- TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN. - XÂY DỰNG BẢN ĐỒ PHÂN VÙNG. - CHẤT LƯỢNG NƯỚC SÔNG LAM, NGHỆ AN. - LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC. - Chuyên ngành: Khoa học môi trường Mã số: 60. - NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:. - Tôi xin cam đoan: Bản luận văn tốt nghiệp này là công trình nghiên cứu thực sự của cá nhân, được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết, kiến thức kinh điển, nghiên cứu khảo sát tình hình thực tiễn và dưới sự hướng dẫn khoa học của GS.TS Võ Chí Mỹ và TS. - 9 1.Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu. - Địa điểm, đối tượng và nội dung nghiên cứu. - Error! Bookmark not defined.. - Tổng quan sự phát triển kinh tế - xã hội khu vực nghiên cứu. - Bản đồ môi trường. - Tổng quan về chỉ số môi trường. - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU. - Quy trình thành lập bản đồ môi trường. - Phương pháp xây dựng chỉ số WQI (Water Quality Index. - Phương pháp thực nghiệm xây dựng bản đồ phân vùng chất lượng nước sông Lam. - KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU. - Cơ sở dữ liệu và hiện trạng môi trường khu vực sông Lam. - Kết quả xây dựng bản đồ chất lượng nước sông Lam: Error! Bookmark not defined.. - Sông Lam, Nghệ An. - Mô hình tháp dữ liệu. - Mô hình tổ chức dữ liệu CSDL GIS môi trường Error! Bookmark not defined.. - Quy trình xây dựng cơ sở dữ liệu. - Sơ đồ quy trình công nghệ thành lập bản đồ môi trườngError! Bookmark not defined.. - Mô hình thực nghiệm xây dựng bản đồ phân vùng nước sông Lam. - Bookmark not defined.. - Hình 9 : Mô tả tổ chức dữ liệu nền địa hình Sông Lam – Nghệ AnError! Bookmark not defined.. - Hình 11.Sửa lỗi Topology được thực hiện trong Arcmap Error! Bookmark not defined.. - Bảng dữ liệu môi trường nước mặt. - Bảng thuộc tính của lớp quan trắc dạng điểm. - Hộp thoại Table, nhập dữ liệu thuộc tính. - Diễn biến hàm lượng DO tại các điểm quan trắc Sông LamError! Bookmark not defined.. - Diễn biến hàm lượng COD tại các điểm quan trắc Sông LamError! Bookmark not defined.. - Diễn biến hàm lượng BOD5 tại các điểm quan trắc Sông Lam. - Diễn biến hàm lượng TSS tại các điểm quan Sông LamError! Bookmark not defined.. - Diễn biến hàm lượng các hợp chất N-NH4+ tại các điểm quan trắc Sông Lam. - Diễn biến hàm lượng Coliform tại các điểm quan trắc Sông Lam. - Biểu đồ các thông số DO, BOD, COD, SS tại các điểm quan trắc 2012. - Biểu đồ các thông số DO, BOD, COD, SS tại các điểm quan trắc 2013. - Giá trị chỉ số WQI tại các điểm lấy mẫu. - Tỉ lệ giá trị WQI thuộc các mức phân loại chất lượng nước. - Sơ đồ chất lượng nước sông Lam – Nghệ An 2012Error! Bookmark not defined.. - Sơ đồ chất lượng nước sông Lam – Nghệ An năm 2013Error! Bookmark not defined.. - Sơ đồ so sánh chất lượng nước tại các điểm trên sông LamError! Bookmark not defined.. - Kết quả chạy nội suy năm 2012. - Kết quả chạy nội suy năm 2013. - Sơ đồ phân vùng nước sông Lam đoạn qua Anh SơnError! Bookmark not defined.. - Sơ đồ phân vùng nước sông Lam đoạn Hưng Nguyên – Cửa Hội. - Nhà máy xi măng Anh Sơn trong quá trình hoạt độngError! Bookmark not defined.. - Bảng quy định các giá trị BPi và qi đối với DO% bão hòaError! Bookmark not defined.. - Bảng quy định các giá trị BPi và qi đối với thông số pHError! Bookmark not defined.. - Thiết bị quan trắc và phương pháp phân tích môi trường nướcError! Bookmark not defined.. - Vị trí quan trắc đưa vào tính toán. - Tổng hợp kết quả phân tích các mẫu nước mặt dọc tuyến sông Lam. - Kết quả tính toán WQI thông số chất lượng nước sông LamError! Bookmark not defined.. - Kết quả tính toán chỉ số WQI và mức đánh giá chất lượng nước sông Lam 2012 và 2013. - ĐMC - Đánh giá môi trường chiến lược. - ĐTM - Đánh giá tác động môi trường. - NSF - National Sanitation Foundation (Quỹ vệ sinh Quốc gia Mỹ) WQI - Water Quality Index - Chỉ số chất lượng nước. - CSDL – Cơ sở dữ liệu. - Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu.. - Trong những năm gần đây, vấn đề ô nhiễm, suy thoái và tai biến môi trường toàn cầu đang có những biến đổi theo chiều hướng ngày càng tăng. - Các quốc gia, các tổ chức quốc tế đã và đang có những ưu tiên, phối hợp hành động, cùng hợp tác giải quyết các vấn đề môi trường bức xúc đặt ra. - Nhu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, sự phát triển kinh tế - xã hội mạnh mẽ đã gây những tác động nghiêm trọng tới các thành phần tài nguyên và môi trường mà đối tượng chịu ảnh hưởng rõ nét nhất, nhạy cảm nhất là các nguồn nước. - Nhiều vấn đề môi trường cấp bách đã và đang diễn ra rất phức tạp ở quy mô địa phương cũng như trên hầu hết các lưu vực sông như: Diện tích rừng tự nhiên bị thu hẹp, đa dạng sinh học bị giảm sút, tài nguyên nước bị ô nhiễm nặng nề. - Cùng với tính chất cực đoan của quá trình biến đổi khí hậu, các hiện tượng tai biến môi trường như bão tố, lũ lụt cũng xảy ra thường xuyên, mà các vùng hạ lưu sông là khu vực nhạy cảm bị tác động mạnh mẽ nhất. - Hệ thống chính sách, văn bản pháp quy liên quan đến bảo vệ môi trường lưu vực sông cũng thiếu và chưa đồng bộ, nguồn kinh phí đảm bảo cho các hoạt động bảo vệ môi trường lưu vực sông cũng chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế;. - chưa có hệ thống dữ liệu - thông tin phục vụ quản lý môi trường lưu vực sông. - Với thực trạng này, để đảm bảo tốt cũng tác quản lý môi trường lưu vực sông, trước tiên cần phải xác định cách tiếp cận đúng nhằm đảm bảo hài hòa mục tiêu phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường lưu vực sông.. - Sông Lam là một trong các dòng sông lớn của Việt Nam bắt nguồn từ Xiengkhoang, Lào chảy qua địa phận tỉnh Nghệ An và đổ ra biển Đông tại Cửa Hội.. - Sông Lam chính là ranh giới giữa 2 tỉnh Nghệ An – Hà Tĩnh, chảy qua huyện Hưng Nguyên, thành phố Vinh, xã Nghi Lộc rồi đổ ra biển. - Hạ nguồn sông Lam đang và sẽ chịu tác động mạnh của sự phát triển công nghiệp hóa – hiện đại hóa khi thành phố Vinh đang trong quá trình phát triển lên thành trung tâm kinh tế, văn hóa vùng. - Bắc Trung Bộ kéo theo sự phát triển của các khu vực xung quanh với mật độ dân số phát triển mạnh chạy ven sông Lam. - Dự án con đường du lịch ven sông Lam cùng với nhà máy đóng tàu và các khu công nghiệp ven sông Lam sẽ ảnh hưởng không ít đến môi trường nước của con sông này. - đang bị ô nhiễm nặng nề, ngay từ đầu sẽ phải chú trọng đến việc nghiên cứu đánh giá hiện trạng, dự báo xu thế diễn biến môi trường chất lượng nước sông Lam nhằm nâng cao năng lực quản lý môi trường sông Lam là vấn đề bức xúc, có ý nghĩa khoa học và thực tiễn to lớn.. - Hiện nay việc thành lập các bản đồ môi trường lưu trữ và hiển thị các dữ liệu môi trường hỗ trợ mạnh mẽ cho công tác quy hoạch và quản lý tài nguyên, phản ánh sự thay đổi của môi trường dưới tác động của các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội của con người. - Đồng thời chỉ số chất lượng nước (WQI) và phân vùng chất lượng nước là công cụ giúp đánh giá mức độ ô nhiễm từng đoạn sông phục vụ mục đích quy hoạch sử dụng hợp lý nguồn nước mặt và xây dựng định hướng kiểm soát ô nhiễm, bảo vệ môi trường nước. - Để quản lý môi trường khu vực sông Lam có hiệu quả cần phải có một cơ sở dữ liệu đầy đủ, chính xác, với khả năng cập nhật kịp thời và nhanh chóng sự biến động chất lượng môi trường nước trong khu vực. - Đề tài luận văn thạc sỹ "Xây dựng bản đồ phân vùng chất lượng nước sông Lam, tỉnh Nghệ An". - được lựa chọn là xuất phát từ nhu cầu thực tế và có tính thực tiễn, vì sự phát triển bền vững của khu vực Sông Lam nói riêng và của tỉnh Nghệ An nói chung.. - Nghiên cứu xây dựng cơ sở dữ liệu thành lập bản đồ môi trường. - tính toán chỉ số chất lượng nước WQI nhằm phục vụ quản lý môi trường. - Từ đó hướng tới thành lập được phương pháp để xây dựng bản đồ phân vùng chất lượng nước khu vực sông Lam dựa trên chỉ số WQI.. - Bộ Tài nguyên và Môi trường (2007), Thông tư số 10/2007/TT-BTNMT ngày về việc hướng dẫn bảo đảm chất lượng và kiểm soát chất lượng trong hoạt động quan trắc môi trường, Hà Nội.. - Bộ Tài nguyên và Môi trường (2009), Thông tư số 10/2009/TT-BTNMT quy định về Bộ chỉ thị môi trường quốc gia đối với môi trường không khí, nước mặt lục địa, nước biển ven bờ, Hà Nội.. - Phạm Ngọc Hồ (2004), Cơ sở khoa học và phương pháp luận xây dựng bản đồ hiện trạng môi trường, Tuyển tập công trình khoa học của Hội nghị khoa học ngành khoa học, công nghệ và môi trường, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội.. - Nguyễn Văn Hợp, Thủy Châu Tờ, Nguyễn Hữu Nam (2004), “Đánh giá chất lượng nước sông Hương dựa vào chỉ số chất lượng nước (WQI. - Tôn Thất Lãng và ctv (2009), Xây dựng cơ sở dữ liệu GIS kết hợp với mô hình toán và chỉ số chất lượng nước để phục vụ công tác quản lý và kiểm soát chất lượng nước hạ lưu hệ thống sông Đồng Nai, Sở Khoa học và Công nghệ TP. - Tôn Thất Lãng và ctv (2008), Nghiên cứu chỉ số chất lượng nước để đánh giá và phân vùng chất lượng nước sông Hậu, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp cơ sở, tr 03 – 07.. - Võ Chí Mỹ (2012), Thành lập và sử dụng bản đồ trong lĩnh vực môi trường, Trường Đại học Mỏ - Địa chất Hà Nội, tr . - Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Nghệ An (2012), Báo cáo hiện trạng môi trường 5 năm tỉnh Nghệ An, Nghệ An.. - Trung Tâm Quan Trắc và Kỹ Thuật Môi Trường Nghệ An (2013), Kết quả quan trắc và phân tích môi trường Tỉnh Nghệ An từ 2009 đến 2013, Nghệ An.. - Tổng cục môi trường (2011), Quyết định số 879/QĐ-TCMT về việc ban hành sổ tay hướng dẫn tính toán chỉ số chất lượng nước, Hà Nội.. - Tổng cục Môi trường (2008), QCVN 08 : 2008/BTNMT Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về chất lượng nước mặt, Hệ thống Quy chuẩn (Tiêu chuẩn) kỹ thuật Quốc gia về môi trường, Hà Nội.. - Tổng cục môi trường (2010), Phương pháp tính toán chỉ số chất lượng nước WQI, Trung tâm Quan trắc môi trường, Hà Nội, tr 4-5.. - Http://vi.wikipedia.org/wiki/Sông_Lam.