp 1. - Song việc dạy trẻ làm quen với chữ cái cần phải thể hiện phương pháp đặc trưng của giáo dục mầm non.. - Tuy nhiên giáo viên mầm non luôn nhớ: dạy trẻ làm quen với chữ cái chứ không phải đưa chương trình tiếng việt lớp 1 xuống dạy trước ở mẫu giáo lớn, mà phương pháp dạy trẻ làm quen với chữ cái phải dựa trên cơ sở sử dụng các yếu tố vui chơi, các nhiệm vụ sáng tạo cũng như hoạt động học tập của trẻ. - Dựa trên những kế hoạch, sự chỉ đạo của nhà trường là giáo viên mầm non trực tiếp giáo dục chăm sóc trẻ qua những năm thực hiện chuyên đề mầm non mới người giáo viên phải làm gì để đạt được các yêu cầu cao hơn nữa, nắm vững nội dung nâng cao kiến thức trong hoạt động cho trẻ làm quen với chữ cái một cách nhẹ nhàng thoải mái và có hiệu quả chuẩn bị cho trẻ tâm thế vững vàng để bước vào lớp một. - Chính vì thế tôi mạnh dạn chọn đề tài “Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen chữ cái tại trường Mầm non. - Tìm ra một số phương pháp, biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen chữ cái, nhằm đưa ra một số phương pháp giúp việc tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen chữ cái ở trường mầm non thêm phong phú và hiệu quả.. - Khắc phục những hạn chế trong hoạt động tổ chức cho trẻ “làm quen với chữ cái” nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ 5 – 6 tuổi làm quen chữ cái được tốt hơn.. - Ở trường mầm non, trẻ được làm quen với 29 chữ cái của tiếng việt. - Từ đó trẻ nhận biết mặt chữ, phát âm đúng chữ cái, nghe phát âm tìm được chữ cái, nhìn vào chữ cái đọc được âm tương ứng.. - Ngoài ra hoạt động làm quen với chữ cái còn giúp trẻ biết cầm bút, ngồi đúng tư thế khi tô, viết. - Do đó việc cho trẻ làm quen với chữ cái là một hoạt động rất quan trọng trong chương trình giáo dục trẻ 5 – 6 tuổi. - Vì vậy, có thể nói, việc hướng dẫn trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi làm quen với chữ cái là cơ hội tốt để chuẩn bị hành trang vững chắc giúp trẻ bước vào lớp một thuận lợi.. - Có trình độ sử dụng vi tính, tạo các bài giảng điện tử thu hút trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động làm quen chữ cái tích cực.. - Số trẻ trong lớp 100% là con em dân tộc thiểu số, nề nếp học tập cũng như kiến thức của trẻ còn hạn chế, sử dụng tiếng mẹ đẻ là chủ yếu, vốn từ tiếng Việt còn nghèo nàn nên gặp nhiều khó khăn trong việc tổ chức trong hoạt động làm quen với chữ cái. - Từ những thực trạng đã nêu trên với kinh nghiệm thực tế và tâm huyết của một giáo viên mầm non, tôi mạnh dạn đưa ra “Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen chữ cái tại trường mầm non. - Năm và năm học khảo sát thực trạng về hoạt động cho trẻ làm quen với chữ cái của trẻ 5- 6 tuổi vào cuối năm học và kết quả khảo sát đầu năm học 2018- 2019. - Trẻ nhận biết cách phát âm 29 chữ cái. - Trẻ nhận biết đúng 29 mặt chữ cái. - Để việc giúp cho trẻ 5-6 tuổi học tốt môn làm quen chữ cái đạt được kết quả cao nhất tôi đã sử dụng các giải pháp sau:. - Giải pháp 1: Tạo môi trường làm quen chữ cái. - Biện pháp 1: Dạy trẻ làm quen với chữ cái trên tiết học. - Để tiết học làm quen chữ cái được thành công và trẻ hiểu bài, một yêu cầu đặt ra đối với giáo viên khi cho trẻ làm quen với chữ cái, kiến thức khi truyền thụ đến trẻ phải ngắn gọn, dễ hiểu, tránh rập khuôn, luôn sáng tạo đổi mới. - Vì thế trước khi lên lớp một tiết dạy làm quen với chữ cái tôi phải chuẩn bị đồ dùng chu đáo, nghiên cứu bài soạn kỹ lưỡng.. - Ví dụ: Khi cho trẻ làm quen chữ cái “e” tôi tiến hành các bước như cho trẻ xem đoạn clip mẹ và bé đi chơi công viên và dẫn dắt giới thiệu từ “Mẹ và bé” cho trẻ đọc từ “Mẹ và bé” dưới hình ảnh, cho trẻ tìm chữ cái đã học trong từ “Mẹ và bé” đồng thời cho trẻ tìm 2 chữ cái giống nhau cuối cùng là tôi giới thiệu chữ cái mới “e”. - Ví dụ: Sau khi cho trẻ làm quen chữ “e” như ví dụ trên, nhưng khi hướng dẫn chữ cái “ê” tôi không lập lại phương pháp trên mà tôi cho trẻ đoán, sau đó mới giới thiệu chữ cái mới là “ê”. - Ngoài ra, khi cho trẻ làm quen với chữ cái gần giống nhau, để giúp trẻ dễ ghi nhớ mặt chữ, tôi dùng hình ảnh gần gũi trong thực tế để gắn với chữ cái.. - Ví dụ: Khi cho trẻ làm quen chữ cái “o, ô, ơ ” tôi gắn câu thơ “o tròn như quả trứng gà, ô thì đội mũ, ơ già mang râu...”. - Muốn cho tiết học được thành công, trẻ hứng thú thì việc chú ý đến giáo dục cá nhân cũng rất cần thiết, đặc biệt trong lĩnh vực cho trẻ làm quen với chữ cái. - Trong quá trình dạy trẻ làm quen chữ cái tôi luôn tìm hiểu khả năng và đặc điểm tâm lý của từng trẻ. - tô chữ cái...Tôi thường cho trẻ tham gia vào các hoạt động tĩnh nhưng có giới hạn thời gian. - Biện pháp 2: Dạy trẻ làm quen với chữ cái bằng các trò chơi. - Tôi đã sưu tầm, sáng tác được một số trò chơi khi cho trẻ làm quen với chữ cái để trẻ tăng hứng thú, cũng cố kỹ năng cụ thể như sau:. - Chuẩn bị: Một số thẻ chữ cái đã học. - Cô phát âm âm vị của các chữ cái đã học, trẻ tìm chữ cái đúng với âm vị cô vừa phát âm. - Trò chơi: Gạch chân chữ cái đã học. - Cách chơi: Trong thời gian một bài hát đội nào gạch đúng chữ cái cô yêu cầu và gạch được nhiều chữ cái thì đội đó thắng cuộc. - Và yêu cầu trẻ chỉ được qua cửa khi nói đúng tên chữ cái cầm trên tay.. - Luật chơi: Trẻ hái đúng trong vòng 3 phút, đội nào hái được nhiều chiếc lá có chữ cái là đội thắng cuộc.. - Cách chơi: Cô gắn thẻ chữ vào vòng quay như hình minh hoạ, cho trẻ lên quay khi kim chỉ vào chữ nào trẻ phát âm nói cấu tạo chữ đó.Việc tổ chức trò chơi làm quen với chữ cái phải theo một “chương trình” xuyên suốt, cô giáo là người dẫn chương trình kết hợp khéo léo các trò chơi, có khoảng thời gian cho trẻ thư giãn bằng các trò chơi linh động xen kẽ, để trẻ cảm thấy thoải mái, và tích cực tham gia. - Biện pháp 3: Dạy trẻ làm quen với chữ cái thông qua hoạt động trải nghiệm. - Ở trẻ mầm non hoạt động trải nghiệm có nhiều thế mạnh để trẻ nhận biết và phát âm đúng chữ cái. - Vậy bạn nào đi lấy nước tưới cho luống rau có chứa chữ cái M là rau muống hoặc C là rau cải. - Bạn nào nhổ cỏ luống rau có chứa chữ cái T là rau mồng tơi hoặc chữ D là rau dền. - Như vậy trẻ đã quan sát, nhận biết được chữ cái để thực hiện các tình huống cô đưa ra, sau đó được thực hành nhổ cỏ hoặc tưới nước cho luống rau. - Biện pháp 4: Dạy trẻ làm quen với chữ cái ở mọi lúc mọi nơi. - Do đó việc dạy trẻ làm quen với chữ cái không dừng lại trên tiết học mà phải thường xuyên ở mọi lúc mọi nơi, các hoạt động trong cuộc sống hàng ngày để củng cố thêm kiến thức kỹ năng đã học. - Như góc thư viện trẻ gắn những chữ cái đã học và cùng phát âm.. - Hoặc chơi trò chơi “Bật qua rãnh”, nhảy lò cò … bật vào ô nào thì đọc to chữ cái trong ô đó.. - Cho trẻ nhận bát, thìa ký hiệu bằng các chữ cái.. - Biện pháp 5: Lấy trẻ làm trung tâm vào việc dạy trẻ làm quen với chữ cái:. - Một đều tôi luôn lưu ý nhắc trẻ là phải ghép chữ lần lượt từ trái sang phải, hết chữ này đến chữ khác, và sau đó tôi yêu cầu trẻ phát âm các chữ cái.. - cô yêu cầu trẻ ghép chữ mà trẻ sưu tầm được …Trong suốt quá trình hoạt động tích cực như vậy, bản thân trẻ lại một lần nữa khắc sâu chữ cái.. - Đặc biệt các chữ cái mà trẻ tự tay sưu tầm được, thực tế cho thấy trẻ nhớ chữ cái rất lâu.. - Trong lĩnh vực phát triển trí tuệ, trò chơi học tập chính là một phương tiện phát triển ngôn ngữ, sự tập trung chú ý của trẻ mầm non nói chung và làm quen với chữ cái nói riêng. - Việc sử dụng trò chơi học tập, trò chơi vận động với hoạt động cho trẻ làm quen với chữ cái để giúp trẻ hứng thú với việc học chữ mới, ôn lại các chữ cũ và khắc sâu hơn, bên cạnh đó, trẻ còn được chơi, quên đi nhiệm vụ chính là học, giúp trẻ tránh buồn chán và mệt mỏi, ngoài ra chính những trò chơi đó sẽ giáo dục trẻ những kỹ năng số cho trẻ... - Biện pháp 6: Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy trẻ làm quen với chữ cái:. - Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy trẻ làm quen với chữ cái là một nội dung mới, tuy nhiên tôi cũng đã mạnh dạn học hỏi chị em đồng nghiệp, rút kinh nghiệm và tạo nhiều giáo án làm quen chữ cái trên phần mềm powerPoint.. - Ví dụ: Khi dạy trẻ tiết chữ cái u, ư trong chủ điểm ngành nghề.. - Cho trẻ xem hình ảnh, chơi trò chơi tìm hình ảnh qua ô chữ để trẻ được ôn chữ cái đã học.. - Trẻ được tri giác chữ cái mới bằng hiệu ứng cho chữ xuất hiện. - Phần luyện tập: Trẻ được cô giáo hướng dẫn theo nhóm sử dụng máy tính qua trò chơi, ghép nét chữ, tạo ra chữ cái và tìm chữ còn thiếu trong từ dưới tranh.. - Việc dẫn dắt bằng ngôn ngữ thì sự khéo léo linh hoạt sáng tạo ứng xử sư phạm của cô giáo trong một tiết dạy phải nhanh nhạy để mang lại sự chú ý cao cho trẻ, cô giáo phải kết hợp nhuần nhuyễn các bộ môn khác vào chi tiết học làm quen chữ cái sao cho phù hợp với chủ đề chủ điểm.. - Biện pháp 1: Tích hợp hoạt động làm quen với chữ cái vào môn làm quen văn học.. - Khi vào một tiết học làm quen học làm quen chữ cái tôi thường tích hợp bộ môn văn học vì nó phù hợp với bộ môn chữ cái. - Đây là bộ môn mà Bộ giáo dục chọn làm chuyên đề mũi nhọn cùng lúc với chữ cái. - Khi tích hợp một câu chuyện hay một bài thơ có các nhân vật, sự vật, con vật có tên gọi trong đó có chứa chữ cái mà cô sẽ cho trẻ làm quen.. - đưa tranh “Rùa vàng” ra cho trẻ lên rút chữ cái đã được học. - Biện pháp 2: Tích hợp hoạt động làm quen với chữ cái vào hoạt động tạo hình. - Tôi cho trẻ cắt dán tô màu chữ theo yêu cầu của cô hoặc trẻ được cắt dán, xé dán chữ cái.. - Ví dụ: Ở chủ đề “thế giới thực vật” cho trẻ làm quen với chữ cái h, k. - Cách chơi: Chia trẻ làm 3 nhóm chơi, nhóm 1: cô yêu cầu trẻ tô màu hoa có chứa chữ cái h, nhóm 2: cô yêu cầu trẻ cắt, dán hoa có chứa chữ cái k, nhóm 3: cô cho trẻ tô màu lá có chứa chữ cái h, k. - Nhóm nào thực hiện đúng và nhiều chữ cái mà cô yêu thì đội đó sẽ dành được những phần quà có chứa chữ cái g, y.. - Biện pháp 3: Tích hợp hoạt động làm quen với chữ cái vào môn giáo dục âm nhạc. - Biện pháp 4: Tích hợp hoạt động làm quen với chữ cái vào môn khám phá khoa học. - Mà muốn cho trẻ làm quen chữ cái một cách hiệu quả phải có tranh ảnh, mô hình vật thật có chứa các chữ cái mà cô sẽ cho trẻ làm quen.. - Ví dụ: Khi dạy một tiết chữ cái i, t, c. - Hoặc trò chơi “Thi gắn chữ cái ” nếu trẻ cầm một cái nào đó lên chữ cái đó tôi gắn các hoa quả, hoa. - lá, hay các con vật hoặc phương tiện giao thông phù hợp chủ điểm tăng thêm sự hiểu biết vừa nhớ được chữ cái vừa khắc sâu được hình ảnh về thế giới xung quanh.. - Biện pháp 5: Tích hợp hoạt động làm quen với chữ cái vào hoạt động giáo dục thể chất.. - Ví dụ: Trong hoạt động “Bật chụm, tách chân qua 5 ô”, chủ đề Quê hương – đất nước – Bác Hồ” tôi vẽ các ô vuông, bên trong mỗi ô viết một chữ cái: u, ư, e, ê. - Trẻ thực hiện động tác và kết hợp đọc chữ cái trong ô.. - Để làm tốt được công tác giảng dạy mà đặc biệt là môn học làm quen với chữ cái đạt hiệu quả cao đó là tôi luôn phối kết hợp với phụ huynh.. - Ngoài giờ học trên lớp, các kiến thức kỹ năng về chữ cái phải được ôn luyện ở nhà.Vậy làm thế nào để tuyên truyền với phụ huynh một cách thuyết phục, đạt kết quả cao, phối kết hợp thật tốt?. - Để hoạt động làm quen với chữ cái đạt hiệu quả cao thì sự thống nhất giữa nhà trường và gia đình là hết sức cần thiết.. - Báo cáo kết quả khảo sát đầu năm học về năng lực của trẻ cũng như khả năng tham gia hoạt động làm quen với chữ cái cho phụ huynh được biết.. - Cho trẻ chắp ghép các chữ cái rời tạo thành từ đơn giản của bố mẹ cho sẵn.. - Lấy trẻ làm trung tâm cho các hoạt động làm quen với chữ cái, giúp trẻ nhận biết chính xác và phát âm chuẩn 29 chữ cái thông qua các trò chơi trải nghiệm, lồng ghép mọi lúc, mọi nơi.... - Trẻ được trải nghiệm thực tế qua nhiều hoạt động làm quen chữ cái dưới nhiều hình thức khác nhau, đa dạng phong phú về hoạt động.. - Khả năng tập trung chú ý cao, tư thế ngồi, cầm bút, phát âm chữ cái chuẩn.. - Tìm hiểu, vận dụng triệt để các môn học khác vào hoạt động làm quen chữ cái, đầu tư sưu tầm các trò chơi làm quen chữ cái từ ngoài chương trình giúp trẻ hứng thú học tập.. - Phụ huynh quan tâm, hỗ trợ các hoạt động làm quen chữ cái cũng như các môn học khác của trẻ tại lớp, đã hỗ trợ giáo viên về nhà dạy thêm cho các cháu đọc chữ cái, nói tiếng Việt.. - Đa số phụ huynh đã có sự nhận biết đúng đắn về tầm quan trọng trong việc cho trẻ làm quen với 29 chữ cái trước khi vào lớp 1. - Phụ huynh đã tích cực phối hợp với giáo viên, nhà trường trong việc thu gom đồ dùng, đồ chơi, phế liệu giúp các cháu trải nghiệm nhiều hơn với hoạt động làm quen chữ cái cho trẻ cũng như những hoạt động khác ở trường mầm non.. - Qua một thời gian tìm tòi nghiên cứu, áp dụng những biện pháp mới sáng tạo trong việc cho trẻ tham gia hoạt động làm quen với chữ cái tôi đã thu được kết quả như sau:. - biết cách phát âm 29 chữ cái. - Trong quá trình tổ chức cho trẻ tham gia hoạt động làm quen chữ cái trong giờ hoạt động chung giáo viên phải biết sử dụng các thủ thuật để lôi cuốn sự chú ý của trẻ, phải tạo ra được động lực để trẻ cố gắng và tích cực tham gia vào hoạt động. - Thường xuyên trao đổi với phụ huynh, tạo sự gần gũi, tạo niềm tin, và thống nhất trong việc hướng dẫn trẻ làm quen với việc nhận biết và phát âm đúng chữ cái.. - Trên đây là một số biện pháp hữu ích nhằm giúp trẻ 5- 6 tuổi học tốt hoạt động làm quen chữ cái tại trường mầm non. - Để từ đó bản thân tôi rút ra được những bài học kinh nghiệm sâu sắc hơn khi tổ chức hoạt động làm quen chữ cái cho trẻ đạt kết quả tốt, nâng cao chất lượng giáo dục bộ môn