- TÍCH HỢP GIÁO DỤC Ý THỨC GIỮ GÌN. - BẢN SẮC VĂN HÓA DÂN TỘC CHO HỌC SINH LỚP 12, ĐỊA BÀN MIỀN NÚI QUA DẠY HỌC TÁC PHẨM. - CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC (Bộ môn Ngữ văn). - Bản sắc văn hóa dân tộc. - Khái niệm văn hóa. - Khái niệm bản sắc văn hóa dân tộc. - Tính độc đáo, đặc sắc của nền văn hóa Việt NamError! Bookmark not defined.. - Bản sắc văn hóa các tộc người Việt NamError! Bookmark not defined.. - Vấn đề giảng dạy theo hướng tích hợp. - Các khái niệm về tích hợp. - Mục đích của dạy tích hợp. - Khuynh hướng chung của việc dạy học tích hợp trên thế giới. - Khuynh hướng dạy học tích hợp ở nước taError! Bookmark not defined.. - Tích hợp giáo dục ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc cho học sinh phổ thông qua dạy học tác phẩm văn học ở bậc THPTError! Bookmark not defined.. - Cơ sở thực tiễn của việc tích hợp giáo dục ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc cho học sinh qua dạy học tác phẩm văn chương ở trường THPT. - Tác phẩm văn học là một bộ phận của văn hóaError! Bookmark not defined.. - Bản sắc văn hóa của các dân tộc miền núi được phản ánh qua nhiều tác phẩm văn chương. - Việc chuyển tải nội dung bản sắc văn hóa dân tộc cho học sinh qua dạy học tác phẩm văn chương là một điều hết sức cần thiếtError! Bookmark not defined.. - THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP TÍCH HỢP GIÁO DỤC Ý THỨC GIỮ GÌN BẢN SẮC VĂN HÓA DÂN TỘC QUA DẠY HỌC TÁC PHẨM VĂN HỌC TRONG NHÀ TRƢỜNG THPT NÓI CHUNG VÀ DẠY HỌC TÁC PHẨM VỢ CHỒNG A PHỦ CỦA TÔ HOÀI NÓI RIÊNG Error!. - 2.1 Thực trạng tích hợp giáo dục ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc qua dạy học tác phẩm văn học trong trường THPT nói chung và tác phẩm Vợ chồng A Phủ nói riêng. - Các học liệu có thể tích hợp giáo dục ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa trong chương trình ngữ văn THPT. - Thực trạng việc tích hợp giáo dục ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc cho học sinh THPT qua dạy học môn Ngữ văn và dạy học Vợ chồng A Phủ nói riêng. - Những giải pháp tích hợp giáo dục ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc cho học sinh lớp 12 địa bàn miền núi qua dạy học tác phẩm Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài. - Song, để đứng vững và tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa những thành công đó trước sự tác động mạnh mẽ của nền kinh tế thị trường và xu hướng toàn cầu hóa đòi hỏi con người Việt Nam phải giữ vững và phát huy được những tinh hoa văn hóa của dân tộc, trong đó việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc là một trong những vấn đề hết sức cần thiết.. - Hội nghị Ban chấp hành Trung ương lần thứ 5 (khóa XIII), nhận thức vai trò quan trọng của nền văn hóa trong sự phát triển của đất nước, nối tiếp truyền thống coi trọng văn hóa của dân tộc, Đảng ta đề ra nghị quyết riêng về văn hóa, trong đó đã chỉ rõ “Phương hướng chung của sự nghiệp văn hóa nước ta là phát huy chủ nghĩa yêu nước và truyền thống đại đoàn kết dân tộc, ý thức độc lập tự chủ, tự cường xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. - Đến Hội nghị lần thứ 9, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI tiếp tục khẳng định “phải kế thừa, bổ sung và phát triển quan điểm của Đảng về xây dựng và phát triển văn hóa đã được nêu trong Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII), đồng thời nhấn mạnh văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là mục tiêu, động lực và nguồn nội lực quan trọng cho phát triển bền vững đất nước. - văn hóa phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị, xã hội. - Thực trạng hiện nay, trước ảnh hưởng của thời kì hội nhập và xu thế toàn cầu hóa một bộ phận người Việt Nam nhất là thế hệ trẻ đã dần mai một đi những truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc. - Do vậy, việc tuyên truyền, vận động, giáo dục ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc là một vấn. - Việc giáo dục ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc có thể thông qua nhiều cách, nhiều hình thức, nhiều kênh khác nhau, trong đó thông qua việc dạy học các tác phẩm văn chương trong nhà trường là một trong những cách giáo dục hữu dụng. - Bởi văn học là một bộ phận không thể tách rời văn hóa.. - Giữa văn hóa và văn học có mối quan hệ tương hỗ với nhau. - Một tác phẩm văn học hay được đề cao và lưu truyền lại cho thế hệ sau phải là một tác phẩm trong đó tác giả không những thành công về nội dung mà đòi hỏi cả ở mặt nghệ thuật vận dụng của các giá trị văn hóa như thế nào. - Do vậy, khi dạy học, nếu giáo viên biết vận dụng linh hoạt các tín hiệu văn hóa có trong tác phẩm thì có tác dụng rất lớn trong việc giáo dục cho các em học sinh ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.. - Trong chương trình Ngữ văn lớp 12 THPT, Vợ chồng A Phủ (1952) in trong tập truyện Tây Bắc của nhà văn Tô Hoài là một tác phẩm hay, đặc sắc, tiêu biểu của nhà văn về đề tài miền núi và cũng là tác phẩm đặc sắc của văn xuôi Việt Nam giai đoạn . - Thông qua dạy học tác phẩm này, giáo viên Ngữ văn, đặc biệt là giáo viên giảng dạy ở địa bàn miền núi có thể kết hợp, tích hợp giáo dục ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. - Bởi đây là tác phẩm văn học mang đậm bản sắc văn hóa H’mông- một dân tộc ít người sống chủ yếu ở vùng Tây Bắc nước ta. - Nét văn hóa của người H’mông cũng là một nét văn hóa đặc sắc, tiêu biểu của các dân tộc ít người sống trên đất nước Việt Nam.. - Cùng chung xu thế của thời đại, của đất nước, các em Hs ở đây cũng chưa thực sự trân trọng những nét đẹp văn hóa bản địa và có hướng tiếp thu văn hóa ngoại lai.. - Với những lí do trên, chúng tôi chọn vấn đề “Tích hợp giáo dục ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc cho học sinh lớp 12, địa bàn miền núi qua dạy học tác phẩm "Vợ chồng A Phủ". - Vấn đề tích hợp. - Trong thời gian qua đã có nhiều công trình nghiên cứu về dạy học theo hướng tích hợp đã được công bố. - Nổi bật nhất là cuốn sách Khoa sư phạm tích hợp hay làm thế nào để phát triển các năng lực ở nhà trường [58]. - Cuốn sách đã mang lại giá trị lý luận cao, giúp chúng ta hiểu được nội dung và bản chất tích hợp và cho thấy những ảnh hưởng của khoa học sư phạm tích hợp đối với chương trình SGK cũng như kiến thức mà học sinh lĩnh hội được.. - Trong việc dạy học Ngữ văn, quan điểm tích hợp cũng đã được ứng dụng và nghiên cứu: Phương pháp dạy học Ngữ văn ở THCS theo hướng tích hợp và tích cực [31]. - Ngoài ra còn một số bài báo bàn về quan điểm tích hợp trong môn Ngữ văn và dạy học Ngữ văn: Tích hợp và liên nội hướng tới kết nối trong dạy học Ngữ văn [13], Tích hợp trong dạy học Ngữ văn [16], Dạy Ngữ văn theo hướng tích hợp [7].. - Bên cạnh đó, một số luận văn, luận án cũng đã quan tâm lựa chọn và vận dụng quan điểm tích hợp vào dạy học Ngữ văn như: Luận án Hệ thống đề kiểm tra nhằm đánh giá năng lực Ngữ văn THCS theo yêu cầu tích hợp của Nguyễn Thị Hồng Vân. - Dạy học ca dao trong ngữ văn 10 theo hướng tích cực và tích hợp [8]. - Tích hợp kỹ năng sống, tích hợp giáo dục môi trường, tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh…. - Về tác phẩm Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài. - Đây là một tác phẩm được trích giảng trong chương trình lớp 12 phổ thông. - Tác phẩm được sự đánh giá chung là một tác phẩm hay và xuất sắc của Tô Hoài khi viết về đồng bào dân tộc ở miền núi Tây Bắc.. - Tác giả Nguyễn Văn Long khi viết về Vợ chồng A Phủ đã nhấn mạnh ý nghĩa giáo dục tư tưởng của tác phẩm Vợ chồng A Phủ đã miêu tả một cách cô đọng nhưng sinh động quá trình trưởng thành con đường đi đến cách mạng của nhân dân lao động miền núi, của các dân tộc đã trải qua mấy mươi năm.. - Mai Hạnh Ngân, trường THPT chuyên Lê Quý Đôn - Điện Biên cũng có bài viết: Nhãn quan phong tục trong Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài, tác giả đã đi sâu vào tìm hiểu các phong tục của người H’mông trong tác phẩm như:. - Một vài tác giả khác cũng rất tâm đắc với tác phẩm Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài và đã nghiên cứu, tìm hiểu một phương pháp tiếp cận mới qua. - dạy học tác phẩm này đó là “Dạy học tác phẩm Vợ chồng A Phủ cho học sinh vùng cao theo hướng đối thoại văn hóa”.. - Bên cạnh đó, hàng loạt các tác giả nổi tiếng khác đã thiết kế dạy học tác phẩm Vợ chồng A Phủ như: Phan Trọng Luận -Tổng chủ biên, cùng nhóm tác giả khác với cuốn SGK và Ngữ văn (tập 2), Nxb Giáo dục 2008. - Thiết kế dạy học Ngữ văn 12 – Nxb Giáo dục năm 2008: do tác giả Lưu Đức Hạnh chủ biên vv … Hướng thiết kế của các tác giả đó bám rất sát chuẩn kiến thức của Bộ giáo dục đề ra. - Chủ yếu hướng học sinh đi sâu vào tìm hiểu các khía cạnh của giá trị tác phẩm Vợ chồng A Phủ.. - Đây là những tài liệu rất đáng tin cậy để giáo viên và học sinh tham khảo trong quá trình dạy học tác phẩm này.. - Rõ ràng, tác phẩm Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài được rất nhiều người quan tâm và đánh giá cao. - Nhưng cho đến nay chưa có công trình nghiên cứu nào đề cập cụ thể tới việc tích hợp giáo dục ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc cho học sinh lớp 12 THPT nói chung và ở địa bàn miền núi nói riêng qua dạy học tác phẩm Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài. - Đưa ra phương hướng tiếp cận tác phẩm Vợ chồng A Phủ dựa trên những tín hiệu văn hóa và trên cơ sở đó lồng ghép giáo dục ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc cho học sinh.. - Tìm hiểu khái niệm về văn hóa và bản sắc văn hóa dân tộc. - Bản sắc văn hóa của các dân tộc sống trên đất nước Việt Nam.. - Lý thuyết về dạy học theo hướng tích hợp.. - Tìm hiểu thực trạng về dạy học tích hợp và vận dụng tích hợp giáo dục ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa qua dạy học Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài ở một số trường trên địa bàn miền núi khu vực Hà Nội.. - Đề xuất một số biện pháp tích hợp giáo dục ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc cho học sinh.. - Đối tượng lựa chọn nghiên cứu là tích hợp giáo dục ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc qua dạy học Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài.. - Tìm hiểu giá trị nội dung nghệ thuật của tác phẩm Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài, từ đó đề xuất quy trình dạy học tích hợp giáo dục ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc qua dạy học tác phẩm Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài.. - Phương pháp tiếp cận văn hóa học.. - Chƣơng 2: Thực trạng và biện pháp tổ chức dạy học tích hợp giáo dục ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc qua dạy học Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài.. - Lê Nguyên Cẩn (2006), “Tính văn hoá của tác phẩm văn học”, Tạp chí khoa học, số 2.. - Nguyễn Viết Chữ (2009), “Tổ chức hoạt động học tập theo nhóm trong dạy học Ngữ văn sách giáo khoa mới”, Chuyên luận nghiên cứu.. - Lê Anh Chiến (2003), “Dạy Ngữ văn theo hướng tích hợp”, Tạp chí Giáo dục số 67.. - Nguyễn Thị Phƣơng Chi (2007), Dạy học ca dao trong ngữ văn 10 theo hướng tích cực và tích hợp ĐHTN-ĐHSP.. - Nguyễn Phúc Chỉnh (2011), Hình thành năng lực dạy học tích hợp cho giáo viên trung học phổ thông, ĐHTN-ĐHSP.. - Thành Duy (2006), Bản sắc dân tộc và hiện đại hóa văn hóa Việt Nam mấy vấn đề lý luận và thực tiễn, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.. - Nguyễn Trọng Hoàn (2002), “Tích hợp và liên nội hướng tới kết nối trong dạy học Ngữ văn”, Tạp chí Giáo dục số 22.. - Trần Bá Hoành (2002), “Dạy học tích hợp”, nguồn http://ioer.edu.vn.. - Nguyễn Thanh Hùng (2003), “Tích hợp trong dạy học Ngữ văn”, Tạp chí giáo dục số 3.. - Tô Hoài (1997), Sổ tay viết văn, Nxb Tác phẩm mới, Hà Nội.. - Nguyễn Kim Hồng (2013), “Dạy học học tích hợp trong trường phổ thông ở Australia”, Tạp chí khoa học ĐHSP TPHCM, số 42.. - Nguyễn Thanh Hùng (2002), Đọc và tiếp nhận tác phẩm văn chương, Nxb Giáo dục, Hà Nội.. - Nguyễn Thị Thanh Hƣơng (1998), Phương pháp tiếp nhận tác phẩm văn học ở trường THPT, Nxb Giáo dục, Hà Nội.. - Đoàn Kim Nhung (2006), Phương pháp dạy học Ngữ văn ở THCS theo hướng tích hợp và tích cực, Nhà xuất bản ĐHQG TP. - Phạm Văn Lập (2007), Bài giảng phương pháp dạy học sinh học ở trường THPT, Đại học Quốc gia Hà Nội.. - Phan Trọng Luận(1997), Phương pháp dạy học Văn, Nxb ĐHQG, Hà Nội.. - Nguyễn Tiến Mậu – Trịnh Thị Lan (2007), “Tích hợp công nghệ thông tin trong dạy học”, Tạp chí Giáo dục số 179.. - Phan Ngọc (1994), Văn hóa Việt Nam và cách tiếp cận mới, Nxb Văn hóa- thông tin, Hà Nội.. - Nhiều tác giả năm văn hóa nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam Nxb Văn hóa, Hà Nội.. - Nhiều tác giả (2012), Kỷ yếu Hội Thảo Khoa học “Dạy học tích hợp- Dạy học phân hóa trong chương trình giáo dục phổ thông”. - Huỳnh Nhƣ Phƣơng (2009), “Văn hóa và văn hóa truyền thống”, Tạp chí Nhà văn, số 10.. - Trần Ngọc Thêm (1995), Cơ sở văn hóa Việt Nam, trường Đại học Tổng hợp, Tp. - Trần Ngọc Thêm (2001), Tìm về bản sắc văn hóa Việt Nam, Nxb Thành phố Hồ Chí Minh.. - Thập kỷ thế giới phát triển văn hóa (1992). - Bộ văn hóa - thông tin và thể thao.. - Hoàng Thị Tuyết (2012), Đào tạo- dạy học theo quan điểm tích hợp:. - Hồ Anh Tuấn, Bảo tồn, phát triển văn hóa các dân tộc thiểu số Việt Nam đến năm 2020. - Văn hoá dân tộc H'mông vùng Tây Bắc với vấn đề phát triển