- 16 Bản tin Đại học Quốc gia Hà Nội. - Hoàng Tụy, nguyên Chủ nhiệm Khoa Toán - Lý, Trường ĐH Tổng hợp Hà Nội (nay là ĐHQGHN) đã viết hàng trăm công trình trên các tạp chí quốc tế và được vinh danh tại nhiều giải thưởng danh giá. - Mái đầu ông bạc sớm ngay từ tuổi 30, nhưng tấm lòng và nhiệt tình của ông với khoa học và giáo dục thì vẫn còn trẻ mãi.. - Hoàng Tụy sinh năm 1927 ở làng Xuân Đài (nay là Điện Quang, Điện Bàn, Quảng Nam) trong một gia đình nghèo của một dòng họ giàu truyền thống nho học và yêu nước, dòng họ đã sinh ra Hoàng Diệu, vị Tổng đốc đã tuẫn tiết khi thành Hà Nội thất thủ năm 1882. - thấy em trai thông minh, học giỏi, anh trai của ông đã khuyến khích ông thi vượt 1 năm để lấy bằng yếu lược. - Thế nhưng cú đột phá, đốt cháy giai đoạn này của ông lại… không thành.. - Nhờ thế, Hoàng Tụy đã học xong trước chương trình và thi tốt nghiệp sớm một năm. - Sau khi nhận bằng Tú tài phần I, việc học của ông lại bị gián đoạn vào những tháng đầu sau Cách mạng tháng Tám năm 1945. - Trở lại Huế tháng 2/1946, chỉ trong vòng 3 tháng, ông đã tự học và đỗ đầu trong kì thi lấy bằng Tú tài phần II.. - Có lẽ, cũng ít ai ngờ một giáo sư toán học hàng đầu như Hoàng Tuỵ lại từng là một học sinh giỏi văn nhất lớp, là học trò cưng của nhà phê bình văn học nổi tiếng Hoài Thanh.. - "Khi ấy, thầy Thanh đang soạn cuốn Thi nhân Việt Nam và ông cũng cứ nghĩ tôi sẽ theo nghiệp văn", GS. - Mùa hè năm 1946, ông dạy thêm kiếm tiền để ra Hà Nội học đại học. - Chính trong thời gian này, ông đã viết cuốn sách giáo khoa Hình học nổi tiếng. - Năm 1949, khi Chính phủ mở một số lớp toán trình độ đại học ở vùng tự do, ông quyết định dự thi. - Đó là lúc ông phải tạm biệt người vợ mới cưới để đi theo một niềm say mê lớn suốt cuộc đời ông, đó là Toán học. - Lê Văn Thiêm, người Việt Nam đầu tiên có những công trình đăng trên tạp chí toán học quốc tế, người đã từ bỏ. - chức giáo sư ở một trường đại học châu Âu để về nước tham gia kháng chiến, đang là thần tượng của nhiều trí thức trẻ Việt Nam.. - Ròng rã mấy tháng trời, khi phải lặn lội trong những con đường rừng, đối mặt với sự rình rập thường xuyên của những mối nguy hiểm đến từ giặc Pháp, sốt rét rừng và hổ dữ, khi phải nghỉ lại ở Nghệ An để dạy học kiếm tiền cho chặng đường đi tiếp theo, cuối cùng thì ông đã đến được chiến khu Việt Bắc. - Ấy là vì những gì ông tự học được đã vượt quá chương trình đại học vài năm đầu tiên. - Trong thời gian đó, ông viết nhiều bài quan trọng góp phần xây dựng nền giáo dục non trẻ của nước Việt Nam mới. - Có thể nói, Hoàng Tụy là một giáo sư, nhà toán học tiêu biểu của Việt Nam.. - Cùng với Giáo sư Lê Văn Thiêm, ông là một trong hai người tiên phong trong việc xây dựng ngành Toán học của Việt Nam. - Năm 1956, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội và Trường Đại học Sư phạm Hà Nội được thành lập theo Quyết định số 2183/TC của Chính phủ. - Thầy giáo Hoàng Tụy được chuyển hẳn sang biên chế Trường Đại học Sư phạm, trở thành một trong những cán bộ giảng dạy đầu tiên của Khoa Toán.. - Một năm sau, tháng 8/1957, Hoàng Tụy cùng với 8 cán bộ khác được cử sang thực tập tu nghiệp 1 năm tại Trường Đại học Tổng hợp Lômônôxốp (Liên Xô). - GIÁO DỤC. - 18 Bản tin Đại học Quốc gia Hà Nội. - mấy tháng sau ông đã có 2 công trình công bố trên "Báo cáo Viện Hàn lâm Khoa học Liên Xô", nên được cho ở lại thêm 1 năm nữa để hoàn thành luận án tiến sĩ Toán - Lý.. - Tháng 3/1959, Hoàng Tụy đã bảo vệ thành công luận án tiến sĩ tại Trường Đại học Tổng hợp Lômônôxốp. - Lĩnh vực nghiên cứu của ông là Giải tích thực, nhưng chẳng bao lâu sau, ông nhận thấy tuy đây là lý thuyết hay và quan trọng nhưng khó có ứng dụng thực tế ở Việt Nam, ít nhất là vào thời điểm ấy, cho nên năm 1961, ông bắt đầu chuyển sang nghiên cứu Vận trù học. - trình nghiên cứu về lĩnh vực mới này, sau khi gặp và trao đổi ý kiến với nhà toán học Nga nổi tiếng L.V.Kantorovich (chuyên gia hàng đầu thế giới về ứng dụng toán học vào kinh tế, đã được giải thưởng Nobel năm 1974), ông dứt khoát chuyển sang Lý thuyết tối ưu - một ngành Toán học có nhiều ứng dụng trong Vận trù học và nhiều ngành kinh tế, công nghệ.. - Thuật ngữ “vận trù học” hồi đó còn chưa có trong tiếng Việt. - Chính ông là người đã đưa từ đó vào ngôn ngữ Việt Nam. - Chính trong ngành khoa học mà ông đã tìm đến với hy vọng nó có thể giúp ích cho thực tiễn Việt Nam. - Ông đã đạt được những thành tựu rực rỡ nhất của mình. - Công trình nghiên cứu về “quy hoạch lõm” của ông năm 1964 đã trở thành kinh điển và là công trình mở đầu cho một hướng nghiên cứu mới trong vận trù học. - Trước ông, người ta chỉ nghiên cứu cực tiểu hoá các “hàm lồi”, không phải vì trong thực tiễn chỉ gặp những hàm như vậy, mà chỉ vì đối với các hàm lồi, ta đã có những công cụ toán học để giải quyết. - Khi bắt tay vào nghiên cứu vận trù học, Hoàng Tụy nhận thấy rằng, thực ra, các bài toán cần giải quyết trong cuộc sống thường lại không phải là hàm lồi, mà là hàm lõm. - Công trình khoa học đã làm nên tên tuổi ông từ nhiều thập niên trước (năm 1964) là phương pháp giải nhiều bài toán tối ưu toàn cục, được giới toán học quốc tế gọi là "Lát cắt Tụy". - Đây được coi là cột mốc đầu tiên đánh dấu sự ra đời của chuyên ngành toán học Lý thuyết tối ưu toàn cục. - Hoàng Tụy viết chung với Giáo sư người Đức Reiner Horst nhan đề Global Optimization - Deterministic Approches (Tối ưu toàn cục - tiếp cận tất định) được nhiều nhà nghiên cứu đánh giá là linh hồn của chuyên ngành tối ưu toàn cục.. - Chính công trình nghiên cứu của ông đã thúc đẩy việc hình thành một chuyên ngành mới trong toán học: lí thuyết tối ưu toàn cục. - Nhiều nhà toán học nước ngoài coi Hoàng Tuỵ là “cha đẻ của Tối ưu toàn cục”. - Đóng góp to lớn của ông trong toán học đã đợc thừa nhận rộng rãi: Ông thường được mời làm báo cáo chính trong nhiều hội nghị quóc tế, tham gia ban biên tập của nhiều tạp chí toán học quốc tế. - Đặc biệt, để ghi nhận công lao của ông trong toán học, năm 1995, Trường Đại học Công nghệ Linkoping (Thuỵ Điển) đã tặng ông danh hiệu cao quý “Tiến sĩ danh dự”.. - Hoàng Tụy được tôn vinh ở trong nước và ngoài nước, đã được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt đầu (năm 1996) về khoa học công nghệ, cùng với GS.. - nhận Giải thưởng Phan Chu Trinh (năm 2010). - Năm 2011 là một năm đầy ý nghĩa với giáo sư Hoàng Tụy khi ông vinh dự được nhận giải thưởng Constantin Caratheodory, giải thưởng dành cho người xuất sắc có cống hiến căn bản cho lý thuyết, lập trình và ứng dụng trong lĩnh vực tối ưu toàn cục. - Ông là người đầu tiên trên thế giới được Hiệp hội Quốc tế về Tối ưu toàn cục trao Giải thưởng cao quý này.. - "Khi nhận giải thưởng này, tôi không ngạc nhiên vì những đóng góp của tôi cho ngành toán tối ưu đã được mọi người thừa nhận. - Buồn vì Việt Nam chính là nơi có những đóng góp cơ bản, sơ khai nhất cho toán học tối ưu toàn cục và trải qua 40 năm, nó đã được áp dụng khá rộng rãi ở nhiều nước trên thế giới. - Ý tưởng đầu tiên về việc mở Lớp chuyên toán Ao ở Việt Nam thuộc về GS. - Hoàng Tụy, nguyên là Chủ nhiệm khoa Toán, Trường ĐHTHHN, trong đó ông đã tham khảo cách làm của các nhà toán học Xô Viết vĩ đại như A. - Những ai đã từng được may mắn nghe các bài giảng của ông đều không thể nào quên ngọn lửa của tình yêu toán học mà ông luôn biết cách truyền cho họ với một niềm say mê lớn.. - Hoàng Tụy thường trăn trở với những vấn đề đặt ra cho giáo dục hiện nay. - Nhiều bài viết của ông về các vấn đề giáo dục trên các báo đã gây. - Người ta có thể đồng ý hay không đồng ý với những quan điểm nào đó của ông, nhưng không ai không cảm động trước nhiệt tình của ông khi trình bày những quan điểm đó. - Hoàng Tụy đã viết hơn 100 công trình trên các tạp chí quốc tế và được vinh danh tại nhiều giải thưởng danh giá. - Mái đầu ông bạc sớm ngay từ tuổi ba mươi, nhưng tấm lòng và nhiệt tình của ông với khoa học và giáo dục thì vẫn còn trẻ mãi.