- TRUYỆN THƠ NÔM TỐNG TRÂN – CÚC HOA NHÌN TỪ GÓC ĐỘ VĂN HỌC VÀ VĂN HÓA DÂN GIAN. - Chuyên ngành: Văn học dân gian. - Chuyên ngành: Văn học dân gian Mã số . - Lịch sử nghiên cứu vấn đề. - Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu. - Mục đích nghiên cứu. - Phƣơng pháp nghiên cứu. - Chƣơng 1: KHẢO SÁT CÁC DẠNG TỒN TẠI CỦA TRUYỆN THƠ 5 TỐNG TRÂN – CÚC HOA. - Các dạng lƣu truyền của truyện thơ Tống Trân – Cúc Hoa:. - Làng An Cầu kể chuyện Tống Trân – Cúc HoaError! Bookmark not defined.. - Sự tích về Tống Trân – vị thần được thờ trong đền. - Tóm tắt truyện thơ Nôm Tống Trân – Cúc Hoa. - Những điểm tƣơng đồng và khác biệt của hai dạng văn bản lƣu truyền của truyện thơ Tống Trân – Cúc Hoa.Error! Bookmark not defined.. - Chƣơng 2: TRUYỆN THƠ TỐNG TRÂN – CÚC HOA NHÌN TỪ Error! Bookmark not defined.. - Những yếu tố văn học dân gian trong truyện thơ Tống Trân – Cúc Hoa. - Những yếu tố văn học viết trong truyện thơ Nôm Tống Trân – Cúc Hoa ...Error! Bookmark not defined.. - Chƣơng 3: TRUYỆN THƠ TỐNG TRÂN – CÚC HOA NHÌN TỪ GÓC ĐỘ VĂN HÓA DÂN GIAN ...Error! Bookmark not defined.. - Đền thờ Tống Trân – Cúc Hoa tại làng An CầuError! Bookmark not defined.. - 3.1.1 Lịch sử xây dựng và quá trình tồn tại của đền Tống Trân . - 3.1.2 Những đặc trưng giá trị kiến trúc, điêu khắc đền Tống Trân.. - Những yếu tố văn hóa dân gian ...Error! Bookmark not defined.. - Lễ hội ...Error! Bookmark not defined.. - Truyện thơ Nôm là một hiện tượng văn học, văn hóa độc đáo của dân tộc.. - Truyện thơ Nôm là loại hình tự sự bằng thơ dùng văn tự Nôm, “phản ánh cuộc sống xã hội thông qua sự trình bày, miêu tả có tính chất hoàn chỉnh vận mệnh, tính cách nhân vật bằng một cốt truyện với hệ thống biến cố và sự kiện” (Nguyễn Thị Nhàn). - Truyện thơ Nôm là một loại truyện kể bằng thơ. - Do đó, muốn đánh giá đúng giá trị nghệ thuật của truyện thơ Nôm cần phải chú ý đến tính chất truyện kể của chúng. - Đó là một nét đặc trưng nghệ thuật của truyện thơ Nôm.. - Truyện thơ Nôm có sức cuốn hút đặc biệt mạnh mẽ đối với mọi tầng lớp người Việt Nam. - Chọn đề tài “Truyện thơ Nôm Tống Trân – Cúc Hoa nhìn từ góc độ văn học và văn hóa dân gian”, tôi muốn đi tìm hiểu về một loại hình văn học và tác phẩm mà chưa có dịp tìm hiểu nhiều. - Qua đó không chỉ hiểu hơn về truyện thơ Nôm Tống Trân – Cúc Hoa mà còn tìm ra được những đặc điểm riêng, nét độc đáo của truyện thơ này trong sự so sánh, liên hệ với các thể loại khác của văn học Việt Nam.. - Hưng Yên là một tỉnh thuộc đồng bằng châu thổ sông Hồng, nằm ở trung tâm của Đồng bằng Bắc bộ, nơi không chỉ nổi tiếng vì truyền thống khoa bảng mà còn là nơi lưu giữ một hệ thống truyền thuyết, lễ hội dân gian phong phú, có giá trị cao, mang đặc trưng của vùng Đồng bằng châu thổ sông Hồng. - Lễ hội đền Tống Trân và truyện thơ Nôm Tống Trân – Cúc Hoa mang tính truyền thống cao đẹp, tưởng nhớ tới danh nhân văn hóa - tấm gương sáng ngời về tinh thần vượt khó ham học, tài năng đức độ… Do vậy việc nghiên cứu truyện thơ Nôm Tống Trân – Cúc Hoa có ý nghĩa rất quan trọng.. - Việc tìm hiểu truyện thơ Nôm Tống Trân – Cúc Hoa sẽ góp phần bổ sung một chút ít tư liệu cho việc sưu tầm và nghiên cứu văn học dân gian nói riêng và văn hóa dân gian nói chung ở làng An Cầu của Hưng Yên. - một luận điểm mà trong Nghị quyết Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ V khóa VIII về việc “Xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc” đã nêu rõ: “Di sản văn hóa là tài sản vô giá, gắn kết cộng đồng dân tộc, là cốt lõi của bản sắc dân tộc, là cơ sở để sáng tạo những giá trị mới và giao lưu văn hóa. - Cần phải hết sức coi trọng, bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống”.. - Hiện nay các công trình nghiên cứu, sưu tầm truyện thơ Nôm, lễ hội đã có những bước phát triển đáng kể song ở các địa phương còn ít được quan tâm.. - Trong bối cảnh chung đó, truyện thơ Nôm và lễ hội cổ truyền ở làng An Cầu cũng không là ngoại lệ.. - Với tấm lòng của người con đã được sinh ra và lớn lên trên quê hương đất Trạng, tôi chọn đề tài: “Truyện thơ Nôm Tống Trân – Cúc Hoa nhìn từ góc độ văn học và văn hóa dân gian” làm luận văn, hi vọng điều đó sẽ giúp tôi không chỉ hiểu rõ hơn vốn văn học dân gian của quê hương mình nói riêng mà còn hiểu đúng và sâu hơn văn hóa dân gian của đất nước mình nói chung. - đồng thời phát huy vốn văn hóa dân gian truyền thống trong thời kỳ đổi mới hiện nay ở địa phương.. - Mặc dù di tích – lễ hội đền Tống Trân đã tồn tại và phát triển cùng lịch sử của vùng đất, nhưng từ trước cho đến nay chưa có một công trình nào nghiên cứu về truyện thơ Nôm cũng như lễ hội này một cách có hệ thống. - Bên cạnh đó, những nguồn tư liệu liên quan đến sự ra đời, tồn tại của nhân vật Tống Trân cũng ít ỏi. - Chúng ta chỉ có thể bắt gặp những bài viết, những tư liệu về tiểu sử, sự nghiệp nhân vật Tống Trân, những tư liệu giới thiệu khái quát về di tích đền Tống Trân.. - Cho tới nay, tư liệu về di tích lễ hội đền Tống Trân cũng chưa có nhiều, có thể kể tới một số nguồn tư liệu ít ỏi có liên quan đến hướng nghiên cứu của đề tài:. - Trịnh Như Tấu, “Hưng Yên địa chí” (1934), trong đó có đề cập đến nhân vật Tống Trân, địa danh làng An Cầu và đến Tống Trân.. - Hồ sơ khoa học về di tích đến Tống Trân của Ban quản lý di tích và danh thắng Hưng Yên. - Cuốn “Văn hóa – văn nghệ dân gian Hưng Yên” của NXB Hội nhà văn – 2005. - Cũng viết về lễ hội đền Tống Trân nhưng rất vắn tắt.. - Cuốn “Những di tích danh thắng tiêu biểu” của NXB Văn hóa thông tin – 2005. - Cũng viết về đền Tống Trân song còn sơ sài.. - Trong cuốn “Đại Nam nhất thống chí tập 3” của NXB Thuận Hóa, phần viết địa danh và đền miếu có nhắc đến đền Tống Trân và vài dòng tóm tắt tiểu sử Tống Trân.. - Trên báo Hưng Yên – số ra 1640 ngày đăng bài: “Ánh sáng văn hóa từ trạng Gầu – Tống Trân” của Nguyễn Đức Can, trong bài viết này tác giả có đề cập đến sự tích Tống Trân – Cúc Hoa, lễ hội và ảnh hưởng của nó đến đời sống văn hóa, sinh hoạt văn hóa của cư dân trong vùng, nhưng cũng chỉ trong phạm vi một góc của tờ báo.. - Từ những nghiên cứu sơ bộ các kết quả của những tác giả đi trước, cho đến nay thấy rằng vẫn chưa có một công trình nào nghiên cứu toàn diện, sâu sắc về truyện thơ Nôm Tống Trân – Cúc Hoa và lễ hội đền Tống Trân. - Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu.. - Đối tượng nghiên cứu của đề tài là những yếu tố văn học và văn hóa dân gian trong truyện thơ Nôm Tống Trân – Cúc Hoa. - Phần những yếu tố văn học dân gian tập trung nghiên cứu: cốt truyện, nhân vật, yếu tố kì ảo, ngôn ngữ.. - Một số tính chất văn học viết trong truyệnnhư: nội dung, nhân vật, ngôn ngữ, không gian, yếu tố trữ tình, mâu thuẫn giai cấp, thể thơ. - Phần văn hóa dân gian tập trung nghiên cứu: các nghi lễ, trò diễn trong lễ hội, phong tục tập quán, tín ngưỡng… Luận văn tiếp cận và nghiên cứu di tích đền Tống Trân vì đây là địa điểm diễn ra lễ hội và vị thần được thờ ở đây cũng chính là vị thần được tưởng niệm trong lễ hội.. - Ngoài ra còn mở rộng phạm vi nghiên cứu đến các di tích khác trong thôn, trong xã có các nhân vật được đón rước về dự lễ hội tại đền Tống Trân.. - Về thời gian, đối với lễ hội, luận văn tập trung nghiên cứu sâu hơn lễ hội đền Tống Trân xưa. - Đồng thời nghiên cứu lễ hội đền Tống Trân đã và đang phục hồi hiện nay để tìm ra những tư liệu xưa bổ sung cho lễ hội nay thêm phong phú và mang nét cổ truyền.. - Trên cơ sở những nguồn tư liệu của các tác giả đi trước và giá trị hiện có của di tích – lễ hội đền Tống Trân, luận văn tập trung khảo sát các yếu tố văn học dân gian trong truyện thơ Nôm Tống Trân – Cúc Hoa trên các phương diện nội dung và hình thức nghệ thuật, đồng thời chỉ ra ý nghĩa vai trò của truyện Tống Trân – Cúc Hoa trong đời sống dân gian qua việc khảo sát lễ hội đền thờ Tống Trân.. - Từ việc tiếp cận đối tượng nghiên cứu dưới góc độ văn hóa học, luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu liên ngành trong văn hóa học: Lịch sử, bảo tàng học, mỹ thuật học, dân tộc học,…. - Chương 1: Khảo sát các dạng tồn tại của truyện thơ Nôm Tống Trân – Cúc Hoa.. - Chương 2: Truyện thơ Nôm Tống Trân – Cúc Hoa nhìn từ góc độ văn học và văn học dân gian.. - Chương 3: Truyện thơ Nôm Tống Trân – Cúc Hoa nhìn từ góc độ văn hóa dân gian.. - Chƣơng 1: KHẢO SÁT CÁC DẠNG TỒN TẠI CỦA TRUYỆN THƠ TỐNG TRÂN – CÚC HOA. - Truyện Nôm là một bộ phận văn học khá độc đáo và có giá trị của nền văn học phong kiến Việt Nam. - Ðây là một loại hình tự sự có khả năng phản ánh hiện thực với một phạm vi tương đối rộng, vì vậy có người gọi truyện thơ Nôm là trung thiên tiểu thuyết (tiểu thuyết vừa). - Bộ phận văn học này được sáng tác bằng chữ Nôm và phần lớn được viết theo thể lục bát- thể thơ quen thuộc nhất với quần chúng. - Bộ phận văn học này có một số lượng khá lớn và có vị trí rất quan trọng trong đời sống tinh thần của quần chúng lao động.. - Song hiện tại khi nghiên cứu bộ phận văn học này chúng ta sẽ gặp một số vấn đề khó giải quyết như: Nguồn gốc, sự phát triển, thời điểm sáng tác.. - Sau một thời gian dài, khi phong trào truyện Nôm truyền khẩu phát triển mạnh mẽ thì các nho sĩ bình dân và bác học đã mạnh dạn sử dụng loại hình văn học này để sáng tác, hoặc ghi chép lại những truyện Nôm đã có. - Cho đến nay chúng ta vẫn chưa xác định được truyện Nôm viết xuất hiện vào thời gian nào và sự phát triển của nó trong lịch sử văn học. - Hiện nay chúng ta còn một số lượng khá lớn truyện Nôm không còn tên tác giả và thời điểm sáng tác, người ta gọi bộ phận văn học này là truyện Nôm khuyết danh. - Nguyên nhân của hiện tượng văn học này? Có ba nguyên nhân.. - Nguyên nhân văn học: Trước khi được ghi chép bằng chữ quốc ngữ, truyện Nôm được lưu hành trong nhân dân chủ yếu là bằng miệng. - Qua một thời gian dài lưu hành từ người này sang người khác, từ vùng này sang vùng khác nhiều truyện Nôm dần dần mất tên tác giả ban đầu và trở thành tác phẩm khuyết danh, có truyện đã trở nên rất gần gũi với các truyện cổ dân gian.. - Ðể tiện cho việc nghiên cứu người ta đã tiến hành phân loại bộ phận văn học này. - Đào Duy Anh (1993), Việt Nam văn hóa sử cương, Nxb Văn hóa Thông tin, Hà Nội.. - Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Phù Cừ (2000), Lịch sử Đảng bộ huyện Phù Cừ, tập Sở Văn hóa – Thông tin Hưng Yên.. - Ban chấp hành Đảng bộ xã Tống Trân (2008), Lịch sử Đảng bộ xã Tống Trân.. - Nguyễn Chí Bền (2000), Văn hóa dân gian những suy nghĩ, Nxb Văn hóa Dân tộc, Hà Nội.. - Lê Ngọc Canh (1999), Văn hóa Dân gian Việt Nam – những thành tố, Nxb văn hóa thông tin, Hà Nội.. - Cầm Cường (1993),Tìm hiểu văn học dân tộc Thái. - Nguyễn Đăng Duy (2001), Văn hóa tâm linh, Nxb Văn hóa thông tin, HN.. - Nguyễn Bích Hà (2008), Văn học dân gian Việt Nam, Nxb Giáo dục.. - Dương Quảng Hàm (1951), Việt Nam văn học sử yếu, Bộ Giáo dục xuất bản, Sài Gòn.. - Vũ Tố Hảo (1980), “Mối quan hệ giữa truyện nôm bình dân và văn học dân gian”, Tạp chí Văn học (số 4).. - Kiều Thu Hoạch: Chương “Truyện dân gian” (sách Địa chí văn hoá dân gian Thăng Long - Đông Đô - Hà Nội), Sở văn hoá thông tin Hà Nội.. - Kiều Thu Hoạch (2011), Truyện nôm: Lịch sử hình thành và nguồn gốc thể loại, Nxb Văn hóa thông tin.. - Hội Văn nghệ - Sở Văn hóa Thông tin Truyền thông Sơn La (1997),Truyện thơ và trường ca dân gian Thái, Xí nghiệp in Sơn La.. - Phan Khanh (1995), Cuộc sống hiện đại và văn hóa cội nguồn, Nxb Văn hóa thông tin, Hà Nội.. - Phan Khanh (1988), Vấn đề xây dựng nghi lễ, nghi thức và kịch bản lễ hội ở các di tích lịch sử văn hóa, Hội xứ Bắc, Sở văn hóa thông tin Hà Bắc.. - Hồ Liên (2002), Đôi điều về cái thiêng và văn hóa, Nxb Văn hóa Dân tộc,Trung tâmVăn hóa Ngôn ngữ Đông Tây.. - Nguyễn Thị Phương Liên (1988), “Bàn về trò chơi trong ngày hội lễ”, Hội xứ Bắc, Sở văn hóa thông tin Hà Bắc.. - Luật di sản văn hóa (2001), Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.. - Lê Trường Phát,Đặc điểm thi pháp truyện thơ các dân tộc thiểu số, chuyên luận, mã số 5.04.01, Thư viện Đại học Sư phạm Hà Nội.. - Lê Chí Quế (chủ biên – 1998), Võ Quang Nhơn, Nguyễn Hùng Vỹ, Văn học dân gian Việt Nam, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.. - Ngô Đức Thịnh (1993), Những giá trị văn hóa của lễ hội cổ truyền và nhu cầu của xã hội hiện đại, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.. - Lê Trung Vũ (1992), Lễ hội cổ truyền, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội.