- SO SÁNH SỰ SINH TRƯỞNG, NĂNG SUẤT VÀ TỈ LỆ TRÁI VUÔNG CỦA 3 GIỐNG DƯA HẤU GHÉP. - TRÊN GỐC BẦU SAO. - Nhằm xác định giống dưa hấu ghép bầu thích hợp nhất cho sự gia tăng sinh trưởng, năng suất trái và tỉ lệ trái đạt hình vuông ba nghiệm thức là ba giống dưa hấu dùng để chưng tết: 1/ Hồng Cúc ghép bầu (dưa hấu địa phương làm đối chứng, trái to, vỏ vàng), 2/. - TN568A ghép bầu (giống dưa hấu nhập F1, trái to, vỏ xanh đen) và 3/ Yellow ghép bầu (giống dưa hấu nhập F1, kích thước trái trung bình, vỏ vàng). - Giống bầu Sao địa phương được dùng làm gốc ghép. - Kết quả thí nghiệm cho thấy 2 giống Hồng Cúc ghép bầu và TN568A ghép bầu tương đương nhau về sinh trưởng và năng suất, cao hơn giống yellow ghép bầu. - Giống TN568A ghép bầu cho trái đạt hình vuông ở 3 cỡ khuôn 17x17x19 cm, 15x15x17 cm và 14x14x16 cm, theo sau là giống Hồng Cúc ghép bầu đạt hình vuông ở khuôn 15x15x17 cm, 14x14x16 cm và 12x12x14 cm và giống Yellow ghép bầu cho trái vuông kích thước nhỏ nhất (12x12x14 cm và 14x14x16 cm). - Có thể sử dụng giống dưa hấu TN568A ghép bầu. - Sao tạo hình trái dưa vuông kích thước lớn phục vụ chưng tết, kế đến là giống Hồng Cúc ghép bầu.. - Từ khóa: Dưa hấu, cây ghép, gốc ghép, dưa hấu vuông, cở khuôn. - Dưa hấu là loại trái cây không thể thiếu được trong dịp Tết cổ truyền của dân tộc, không nhà nào là không chưng dưa hấu vì đó là tục lệ vốn có từ lâu đời của dân tộc Việt Nam. - Điều này có thể thực hiện được chỉ khi ghép dưa hấu trên gốc bầu.. - Ngày nay nhịp sống tất bật thì có thể thay thế hình tượng đó qua việc chưng 1 cặp dưa hấu tròn vuông. - Dưa hấu vuông sẽ làm tăng giá trị thẩm mỹ của dưa hấu so với hình dạng tròn vốn có. - Việc tìm dưa hấu vuông không còn khó khăn do đã xuất hiện trên thị trường nhưng chủng loại chưa phong phú, chưa đáp ứng được thị hiếu của người tiêu dùng do đó đề tài “So sánh sự sinh trưởng, năng suất và tỉ lệ trái vuông của 3 giống dưa hấu ghép trên gốc bầu Sao” được thực hiện nhằm xác định giống dưa hấu ghép gốc bầu Sao cho sự sinh trưởng, năng suất và đạt tỉ lệ trái dưa ép khuôn vuông cao nhất.. - Vật liệu: giống dưa hấu Hồng Cúc, TN568A và Yellow, khuôn kiếng để đặt trái, gốc ghép bầu Sao, phân bón và thuốc bảo vệ thực vật.. - Thí nghiệm được bố trí theo thể thức khối hoàn toàn ngẫu nhiên với 4 lặp lại, gồm 3 nghiệm thức là 3 giống dưa hấu chưng tết ghép trên cùng loại gốc bầu Sao 1/ Hồng Cúc ghép bầu Sao (đối chứng), 2/ TN568A ghép bầu Sao, 3/. - Yellow ghép bầu Sao. - Cây con dưa hấu gieo trong khay ươm 10 ngày thì đem trồng ra đồng (5 ngày sau khi ghép).. - Hồng Cúc TN568A Yellow. - Hình 1: Ba giống dưa hấu thi nghiệm và khuôn kiếng để đặt trái vuông Khuôn kiếng. - Đường kính gốc thân dưa hấu (mm)..... - Các chỉ tiêu theo dõi: đường kính gốc thân, vị trí nụ hoa cái trên thân, năng suất, tỉ lệ. - 3 KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 3.1 Về đường kính gốc thân. - Có sự khác biệt qua phân tích thống kê ở mức ý nghĩa 1% về đường kính gốc thân của 3 giống dưa hấu ghép trên gốc bầu Sao. - Giai đoạn trồng ra đồng giống Hồng Cúc ghép bầu Sao và TN568A ghép bầu Sao là hai giống có đường kính gốc thân không khác biệt thống kê (dao động mm), cao hơn giống Yellow ghép bầu Sao (2,28 mm). - đồng thời đường kính gốc ghép ở giai đoạn này không khác biệt dao động từ mm. - Giai đoạn 30 và 60 ngày sau khi trồng, giống TN568A ghép bầu Sao luôn là giống có đường kính gốc thân lớn (9,56 mm và 14,29 mm, tương ứng), thấp nhất là Hồng Cúc ghép bầu Sao (8,10 mm và 10,63 mm, tương ứng). - mặt khác đường kính gốc ghép ở cả 2 giai đoạn trên biến thiên từ mm và mm, tương ứng. - Yellow ghép bầu Sao tuy là giống F 1. - nhưng đường kính gốc thân thấp hơn TN568A ghép bầu Sao, như vậy cho thấy giống trái lớn thì sự tăng trưởng của cây cũng lớn. - TN568A ghép bầu Sao có thể là giống có tiềm năng cho năng suất cao. - Sự khác nhau về đường kính gốc thân dưa hấu là do đặc tính di truyền của giống quyết định, ngoài ra còn ảnh hưởng bởi biện pháp canh tác màng phủ (Võ Nhựt Minh, 2003 và Nguyễn Sĩ Lâm, 2004) và sử dụng phân bón khác nhau (Lê Trúc Linh, 2002).. - Hình 2: Đường kính gốc thân của 3 giống dưa hấu ghép trên gốc bầu Sao, trại Thực nghiệm Nông nghiệp, ĐHCT (ĐX 2007-2008). - Bảng 1 cho thấy nụ hoa cái giữa 3 giống dưa hấu ghép trên gốc bầu Sao có sự khác biệt qua phân tích thống kê ở mức ý nghĩa 5%, giống Hồng Cúc ghép bầu Sao có vị trí nụ hoa cái xa gốc nhất (nụ 3,0), còn TN568A ghép bầu Sao và Yellow ghép. - Giống dưa. - Năng suất trái (tấn/ha)..... - Năng suất tổng Năng suất thương phẩm. - bầu Sao không khác biệt qua phân tích thống kê dao động từ nụ 2,0- 2,3. - Điều này ảnh hưởng nhiều đến trọng lượng trái và năng suất trái của 3 giống dưa hấu ghép trên gốc bầu Sao. - Do mục đích là thu hoạch cả 3 giống dưa cùng một thời điểm chưng tết nên chấp nhận lấy trái nụ 2 hoặc nụ 3 nhưng nếu để đến nụ 4 thì tiềm năng trọng lượng trái và năng suất tổng sẽ còn cao hơn thực tế (Trần Thị Ba et al., 1999).. - Bảng 1: Vị trí nụ hoa cái trên thân của 3 giống dưa hấu ghép trên gốc bầu Sao, trại Thực nghiệm Nông nghiệp, ĐHCT (ĐX 2007-2008). - Giống dưa hấu ghép gốc bầu Sao Vị trí nụ hoa cái trên thân Hồng Cúc. - Những số trong cùng một cột có chữ số theo sau giống nhau thì không khác biệt qua phân tích thống kê,. - khác biệt ở mức ý nghĩa 5%.. - 3.3 Về năng suất 3.3.1 Năng suất tổng. - Có sự khác biệt qua phân tích thống kê về năng suất trái tổng cộng giữa 3 giống dưa hấu ghép trên gốc bầu Sao ở mức ý nghĩa 5% (Hình 2). - Giống Yellow ghép bầu Sao có tổng năng suất thấp (15,85 tấn/ha) và khác biệt có ý nghĩa với TN568A ghép bầu Sao (24,90 tấn/ha) và Hồng Cúc ghép bầu Sao làm đối chứng (24,10 tấn/ha). - Năng suất và thành phần năng suất là những yếu tố rất quan trọng vì nó đặc trưng cho từng giống riêng biệt.. - Hình 2: Năng suất trái của 3 giống dưa hấu ghép trên gốc bầu Sao, trại Thực nghiệm Nông nghiệp, ĐHCT (ĐX 2007-2008). - 3.3.2 Năng suất thương phẩm. - Kết quả trình bày ở Hình 2 cho thấy có sự khác biệt qua phân tích thống kê ở mức ý nghĩa 5% về năng suất thương phẩm giữa 3 giống dưa hấu ghép trên gốc bầu Sao. - Năng suất thương phẩm ở giống Địa phương Hồng Cúc ghép bầu Sao (đối chứng) và F 1 TN568A ghép bầu Sao (dao động từ tấn/ha) cao hơn. - giống F 1 Yellow ghép bầu Sao 9,81 tấn/ha. - Nhìn chung, năng suất thương phẩm của 3 giống dưa hấu thấp hơn tiềm năng của giống, nguyên nhân là do trái khi đặt khuôn bị hư, trái chậm lớn do dập lá, cuống, thân, gãy lá. - 3.4 Tỉ lệ trái vuông. - 3.4.1 Thời gian đặt khuôn ở từng nghiệm thức. - Nhìn chung, thời gian đặt khuôn ở giống Hồng Cúc ghép bầu Sao và TN568A ghép bầu Sao kéo dài khoảng 1 tuần dao động từ 39- 45 ngày sau khi trồng và giống Yellow ghép bầu Sao có thời gian đặt khuôn ngắn biến thiên từ 38- 41 ngày sau khi trồng. - Ở Yellow ghép bầu Sao thời gian đặt khuôn ngắn là do thời gian phát triển trái nhanh sau thụ phấn giúp cho trái khi vào khuôn đạt tỉ lệ thành công cao, còn ở Hồng Cúc ghép bầu Sao và TN568A ghép bầu Sao tuy là giống có trọng lượng trái lớn nhưng do thời gian đặt khuôn kéo dài nên trái không chỉ đạt hình vuông ở cỡ khuôn lớn mà còn đạt ở cỡ khuôn nhỏ.. - 3.4.2 Tỉ lệ trái đặt khuôn vuông. - Bảng 2 cho thấy tỉ lệ trái đặt khuôn vuông trên tổng trái của 3 giống dưa hấu ghép trên gốc bầu Sao không khác biệt qua phân tích thống kê, biến thiên từ . - Tỉ lệ đặt khuôn tương đối thấp, điều này là do ảnh hưởng của thời tiết nên cho trái không đồng đều. - Mặt khác trái được chọn lựa đặt khuôn phải không bị trầy xước, sâu cạp, có đường kính gần bằng chiều rộng của khuôn và đặt vào vụ Đông Xuân là tốt nhất.. - Bảng 2: Tỉ lệ trái đặt khuôn và đạt hình vuông của 3 giống dưa hấu ghép trên gốc bầu Sao, trại Thực nghiệm Nông nghiệp, ĐHCT (ĐX 2007-2008). - Giống dưa hấu ghép gốc bầu Sao Tỉ lệ. - Đặt khuôn vuông Đạt hình vuông Hồng Cúc. - ns: không khác biệt. - 3.4.3 Tỉ lệ trái đạt hình vuông. - Theo kết quả ở Bảng 2 cho thấy tỉ lệ trái đạt hình vuông trên số trái đặt khuôn giữa 3 giống dưa hấu ghép trên gốc bầu Sao không có khác biệt qua phân tích thống kê, tỉ lệ này dao động từ . - Kết quả này là do khi đặt khuôn làm cho cây bị ảnh hưởng (dập lá, cuống, thân và gãy lá) nên sức sinh trưởng của cây bị chậm nên trái tuy có ra được mặt vuông nhưng không đạt tiêu chuẩn như dự kiến, chọn trái đạt hình vuông nhưng phải bán được là phải có ít nhất 1 mặt đẹp (mặt đạt vuông từ 70. - Mặt khác trái được chọn lựa đặt khuôn phải không bị trầy xước, sâu cạp, có đường kính gần bằng chiều rộng của khuôn và đặt vào vụ Đông Xuân là tốt nhất, điều này phù hợp với kết quả nghiên cứu của Đinh Trần Nguyễn (2007). - Tỉ lệ. - kết quả trên cho thấy nếu không gặp điều kiện bất lợi có thể đặt khuôn vuông toàn bộ cây trên lô, thì tỉ lệ % sẽ còn cao hơn thực tế.. - 3.4.4 Tỉ lệ trái đạt hình vuông ở từng cỡ khuôn. - Kết quả ở Hình 3 cho thấy tỉ lệ trái đạt hình vuông của 3 giống dưa hấu ghép trên gốc bầu Sao ở từng kích cỡ khuôn có khuynh hướng khác nhau. - Giống TN568A ghép bầu Sao đạt kích cỡ khuôn cao, kế tiếp là giống Hồng Cúc ghép bầu Sao và thấp nhất là giống Yellow ghép bầu Sao. - Giống TN568A ghép bầu Sao đạt kích cỡ khuôn cao nhất ở cỡ khuôn 17x17x19 cm (27,8. - cỡ khuôn 15x15x17cm (55,6%) và cỡ khuôn 14x14x16 cm (16,7. - tương tự ở giống Hồng Cúc ghép bầu Sao là cỡ khuôn 15x15x17 cm (63,2. - cỡ khuôn 14x14x16 cm (26,3. - cỡ khuôn 12x12x14 cm (10,5. - Giống Yellow ghép bầu Sao đạt cỡ khuôn nhỏ 14x14x16 cm (14,3%) và 12x12x14 cm (85,7%).. - Hình 3: Tỉ lệ trái đạt hình vuông ở từng cỡ khuôn của 3 giống dưa hấu ghép trên gốc bầu Sao, trại Thực nghiệm Nông nghiệp, ĐHCT (ĐX 2007-2008). - Hình 4: Ba giống dưa hấu ghép gốc bầu Sao đạt chuẩn vuông : (a): Hồng Cúc, (b) TN568A và (c) Yellow. - Giống TN568A ghép bầu Sao có màu xanh đen, năng suất tổng 24,90 tấn/ha, năng suất thương phẩm cao (16,22 tấn/ha), đạt tỉ lệ vuông ở 3 cỡ khuôn cao là 27,8% ở cỡ 17x17x19 cm (trọng lượng 5,46 kg), 55,6% ở cỡ 15x15x17 cm (trọng lượng 4,14 kg) và 16,7% ở cỡ 14x14x16 cm (trọng lượng 3,22 kg).. - Giống Hồng Cúc ghép bầu Sao có màu vàng đậm, sinh trưởng và năng suất tương đương với giống TN568A nhưng lại thấp hơn ở cỡ khuôn vuông, chỉ đạt 63,2% ở cỡ 15x15x17cm (trọng lượng 3,80 kg), 26,3 % ở cỡ 14x14x16 cm (trọng lượng 3,38 kg) và 10,5% ở cỡ 12x12x14 cm (trọng lượng 2,27 kg).. - Giống Yellow ghép bầu Sao có màu vàng chanh, sự sinh trưởng, năng suất kém nhất, về tỉ lệ vuông thì chỉ đạt ở 2 cỡ khuôn thấp là 14,3% ở cỡ 14x14x16 cm (trọng lượng 3,09 kg) và 85,7% ở cỡ 12x12x14 cm (trọng lượng 2,10 kg).. - Nghiên cứu biện pháp kĩ thuật tạo hình trái dưa hấu hình vuông và hình quả núi phục vụ chưng tết. - So sánh một số tổ hợp phân bón trên năng suất và phẩm chất dưa hấu huyện Ô Môn, Cần Thơ vụ Xuân Hè 2001. - Ảnh hưởng của vật liệu phủ liếp và biện pháp phun thuốc trừ sâu đối với một số sâu hại chính trên dưa hấu tại huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang vụ Xuân hè 2003. - Trần Thị Ba, Trần Thị Kim Ba và Phạm Hồng Cúc. - Ảnh hưởng vật liệu phủ liếp lên năng suất dưa hấu trên đất giồng cát Trà Vinh, vụ Thu Đông, 2002.