- Một số biện pháp nâng cao hiệu quả thảo luận nhóm môn Địa lí lớp 5. - Hình thức tổ chức dạy học này có đặc điểm là yêu cầu học sinh nghĩ nhiều hơn làm nhiều hơn.. - Bên cạnh đó phương pháp dạy học hợp tác nhóm nhỏ còn có thêm một đặc trưng: học sinh cùng nhau thảo luận theo định hướng của giáo viên. - Trong yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học hiện nay, việc phát huy tính tích cực học tập của học sinh hết sức quan trọng và được thực hiện ở nhiều môn học khác nhau, trong đó có phân môn Địa lí. - Mặt khác, trong dạy học Địa lí việc rèn luyện kĩ năng cho các em luôn được chú trọng, đặc biệt là kĩ năng hợp tác thảo luận nhóm nhỏ.. - Nhiều nhà nghiên cứu, nhiều giáo viên đã cố gắng tìm những phương pháp tối ưu để rèn luyện kĩ năng học tập cho học sinh trong dạy học Địa lí và đã có nhiều để tài, sáng kiến kinh nghiệm thiết thực. - Việc dạy học theo phương pháp hợp tác nhóm nhỏ cho học sinh là việc rất cần thiết không thể thiếu được cho mỗi bài học, tiết học và xuyên suốt toàn bộ chương trình dạy và học địa lý ở các cấp học đặc biệt là cấp Tiểu học.. - Hợp tác nhóm nhỏ không những là phương pháp dạy học tích cực cho mỗi bài học mà còn chứa đựng kiến thức cho học sinh khai thác, giúp các em hiểu sâu hơn, cụ thể hơn thế giới xung quanh chúng ta và những vấn đề Địa lý. - Mặt khác, trong dạy học Địa lý, việc hướng dẫn cho học sinh hợp tác nhóm nhỏ là khâu hết sức quan trọng nhưng cả giáo viên và học sinh thường gặp không ít khó khăn để thực hiện. - Một số biện pháp nâng cao hiệu quả thảo luận nhóm trong phân môn Địa lí lớp 5” làm đề tài nghiên cứu.. - Thu nhập, tìm kiếm tư liệu từ các nguồn thông tin khác nhau giúp học sinh có hứng thú khi học Địa lí.. - Nghiên cứu phương pháp dạy học phân môn Địa lí từ đó tìm ra phương pháp dạy học phù hợp với đối tượng học sinh.. - Nghiên cứu các hoạt động để giúp học sinh thảo luận nhóm có hiệu quả.. - Đề xuất các phương pháp dạy học phù hợp để nâng cao chất lượng học tập của học sinh và làm nền tảng vững chắc cho những năm học tiếp theo.. - Tất cả giáo viên và các em học sinh lớp 5 Trường Tiểu học. - tập của học sinh. - Đổi mới phương pháp dạy học trước hết được thể hiện ở sự đổi mới phong cách dạy của thầy và phong cách học của trò: người thầy thiết kế các tình huống để học sinh tự khai thác, tự chiếm lĩnh và kiến tạo kiến thức, người thầy tạo ra các cơ hội để học sinh có thể suy nghĩ nhiều hơn, hoạt động nhiều hơn và có trách nhiệm hơn đối với việc học tập của mình.. - Người thầy và học sinh đang ở trong một thời kì mới của những nhận thức mới về dạy và học trong nhà trường phổ thông.. - Nhưng hiện nay việc đổi mới phương pháp dạy học đặc biệt phương pháp thảo luận nhóm còn gặp một số hạn chế như sau:. - Thực hiện không đầy đủ các bước quy trình thảo luận nhóm như chỉ. - nêu câu hỏi cho học sinh thảo luận rồi cho các nhóm báo cáo. - Làm như vậy sẽ thiếu một bước quan trọng là cho học sinh trong nhóm hoặc các nhóm khác nhận xét, bổ sung làm rõ vấn đề. - Vì thế mỗi nhóm chỉ quan tâm đến câu hỏi của nhóm mình mà không cần biết đến câu hỏi của nhóm khác dẫn đến kết quả là học sinh nhận thức không đầy đủ nội dung bài học.. - Tổ chức quy mô nhóm không hợp lí: một lớp học có khoảng 35 học sinh mà chỉ tổ chức 4 nhóm thì rất khó thảo luận, nhiều học sinh không có chỗ ngồi, phải đứng vây quanh gây mất trật tự và chỉ mang tính hình thức . - Câu hỏi yêu cầu in nghiêng giúp giáo viên tổ chức cho học sinh khai thác thông tin dễ dàng.. - Phần nội dung bài học được in đậm, khác màu mực giúp học sinh dễ học.. - Sách giáo viên cung cấp thêm một số thông tin, hiện tượng Địa lí giúp giáo viên mở rộng kiến thức cho học sinh.. - Mục tiêu nội dung chương trình phù hợp với lứa tuổi học sinh Tiểu học.. - Về học sinh: Chưa chú trọng phân môn Địa lí, xem đây là môn phụ, chưa hiểu hết ý nghĩa của môn học.. - Sau khi thực hiện đề tài giáo viên yêu thích phân môn này hơn, có nhiều hiểu biết sâu hơn về nội dung chương trình, phương pháp dạy học theo nhóm và một số kinh nghiệm trong dạy Địa lí cho học sinh.. - Học sinh yêu thích môn học không xem môn học này là môn phụ, có hứng thú học Địa lí, có thêm kiến thức về Địa lí Việt Nam và Địa lí thế giới đặc biệt các em có lòng yêu con người, quê hương, đất nước Việt Nam.. - Một số giáo viên và học sinh vẫn chưa thích dạy, học theo nhóm phân môn này.. - Học sinh mạnh dạn, tự tin có thể làm nhóm trưởng hay phát thanh viên mà không hề e ngại. - Trước thực trạng về đổi mới phương pháp dạy và học hiện nay, tôi thấy một vấn đề cần đặt ra là: Mỗi giáo phải tự đổi mới để tìm ra hình thức tổ chức dạy học phù hợp với đối tượng học sinh của mình cụ thể là:. - Có kĩ năng quản lý, giám sát hoạt động của các nhóm học sinh tốt.. - Hình thức tổ chức thảo luận nhóm còn mang tính hình thức, rập khuôn. - Mô hình trường học này là một mô hình dạy học lấy học sinh làm trung tâm. - Dạy học theo tinh thần học sinh:Tự giác, tự quản, tự học, tự đánh giá, tự tin, tự trọng. - Chính vì điều đó mà tất cả học sinh tham gia đều làm tốt vai trò của một nhóm trưởng một thành viên trong nhóm. - Mặt khác nhiều học sinh có năng lực quản lí nhóm tốt nên các em muốn được thể hiện mình với các bạn. - Nghiên cứu, thiết kế bài dạy phù hợp với đối tượng học sinh nên chất lượng dạy học ngày một nâng cao.. - Song trong trường vẫn còn một số học sinh rụt rè, nhút nhát, tiếp thu bài chậm. - Khả năng tư duy ở một số học sinh còn hạn chế. - Một số giáo viên lười tổ chức thảo luận nhóm nhỏ vì sợ mất nhiều thời gian, rườm rà, khó quản lý học sinh. - Trong khi học sinh thảo luận nhóm còn làm việc riêng chưa kích thích được tính tự quản của các em. - Nhằm nâng cao hiệu quả thảo luận nhóm nhỏ trong giảng dạy phân môn Địa lí.. - Tôi thấy những bài nội dung phức tạp dễ gây nhiều ý kiến khác nhau hoặc cần phải có sự hợp tác trong việc giải quyết vấn đề thì nên tổ chức cho học sinh hoạt động theo nhóm để giải quyết vấn đề.. - Trao đổi ý kiến, thảo luận trong nhóm.. - Thảo luận tổng kết trước toàn lớp.. - Thảo luận chung.. - Giáo viên có thể kiểm tra bất kì học sinh nào của các nhóm để đánh giá kết quả làm việc học tập hợp tác của nhóm.. - Dạng 1: Hoạt động nhóm giúp học sinh phát hiện kiến thức mới Dạng 2: Hoạt động nhóm rèn luyện kĩ năng trong tiết thực hành.. - Hoạt động nào cần thảo luận nhóm?. - Hoạt động này yêu cầu giáo viên và học sinh chuẩn bị những phương tiện, thiết bị gì?. - Học sinh cần phải tham khảo trước những tài liệu gì?. - Đây là hình thức dạy học đòi hỏi giáo viên phải đưa ra câu hỏi phù hợp, vừa sức hướng dẫn học sinh hoạt động để đi đến nhận thức.. - Học sinh mạnh dạn trao đổi xoay quanh một vấn đề được đặt ra dưới dạng câu hỏi, bài tập hay nhiệm vụ nhận thức. - Trong trường hợp này học sinh giữ vai trò tích cực chủ động tham gia thảo luận, giáo viên nêu vấn đề và tổng kết. - Giáo viên nêu một số câu hỏi theo hình thức phân công các nhóm thảo luận viết vào giấy.. - Giáo viên chia học sinh thành các nhóm và thảo luận theo nội dung. - Các bước tiến hành thảo luận:. - Học sinh được chọn làm nhóm trưởng phải có ý thức cao trong học tập và phải biết điều khiển nhóm học tập, ở các tiết khác nhau giáo viên cần thay đổi các thành viên trong nhóm tránh sự đơn điệu rập khuôn nhàm chán. - Biện pháp 4: Tiến hành thảo luận nhóm. - Học sinh lần lượt thảo luận, mỗi em tự đề ra ý kiến của mình, thư ký ghi chép các ý kiến cẩn thận, nhóm trưởng tổng hợp những ý kiến thống nhất, những ý kiến còn trái ngược nhau thì tranh luận thống nhất ý kiến, nếu chưa thống nhất thì ghi lại những ý kiến còn khác nhau.. - Giáo viên theo dõi thảo luận của từng nhóm, uốn nắn, điều chỉnh hướng thảo luận. - Những nhóm thảo luận chưa thống nhất giáo viên không giải đáp ngay mà có thể gợi ý cho các em để có thống nhất chung, phát hiện những ý kiến học sinh đã thống nhất và nội dung chưa thống nhất.. - Biện pháp 5: Tổng kết thảo luận. - Đại diện từng nhóm trình bày kết quả thảo luận của mình: Những kiến thức đã thống nhất, những kiến thức còn khác nhau.. - Các nhóm khác cùng chung một nhiệm vụ đối chiếu nhận xét kết quả thảo luận của nhóm mình về những nội dung mà nhóm bạn đã trình bày. - Chú ý: Khi chuẩn bị nội dung thảo luận nhóm giáo viên cần:. - Chuẩn bị tình huống có thể xảy ra khi thảo luận nhóm.. - Tổ chức học sinh thảo luận nhóm sôi nổi, tiết kiệm thời gian, đúng trọng tâm.. - Đối với bài này tôi cho học sinh thảo luận ở hoạt động 2 và 3 Ở hoạt động này học sinh cần đạt được hai mục tiêu. - Trước tiên tôi cho học sinh tìm hiểu về khí hậu nhiệt đới gió mùa của nước ta.. - Sau khi học sinh biết được nước ta nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa. - Tôi yêu cầu học sinh đọc sách giáo khoa và quan sát lược đồ khí hậu Việt Nam để thực hiện nhiệm vụ sau:. - Giáo viên yêu cầu học sinh quay về vị trí ban đầu.. - Gọi đại diện một số nhóm trình bày kết quả thảo luận của nhóm mình.. - Yêu cầu học sinh nhóm này nhận xét kết quả thảo luận của nhóm bạn cho cả lớp nghe.. - Sau khi các nhóm trình bày xong và học sinh không còn ý kiến, giáo viên treo kết quả hoàn chỉnh và đối chiếu lại với kết quả thảo luận của từng nhóm để nhận xét, khen ngợi những ý kiến bổ sung đúng.. - Bài này tôi tiến hành thảo luận ở Hoạt động 4: Các khu vực của Châu. - Tôi cho học sinh thảo luận ở phần này bằng phiếu học tập:. - Yêu cầu học sinh quan sát lược đồ các khu vực Châu Á và các hình minh họa trang 103 SGK thảo luận để hoàn thành các bài tập sau:. - Tôi hướng dẫn và yêu cầu học sinh thảo luận theo từng bước tương tự như ví dụ trên.. - Đối với bài này tôi cho học sinh thảo luận theo hình thức chơi trò chơi.. - Ở hoạt động này học sinh cần đạt được hai mục tiêu. - Giáo viên chia lớp thành các nhóm ( mỗi nhóm 4 em ) sau đó phát thẻ từ và bản đồ trống yêu cầu học sinh điền đúng tên các tỉnh, thành phố lớn của nước ta trên bản đồ.. - Đối với bài này tôi cho học sinh thảo luận ở hoạt động 2 Ở hoạt động này học sinh cần đạt được hai mục tiêu. - Giáo viên hướng dẫn và yêu cầu học sinh thảo luận theo từng bước tương tự như ví dụ trên.. - Về giáo viên: Giáo viên phải yêu thích môn học và phải có tâm huyết với nghề, yêu học sinh như con. - Vì nếu giáo viên. - không có những yếu tố trên sẽ không thể tìm tòi, khám phá được những hoạt động những kiến thức cần thảo luận nhóm dẫn đến khi dạy cho học sinh sẽ không có hiệu quả.. - Về học sinh: Học sinh phải có đầy đủ đồ dùng học tập, yêu thích môn học, có tinh thần tự giác, tự quản, biết hợp tác trong nhóm.. - Kết quả khảo nghiệm: Đề tài đã được đưa vào áp dụng tại đơn vị và có tác động thiết thực đến với giáo viên, học sinh.. - Giá trị khoa học: Nội dung của đề tài đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc nâng cao chất lượng và lựa chọn hình thức tổ chức dạy học đúng đối tượng học sinh. - Sau hai năm áp dụng các biện pháp nâng cao chất lượng thảo luận nhóm trong phân môn Đại lí 5 tôi thu được kết quả như sau:. - Muốn nâng cao hiệu quả thảo luận nhóm, giáo viên phải dốc hết nhiệt tình, tâm huyết cho nghề nghiệp, tìm ra những giải pháp tốt nhất, phù hợp với điều kiện thực tế giảng dạy ở cơ sở, tạo ra cho học sinh có nề nếp, có thói quen làm việc theo nhóm.. - Đối với giáo viên. - Nghiên cứu kĩ sách giáo khoa, các tài liệu liên quan về công tác dạy học để chuẩn bị tốt cho việc giảng dạy, thiết kế bài soạn phù hợp đối tượng học sinh.. - Biện pháp nâng cao hiệu quả thảo luận nhóm trong phân môn Địa lí lớp 5