- THAY ĐỔI MỤC ĐÍCH SỬ DỤNG ĐẤT VÀ ĐỜI SỐNG KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA NGƯỜI DÂN TRONG VÙNG DỰ ÁN KHU. - Hiện tại, phường Phú Thứ có 19 dự án quy hoạch đô thị. - Sự thay đổi mục đích sử dụng đất do những dự án này có thể ảnh hưởng đến điều kiện sống của người dân và hiện trạng kinh tế xã hội của Phường Phú Thứ. - Mục đích của đề tài là đánh giá tác động từ hiệu quả sử dụng đất của những dự án quy hoạch đô thị đến hiện trạng kinh tế xã hội của phường Phú Thứ. - Kết quả nghiên cứu cho thấy phần lớn các hộ dân có nguồn vốn tăng sau quy hoạch nhờ tiền bồi thường nhưng do việc sử dụng nguồn vốn kém nên hiệu quả đầu tư thấp. - Lao động sản xuất nông nghiệp đã chuyển sang làm công nhân hoặc kinh doanh buôn bán nhỏ. - Đời sống vật chất của người dân đã được cải thiện trừ những khu vực có dự án. - Thu nhập bình quân đầu người/năm của địa phương sau quy hoạch tăng đáng kể so với trước quy hoạch. - Tổng thu ngân sách của địa phương giai đoạn sau quy hoạch tăng lên hơn 10 lần so với giai đoạn trước quy hoạch. - Từ khóa: sử dụng đất, dự án đô thị hóa, quy hoạch, kinh tế xã hội. - Để làm được điều này, thành phố đã phải sử dụng đất nông nghiệp với diện tích khá lớn. - Chỉ riêng tại Khu đô thị Nam Sông Cần Thơ thuộc địa bàn quận Cái Răng đã có hơn 2.000ha đất nông nghiệp được quy hoạch trải rộng trên các địa bàn quận. - Tiến trình quy hoạch sử dụng đất nông nghiệp đã và đang diễn ra trên địa bàn Phường kể từ năm 2000 đến nay và quá trình này đang diễn ra ngày một mạnh mẽ hơn. - Tình trạng sử dụng đất hiện nay của các dự án là một vấn đề cần phải được quan tâm và có giải pháp sử dụng sao cho hiệu quả về mặt kinh tế - xã hội, ổn định cuộc sống người dân trong vùng dự án. - Mục tiêu của đề tài nhằm đánh giá biến động sử dụng đất, tác động của các dự án đến đời sống của người dân trước và sau khi thực hiện dự án và hiệu quả việc sử dụng đất của các dự án đến tình hình kinh tế - xã hội địa phương.. - Bước 1: Thu thập các tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu về các dự án thuộc Khu đô thị Nam Sông Cần Thơ như bản đồ, các quyết định quy hoạch liên quan. - Tiến hành phỏng vấn Ban Quản lý dự án của mỗi nhóm và các hộ dân có đất bị mất trong vùng quy hoạch qua phiếu phỏng vấn đã được xây dựng sẵn. - Nhóm đối tượng IV: những hộ sống trong dự án treo, chưa nhận tiền bồi thường. - Bước 4: Tiến hành xử lý, tổng hợp số liệu điều tra theo phương pháp biện luận mô tả, đánh giá biến động sử dụng đất và tác động của các dự án đến đời sống kinh tế - xã hội của người dân trong vùng dự án. - đánh giá hiệu quả của việc sử dụng đất và các dự án đến tình hình kinh tế - xã hội.. - 3.1 Đánh giá biến động sử dụng đất tại phường Phú Thứ. - Phú Thứ là phường có diện tích lớn nhất quận Cái Răng và cũng là phường có nhiều dự án quy hoạch xây dựng khu dân cư và các công trình phúc lợi công cộng nên sự biến động diện tích đất theo mục đích sử dụng là rất lớn. - Đây cũng là vùng quy hoạch xây dựng Khu đô thị Nam Sông Cần Thơ nên quá trình đô thị hóa diễn ra rất nhanh. - Biến động diện tích sử dụng đất từ năm 2004 đến 2005 được trình bày trong bảng 1, cho thấy: đất nông nghiệp đã giảm đi một cách nhanh chóng, cụ thể là đất trồng lúa, hoa màu giảm 954,70ha, điều này cho thấy diện tích đất trồng lúa và hoa màu được sử dụng cho mục đích đất phi nông nghiệp. - Riêng đất trồng cây lâu năm thì lại tăng lên 251,63 ha do người dân chuyển mục đích sử dụng đất.. - Đối với loại đất chưa sử dụng cũng được khai thác đưa vào sử dụng 271,62ha.. - Riêng đất phi nông nghiệp cụ thể là đất chuyên dùng và đất ở đô thị tăng cao 829,46ha. - Bảng 1: Biến động diện tích đất theo mục đích sử dụng đất năm 2004 đến năm 2005. - Đất nông nghiệp . - 1.2 Đất trồng cây lâu năm Đất nuôi trồng thủy sản Đất nông nghiệp khác . - Đất phi nông nghiệp . - 2.3 Đất ở nông thôn Đất phi nông nghiệp khác . - Đất chưa sử dụng . - Bảng 2: Biến động diện tích đất theo mục đích sử dụng đất năm 2005 và năm 2009. - Đất phi nông nghiệp Đất chuyên dùng . - 2.3 Đất phi nông nghiệp khác . - Bảng 2 cho thấy diện tích đất của phường Phú Thứ năm 2005 đến năm 2009 không có sự biến động lớn, do trong thời gian này không có sự đầu tư của các dự án mới.. - Tổng diện tích đất nông nghiệp giảm 1,57ha, ngược lại đất phi nông nghiệp tăng 3,34ha là do người dân chuyển mục đích sử dụng và đất chưa sử dụng cũng được đưa vào khai thác sử dụng.. - Diện tích đất phi nông nghiệp tại phường Phú Thứ, quận Cái Răng năm 2005 so với năm 2004 tăng 974,69ha, trong đó diện tích đất ở đô thị tăng 473,85ha. - về mặt xã hội cứ mỗi 1ha đất ở đô thị trung bình xây dựng khoảng 100 căn nhà diện tích 100m 2 /căn, điều này giải quyết được nhu cầu nhà ở cho người dân địa phương và người dân ở khu vực lân cận, bên cạnh đó diện tích đất chuyên dùng tăng lên 355,61ha được dùng sử dụng cho đất công trình công cộng. - về mặt xã hội, tỷ lệ lao động nông nghiệp thất nghiệp tăng. - Hình 1: Giá trị sản xuất nông nghiệp của vùng nghiên cứu. - Hình 1 trình bày giá trị sản xuất nông nghiệp của vùng nghiên cứu. - 3.3 Sự thay đổi về đời sống kinh tế - xã hội của bốn nhóm hộ sau quy hoạch 3.3.1 Dự án khu dân cư. - Đối với nhóm II thì sản xuất nông nghiệp vẫn còn chiếm ưu thế, số người bị thất nghiệp chiếm 20%. - Đối với nhóm II thì thu nhập của nhóm hộ làm thuê là cao nhất, kế đến là thu nhập của nhóm hộ sản xuất nông nghiệp và buôn bán. - Đối với nhóm III thì thu nhập của nhóm hộ buôn bán là cao nhất, kế đến là thu nhập của nhóm hộ làm thuê và sản xuất nông nghiệp.. - 3.3.2 Dự án công trình công cộng. - Về tài chính: Sau quy hoạch tình trạng tài chính của nhóm hộ này không thay đổi nhiều so với trước và trong quy hoạch.. - Về nghề nghiệp: Trước quy hoạch chủ yếu làm nghề nông rất ổn định, đủ sống không xảy ra tình trạng thất nghiệp. - Về thu nhập hàng tháng: Từ nông nghiệp trước quy hoạch cao hơn trong và sau quy hoạch. - từ kinh doanh buôn bán trước quy hoạch cao, sau quy hoạch thấp;. - đối với các hộ làm thuê trước quy hoạch thu nhập ổn định, trong quy hoạch công việc không ổn định nên thu nhập giảm, sau quy hoạch thu nhập của người dân tăng lên.. - Về chi phí sinh hoạt hàng tháng: Trước quy hoạch thấp, trong quy hoạch chi phí sinh hoạt tăng lên, sau quy hoạch chi phí tăng lên gần gấp đôi so với trước quy hoạch.. - Về phương tiện sinh hoạt trong gia đình: Trước quy hoạch phương tiện giao thông chủ yếu bằng đường thủy như xuồng chèo, xuồng máy là chính. - Trong và sau quy hoạch phương tiện giao thông bằng đường bộ thuận lợi hơn nên xe gắn máy tăng lên gấp đôi, các loại phương tiện sinh hoạt và giải trí cũng tăng.. - Từ khi dự án triển khai, các công trình công công phục vụ cho đời sống của người dân từng bước được xây dựng hoàn chỉnh. - Điều này cho thấy công tác quy hoạch đã tác động tích cực đến đời sống người dân. - 3.4 Đề xuất của các hộ gia đình sau quy hoạch. - Khi thỏa thuận mua đất của dân, các chủ đầu tư không có chính sách dạy nghề, hổ trợ việc làm, tỷ lệ lao động không có việc làm tăng, nếu lâu dài số lao động này sử dụng hết tiền sẽ dẫn đến tình trạng “trắng tay” và có thể trở thành những phần tử xấu trong xã hội.. - Vì vậy người dân nơi đây rất mong muốn Nhà nước mở các lớp đào tạo nghề và giới thiệu việc làm cho dân, có như vậy cuộc sống người dân sau quy hoạch mới bền vững.. - Đối với các hộ thuộc nhóm IV rất bức xúc với tình trạng phải sống trong vùng dự án treo. - Đề xuất chủ yếu của các hộ này là dự án sớm triển khai thực hiện, bồi thường giá cả hợp lý, sát với giá thị trường hiện nay, nếu chủ đầu tư không lấy đất của dân thì công bố chấm dứt quy hoạch và trả lại đất cho người dân cải tạo lại ruộng vườn tiếp tục canh tác, ổn định cuộc sống.. - 3.5 Đánh giá hiệu quả của việc thay đổi mục đích sử dụng đất đến tình hình kinh tế - xã hội. - Bảng 3: Thu nhập bình quân đầu người và tổng thu ngân sách trước và sau quy hoạch của vùng nghiên cứu. - Trước quy hoạch. - Sau quy hoạch. - Kết quả được trình bày ở bảng 3 cho thấy thu nhập bình quân đầu người/năm sau quy hoạch tăng gấp 3 lần so với trước quy hoạch. - Điều này phản ánh mức sống của người dân tăng lên do việc quy hoạch đã làm cho cơ sở hạ tầng được cải thiện, các ngành thương mại, dịch vụ có điều kiện phát triển, tạo công ăn việc làm cho người dân, do đó thu nhập đầu người vùng nghiên cứu được cải thiện. - Tổng thu ngân sách của địa phương vùng nghiên cứu giai đoạn sau quy hoạch tăng lên hơn mười lần so với giai đoạn trước quy hoạch (tổng thu ngân sách trước quy hoạch là đồng, sau quy hoạch là đồng). - Tổng thu ngân sách sau quy hoạch tăng cao là do các hoạt động thương mại, dịch vụ phát triển mạnh khi hệ thống hạ tầng vùng dự án cải thiện. - Bên cạnh việc nâng cao thu nhập người dân sau quy hoạch ở vùng nghiên cứu thì đánh giá ảnh hưởng của việc quy hoạch đến tình hình xã hội và môi trường là rất quan trọng.. - Bảng 4 trình bày kết quả về các thông số xã hội và môi trường trước và sau quy hoạch của vùng nghiên cứu như phần trăm số hộ sử dụng điện, phần trăm số hộ sử dụng nước sạch, phần trăm số hộ nghèo, số máy điện thoại, tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng, tỷ lệ tăng dân số, khu công viên vui chơi giải trí, trường học và bệnh viện.. - Kết quả cho thấy các thông số về các chỉ tiêu xã hội và môi trường sau quy hoạch được cải thiện và nâng cao so với trước và trong quy hoạch: phần trăm số hộ sử dụng điện trước và trong quy hoạch tối đa 95%, sau khi quy hoạch tăng lên 99,5%, phần trăm số hộ sử dụng nước sạch sau quy hoạch là 99% so với trước quy hoạch chỉ đạt 77%. - Số hộ nghèo sau quy hoạch là 8,9% so với trước quy hoạch là 15,48%. - Các chỉ tiêu về tỷ lệ trẻ suy sinh dưỡng và tỷ lệ tăng dân số sau quy hoạch đều giảm so với trước quy hoạch. - khu vui chơi giải trí, trường học và bệnh viện sau quy hoạch tăng cao so với trước và trong quy hoạch.. - Bảng 4: Ảnh hưởng của việc thay đổi mục đích sử dụng đất đến tình hình xã hội và môi trường. - Giai đoạn Số hộ sử dụng điện. - Số hộ sử dụng nước sạch. - Sau quy hoạch . - Sau quy hoạch TH + 2 BV. - 3.6 Hiệu quả của việc sử dụng đất theo quy hoạch chi tiết Hiệu quả sử dụng đất được trình bày trong bảng 5.. - Bảng 5: Tỷ lệ sử dụng đất theo quy hoạch chi tiết. - STT Tên dự án. - Tổng diện tích đất bị quy hoạch (ha). - Diện tích Quy hoạch chi tiết Đất ở Đất giao. - Qua bảng 5 cho thấy, theo quy hoạch chi tiết: Diện tích đất giao thông, vỉa hè chiếm trung bình khoảng 40% tổng diện tích đất điều này nói lên được việc đô thị hóa có tác động tích cực mang lại một cơ sở hạ tầng rất tốt cho xã hội như đường điện, nước, bưu điện điều được xây dựng ngầm dưới vỉa hè, tạo ra cảnh quan khu đô thị rất khang trang và hiện đại, đảm bảo an toàn cho xã hội nói chung và dân cư nói riêng. - Đối với Nhà nước giao cho các nhà đầu tư thực hiện các dự án, Nhà nước không phải xuất vốn từ ngân sách cho việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng mà vẫn có một cơ sở hạ tầng hoàn chỉnh, hiện đại, có khoảng thu tiền sử dụng đất đáng kể cho ngân sách từ các dự án, đem lại sự phát triển kinh tế xã hội của địa phương một cách bền vững. - chuyển mục đích sử dụng đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở từ các dự án.. - Đối với Nhà đầu tư khi thực hiện dự án có hiệu quả, việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất và quyền sở hửu nhà ở mang lại lợi nhuận rất cao.. - Việc thực hiện các dự án khu dân cư, tái định cư giải quyết được nhu cầu về nhà ở, giải quyết được việc làm, giảm gánh nặng về nhà ở cho xã hội.. - Biến động sử dụng đất của phường Phú Thứ rất lớn trong giai đoạn 2004 đến 2005, diện tích đất nông nghiệp bị thu hẹp dần thay vào đó là sự gia tăng diện tích đất phi nông nghiệp đặc biệt là đất ở đô thị. - Về mặt tài chính đa số các hộ dân có nguồn vốn tăng sau quy hoạch nhờ tiền bồi thường nhưng do việc sử dụng nguồn vốn kém nên hiệu quả đầu tư thấp. - Tuy nhiên, nhóm hộ trong dự án treo, chưa nhận tiền bồi thường thì phương tiện sinh hoạt thay đổi không nhiều.. - Về mặt cơ sở hạ tầng sau quy hoạch tốt. - Hiệu quả của đất phi nông nghiệp sau quy hoạch tăng gấp 3lần (thu nhập bình quân đầu người/năm) và tăng gấp 10lần (tổng thu ngân sách của địa phương).. - Các chỉ tiêu xã hội và môi trường sau quy hoạch được cải thiện so với trước và trong quy hoạch. - Tỷ lệ trẻ suy sinh dưỡng và tỷ lệ tăng dân số sau quy hoạch đều giảm so với trước quy hoạch. - Số máy điện thoại, công viên và khu vui chơi giải trí, trường học và bệnh viện sau quy hoạch tăng cao so với trước và trong quy hoạch.