36 Hoàng Hậu Hoàng Phi Thăng Long

- 36 hoàng hậu, hoàng phi THĂNG LONG - HÀ NỘI ■ NGUYỄN BÍCH NGỌC (BIỀNSOẠN) NHÀ XUẤT BẢN THANH NIÊN 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi LỜI GIỚI THIỆU Năm 2006, Nhà xuất bản Thanh Niên đã cho xuất bản cuốn Công chúa Việt Nam của Nguyễn Bích Ngọc.
- Nay, tác giả lại cho ra mắt bạn đọc cuốn 36 hoàng hậu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nội, và các bạn ở Nhà xuất bản cũng đề nghị tôi tiếp tục viết lời giói thiệu.
- Cũng như những nàng công chúa trước đây, các bà hoàng hậu, hoàng phi ở nước ta, đặc biệt là các hoàng hậu, hoàng phi đã ngự ở Thăng Long - Hà Nội vẫn là những khuôn mặt khả ái, đáng được quan tâm khi ta đi sâu vào lịch sử dân tộc.
- 36 hoảng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hả Nôi.
- 8 hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi Tập sách này của Nguyễn Bích Ngọc đã ghi chép chuyện các bà hậu, bà phi ở Thăng Long - Hà Nội của các ông vua, ông chúa ở nước ta, không kể tưốc vị tôn phong sau hay trước, không kể đó là người thuộc Đông cung, Tây cung, được ân sủng nhiều hay ít, miễn đó là người phụ nữ đã được sông vối các vua chúa.
- Trong phạm vi đề tài mà chúng ta đang tiếp cận, có thể thấy nổi lên những vấn đề đáng chú ý như sau:9 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi 1.
- May mắn, trong lịch sử nước ta,10 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi cũng có một sô" bà có được tư cách ấy, ở mức độ cao hay thấp.
- Bà không làm cách mạng được, nhưng không chống đối cách mạng, bà11 36 hoàng hâu, hoảng phi Thăng Long - Hà Nôi giữ được tính cách hiền thục của người phụ nữ Việt Nam (mặc dù bà lốn lên ở tròi Tây).2.
- Có một bà cung phi đời Trần Duệ Tông, tên là Nguyễn Thị Bích Châu, chính sử không chép, nhưng có tài liệu cho biết12 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi nàng cung phi này đã theo vua đi đánh Chiêm Thành, rồi hi sinh ở Kỳ Anh, dân chúng đã lập đền thò, tôn bà là Loan Nương Thánh mẫu, Nguyễn Bích Ngọc đã kể chuyện bà trong cuốn sách này, và còn có riêng một cuôn sách khác viết về bà (cũng đã xuất bản).
- 13 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi Đồi sau, Hoàng Thúc Hội đã vịnh: Ngựa Gióng đã lên không Rừng Thanh voi chửa lồng Trăng tỏ gương Hồ Bạc.
- Nhân dân khâm phục, tưởng nhớ, biết ơn và tự hào về Hai Bà: Trưng Trắc - Trưng nữ vương và Trưng Nhị - Bình khôi công chúa!24 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi Ỷ LAN NGUYÊN PHI à Ỷ Lan là vợ vua Lý Thánh Tông, mẹ Lý Nhân Tông, quê ở Siêu Loại, nay thuộc Gia Lâm.
- Nhà vua thường đi chơi xa vào dịp Xuâr., Thu, vua thích đi thăm thú những nơi danh25 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nội lam, thắng cảnh.
- Sau lại phong tặng nàng là Thần phi, rồi Hoàng Thái phi.26 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi cậy thê làm nhiều điều càn rỡ ô uế.
- Rồi sai cấm quân bắt Anh Vũ, trói giam ở hành lang Tả Hưng Thánh, giao cho Đình úy tra xét.Một thị nữ thân tín vội mật tâu tình hình của Anh Vũ cho Thái hậu biết.
- Nói xong, tự biết không khỏi chết, bèn nhảy xuống giếng tự tử.Bấy giờ Vũ được đưa lên nhà vua tra xét, nhà vua trẻ con đang lưỡng lự thì Lê Thái hậu bước vào.
- Cực chẳng đã, nhà vua phải kể hết cho Thái hậu nghe: Các32 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi quan hạch Anh Vũ làm chuyện bậy bạ, đề nghị nhà vua phán xét.
- Vua lúng túng mãi mới lựa lòi nói thêm những tin đồn về quan hệ giữa Lê Thái hậu với Đỗ Anh Vũ.Thái hậu đỏ mặt, tức giận:- Lẽ nào con ta lại nghe những lòi tô" cáo xằng bậy như vậy.
- Nhưng xét công trạng của ông bấy lâu nay, xin nhà vua hãy nể mặt ta mà lượng thứ, gia ân cho ông ấy.Thê là nhà vua xét án: Anh Vũ không bị chém mà chỉ đày đi làm cảo điền nhi (làm ruộng cho nhà vua ỏ xã Nhật Tảo, huyện Từ Liêm ngày nay).Vắng Anh Vũ trong cung, Lê Thái hậu cảm thấy trong lòng trông rỗng, cô đơn, Anh Vũ là người đắc lực giúp bà, trong cung cấm đầy những lễ nghi phiền toái, ông là ngưòi bạn tâm tình của bà.
- Thái hậu lo buồn, ngày đêm suy nghĩ, tính cách cứu Anh Vũ, phải phục hồi chức cho ông.Nghe tin Thái hậu mệt nặng, vua đến vấn an.
- Lê Thái hậu cầm tay con nói: “Có lẽ ta làm nhiều điều33 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi không phải nên trời phạt.
- Con hãy vì mẹ làm điều phúc thiện ấy”.Nhà vua vâng mệnh, đi ra.
- Các quan Vũ Đái, Lương Thượng cả, Đỗ Ất, và cả phò mã Dương Tự Minh đều bị giết hại, đúng như lời Nguyễn Dương tiên đoán.34 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi HOÀNG HẢU ĐÀM THI C^>^háng mười năm Trị Bình Long ứng thứ sáu, vua Lý Cao Tông trong giây phút lâm chung, hoàng hậu Đàm Thị và quan đầu triều Vũ Kính Tu đang quỳ bên Long sàng, nét mặt đầy đau đớn, nghe lời ký thác của nhà vua: “Hiền khanh đừng buồn, hãy chăm sóc con ta.
- Hãy hứa với trẫm sẽ phò tá hoàng hậu và thái tử Sảm...”.Nhà vua cố mỉm cười rồi lịm dần.
- Vua đăng quang xong, liền phong cho mẹ là hoàng hậu Đàm Thị làm Hoàng Thái hậu.Lý Huệ Tông lên ngôi lúc này, đất nước đang ở tình trạng suy đồi, vì sinh thòi vua cha đã rất bê tha, lại vừa xảy ra loạn do bọn Bỉnh Di, Quách Bốic gây nên.
- Huệ Tông lên ngôi, việc đầu tiên ông lo lắng là lo cho môi tình đầu của ông, chứ không chú ý35 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi anh Trần Thị xâm phạm cửa Khuyết, Huệ Tông giận lắm, có ý ngò Trần Tự Khánh âm mưu phản loạn.
- Rồi Thái hậu hạ lệnh: “Thị nữ đâu, đem nó nhốt vào buồng cấm cho ta”.Nghe tin Ngự nữ bị hành hạ khổ sở, Chương thành hầu Trần Tự Khánh càng quyết tâm đón xa giá bằng được.Huệ Tông càng ngờ Trần Tự Khánh có bụng khác nên cùng Thái hậu và Ngự nữ chạy về huyện Bình Hợp.
- Tuy vậy, khi thấy Trần Thị đau đớn, mệt mỏi, lại luôn bị Thái hậu dày vò, mắng nhiếc, Huệ Tông lại cảm thấy xót xa, vua vẫn rất yêu nàng, bất chấp mọi lòi thị phi.
- Mùa xuân năm 1216, ngài lại sắc phong Ngự nữ làm Thuận Trinh phu nhân.Thấy nhà vua vẫn say mê Trần Thị, Thái hậu giận lắm, thường chỉ mặt nàng là đồ phản trắc, làm tay trong, là bè đảng của giặc.
- Thái hậu nằng nặc đòi39 36 hoàng hầu, hoảng phi Thăng Long - Hả Nôi Huệ Tông phải đuổi Thuận Trinh đi.
- Nhà vua thường lặng thinh mỗi khi mẹ cáu giận.
- Đàm Thái hậu nghĩ vua đã ăn phải bùa bả của con yêu nữ ấy, có ngày cơ nghiệp của tiên đế sẽ đổ vỡ thôi.
- Nửa đêm, bà lệnh cho Thuận Trinh phải vào chầu, mặt Thái hậu đanh lại, đưa cho nàng chén thuốc độc, bắt phải uống ngay trước mặt mình.
- Trần Thị rũ rượi, nức nở: “Xin Thái hậu mở lượng khoan dung cho con được sống”.
- Thái hậu rít lên: “Con rắn độc kia, ngươi gây bao tai hại như vậy mà còn nỏ mồm ư.
- đang mang trong mình giọt máu của bệ hạ”.Thái hậu càng căm tức: “Ai cần gì cái dòng bội phản ấy.
- Bay đâu, đổ bát thuốic vào mồm con yêu nữ này cho ta!”.Chợt Thái hậu nghe thấy: “Xin Thái hậu bớt giận.
- Thôi, lui hết ra! Đủ rồi! Thái hậu đùng đùng bỏ đi.Từ đó, Thái hậu càng bực bội thêm, bà mật sai người hầu trộn thuốc độc vào thức ăn cho Trần Thị.
- Từ đó Huệ Tông40 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nội luôn ỏ bên cạnh nàng, mọi âm mưu hãm hại đều không thực hiện được.Thê rồi, Huệ Tông cùng Thuận Trinh bí mật bỏ trôn.
- Vua càng thêm yêu quí nàng rồi sắc phong cho nàng làm hoàng hậu.41 36 hoảng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hả Nôi LÊ THI HOÀNG HÂU tánh thành Thăng Long sao im ắng lạ thưòng.
- Nhà vua có bụng64 36 hoảng hâu, hoảng phi Thăng Long - Hả Nối ngò Quý Ly có dã tâm muốn tiếm quyền, Phê đế liền bảo Thái úy Ngạc:- Thượng hoàng tin yêu ngoại thích là Quý Ly, cho hắn mặc sức làm gì thì làm, nếu không lo trưóc đi thì sau rất khó chế ngự.Con Vương Nhữ Chu là Nhữ Mai, hậu vua học, nhân tiết lộ mưu đó.
- Nhân một buổi lên chùa, lúc trở về, Quý Ly theo hầu Nghệ Tông, thấy Thượng hoàng có ý trách Phê đế thì mừng thầm, khẽ tâu:- Tâu Thượng hoàng, thần chỉ nghe nói xưa nay, chưa ai bán con để nuôi cháu, mà chỉ thấy bán cháu để nuôi con.65 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nội Nghệ Tông nghe xong gật đầu.
- Chỉ hai năm, sau khi Lê Thị mất, Phê đê đã mất một cách thảm thương.66 36 hoàng hậu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi THÁI Tổ PHẠM HOÀNG HẬU 1^/uộc khởi nghĩa Lam Sdn, cho đến năm 1425 đã tập hợp được nhiều anh hùng hào kiệt bôn phương, và dành được nhiều thắng lợi.
- Vị thần nói với vua:- Tướng quân hãy cho ta một ngươi thiếp, ta sẽ giúp tướng quân diệt được giặc, làm nên nghiệp đế.67 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi Nói xong, vị thần biến mất.
- 68 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi Sau đó, Ngọc Trần trang điểm lộng lẫy rồi vào ra mắt nhà vua.
- Thái Tổ chợt69 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi phủ Tiên Hưng (Thái Bình) thì bà đã trỏ dạ một cách khó khăn.
- Tuy vậy, cứ lúc rảnh việc bà lại dạy con học, Tư Thành chàm chỉ, thông minh, tài trí hơn người.Rồi vua Thái Tông đột ngột băng hà, Bang Cơ lên nối ngôi vua lúc còn quá nhỏ, Nguyễn Hoàng hậu77 36 hoảng hầu, hoảng phi Thăng Long - Hả Nôi nhiếp chính, rồi thảm án Lệ Chi Viên, tru di tam tộc quan hành khiển Nguyễn Trãi và Nguyễn Thị Lộ một cách tàn khốc mà ai cũng biết nguyên nhân sâu xa của nỗi oan khuất này.
- Tiệp dư Ngọc Giao được phong làm Hoàng Thái hậu.Thái hậu Ngô Thị Ngọc Giao mất ở điện Thừa Hoa, được truy tôn là Quang Thục Hoàng Thái hậu.78 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi HOÀNG HẬU NGUYỄN THỊ HĂNG oC/ê Thánh Tông có những giai thoại văn học hấp dẫn.
- Trước hết là chuyện tình yèu của nhà vua với bà Trường Lạc hoàng hậu.
- Nghe lòi gợi ý, cô đủng đỉnh đối lại.79 36 hoảng hầu, hoảng phi Thăng Long - Hả Nôi - Ngươi hãy tâu bày cho rõ.
- Nàng đã bị82 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi thất sủng thì con nàng còn hy vọng gì được vua cha tin tưởng nữa.Chỉ còn một hy vọng nhỏ là cho đến lúc này, nhà vua vẫn chưa xuống chiếu truất quyền kế vị của Thái tử con nàng.
- Bởi thế, cứ thiên lệnh cũ, Hoàng Nam,83 36 hoảng hầu, hoảng phi Thăng Long - Hà Nôi con quí phi Nguyễn Thị Hằng được lên ngôi, lấy hiệu là Hiến Tông.
- Sau khi đăng quang, vua Hiến Tông tôn phong mẹ là hoàng hậu, tức Hoàng Thái hậu Nguyễn Thị Hằng.Sau khi vua Thánh Tông mất, Hoàng Thái hậu Nguyễn Thị trở nên khó tính, xét nét.
- Hoàng Thái hậu không đồng ý, bà bảo:- Dòng tộc ta hết người hay sao lại lập con của một tỳ thiếp, dòng dõi hạ tiện lên ngôi thiên tử.
- Bèn lừa cho Thái hậu ra khỏi cung, ra lệnh đóng hết các cửa thành, rồi lập Uy Mục đê lên ngôi vua.
- Thái hậu trở về có ý không bằng lòng, nhưng việc đã rồi, không làm gì được nữa.
- 84 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi ưy quyền của Thái hậu từ đó mất dần theo ngày tháng.
- Năm Đoan Khánh thứ nhất (1505), viên quan hầu cận của Uy Mục đê đã ngầm giết Thái hậu.
- Sau đó có chiếu của vua truyền xuống là Thái hậu đột ngột băng hà ở ngay chính tẩm điện Trường Lạc.
- Bà thọ 65 tuổi.85 36 hoảng hầu, hoảng phi Thăng Long - Hả Nôi PHÙNG HOÀNG HẬU m Fhu Huy Tích Quang Hoàng Thái hậu họ Phùng, trước tên là Thục Giang, nhà vua cho đổi là Diệm Quý, là người xã Mỹ Xá, huyện Ngự Thiên, ông nội tên là Phùng Nhậm, cha là Phùng Văn Đạt, làm chức Gián Nghị đại phu, thuộc Tả ty môn hạ sảnh, Tri Tây đạo quân dân ba tỉnh.
- Tháng 12, ngày Bính Tuất bà mất, thọ 46 tuổi.86 36 hoảng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi Về sau, con của Kiến Vương là Tương Dực lên ngôi, vào năm Hồng Thuận thứ nhất (1509), bà được truy tôn là Nhu Huy Tích Quang hoàng hậu, được đưa vào thờ ở Thái miếu.
- Năm thứ 3, lại dâng thêm tôn hiệu là Nhu Huy Tích Quang Thần Thánh Khâm Thận ôn mục hòa Lương tín đôn thục Trinh hiến chương phúc Hoàng Thái hậu.87 36 hoàng hâu, hoảng phi Thăng Long - Hà Nội tặc Đăng Dung chắc sẽ sách lập con lên ngôi thiên tử.
- Con phải khéo léo từ chổỉ, sau ta sẽ định liệu.Hai mẹ con Thái hậu còn đang bàn tính thì quân hầu đã vào báo: “Mạc Đăng Dung đến, xin tiếp kiến”.
- Thái hậu tái mặt, bà không ngò sự việc xoay chuyển quá nhanh, vượt mọi dự kiến của bà.Mạc Đăng Dung mặc võ phục, đeo kiếm, cùng một sô' đại thần, cấm quan bưốc vào, cúi lạy và nói:- Muôn tâu Thái hậu, vua Chiêu Tông không may bị bệnh, đột ngột qua đời.
- Thái hậu nghĩ phải rồi, ông xanh kia cũng đang than khóc cho cảnh ngộ, cho số mệnh của gia đình ta chăng?! Giá mà ta có thể chết ngay lúc này, một cách thanh thản, để khỏi chứng kiến cảnh đau lòng sắp tới!Đúng như nhận định của Minh Tông hoàng hậu, năm 1527, năm năm sau, Mạc Đăng Dung tiếm ngôi, 96 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi ép Cung Hoàng phải thoái vị.
- vẫn chưa đủ, Dung còn giam cả Thái hậu và Cung Hoàng vào cung Tây nội.
- Thái hậu bảo: “Nhà vua đừng mơ hão.
- Bất ngờ Đăng Dung sai quân hầu mang tới cho hai người hai tấm lụa vàng.Thái hậu ngửa mặt lên trời than:- “Mạc Đăng Dung là bề tôi bất trung, đã được đội ơn tiên đế, lại quên lời thê với núi sông, thoáng nghịch, giết hai mẹ con ta.
- cầu cho con cháu của mi sau này cũng bị như thế!”.Nói xong, Thái hậu cùng với vua tự thắt cổ chết.
- Lời nguyên của Thái hậu Minh Tông đã thành sự thực.
- Con cháu phải đổi họ, đổi tên, sông mai danh ẩn tích, lưu lạc ở khắp mọi nơi.97 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi HOÀNG HÂU TRINH THI năm 1600, sau khi vua Lê Thê Tông (Duy Đàm) chết, triều đình cân nhắc, đã chọn người con thứ hai, tức cậu bé Lê Duy Tân, lúc đó 12 tuổi lên nối ngôi vua.
- 98 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nội nhường nhịn mẹ và con nhỏ, rồi lại phải chăm sóc Lê Chiêu Thống từng li từng tí, bởi nhà vua cũng như Thái hậu chưa từng chịu gian khô vất vả bao giờ.
- Bà muôn năn nỉ nhà vua ở lại, đừng theo giặc mà không được.
- Bà quằn quại đau xót nhớ thương và lo lắng cho con nhỏ, cho nhà vua, và cả Thái hậu nữa.Sau một thời gian dài, được họ hàng và nhà chùa giúp đỡ, bà dần dần khoẻ lại.
- Bà xin với nhà chùa cho mình được thê phát, qui y cửa phật, đê hàng ngày được tụng kinh, sám hối, cầu nguyện cho mẹ con nhà109 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi vua và cả đứa con trai bé bỏng của mình được bình yên vô sự.Năm 1804, nghe tin một viên quan tàn vong đã lặn lội mang hài cốt nhà vua về nước (lúc đó bà đã 39 tuổi), bà liền tìm lên ải Nam Quan để đón nhận.
- Bà đau đớn biết cả con bà và Thái hậu cũng đã chết ở bên Tàu.
- 110 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi BẮC CUNG HOÀNG HẬU LÊ NGỌC HÂN oOê Ngoe Hân là con gái thứ 21 của vua Lê Hiển Tông và bà Nguyễn Thị Huyền (người làng Phù Ninh, huyện Đông Ngàn).Khi quân Tây Sơn kéo ra Bắc, lật đổ họ Trịnh, Nguyễn Huệ đã nêu cao danh nghĩa “Phù Lê diệt Trịnh” nên được dân chúng Bắc Hà hưởng ứng tin theo, vì vậy thắng lợi đến rất nhanh chóng.Được tin Nguyễn Huệ sắp vào kinh thành và sẽ vào tiếp kiến nhà vua, Lê Hiển Tông giật mình, khẽ nói: “Không ngờ họ lại đi nhanh như thế”, rồi truyền bảo viên quan cận thần:- Khanh cho triệu các quan ở viện Cơ mật vào triều cho ta bàn bạc.
- 111 36 hoảng hâu, hoảng phi Thăng Long - Hả Nôi Ý định của nhà vua đã được viện Cơ mật nhất trí.
- Người này xuất thân bình dân, ở một ấp nhỏ thuộc Bình Định, ta phải xử sự ra sao đây cho phù hợp, nàng lo lắng băn khoăn, cuối cùng lắc đầu: “Thôi, ta sẽ tùy cơ định liệu vậy!”.Thê rồi buổi gặp gỡ đầu tiên đã gây cho Ngọc Hân cảm giác an lành, Nguyễn Huệ giản dị, không kiểu 112 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi cách, ngắm nàng một chút rồi ân cần đưa nàng vào cung dặn dò nội quan phải chăm sóc nàng chu đáo.
- Ngọc Hân đau đớn xót thươig người chồng lý tưởng, một minh quân, một vị tướnỊ thiên tài, chân thành và đức độ, nàng gục xuôrg, ngất đi.Hai năm sau khi nhà vua mất, bà hoàng hậu Bắc Curu: cũng ra đi vào ngày trong nỗi đau113 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi đớn vì lệnh giết mẹ con bà của Nguyễn Ánh.
- AI TƯ VÃN (Nguyên văn chữ Nôm) Gió hiu hắt phòng tiêu lạnh lẽo,Trước thềm lan, hoa héo don don!Cầu Tiên khói tỏa đỉnh non,Xe rồng thăm thẳm, bóng loan rầu rầu!Nỗi lai lịch dễ hầu than thỏ Trách nhân duyên mờ lỡ có sao?Sầu sầu thảm thảm xiết bao Sầu dầy giạt bể, thảm cao ngất trời Từ cờ thắm trỏ vời cõi Bắc Ngãi tôn phù vằng vặc bóng dương Rút dây vâng mệnh phụ hoàng Thuyên lan chèo quê'thuận đường vu qui Trăm ngàn dặm quản chi non nước 114 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi Chữ "nghi gia ” mừng được phải duyên Say yêu muôn đội ơn trên Rỡ ràng vẻ thúy nổi chen tiếng cầm Lượng che chở vụng lầm nào kể.
- Miếu thần dã đảo, thuốc tiên lại cấu Khắp mọi chốn đâu đâu tìm rước Phương pháp nào đổi được cùng chăng? 115 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi Ngán thay máy tạo bất bằng Bóng may thoát đã ngất chừng xe loan Cuộc tụ tán bi hoan kíp bấy Kể sum vầy đã mấy năm nay Lênh đênh chút phận bèo mây Duyên kia đã vậy, thân này nương đâu? Trằn trọc luống đêm í hâu, ngày tối Biết cậy ai dập nỗi bi thương?Trông mong luống những mơ màng.
- Mặt rồng sao cách gián lâu nay?Có ai chốn ấy về đây,Nguồn cơn xin ngỏ cho hay được đành? Nẻo u minh khéo chia đôi ngả Nghĩ đòi phen nồng nã đòi phen Kiếp này chưa trọn chữ “ duyên ”Ước xin kiếp khác vẹn tuyên lửa hương 116 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi Đông rồi thì lại trông Tây Thấy non ngân ngất, thấy cây rườm rà Trông Nam thấy nhạn xa lác dác Trông Bắc thì ngàn bạc màu sương Nọ trỏng trời đất bốn phương Cõi tiên khơi thẳm biết đường nào đi!Cậy ai có phép gì tới đó Dâng vật thường xin ngỏ lời trung:Này gương là của Hán Cung ơn trên xưa đã soi chung đôi ngày! Duyên hảo hợp xót này nên lẻ Bụng ai hoài vội ghẻ vì đâu?Xin đưa gương ấy về chầu Ngỗ soi cho tỏ gót đầu trông ơn Tưởng linh sảng nhơn nhơn còn dấu Nổi sinh cơ có thấu cho không?Cung xanh đang tuổi ấu xung Di mưu sao nỡ quên lòng đoái thương Gót lân chỉ mấy hàng lẫm chẫm Dầu mũ mao, mình tấm áo gai u ơ ra trước hương đài Tưởỉìg quang cảnh ấy chua cay dường nào! Trong sáu viện ố đào ủ liễu Xác ve gầy lỏng lẻo xiêm nghê.
- Long đong xa cách hương quê 119 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nội Mong theo lầm lối, mong về tủi duyên Dưới bệ ngọc hàng uyên vò võ Cất chân tay thương khó xiết chi Hang sâu nghe tiếng thương bi Kẻ sơ còn thế, huống gì người thân Cảnh ly biệt nhiêu phần bát ngát.
- 120 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi CUNG PHI VŨ THỊ NGỌC XUYẾN «_XCyà sinh ngày mồng 8 tháng 3 năm Giáp Thìn (1604) lúc nhỏ họ Phạm, vì mồ côi cả cha lẫn mẹ, đi làm con nuôi cho gia dinh họ Vù.
- 121 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi Những năm tháng cuối đời, bà dốc tâm sức của cải trùng tu đền Sóc (thò Thánh Gióng), một công trình văn hoá qui mô ở Thăng Long.Bà mất ngày mồng 8, tháng 6 năm Bính Dần (1686), thọ 82 tuổi.Nhớ ơn bà, dân làng Xuân Tảo và vùng ven đô bên Hồ Tây đã lập Châu Cung Quê Phủ và dựng tượng thờ bà.Hơn ba trăm năm qua, trải bao phen nắng mưa, binh lửa, trải qua bao thế cuộc thăng trầm, có khi phải phiêu tán “ẩn dật” đó đây, để tránh sự tàn phá của khói lửa chiến tranh.
- Hai bàn tay bà đang ấn quyết bằng ngón trỏ và ngón122 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi Lời trách giận của Huệ phi đến tai Thái Tông.
- 143 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi NGUYỄN KÍNH PHI Lính Phi họ Nguyễn, ngưòi xã Bất Căng, huyện Lôi Dương, cha là Đức Nghị giữ chức Đô đôc Thiêm sự, Đề đốc bốn vệ Thần vũ.
- 144 36 hoàng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hà Nôi Ngày Bính Tuất, tháng 6 nhuận năm thứ 5, bà sinh ra Hoàng nữ thứ 11.
- Người đương thòi khen là hiền đức.145 36 hoảng hâu, hoảng phi Thăng Long - Hả Nôi PHI DƯƠNG THI BÍ rong chôn cung đình, không ai là không biết Phi Dương Thị Bí được vua Lê Thái Tông sủng ái nhất, đã định đặt bà vào ngôi hoàng hậu.
- 146 36 hoảng hẳu, hoảng phi Thăng Long - Hả Nồi Trịnh Sâm ruồng bỏ, trở lại nắm ngôi mẫu hậu, đã bắt Đặng Thị Huệ đánh đập rất tàn tệ rồi giam vào ngục.
- 175 36 hoàng hâu, hoảng phi Thăng Long - Hả Nôi VƯƠNG PHI PHÙNG NGỌC ĐÀI ^^ơng Phi Phùng Ngọc Đài quê ở Thông Khê, làng Bảo Ngũ (Vụ Bản, Nam Hà).
- Chúa Trịnh Trang rất say mê bà, đã đưa bà vào phủ Chúa, cho bà làm cung nhân, dần dần bà được phong đến bậc Vương Phi.Tuy ở ngôi cao, được sông vinh hiển trong phủ Chúa giữa kinh thành Thăng Long tráng lệ, được chúa Trịnh Trang rất yêu quí, nhưng bà vẫn luôn nghĩ đến dân làng, bà thấu hiểu cuộc sống của họ rất nghèo khó, vất vả.
- Bà lại tìm cách cho nhà Chúa chứng kiến cảnh sông cực khổ, đói rách tơi tả của nhân dân một số nơi, bằng cách: Bà báo cho những dân công đang 176 36 hoàng hậuyhoàng phi Thăng Long - Hả Nội phục vụ xây dựng những công trình dinh thự cho Chúa.
- Hàng năm, vào đầu xuân, người dân muôn nơi đổ về Phủ Giầy nơi có phong cảnh tươi đẹp, có công trình đền phủ nguy nga để cầu Mẫu, mong được những điều tốt lành, may mắn, mong được Mẫu tế độ cho mình.177 36 hoảng hâu, hoảng phi Thăng Long - Hả Nôi Vương Phi Phùng Ngọc Đài cũng thường về dự lễ Hội Mẫu.
- 179 36 hoàng hâu, hoảng phi Thăng Long - Hà Nội Việc sẽ xếp chữ gì, tuỳ theo yêu cầu, ý nghĩa của tổ chức lễ Hội từng năm, và đều do trong ban tổ chức bàn và quy định.
- 180 36 hoảng hâu, hoàng phi Thăng Long - Hả Nôi Muc luc.
- Hoàng hậu Đàm Thị .
- Minh Tông Hoàng Thái hậu hoàng hâu, hoảng phi Thăng Long - Hà Nội .
- Hoàng hậu Trịnh thị.
- 104•Hoàng hậu Nguyễn Thị Kim

Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn
hoặc xem Tóm tắt