Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả dạy học thực hành môn khí cụ điện tại Trường Cao đẳng nghề Cơ giới Ninh Bình

- BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI.
- NGUYỄN THỊ PHƯƠNG HUỆ ĐỀ TÀI: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ DẠY HỌC THỰC HÀNH MÔN KHÍ CỤ ĐIỆN TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ CƠ GIỚI NINH BÌNH LUẬN VĂN THẠC SỸ NGÀNH: SƯ PHẠM KỸ THUẬT NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: NGUYỄN TRỌNG BÌNH HÀ NỘI – 2010 1 LỜI CẢM ƠN Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới thầy giáo, PGS – TS Nguyễn Trọng Bình, người đã nhiệt tình quan tâm, hướng dẫn giúp tôi hoàn thành luận văn này.
- Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo Khoa Sư phạm kỹ thuật và Viện Đào tạo sau đại học - Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập và làm luận văn.
- Hà Nội , ngày 15 tháng 10 năm 2010 Tác giả Phạm Tuấn Thanh 3 MỤC LỤC MỞ ĐẦU CHƯƠNG 1: NGHIÊN CỨU CƠ SỞ LÝ LUẬN DẠY HỌC .
- Cơ sở lý luận dạy học .
- Lý luận dạy học là một khoa học giáo dục .
- Nội dung dạy học .
- Phương pháp dạy học .
- Cơ sở lý luận dạy học thực hành .
- Nhiệm vụ của dạy học thực hành .
- Phương pháp dạy học thực hành .
- Cơ sở lý luận dạy học thực hành môn khí cụ điện .
- Mục tiêu của việc dạy học thực hành kỹ thuật .
- Nhiệm vụ cơ bản của dạy học khí cụ điện .
- Phương pháp dạy học thực hành khí cụ điện CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG DẠY HỌC THỰC HÀNH MÔN KHÍ CỤ ĐIỆN TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ CƠ GIỚI NINH BÌNH .
- Thực trạng dạy học thực hành môn khí cụ điện tại trường Cao đẳng nghề cơ giới Ninh Bình .
- Đặc điểm nội dung môn học CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC THỰC HÀNH MÔN KHÍ CỤ ĐIỆN TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ CƠ GIỚI NINH BÌNH .
- Các giải pháp nâng cao chất lượng dạy học môn khí cụ điện .
- Triển khai dạy học theo mô-đun .
- Phát triển chương trình dạy học theo nguyên lý tích hợp .
- Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học .
- Tăng cường công tác quản lý hoạt động dạy học thực hành của giáo viên .
- Giải pháp về quản lí cơ sở vật chất, trang thiết bị cho dạy học thực hành .
- Xuất phát từ định hướng cơ bản về mục tiêu giáo dục đào tạo.
- Giáo dục và đào tạo cung cấp nguồn nhân lực và nhân tài cho sự phát triển khoa học và công nghệ, cho sự hình thành và phát triển của xã hội thông tin và tạo nguồn trí lực cho nền kinh tế tri thức và sự phát triển khoa học - công nghệ cũng tạo ra phương tiện mới giúp cho quá trình giáo dục hiệu quả hơn.
- Ở nước ta việc phát triển nguồn nhân lực cao đáp ứng sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước là một chiến lược quốc gia trong toàn bộ chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo.
- Đầu tư cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo tăng lên đáng kể.
- Năm 2005, chi cho giáo dục và đào tạo chiếm khoảng 18% tổng chi ngân sách nhà nước ngoài ra chúng ta đã huy động được nhiều nguồn vốn khác để phát triển giáo dục như thông qua việc phát hành công trái giáo dục, đóng góp của dân cư, của doanh nghiệp, vốn từ bên ngoài.
- Tuy nhiên chất lượng giáo dục ở nước ta vẫn còn nhiều vấn đề tồn tại.
- Đại hội IX của Đảng cộng sản Việt Nam đã chỉ rõ: “Chất lượng giáo dục nói chung còn thấp một mặt chưa tiếp cận được với trình độ tiên tiến trong khu vực và trên thế 6 giới.
- Đến đại hội Đảng Cộng Sản Việt Nam khoá X cũng nhận định: “Chất lượng giáo dục còn nhiều yếu kém.
- Các nghiên cứu gần đây về chất lượng giáo dục và nguồn nhân lực ở các nước cho thấy Việt Nam chỉ đạt 3,79 /10 (so với Trung Quốc là 5,73/10 và Thái Lan là 4,04/10).
- Nhân lực được đào tạo trong hệ thống giáo dục nghề nghiệp dù đã có những chuyển đổi để thích nghi với nền kinh tế thị trường song vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của thị trường lao động, chưa gắn với việc làm.
- Bối cảnh quốc tế và trong nước vừa tạo thời cơ lớn vừa đặt ra những thách thức không nhỏ cho giáo dục nghề nghiệp ở Việt Nam .
- Quá trình tăng cường hợp tác khu vực ASEAN và các nước trên thế giới đã và đang đặt ra những yêu cầu mới không chỉ về kinh tế mà cả về giáo dục đặc biệt là về đào tạo 7 nguồn nhân lực theo các chuẩn mực đào tạo khu vực và quốc tế.
- Với những cơ hội và thách thức đó đại hội Đảng X đã đề ra định hướng cho giáo dục và đào tạo nói chung và dạy nghề nói riêng: “Đổi mới tư duy giáo dục một cách nhất quán, từ mục tiêu, chương trình, nội dung, phương pháp đến cơ cấu và hệ thống tổ chức, cơ chế quản lý để tạo được chuyển biến cơ bản và toàn diện của nền giáo dục nước nhà, tiếp cận với trình độ giáo dục của khu vực và thế giới.
- Xây dựng nền giáo dục của dân, do dân và vì dân.
- Phát triển rộng khắp và nâng cao chất lượng các trung tâm giáo dục cộng đồng.
- Tích cực triển khai hình thức giáo dục từ xa.” “Đẩy mạnh xã hội hoá giáo dục và đào tạo.
- Đi đôi với việc đổi mới cơ chế quản lý, nâng cao chất lượng các trường công lập, cần bổ sung chính sách ưu đãi để phát triển các trường ngoài công lập và các trung tâm giáo dục cộng đồng.
- Điều này đòi hỏi người giáo viên phải có những cải tiến trong phương pháp dạy học để giúp học sinh có thể ứng dụng tối đa các kiến thức đã học vào thực tiễn sản xuất.
- Từ những lý do trên, được sự đồng ý của thầy giáo PGS – TS Nguyễn Trọng Bình tác giả đã lựa chọn đề tài: “Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả dạy học thực hành môn Khí cụ điện tại trường Cao đẳng nghề Cơ giới Ninh Bình” 2.
- MỤC ĐÍCH CỦA ĐỀ TÀI Đánh giá thực trạng, đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học thực hành môn Khí cụ điện tại trường cao đằng nghề Cơ giới Ninh Bình.
- NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 3.1.
- Nghiên cứu cơ sở lí luận dạy học, dạy học thực hành và dạy học thực hành môn Khí cụ điện.
- Nghiên cứu thực trạng dạy học thực hành môn Khí cụ điện tại trường Cao đẳng nghề Cơ giới Ninh Bình.
- Xây dựng một số giải pháp để nâng cao việc dạy học thực hành môn Khí cụ điện tại trường Cao đẳng nghề Cơ giới Ninh Bình.
- ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU Các phương pháp dạy học và các biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng dạy học thực hành môn Khí cụ điện tại trường Cao đẳng nghề Cơ giới Ninh Bình.
- PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 5.1.
- Là phương pháp thu thập thông tin về quá trình giáo dục, trên cơ sở tri giác trực tiếp các hoạt động sư phạm một cách có hệ thống, cho người nghiên cứu những tài liệu sống về thực tiễn giáo dục để có thể khái quát, rút ra những quy luật nhằm chỉ đạo tổ chức quá trình giáo dục.
- Phương pháp điều tra giáo dục.
- Điều tra giáo dục nhằm thu thập rộng rãi các số liệu, hiện tượng để từ đó phát hiện các vấn đề cần giải quyết, xác định tính phổ biến, nguyên nhân… chuẩn bị cho các bước tiếp theo.
- Là phương pháp thu thập thông tin khoa học, nhận định, đánh giá một sản phẩm khoa học bằng cách sử dụng trí tuệ một đội ngũ chuyên gia giáo dục có trình độ cao, ý kiến của từng người sẽ bổ sung lẫn nhau, kiểm tra lẫn nhau cho người nghiên cứu một ý kiến đa số, khách quan về một số vấn đề giáo dục.
- PHẠM VI NGHIÊN CỨU Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng và một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học thực hành môn Khí cụ điện tại trường Cao đẳng nghề Cơ giới Ninh Bình.
- GIẢ THIẾT KHOA HỌC Dựa trên cơ sở lý luận dạy học, yêu cầu nâng cao chất lượng dạy học thực hành và kết quả của việc đánh giá thực trạng dạy thực hành môn Khí cụ điện tại trường cao đẳng nghề Cơ giới Ninh Bình, tác giả đề xuất các giải pháp cần thực hiện để nâng cao chất lượng dạy học thực hành môn Khí cụ điện.
- Phần mở đầu - Chương 1: Nghiên cứu cơ sở lý luận dạy học.
- Chương 2: Nghiên cứu thực trạng dạy học thực hành môn khí cụ điện tại trường Cao đẳng nghề Cơ giới Ninh Bình.
- Chương 3: Xây dựng một số giải pháp để nâng cao việc dạy học thực hành môn khí cụ điện tại trường Cao đẳng nghề Cơ giới Ninh Bình.
- 11 CHƯƠNG 1: NGHIÊN CỨU CƠ SỞ LÝ LUẬN DẠY HỌC 1.1.
- Cơ sở lý luận dạy học 1.1.1.
- Lý luận dạy học là một khoa học giáo dục 1.1.1.1.
- Khái niệm lí luận dạy học Lí luận dạy học là một bộ phận cấu thành khoa học giáo dục, nó bao gồm một hệ thống những tri thức phản ánh tính quy luật của hoạt động dạy học như quá trình dạy học, mục đích dạy học, nội dung dạy học, nguyên tắc dạy học, phương pháp và phương tiện dạy học, các hình thức tổ chức dạy học, vai trò giáo dục của quá trình dạy học và những điều kiện thuận lợi cho hoạt động học tập, sáng tạo của người học.
- Lí luận dạy học được hình thành và phát triển từ thực tiễn dạy học của các bác học, nó kế thừa những quan điểm dạy học tiến bộ của các nền giáo dục trước đây, tổng kết thực tiễn để xây dựng các luận điểm khoa học cho quá trình dạy học hiện nay và dự báo những xu thế phát triển của dạy học trong tương lai.
- Nghiên cứu lí luận dạy học giúp chúng ta tìm ra những cơ sở khoa học của dạy học để từ đó áp dụng vào thực tiễn dạy học, tạo ra những biện pháp có tính khả thi cho những hoạt động cụ thể của quá trình dạy học, góp phần nâng cao chất lượng của việc dạy học, phát triển nhân cách toàn diện của học sinh.
- Nghiên cứu lí luận dạy học là tiếp cận với một phương tiện trọng yếu nhất, có chức năng trau dồi học vấn, phát triển năng lực nhận thức nhờ sự tác động qua lại giữa thầy và trò, giữa truyền thụ và lĩnh hội hệ thống tri thức khoa học, kĩ năng, kĩ xảo nhận thức và thực hành.
- Như vậy có thể nói, lí luận dạy học là khoa học về trí dục và dạy học, lấy trí dục và quá trình dạy học làm đối tượng nghiên cứu.
- Trong lí luận dạy học, có hai ngành chủ yếu là Lí luận dạy học đại cương và Lí luận dạy học bộ môn.
- Nhiệm vụ chủ yếu của Lí luận dạy học đại cương là nghiên cứu quá trình dạy học xét trong toàn bộ, xác định những quy luật chung nhất của quá trình này trên tất cả các môn học, bậc học và chỉ ra những điều kiện cần thiết để ứng dụng chúng trong thực tiễn dạy học.
- Chính vì thế, những quy luật chung nhất của sự dạy học do lí luận dạy học đại cương đưa ra chưa thể phản ánh hết mọi khía cạnh đặc thù, cụ thể của việc dạy và học các bộ môn, với các cấp học tương ứng, 12 bởi vậy cần có những ngành khác nhau của lí luận dạy học, gọi là Lí luận dạy học bộ môn, nghiên cứu những biểu hiện cụ thể, những quy luật chung của quá trình dạy học vào bộ môn, cụ thể vào bậc học của mình.
- Chẳng hạn: Lí luận dạy học ở trường phổ thông, Lí luận dạy học đại học, Lí luận dạy học sản xuất, Lí luận dạy học quân sự, Lí luận dạy học toán, Lí luận dạy học văn v.v.
- Nhờ có sự tác động giữa Lí luận dạy học đại cương và Lí luận dạy học chuyên ngành (bộ môn), những quy luật chung của dạy học dần được khái quát hơn nhờ sự tích tụ những sự kiện, hiện tượng xuất hiện trong quá trình dạy học môn học, cấp học và ngược lại, sự sáng tạo, tìm kiếm ra những cái mới trong hoạt động thực tiễn luôn có sự định hướng của những quy luật chung nhất.
- Sự hình thành và phát triển lí luận dạy học Lịch sử của dạy học bắt đầu với lịch sử của nhân loại.
- Thực tiễn đó đã đặt ra yêu cầu ngày càng cao đối với nền giáo dục.
- Lí luận dạy học với tư cách một môn khoa học bắt nguồn từ thế kỷ 17.
- Thuật ngữ lí luận dạy học (didactic) xuất phát từ tiếng Hy Lạp "didache" có nghĩa là dạy học, dạy dỗ, giảng giải, hướng dẫn.
- Wolfgang Ratke (Nhà sư phạm Đức và Johann Amos Comenius (tên tiếng Séc là Komensky là những nhà sáng lập lí luận dạy học.
- Comenius đã đưa ra yêu cầu về giáo dục.
- Đối tượng – nhiệm vụ của lí luận dạy học Đối tượng của lí luận dạy học là các quy luật quá trình dạy học.
- Lí luận dạy học khảo sát các mối quan hệ giữa các điều kiện, quá trình thực hiện và các kết quả học tập trong quá trình dạy học.
- Quá trình dạy học với tư cách là một hệ thống bao gồm những yếu tố cơ bản sau.
- Mục đích dạy học: nhu cầu xã hội được cụ thể hóa trong những bài học, môn học, cấp học khác nhau.
- 14 • Giáo viên, học sinh và những người làm công tác quản lí và phục vụ quá trình dạy học.
- Nội dung dạy học: hệ thống các sự kiện, hiện tượng, khái niệm, quy tắc, định lí, những kĩ năng, kĩ xảo thực hành, vận dụng, sáng tạo.
- Kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học.
- Những tác động ngẫu nhiên ảnh hường tới quá trình dạy học.
- Các yếu tố trên có mối quan hệ theo sơ đồ cấu trúc hình 1.1 Hình 1.1 Mối quan hệ giữa các đối tượng của lí luận dạy học Theo sơ đồ trên, nhu cầu xã hội là cái có trước tiên, là cơ sở xuất phát cho việc xác định mục đích dạy học, cơ chế quản lí giáo dục và dạy học.
- Những yếu tố ngẫu nhiên tồn tại trong xã hội tác động vào tất cả các yếu tố nằm trong hệ thống dạy học.
- Điều đó có nghĩa là nhu cầu xã hội tác động lên quá trình dạy học thông qua Nhu cầu xã hội Mục đích giáo dục Mối liên hệ thuận Nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức, cơ sở vật chất Liên hệ ngược trong Liên hệ ngược ngoài Thầy Trò Kiểm tra Đánh giá Kết quả dạy học 15 các yếu tố trung gian đã được chọn lọc phù hợp với từng điều kiện lịch sử, từng cấp học, từng giai đoạn dạy học và trong các yếu tố đó yếu tố mục đích dạy học là quan trọng nhất.
- Nói cách khác, mục đích dạy học là sự phản ánh nhu cầu xã hội đối với quá trình dạy học.
- Giáo viên căn cứ vào mục đích dạy học, tổ chức nội dung dạy học, sử dụng các phương pháp dạy học, tận dụng những cơ sở vật chất, phương tiện kĩ thuật dạy học để truyền đạt nội dung đến học sinh.
- Học sinh tự tổ chức việc tiếp nhận nội dung đó thông qua phương pháp học nhằm đạt tới kết quả dạy học.
- Kết quả học tập mà học sinh đạt được sẽ được kiểm tra, đánh giá, so sánh với mục đích dạy học.
- Nhờ việc kiểm tra, giáo viên có được những thông tin về sự học của học sinh để trên cơ sở đó điều chỉnh cách thức truyền đạt, hoàn chỉnh nội dung, hoàn thiện hình thức tổ chức dạy học.
- Đây là mối liên hệ ngược bên trong của quá trình dạy học.
- Vận dụng quan điểm điều khiển học để xem xét các mối quan hệ trong cấu trúc của hệ dạy học, chúng ta thấy hệ dạy học bao gồm quá trình điều chỉnh hoạt động dạy và quá trình điều chỉnh hoạt động học.
- Học sinh trong quá trình dạy học vừa là khách thể, vừa là chủ thể của quá trình này và liên hệ nghịch được coi là nền tảng của sự điều chỉnh.
- Trên cơ sở nghiên cứu những quy luật đó, lí luận dạy học phải góp phần tích cực vào việc giải quyết các nhiệm vụ sau đây.
- Xác định bản chất, đặc điểm của quá trình dạy học, đưa việc dạy học lên trình độ cao của sự phát triển trí tuệ sáng tạo.
- Xác định các nhiệm vụ dạy học và mối quan hệ biện chứng giữa chúng.
- Xác định các luận điểm cơ bản làm cơ sở cho việc xây dựng nội dung dạy học.

Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn
hoặc xem Tóm tắt