- Công tác tuyển sinh, đào tạo THAM LUẬN CỦA KHOA TOÁN-CƠ-TIN HỌC VỀ CễNG TÁC TỔ CHỨC VÀ QUẢN Lí ĐÀO TẠO SAU ĐẠI HỌC TS. - Phú Chủ nhiệm Khoa Toỏn-Cơ-Tin học. - Như chỳng ta đó biết Trường Đại học Khoa học Tự nhiờn là một trong những cơ sở đào tạo sau đại học cú quy mụ lớn ở Đại học Quốc gia Hà Nội. - Kế thừa và phỏt huy cụng tỏc đào tạo sau đại học của Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội trước kia, đến nay Nhà trường đang thực hiện đào tạo hầu hết cỏc chuyờn ngành khoa học tự nhiờn ở cả bậc Thạc sĩ và Tiến sĩ. - Trong những năm qua, Nhà trường đó rất chỳ trọng đến cụng tỏc nõng cao chất lượng đào tạo sau đại học và xem đõy như một giải phỏp tốt để tiếp tục nõng cao vị thế của Nhà trường, hướng tiến đến mục tiờu là trở thành trường đại học nghiờn cứu mạnh trong khu vực và quốc tế. - Trong thời gian qua, cụng tỏc đào tạo sau đại học của Trường đó bổ sung đội ngũ cỏn bộ giảng dạy cú trỡnh độ cao cho Nhà trường và tăng cường cho cỏc trường đại học, cao đẳng, viện nghiờn cứu, cỏc địa phương trong cả nước. - Nhiều học viờn Cao học sau khi tốt nghiệp đó tỡm được cỏc học bổng PhD ở cỏc trường đại học và viện nghiờn cứu cú uy tớn ở cỏc nước chõu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, v.v. - Cú nhiều cỏn bộ cú trỡnh độ tiến sĩ được đào tạo ở Trường đó trở thành cỏc chuyờn gia đầu ngành trong một số lĩnh vực, nhiều trong số họ đang giữ cỏc vị trớ quan trọng trong cụng tỏc đào tạo, nghiờn cứu khoa học, quản lý kinh tế và xó hội. - Một số luận ỏn, luận văn đó được ỏp dụng vào thực tiễn cú hiệu quả, đem lại sự phỏt triển kinh tế của đất nước. - Bờn cạnh đú, cụng tỏc quản lý đào tạo sau đại học đó dần đi vào nề nếp trong cỏc khõu tuyển sinh. - tổ chức đào tạo theo kế hoạch với quy mụ đào tạo ngày càng cao. - khung chương trỡnh đào tạo đó được nhanh chúng chuyển đổi sang hỡnh thức đào tạo theo tớn chỉ để phự hợp với yờu cầu thực tiễn và hội nhập hơn.. - Trong mấy năm vừa qua, hàng năm khoa Toỏn-Cơ-Tin học thường cú khoảng trờn dưới 100 học viờn cao học và khoảng trờn dưới 10 nghiờn cứu sinh (NCS) nhập học trong cả hai đợt tuyển sinh sau đại học của Đại học Quốc gia Hà Nội. - Tại cuộc Hội thảo này, Khoa Toỏn-Cơ-Tin học xin cú một số ý kiến trao đổi với cỏc quý vị đại biểu về hai vấn đề. - Thứ nhất là trong việc quản lý học viờn cao học và cỏc NCS trong thời gian đào tạo, nhất là sau thời gian đào tạo chuẩn. - Thứ hai là về việc kiểm tra, đỏnh giỏ kết quả học tập trong đào tạo sau đại học. - Quản lý học viờn cao học và nghiờn cứu sinh. - Cỏc cụng việc chớnh trong tổ chức đào tạo Thạc sĩ và Tiến sĩ đó được quy định khỏ chi tiết tại cỏc Điều 7 và Điều 8 của Quy chế đào tạo sau đại học ở Đại học Quốc gia Hà Nội (Ban hành kốm theo Quyết định số 3810/KHCN ngày 10 thỏng 10 năm 2007 của Giỏm đốc Đại học Quốc gia Hà Nội). - Qua quỏ trỡnh tổ chức đào tạo sau đại học ở khoa Toỏn-Cơ-Tin học trong thời gian vừa qua, chỳng tụi nhận thấy cú một số bất cập trong quản lý NCS. - Trong quy chế chỉ yờu cầu đơn vị đào tạo sau đại học bố trớ NCS tham gia sinh hoạt chuyờn mụn tại một bộ mụn hoặc phũng nghiờn cứu ở đơn vị mỡnh và tổ chức cỏc sinh hoạt khoa học để cỏc NCS bỏo cỏo kết quả nghiờn cứu, mà khụng quy định cỏch kiểm tra đỏnh giỏ cỏc cụng việc trờn của NCS. - Chớnh vỡ vậy, nếu Trường và khoa khụng cú những quy định cụ thể hơn thỡ việc quản lý NCS gần như là bị bỏ trống. - Đõy cũng là một thực tế thường xảy ra ở cỏc đơn vị đào tạo sau đại học ở Việt Nam. - Thỏng 9 vừa qua, phũng Sau đại học đó nhanh chúng chấn chỉnh cụng tỏc quản lý NCS bằng cỏch đưa ra quy định, hàng năm định kỳ 6 thỏng một lần cỏc NCS phải cú bỏo cỏo kết quả học tập và nghiờn cứu hiện tại của mỡnh gửi về phũng Sau đại học. - Theo chỳng tụi được biết thỡ quy định này là rất quen thuộc đối với NCS ở cỏc trường đại học và viện nghiờn cứu cú uy tớn trong cụng tỏc đào tạo sau đại học trờn thế giới. - Ở Việt Nam, một trong cỏc cơ sở đào tạo Tiến sĩ rất cú uy tớn trong nước là Viện Toỏn học, thuộc Viện Khoa học và Cụng nghệ Việt Nam, thỡ vào thỏng 9 hàng năm cỏc NCS phải bỏo cỏo kết quả học tập và nghiờn cứu trong một năm qua trước một Hội đồng chuyờn mụn do Viện trưởng lập ra. - Thực tế ở khoa Toỏn-Cơ-Tin học trong những năm qua khụng quản lý được NCS của mỡnh hàng năm, do đặc thự của khoa, cỏc NCS khụng phải sử dụng cỏc phũng thớ nghiệm vỡ vậy chỉ khi nào NCS xin thi 3 chuyờn đề tiến sĩ và làm cỏc thủ tục cần thiết để bảo vệ luận ỏn ở cấp cơ sở thỡ bộ phận quản lý sau đại của khoa mới biết một số thụng tin của NCS đú. - Những NCS cú thầy hướng dẫn chớnh là cỏn bộ của Khoa cũn thường xuyờn đến sinh hoạt seminar khoa học ở cỏc bộ mụn của khoa và tham gia giảng dạy cho sinh viờn, thỡ khoa cũn thường xuyờn nắm bắt được thụng tin (một cỏch khụng chớnh thức) về tiến độ nghiờn cứu của họ. - Thực hiện cụng văn số 1127/SĐH ngày 23 thỏng 9 năm 2009 của phũng Sau đại học, ngoài yờu cầu cỏc NCS phải nộp bỏo cỏo kết quả học tập và nghiờn cứu theo mẫu của phũng Sau đại học yờu cầu, khoa Toỏn-Cơ-Tin học chỳng tụi cũn yờu cầu cỏc Chủ nhiệm bộ mụn tổ chức cỏc buổi bỏo cỏo kết quả học tập và nghiờn cứu của cỏc NCS thuộc cỏc chuyờn ngành của bộ mụn với sự tham gia đụng đủ của cỏc thành viờn trong bộ mụn, rồi gửi biờn bản cỏc buổi bỏo cỏo về cho bộ phận quản lý sau đại học của khoa. - Từ cỏc thực tế về đạo tạo NCS ở khoa chỳng tụi những năm vừa qua, để quản lý tốt và giữ được chất lượng đào tạo NCS, trong những năm tới Ban chủ nhiệm khoa chỳng tụi sẽ ỏp dụng một số giải phỏp sau:. - Cỏc NCS phải thường xuyờn tham gia một seminar khoa học ở một trường đại học hoặc viện nghiờn cứu nào đú.. - Hàng năm NCS phải bỏo cỏo kết quả học tập và nghiờn cứu của mỡnh định kỳ 6 thỏng 1 lần: 1 lần vào thỏng 5 NCS phải nộp xỏc nhận đó trỡnh bày ớt nhất một bỏo cỏo ở một seminar khoa học và lần kia vào thỏng 11 bỏo cỏo cỏc kết quả chi tiết trong năm tại bộ mụn quản lý chuyờn mụn chuyờn ngành đào tạo của mỡnh.. - Trong những năm tới, khi đề nghị tập thể cỏn bộ hướng dẫn cho cỏc NCS, Khoa chỳng tụi sẽ yờu cầu cỏc bộ mụn giới thiệu cỏc tập thể cỏn bộ hướng dẫn phải cú ớt nhất một cỏn bộ của Khoa, đề nghị Nhà trường thụng bỏo rừ ràng khi bỏn hồ sơ tuyển sinh về quy định phõn cụng cỏn bộ hướng dẫn này của Khoa Toỏn-Cơ-Tin học cho cỏc thớ sinh muốn dự thi vào NCS ở Khoa Toỏn-Cơ-Tin học được biết.. - Trong cụng tỏc đào tạo thạc sĩ, Khoa Toỏn-Cơ-Tin học cũng cú một số vướng mắc trong cụng tỏc quản lý cỏc học viờn khi họ đó hết thời gian đào tạo chuẩn mà vẫn chưa hoàn thành cỏc mụn học và bảo vệ luận văn (thời gian đào tạo chuẩn của đào tạo thạc sĩ là 2 năm, và thời gian đào tạo tối đa là 5 năm). - Trong hai năm vừa qua, số học viờn khụng kịp bảo vệ trong thời gian đào tạo chuẩn tại Khoa chỳng tụi là phổ biến, nú chiếm khoảng 40%. - Để quản lý tốt cỏc học viờn sau 2 năm đó hoàn thành cỏc mụn học trong chương trỡnh đào tạo nhưng vẫn chưa bảo vệ được luận văn, Khoa Toỏn-Cơ-Tin học đó cú một số biện phỏp sau:. - Vào thỏng 10 của năm thứ hai của khúa học, tất cả cỏc học viờn phải nộp bỏo cỏo về tiến độ thực hiện luận văn và dự kiến thời gian hoàn thành luận văn cú xỏc nhận của cỏn bộ hướng dẫn về cho bộ phận quản lý sau đại học của Khoa. - Trong năm 2009, Phũng Sau đại học cũng yờu cầu cỏc học viờn năm thứ hai phải nộp bỏo cỏo về kết quả học tập và tiến độ làm luận văn về cho Phũng Sau đại học vào thỏng 12 nờn trong năm nay Khoa Toỏn-Cơ-Tin học khụng bắt cỏc học viờn này nộp bỏo cỏo như mọi năm về cho Khoa nữa.. - Ngay sau khi cú quyết định cụng nhận tờn đề tài luận văn và thầy hướng dẫn, Khoa Toỏn-Cơ-Tin học yờu cầu tất cả cỏc học viờn phải tham gia ngay và liờn tục một seminar khoa học ở khoa chỳng tụi, hoặc ở cỏc trường đại học, viện nghiờn cứu khỏc cho tới lỳc bảo vệ luận văn. - Khi làm thủ tục bảo vệ luận văn, Khoa yờu cầu cỏc học viờn phải cú xỏc nhận tham gia một seminar nào đú.. - Sau 2 năm mà học viờn chưa bảo vệ được luận văn, thỡ từ năm thứ 3 vào thỏng 10 hàng năm học viờn phải nộp bỏo cỏo về tiến độ thực hiện luận văn và dự kiến thời gian hoàn thành luận văn cú xỏc nhận của cỏn bộ hướng dẫn về cho bộ phận quản lý sau đại học của Khoa. - Kiểm tra, đỏnh giỏ kết quả học tập. - Về cỏc đầu điểm và phương thức đỏnh giỏ như trong Quy chế đào tạo sau đại học hiện nay, theo chỳng tụi như vậy là phự hợp. - Ở đõy chỳng tụi muốn nờu lờn một số vấn đề khỏc cần trao đổi và thảo luận.. - Về cỏch cho điểm mụn học quy chế hiện nay cú thang bậc quỏ rộng, điều này khụng đỏnh giỏ và phõn loại năng lực của học viờn một cỏch sỏt sao. - Hơn nữa nếu cứ thực hiện theo thang điểm này thỡ sẽ cú rất nhiều học viờn mặc dự đó hoàn thành cỏc mụn học nhưng khụng đủ điều kiện bảo vệ luận văn do điểm trung bỡnh chung tớch lũy nhỏ hơn 2,00. - Trong quy chế cũng cho phộp cỏc đơn vị đào tạo, cú thể quy định và sử dụng thang điểm chữ nhiều mức hơn, vỡ vậy Khoa Toỏn-Cơ-Tin học đề nghị nhà trường nờn khẩn trương ban hành ngay quy định về cỏch cho điểm mà theo chỳng tụi là hợp lý hơn như sau:. - Điểm mụn học được chuyển thành điểm chữ theo quy tắc. - Về cải thiện điểm: khoa chỳng tụi đề nghị nhà trường xem xột và bỏo cỏo ngay Đại học Quốc gia Hà Nội bỏ thi lần 2 của bài thi kết thỳc mụn học, để phự hợp với hỡnh thức đào tạo theo tớn chỉ trờn thế giới đang ỏp dụng. - Trong trường hợp này, nếu học viờn cú điểm mụn học là C hoặc D thỡ cú thể đăng ký với khúa sau để học lại mụn học đú hoặc học mụn học khỏc để thay thế (nếu mụn học đú thuộc phần tự chọn) nhằm cải thiện điểm, nhưng ở đõy trước mắt trong một vài năm tới nờn cho phộp học viờn bảo lưu kết quả mụn học trước (tức là nếu học viờn học cải thiện điểm mà điểm mới lại khụng cao hơn thỡ vẫn giữ điểm cũ cho họ), vỡ ở cỏc trường đại học tiờn tiến trờn thế giới nếu đó đăng ký học cải thiện điểm tức là người học chấp nhận xúa kết quả đó tớch lũy được của mụn học xin cải thiện điểm. - Khi học cải thiện điểm, học viờn phải tự tỳc kinh phớ cỏc mụn học này theo quy định của cơ sở đào tạo.. - Ngoài hai lĩnh vực mà Khoa chỳng tụi tham gia trao đổi với quý vị đại biểu, Khoa Toỏn-Cơ-Tin học xin cú một số đề xuất khỏc nhằm giỳp khoa nõng cao chất lượng đào tạo sau đại học ngày càng tốt hơn. - Đề nghị lónh đạo Nhà trường quan tõm hơn nữa đến cụng tỏc đào tạo sau đại học như cơ sở vật chất (phũng học), cỏc thủ tục và mức thanh toỏn giờ dạy của cao học.. - Nhà trường nờn cho cỏc khoa rà soỏt, cập nhật, bổ sung cỏc đề cương thi tuyển cỏc mụn trong kỳ thi tuyển sinh sau đại học ở Đại học Quốc gia Hà Nội vỡ hầu hết cỏc đề cương này được soạn thảo từ năm 2000.. - Nhà trường khẩn trương xem xột tớnh giờ dạy cho cao học và NCS vào giờ trỏch nhiệm của cỏc cỏn bộ giảng viờn trong trường với một trọng số thớch hợp.. - Nhà trường nờn cú cỏc văn bản gửi Đại học Quốc gia Hà nội và Bộ Giỏo dục & Đào tạo cần chỳ trọng đầu tư đỳng mức và thỏa đỏng cho cỏc NCS trong nước, vỡ hiện nay Nhà nước đang đầu tư rất nhiều cho việc gửi cỏc NCS ra nước ngoài đào tạo (Đề ỏn 322). - Chẳng hạn, cấp học bổng nghiờn cứu cho cỏc NCS cú thành tớch nghiờn cứu khoa học xuất sắc với một mức đủ cao để họ yờn tõm và cú điều kiện hoàn thành hướng nghiờn cứu của hỡnh và đồng thời tăng kinh phớ dành cho đào tạo sau đại học. - Vỡ theo chỳng tụi cú rất nhiều ngành, chất lượng đào tạo NCS trong nước hoàn toàn khụng thua kộm với nước ngoài.. - Tăng mức thự lao bồi dưỡng cho người hướng dẫn cao học và NCS, vỡ mức chi hiện nay của nhà trường đang ỏp dụng là quỏ thấp. - Đồng thời cũng cần tăng mức thự lao ở cỏc hội đồng chấm luận văn thạc sĩ và hội đồng chấm luận ỏn tiến sĩ.. - Trờn đõy là một số ý kiến tham luận của Khoa Toỏn-Cơ-Tin học với mong muốn chất lượng đào tạo sau đại học của khoa chỳng tụi núi riờng và của Trường Đại học Khoa học Tự nhiờn núi chung luụn được giữ vững và ngày càng thu được nhiều kết quả cao hơn để Trường Đại học Khoa học Tự nhiờn sớm trở thành một trung tõm đào tạo sau đại học lớn cú uy tớn trong khu vực và quốc tế, gúp phần khụng nhỏ vào sự nghiệp phỏt triển khoa học cụng nghệ và kinh tế của đất nước.