- TỔNG QUAN XU HƯỚNG MẮC MỚI BỆNH UNG THƯ TUYẾN GIÁP TRÊN THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM, GIAI ĐOẠN 2009-2019. - Từ khóa: ung thư tuyến giáp, xu hướng, tỉ lệ mắc mới.. - Nghiên cứu tổng quan mô tả xu hướng mắc mới bệnh ung thư tuyến giáp trên Thế giới và Việt Nam. - 25 nghiên cứu và báo cáo trên thế giới và Việt Nam đã được lựa chọn vào nghiên cứu cho thấy một xu hướng chung là sự gia tăng đáng kể về tỷ lệ mới mắc bệnh tại các quốc gia, tuy nhiên vào nửa cuối giai đoạn bắt đầu có sự giảm tỷ lệ tại một số quốc gia như Hàn Quốc, Hoa Kỳ. - Nữ giới có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn rất nhiều so với nam giới (tỷ lệ mắc ở nữ giới đã tăng gấp hơn 2 lần từ lên trong năm 2018). - Các quốc gia có thu nhập cao có tỷ lệ mới mắc cao hơn so với các quốc gia có thu nhập trung bình thấp.. - Ghi nhận ung thư có vai trò quan trọng trong thống kê báo cáo dữ liệu về xu hướng mắc mới ung thư tuyến giáp.. - Ung thư tuyến giáp là loại ung thư nội tiết phổ biến nhất và đang có sự gia tăng nhanh chóng tỷ lệ mắc trên thế giới. - Theo GLOBOCAN 2018, số ca mắc ung thư tuyến giáp trên toàn thể giới là 567.233, chiếm 3,1% tổng số ca ung thư được ghi nhận, trong đó số ca mắc ở nữ giới cao hơn nam giới xấp xỉ 3 lần (436.344 và 130.889). - Cũng trong năm 2018, ước tính số ca tử vong do ung thư tuyến giáp là 25.514 ở nữ giới và 15.557 ở nam giới, tương ứng với tỷ lệ tử vong của khoảng nữ giới và nam giới. - 1 Tại Việt Nam, ung thư tuyến giáp cũng có xu hướng gia tăng nhanh chóng và trở thành 1 trong 10 loại ung thư phổ biến với số ca mắc năm 2018 là 5.418 trường hợp với tỷ lệ tử vong khoảng người. - Sự gia tăng tỷ lệ mắc ung thư tuyến giáp trong những năm qua còn nhiều tranh cãi. - 4,5 Nghiên cứu tổng quan này sẽ giúp mô tả xu hướng mắc mới bệnh ung thư tuyến giáp trên thế giới và tại Việt Nam, là cơ sở để giúp đưa ra những chính sách dự phòng phù hợp.. - Nghiên cứu tổng quan luận điểm (scoping review) được thực hiện từ các nghiên cứu trong giai đoạn trên thế giới và Việt Nam.. - Các tài liệu nghiên cứu được tìm kiếm trên cơ sở dữ liệu y học trực tuyến như: Medline/. - cáo hội nghị trong và ngoài nước, các báo cáo tổng kết của WHO, Bộ Y tế, Viện Ung thư quốc gia, Hội Nội Tiết và Đái Tháo Đường Việt Nam.. - Phần mềm Zotero 5.0 được sử dụng để quản lý và trích dẫn các tài liệu đã thu thập được trong quá trình thực hiện nghiên cứu.. - Các nghiên cứu, báo cáo trình bày dữ liệu về tỷ lệ mới mắc ung thư tuyến giáp theo các kết quả: tỷ lệ mới mắc thô, tỷ lệ mới mắc hiệu chỉnh theo tuổi.. - Các nghiên cứu báo cáo kết quả trong một nhóm dân số không phải cộng đồng dân cư (ví dụ: tỷ lệ mới mắc bệnh ung thư tuyến giáp ở bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường. - Các nghiên cứu không nêu rõ dân số được sử dụng cho chuẩn hóa.. - Để đảm bảo tính đầy đủ của dữ liệu, phần tài liệu tham khảo trong những nghiên cứu có liên quan đến mục tiêu nghiên cứu được sàng lọc để xác định các tài liệu có ích khác.. - Để không bỏ sót các thông tin, một mẫu thu thập số liệu được xây dựng để áp dụng cho nghiên cứu này. - Tên tác giả, Quốc gia, Thời gian nghiên cứu Kết quả. - Tỷ lệ mới mắc (tỷ lệ thô, tỷ lệ chuẩn hóa theo tuổi - ASR).. - KẾT QUẢ. - Kết quả lọc tài liệu. - Qua tìm kiếm tài liệu tổng quan cho nghiên cứu, kết quả đã có 667 bài tóm tắt được sàng lọc từ các cơ sở dữ liệu điện tử phù hợp với tiêu chí lựa chọn của nghiên cứu. - Nghiên cứu tìm trong các cơ sở dữ liệu. - Các nghiên cứu sàng lọc tóm tắt. - Nghiên cứu toàn văn tìm được. - Nghiên cứu trùng lặp (n = 265). - dân cư/không phải ung thư tuyến giáp chung: 44 Không báo cáo kết quả trong khoảng thời gian. - văn nghiên cứu (n = 31) Không báo cáo số liệu: 19. - Lựa chọn Nghiên cứu lựa chọn để tổng hợp. - Đặc điểm của các tài liệu nghiên cứu Bảng 2 tổng hợp đặc điểm của 25 tài liệu được lựa chọn đưa ra các kết quả về tỷ lệ mới mắc bệnh ung thư tuyến giáp trên thế giới và Việt Nam giai đoạn . - Các nghiên cứu được tìm thấy nhiều nhất ở khu vực châu Á (Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ, Đài Loan, Israel), còn lại là châu Mỹ Latinh (Ecuador), Bắc Mỹ (Hoa Kỳ), Bắc Âu - Đan Mạch, châu Đại Dương - Úc, châu Phi (Ethiopia).. - Có 3 nghiên cứu và 3 báo cáo sử dụng số liệu ước tính từ GLOBOCAN để mô tả tỷ lệ mới mắc ung thư tuyến giáp trên thế giới và tại Việt Nam. - Báo cáo số liệu tại Bắc Âu và Đan Mạch được trích xuất từ NORDCAN (dữ liệu ung thư của các nước Bắc Âu). - Cơ sở dữ liệu từ CI5-XI cũng được chúng tôi trích xuất để trình bày số liệu mới mắc cho Việt Nam và Australia. - Các nghiên cứu còn lại sử dụng số liệu được tổng hợp từ báo cáo của các cơ quan ghi nhận ung thư quốc gia theo các giai đoạn.. - Xu hướng mắc mới bệnh ung thư tuyến giáp phân theo thời gian. - Tỷ lệ mới mắc ung thư tuyến giáp tại các quốc gia/vùng lãnh thổ. - Quốc gia/. - Năm nghiên cứu. - Tỷ lệ mới mắc/100,000 dân Xu hướng. - *Từ sau 2014, tỷ lệ mới mắc ung thư tuyến giáp tại Hoa Kỳ có chiều hướng giảm và ổn định. - Bảng 2 cho thấy tỷ lệ mắc ung thư tuyến giáp trên thế giới và một số quốc gia trong giai đoạn từ 2009 đến 2019. - Sự gia tăng tỷ lệ mắc ung thư tuyến giáp nói chung theo thời gian đã được quan sát thấy trong tất cả các nhóm đối tượng. - Các nghiên cứu được tổng hợp đa số cho thấy hiệu ứng gia tăng nhanh chóng, tăng rõ rệt ở cả nam và nữ trong đó, nữ giới có tỷ lệ mắc cao hơn gấp nhiều lần so với nam giới.. - Theo số liệu GLOBOCAN, tỷ lệ mắc ung thư tuyến giáp trên thế giới năm 2008 là cho cả 2 giới đã tăng lên vào năm 2018, trong đó tỷ lệ này ở nữ giới đã tăng gấp hơn 2 lần từ lên . - Tuy nhiên, xu hướng này đang có chiều ngược lại ở 1 số quốc gia như Hàn Quốc (từ năm 2012 xuống còn năm 2017), Hoa Kỳ giai đoạn sau năm 2014 giảm nhẹ tỷ lệ mới mắc từ còn dân năm 2016 và có xu hướng ổn định. - kê từ IARC, quốc gia châu Phi Ethiopia có tỷ lệ mới mắc ung thư tuyến giáp năm 2012-2013 là ở nam giới và ở nữ giới, ước tính đến năm 2018 tỷ lệ này giảm nhẹ còn đối với nam và đối với nữ.. - Tỷ lệ mắc bệnh ở các quốc gia và khu vực có sự dao động lớn, đặc biệt giữa các nước thu nhập thấp/trung bình với các nước thu nhập cao. - Kết quả tổng hợp cho thấy Hàn Quốc có tỷ lệ mắc cao nhất ở nam và nữ so với các quốc gia khác. - Khu vực châu Á có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn so với các châu lục khác.. - Số liệu tại Việt Nam được thống kê ở CI5 giai đoạn từ nguồn ghi nhận ung thư tại thành phố Hồ Chí Minh và được ước tính cho GLOBOCAN 2018. - Kết quả cho thấy, tỷ lệ mới mắc ung thư tuyến giáp ở nữ có xu hướng tăng và cao gấp khoảng 4 lần so với nam giới.. - Xu hướng mắc mới bệnh ung thư tuyến giáp theo địa dư. - Tỷ lệ mới mắc ung thư tuyến giáp hiệu chỉnh theo tuổi giữa các quốc gia theo GNI Theo GLOBOCAN 2018, ở các nước có thu nhập cao, tỷ lệ mới mắc ung thư tuyến giáp chung cao gấp khoảng 6 lần so với các nước có thu nhập trung bình thấp và thu nhập thấp. - Đặc biệt, ở nữ giới, tỷ lệ này chênh lệch nhau 8,25 lần giữa các nước có thu nhập cao và các nước có thu nhập thấp.. - Bảng 2 tổng hợp đặc điểm của 25 tài liệu được lựa chọn đưa ra các kết quả về tỷ lệ mới mắc bệnh ung thư tuyến giáp trên thế giới và Việt Nam giai đoạn 2009-2019. - Các nghiên cứu được tìm thấy nhiều nhất ở khu vực châu Á (Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ, Đài Loan, Israel), còn lại là châu Mỹ Latinh (Ecuador), Bắc Mỹ (Hoa Kỳ), Bắc Âu – Đan Mạch, châu Đại dương – Úc, châu Phi (Ethiopia).. - Tỷ lệ mới mắc ung thư tuyến giáp hiệu chỉnh theo tuổi giữa các quốc gia. - Bảng 3 cho thấy tỷ lệ mắc ung thư tuyến giáp trên thế giới và một số quốc gia trong giai. - Tỷ kệ mới mắc/100.000. - Tỷ lệ mới mắc/100.000. - Tỷ lệ mới mắc ung thư tuyến giáp tại hai thành phố Hà Nội và Hồ Chí Minh, Việt Nam theo giới 11. - Biểu đồ 2 biểu thị tỷ lệ mới mắc ung thư tuyến giáp theo giới tại 2 thành phố Hà Nội và Hồ Chí Minh, Việt Nam. - Ở nữ giới tỷ lệ mắc ung thư tuyến giáp cao nhất ở năm giảm xuống năm 2010 và tăng lên năm 2012. - Tỷ lệ này ở nữ giới cao gấp khoảng 4 lần so với nam giới ở cả 2 thành phố, dự báo sẽ tăng cho đến năm 2025.. - Tổng quan 25 nghiên cứu và báo cáo trên thế giới và Việt Nam, chúng ta thấy được sự gia tăng tỷ lệ mới mắc ung thư tuyến giáp nói chung theo thời gian đã được quan sát thấy trong tất cả các nhóm đối tượng trong giai đoạn . - Kết quả nghiên cứu gần đây cho thấy tỷ lệ mắc bệnh tăng dần mặc dù tỷ lệ tử vong do ung thư tuyến giáp vẫn tương đối thấp và ổn định hoặc giảm đều tại các quốc gia. - 30 Những phát hiện này đã ngày càng ủng hộ sự tồn tại của chẩn đoán quá mức các trường hợp ung thư tuyến giáp. - Phần lớn tỷ lệ mắc ung thư tuyến giáp ngày càng tăng được cho là do chẩn đoán quá mức, đặc biệt là sau khi các kỹ thuật chẩn đoán mới ra đời. - 31 Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra một số yếu tố có thể làm gia tăng sự. - phát hiện này: gia tăng sàng lọc thường quy ở những người khỏe mạnh, tăng cường sử dụng các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh, phẫu thuật (cắt tuyến giáp toàn bộ hoặc bán phần) được thực hiện thường xuyên hơn so với trước đây đối với các bệnh tuyến giáp không phải là ung thư tuyến giáp hoặc u tuyến giáp lành tính, 32 kiểm tra mô bệnh học tuyến giáp ngày càng kỹ lưỡng hơn, vì các hướng dẫn chẩn đoán chi tiết và đầy đủ hơn. - Bên cạnh xu hướng chung là sự gia tăng tỷ lệ mới mắc ung thư tuyến giáp ở các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, gần đây chúng ta thấy được có một xu hướng ngược lại ở một số quốc gia. - Tại Hàn Quốc, tỷ lệ mới mắc ung thư tuyến giáp tăng hơn 30% từ năm 2009 lên năm 2012, năm 2013 tỷ lệ này giảm còn và tiếp tục giảm xuống năm 2017. - Hoa Kỳ giai đoạn sau năm 2014 giảm nhẹ tỷ lệ mới mắc từ Biểu đồ 4. - Tỷ lệ mới mắc ung thư tuyến giáp tại 2 thành phố Hà Nội và Hồ Chí. - Tỷ lệ mới mắc/100000. - Theo thống kê từ IARC, quốc gia châu Phi Ethiopia có tỷ lệ mới mắc ung thư tuyến giáp năm 2012-2013 là ở nam giới và ở nữ giới, ước tính đến năm 2018 tỷ lệ này giảm nhẹ còn đối với nam và đối với nữ.. - Tại Việt Nam, trong giai đoạn số liệu được thống kê ở CI5 giai đoạn 2008-2012 từ nguồn ghi nhận ung thư tại thành phố Hồ Chí Minh và được ước tính cho GLOBOCAN 2018. - 10 Kết quả cho thấy, xu hướng mắc mới ung thư tuyến giáp cũng tương đồng với xu hướng hiện nay trên thế giới. - Tỷ lệ mới mắc ung thư tuyến giáp ở nữ có xu hướng tăng nhẹ từ 7,6 lên và cao gấp khoảng 4 lần so với nam giới. - Thuộc nhóm nước có thu nhập trung bình thấp, tỷ lệ mới mắc bệnh không cao nhưng vẫn có xu hướng tăng theo thời gian.. - Theo Nguyễn Minh Sang và cộng sự (2019), ung thư tuyến giáp là 1 trong 5 loại ung thư phổ biến nhất ở nữ giới tại hai thành phố lớn của Việt Nam là Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh. - 11 Cũng theo Nguyễn Minh Sang, phân tích dữ liệu địa phương từ các cơ quan ghi nhận ung thư cho thấy tỷ lệ mới mắc ung thư tuyến giáp tại hai thành phố nhìn chung có xu hướng tăng, nữ giới cao gấp khoảng 4 lần nam giới, tương đồng với kết quả ước tính của CI5 và GLOBOCAN 2018. - Tỷ lệ mới mắc bệnh của giới nữ tại thành phố Hà Nội có sự tăng cao đột biến vào năm 2009 có thể lý giải do sự mở rộng địa lý của thành phố sang các tỉnh lân cận, dẫn đến gia tăng sự phát hiện các ca mắc mới.. - Ung thư tuyến giáp cho thấy một xu hướng chung là sự gia tăng đáng kể về tỷ lệ mới mắc bệnh tại các quốc gia, tuy nhiên vào nửa cuối giai đoạn 2009-2019 bắt đầu có sự giảm tỷ lệ tại một số quốc gia như Hàn Quốc, Hoa Kỳ. - Ghi nhận ung thư có vai trò quan trọng trong thống. - kê báo cáo dữ liệu về xu hướng mắc mới ung thư tuyến giáp.. - doi:10.1016/j.. - doi:10.1038/. - doi:10.1007/s . - doi:10.4143/crt . - doi:10.4143/. - doi:10.5041/. - doi:10.1186/. - doi:10.1089/