- SỬ DỤNG BÀI TẬP TÌNH HUỐNG LIÊN HỆ VỚI LỊCH SỬ THẾ GIỚI TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ VIỆT NAM Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG. - LUẬN VĂN THẠC SĨ SƢ PHẠM LỊCH SỬ. - CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC (BỘ MÔN LỊCH SỬ). - Lịch sử nghiên cứu vấn đề. - CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC SỬ DỤNG BÀI TẬP TÌNH HUỐNG LIÊN HỆ VỚI LỊCH SỬ THẾ GIỚI TRONG DẠY. - HỌC LỊCH SỬ VIỆT NAM Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNGError! Bookmark not defined.. - Vai trò, ý nghĩa của việc sử dụng bài tập tình huống liên hệ lịch sử thế giới. - trong dạy học lịch sử Việt Nam ở trƣờng trung học phổ thôngError! Bookmark not defined.. - Những yêu cầu cơ bản của việc sử dụng bài tập tình huống liên hệ lịch sử thế. - giới trong dạy học lịch sử Việt Nam ở trƣờng trung học phổ thôngError! Bookmark not defined.. - Quy trình xây dựng và giải quyết bài tập tình huống liên hệ lịch sử thế giới với lịch sử Việt Nam. - Một số định hƣớng sử dụng bài tập tình huống trong dạy học lịch sử Việt Nam ở trƣờng trung học phổ thông. - Thực trạng sử dụng bài tập tình huống liên hệ lịch sử thế giới trong dạy học lịch sử Việt Nam ở trƣờng trung học phổ thông. - MỘT SỐ BIỆN PHÁP SỬ DỤNG BÀI TẬP TÌNH HUỐNG LIÊN HỆ VỚI LỊCH SỬ THẾ GIỚI TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ VIỆT NAM. - Vị trí, mục tiêu, nội dung kiến thức cơ bản phần Lịch sử Việt Nam từ năm 1945 đến năm 2000. - Xác định nội dung của phần Lịch sử Việt Nam từ năm 1945 đến năm 2000 có mối liên hệ với lịch sử thế giới. - Xây dựng bài tập tình huống liên hệ lịch sử thế giới với lịch sử Việt Nam từ năm 1945 đến năm 2000. - Xây dựng bài tập tình huống liên hệ giữa sự kiện lịch sử Việt Nam và lịch sử thế giới theo quy luật đồng đại. - Xây dựng bài tập tình huống liên hệ giữa sự kiện lịch sử Việt Nam và lịch sử. - Xây dựng bài tập tình huống liên hệ giữa sự kiện lịch sử Việt Nam và lịch sử thế giới theo hƣớng liên hệ tác động, ảnh hƣởng hai chiềuError! Bookmark not defined.. - Một số biện pháp sử dụng bài tập tình huống liên hệ với lịch sử thế giới trong. - dạy học phần Lịch sử Việt Nam từ năm 1945 đến năm 2000Error! Bookmark not defined.. - Mặt khác đây cũng là giai đoạn lịch sử gần với bối cảnh mới của thời đại ngày nay. - Các vấn đề của lịch sử dân tộc chịu ảnh hƣởng và tác động qua lại với lịch sử thế giới. - Việc sử dụng kiến thức lịch sử thế giới trong dạy học lịch sử Việt Nam nói chung và sử dụng bài tập tình huống liên hệ với lịch sử thế giới trong dạy học lịch sử Việt Nam nói riêng không những giúp HS nhận thức đƣợc toàn diện sự phát triển của lịch sử thế giới và dân tộc mà còn có tác dụng giáo dục về tƣ tƣởng, đạo đức, thế giới quan, cách nhìn nhận, đánh giá những biến đổi của lịch sử. - Tuy nhiên việc sử dụng, liên hệ các kiến thức lịch sử thế giới trong dạy học lịch sử Việt Nam ở trƣờng phổ thông chƣa thực sự đƣợc khai thác triệt để và chƣa có biện pháp sử dụng hiệu quả.. - Lịch sử Việt Nam là hình ảnh thu nhỏ, một bộ phận của lịch sử thế giới, nhƣng có nét riêng biệt, đa dạng và phong phú của mình, đóng góp vào sự phát triển của lịch sử nhân loại. - Ngày nay, sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa đòi hỏi trƣớc hết phải hiểu sâu tình hình đất nƣớc, những điều kiện lịch sử cụ thể và mọi mặt tình hình. - Nếu không đặt lịch sử dân tộc trong mối tƣơng quan với lịch sử thế giới, gắn với thế giới, với tiến trình phát triển thế giới thì cũng không thể đánh giá sâu sắc và đầy đủ tình hình đất nƣớc. - Chỉ có tự giác nắm chắc những quy luật sâu xa của sự phát triển lịch sử thế giới, mới có thể xác định đúng con đƣờng đi cho dân tộc. - Do đó, để không lạc hƣớng trƣớc thế giới với các sự kiện phức tạp, chúng ta cần tìm hiểu các mối liên hệ bản chất, những quy luật và tính quy luật nằm ở tầng sâu thế giới hiện tƣợng, những xu thế cơ bản ở tầm "lịch sử thế giới", tầm thời đại.. - Việc sử dụng bài tập tình huống liên hệ với lịch sử thế giới trong dạy học lịch sử Việt Nam giúp HS nhận thức đƣợc mối liên hệ giữa lịch sử thế giới và lịch sử Việt Nam, đặc biệt là phần lịch sử hiện đại từ năm 1945 đến năm 2000, đồng thời phân tích đƣợc bản chất, rút ra bài học từ các sự kiện lịch sử có quan hệ với lịch sử thế giới, vận dụng nó vào giải quyết các tình huống thực tiễn của cuộc sống. - Do vậy, việc sử dụng các bài tập tình huống liên hệ lịch sử thế giới trong dạy học lịch sử Việt Nam và xây dựng quy trình hợp lý và vận dụng vào dạy học là một vấn đề thiết thực.. - Xuất phát những những lý do trên, chúng tôi lựa chọn đề tài: “Sử dụng bài tập tình huống liên hệ với lịch sử thế giới trong dạy học lịch sử Việt Nam ở trường THPT (chương trình chuẩn)". - Trong lịch sử phát triển của giáo dục, phƣơng pháp dạy học tình huống đã đƣợc một số nhà nghiên cứu khoa học giáo dục quan tâm cả về mặt lý luận và thực tiễn nhằm góp phần nâng cao tính tích cực, chủ động, sáng tạo và hứng thú học tập của ngƣời học. - Trong cuốn sách“Những cơ cở của việc dạy học nêu vấn đề” (Nxb Giáo dục - 1976), tác giả V. - Vì thế, ông đi sâu nghiên cứu cơ sở lý luận của quan niệm dạy học nêu vấn đề. - Trong tác phẩm “Chuẩn bị giờ học Lịch sử như thế nào?” (Nxb Giáo dục, 1978), N.G.Đairi - Nhà giáo dục Liên Xô đã trình bày các nguyên tắc cơ bản của giờ học lịch sử ở trƣờng phổ thông. - Với ông trong giờ học cần đặc biệt chú ý đến nêu vấn đề, nhằm rèn luyện năng lực nhận thức, phát huy tính tích cực độc lập suy nghĩ của HS, góp phần nâng cao chất lƣợng của việc dạy học lịch sử.. - phát triển tƣ duy học tập của HS qua dạy học nêu vấn đề. - HS tự chủ động tìm tòi tri thức qua cách nêu vấn đề trong dạy học.. - Trong cuốn “Các phƣơng pháp dạy học hiệu quả” của các tác giả Robert J.. - Đối với môn Lịch sử trong nhà trƣờng, trong cuốn “Phương pháp dạy học Lịch sử - tập I, II” do Phan Ngọc Liên chủ biên (Nxb Đại học Sƣ phạm Hà Nội, 2009) nói về bản chất dạy học nêu vấn đề, chỉ rõ khái niệm tình huống, tình huống dạy học, xác định nguyên tắc sử dụng tình huống có vấn đề trong dạy học lịch sử ở trƣờng THPT.. - Trong đó có phƣơng pháp dạy học bằng tình huống. - Trong cuốn sách “Mối quan hệ giữa lịch sử thế giới và lịch sử Việt Nam trong dạy học Lịch sử ở trường phổ thông” (Nxb Hà Nội, 2007), tác giả Nguyễn Xuân Trƣờng đã đề cập đến việc thể hiện mối quan hệ giữa lịch sử thế giới và lịch sử Việt Nam là điều cần thiết trong nghiên cứu và dạy học lịch sử, góp phần nâng cao chất lƣợng giáo dục và nghiên cứu lịch sử. - Đồng thời đƣa ra những nguyên tắc trong dạy học lịch sử, đặc biệt là nguyên tắc sử dụng các loại tài liệu trong dạy học lịch sử, sử dụng kiến thức lịch sử thế giới trong dạy học lịch sử Việt Nam ở trƣờng phổ thông.. - Tác giả Nguyễn Thị Côi với cuốn sách: “Các con đường nâng cao hiệu quả dạy học Lịch sử ở trường phổ thông (Nxb Đại học Sƣ phạm, 2011). - Tác giả Vũ Quang Hiển, Hoàng Thanh Tú trong cuốn “Phương pháp dạy học môn Lịch sử ở trường trung học phổ thông” (Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, 2014), đã đề cập đến các vấn đề về phân loại, quy trình thiết kế và sử dụng câu hỏi, bài tập trong dạy học lịch sử ở trƣờng phổ thông. - Trong nghiên cứu “Tổ chức hoạt động lĩnh hội kiến thức cho HS trong học tập lịch sử ở trường phổ thông” đăng trên Tạp chí nghiên cứu giáo dục, số 72/2002, tác giả Nguyễn Thị Côi đã đề cập về các hình thức tổ chức hoạt động học tập do GV trực tiếp tổ chức, điều khiển, lãnh đạo hoạt động nhận thức của HS nhằm phát huy tính tích cực, độc lập nhận thức của HS khi tiến hành các bài học lịch sử. - Tác giả nhấn mạnh về dạy học nêu vấn đề là một nguyên tắc chỉ đạo nhiều phƣơng pháp dạy học. - Dạy học nêu vấn đề bao gồm: trình bày nêu vấn đề, tình huống có vấn đề và bài tập nêu vấn đề. - Tác giả Lê Thị Thu Hƣơng với bài nghiên cứu “Tình huống có vấn đề trong dạy học lịch sử ở trường phổ thông” đăng trên Tạp chí Giáo dục, số 242, kì 2 - tháng 7/2010, đã đề cập đến một số nội dung nhƣ: Thế nào là dạy học bằng tình huống? Những ƣu điểm và khuyết điểm của dạy học bằng tình huống và vận dụng phƣơng pháp dạy học này vào giảng dạy môn Lịch sử nhƣ thế nào để có hiệu quả.. - Luận văn Thạc sĩ Giáo dục của Nguyễn Văn Quyết “Vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực vào phần lịch sử thế giới cận đại lớp 10 trung học phổ thông (Chương trình chuẩn)” (Đại học Sƣ phạm Hà Nội, 2013). - Khóa luận của sinh viên Khoa Sƣ phạm - Đại học Giáo dục với đề tài“Sử dụng phương pháp dạy học nêu vấn đề trong giảng dạy những nội dung lịch sử ngoại giao Việt Nam ở chương trình lớp 12” của Nguyễn Thị Hƣờng.... - Những công trình nghiên cứu trên là một gợi ý về mặt lý luận rất quý báu cho chúng tôi nghiên cứu đề tài: “Sử dụng bài tập tình huống liên hệ với lịch sử thế giới trong dạy học lịch sử Việt Nam 1945-2000 ở trường THPT (chương trình chuẩn)".. - Đối tượng nghiên cứu: Quá trình thiết kế và sử dụng sử dụng bài tập tình huống liên hệ với lịch sử thế giới trong dạy học lịch sử Việt Nam từ năm 1945 đến năm 2000 ở trƣờng THPT, chƣơng trình chuẩn.. - Về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu vào việc thiết kế, xây dựng quy trình sử dụng bài tập tình huống liên hệ với lịch sử thế giới trong dạy học phần Lịch sử Việt Nam . - Trên cơ sở khẳng định vai trò, ý nghĩa của việc sử dụng bài tập tình huống liên hệ lịch sử thế giới trong giảng dạy lịch sử Việt Nam, đề tài xác định mối liên hệ giữa các sự kiện quan trọng của lịch sử thế giới và lịch sử Việt Nam từ năm 1945 đến năm 2000 và đề xuất các cách thức thiết kế và biện pháp sử dụng bài tập tình huống liên hệ với lịch sử thế giới trong dạy học phần Lịch sử Việt Nam hiện đại từ năm 1945 đến năm 2000 (Lớp 12, chƣơng trình chuẩn), góp phần nâng cao hiệu quả dạy học bộ môn.. - Tìm hi ểu cơ sở lý luận của việc sử dụng bài tập tình huống và những yêu cầu cần thiết khi sử dụng bài tập tình huống liên hệ với lịch sử thế giới trong dạy học lịch sử Việt Nam.. - Khảo sát, đánh giá thực trạng dạy học Lịch sử nói chung, thực trạng việc thiết kế và sử dụng bài tập tình huống liên hệ với lịch sử thế giới trong dạy học lịch sử Việt Nam nói riêng.. - Nghiên cứu nội dung phần Lịch sử Việt Nam từ năm 1945 đến năm 2000 (lớp 12, chƣơng trình chuẩn), xác định mối quan hệ với lịch sử thế giơ ́ i và đ ề xuất quy trình thiết kế và định hƣớng biện pháp sử dụng bài tập tình huống theo hƣớng liên hệ với lịch sử thế giới trong dạy học lịch sử Việt Nam.. - Thực nghiệm và đánh giá tính hiệu quả, khả thi của việc thiết kế, sử dụng bài tập tình huống liên hệ lịch sử thế giới trong giảng dạy phần Lịch sử Việt Nam từ năm 1945 đến năm 2000.. - Nghiên cứu lí thuyết: đọc và phân tích, tổng hợp tài liệu sách báo, tạp chí, internet… về tâm lý học, giáo dục học, phƣơng pháp dạy học lịch sử. - phân tích nội dung chƣơng trình, SGK Lịch sử lớp 12.. - Nghiên cứu thực tiễn: quan sát, dự giờ, trao đổi với giáo viên, học sinh, điều tra xã hội học để đánh giá về thực trạng việc sử dụng bài tập tình huống liên hệ với lịch sử thế giới trong dạy học lịch sử Việt Nam ở trƣờng THPT. - Nếu GV vận dụng quy trình thiết kế và các biện pháp sử dụng bài tập tình huống liên hệ với lịch sử thế giới trong dạy học lịch sử Việt Nam theo nhƣ yêu cầu và đề xuất trong luận văn sẽ đáp ứng đƣợc mục tiêu dạy học lịch sử nói chung, dạy học phần Lịch sử Việt Nam từ năm 1945 đến năm 2000 (lớp 12) ở trƣờng THPT nói riêng, góp phần nâng cao chất lƣợng dạy học môn Lịch sử ở trƣờng THPT hiện nay.. - Khẳng định vai trò, ý nghĩa, sự cần thiết của việc sử dụng bài tập tình huống liên hệ với lịch sử thế giới trong dạy học lịch sử Việt Nam ở trƣờng THPT.. - Đánh giá đƣợc thực trạng dạy học lịch sử nói chung, thực trạng thiết kế và sử dụng bài tập tình huống liên hệ với lịch sử thế giới trong dạy học lịch sử Việt Nam nói riêng.. - Xây dựng một hệ thống bài tập tình huống, đề xuất quy tri ̀nh thi ết kế và sử dụng bài tập tình huống theo hƣớng liên hệ lịch sử thế giới trong dạy học lịch sử Việt Nam và các biện pháp sƣ ̉ du ̣ng bài tập tình huống theo hƣớng dạy học tích cực.. - Ý nghĩa khoa học: làm phong phú thêm lí luận phƣơng pháp dạy học lịch sử nói chung và vấn đề thiết kế, sử dụng bài tập tình huống liên hệ lịch sử thế giới trong dạy học lịch sử Việt Nam ở trƣờng THPT nói riêng.. - GV môn Lịch sử và bản thân tác giả luận văn vận dụng trong quá trình dạy học lịch sử ở trƣờng THPT.. - Chƣơng 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn của việc sử dụng bài tập tình huống liên hệ với lịch sử thế giới trong dạy học lịch sử Việt Nam ở trƣờng trung học phổ thông. - Chƣơng 2: Một số biện pháp sử dụng bài tập tình huống liên hệ với lịch sử thế giới trong dạy học lịch sử Việt Nam từ năm 1945 đến năm 2000 ở trƣờng trung học phổ thông. - Machiuskin (1972), Tình huống có vấn đề trong tư duy và trong dạy học. - Lasley (2000), Các chiến lược để dạy học có hiệu quả. - Bộ Giáo dục và Đào tạo (2006), Chương trình giáo dục phổ thông - môn Lịch sử. - Nguyễn Thị Côi (2011), Các con đường, biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học lịch sử ở trường phổ thông. - Lê Mậu Hãn (chủ biên) (2008), Đại cương Lịch sử Việt Nam, tập III. - Vũ Quang Hiển (chủ biên) (2014), Bộ đề thi môn Lịch sử. - Vũ Quang Hiển, Hoàng Thanh Tú (2014), Phương pháp dạy học môn Lịch sử ở trường trung học phổ thông. - Nguyễn Thị Phƣơng Hoa (2005), “Phƣơng pháp dạy học thông qua thực hành dạy“: Lịch sử ra đời, khái niệm và cấu trúc”, Tạp chí Giáo dục (112), tr. - Nguyễn Thị Phƣơng Hoa (2009), “Sử dụng phƣơng pháp tình huống trong dạy học Giáo dục học”, Tạp chí Giáo dục (227), kì 1 tháng 12/2009.. - Đặng Thành Hƣng (2008), “Khái niệm tình huống dạy học trong dạy học giải quyết vấn đề”, Tạp chí giáo dục, tr. - Lê Thị Thu Hƣơng (2010), “Tình huống có vấn đề trong dạy học lịch sử ở trƣờng Phổ thông”, Tạp chí Giáo dục (242), kì 2 - tháng 7/2010.. - Nguyễn Thị Hƣởng, Nâng cao tính tích cực học tập môn Lịch sử cho học sinh THPT thông qua hoạt động nhóm. - I.Ia.Lecne (1977), Dạy học nêu vấn đề. - Nguyễn Văn Khánh (2004), “Chiến thắng Điện Biên Phủ trong Lịch sử Việt Nam và thế giới”, Tạp chí Lịch sử Quân sự (1), tr. - Nguyễn Văn Khánh (2005), “Việt Nam trong tiến trình thống nhất đất nƣớc, đổi mới và hội nhập”, Tạp chí Lịch sử Quân sự (6), tr. - Nguyễn Đình Lễ, Bùi Thị Thu Hà (đồng chủ biên) (2008), Tìm hiểu Lịch sử Việt Nam qua hỏi đáp, tập 4. - Phan Ngọc Liên, Trịnh Đình Tùng, Nguyễn Thị Côi, Trần Vĩnh Tƣờng (đồng chủ biên) (2002), Một số chuyên đề phương pháp dạy học lịch sử. - Phan Ngọc Liên (chủ biên) (2009), Phương pháp dạy học Lịch sử tập I, tập II.. - N.G.Đairi (1978), Chuẩn bị giờ học Lịch sử như thế nào. - Phan Trọng Ngọ (2000), Dạy học và phương pháp dạy học trong nhà trường.. - Nguyễn Anh Thái (chủ biên) (2009), Lịch sử thế giới hiện đại. - Hoàng Thanh Tú (2010), “Dạy học lịch sử với việc rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào cuộc sống của học sinh trung học phổ thông”, Tạp chí Dạy và Học ngày nay, số tháng 2/ 2010.. - Hoàng Thanh Tú (2011), Tổ chức, hướng dẫn ôn tập trong dạy học lịch sử ở trường THPT, Luận án tiến sĩ Giáo dục học, trƣờng Đại học Sƣ phạm Hà Nội.. - Trịnh Đình Tùng (chủ biên) (2005), Hệ thống các phương pháp dạy học lịch sử ở trường THCS. - Ngô Đăng Tri năm Đảng Cộng sản Việt Nam – Những chặng đường lịch sử. - Nguyễn Xuân Trƣờng (2007), Mối quan hệ giữa lịch sử thế giới và lịch sử Việt Nam trong dạy học Lịch sử ở trường phổ thông. - Ôkôn (1976), Những cơ sở của dạy học nêu vấn đề