NGHIÊN CỨU GIỚI Ở VIỆT NAM VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA NÓ TỚI CẢI CÁCH LUẬT PHÁP VÀ XÃ HỘI

- Những cải cách này thực sự ảnh hưởng tới vấn đề bình đẳng giới ở Việt nam, đời sống người phụ nữ và chất lượng cuộc sống gia đình.
- Nghiên cứu Giới và phụ nữ ở Việt Nam từ sau Đổi mới (1986 ) và ảnh hưởng của nó tới cải cách luật pháp và xã hội.
- ViÖt Nam tr­íc §æi míi kh«ng cã nghiªn cøu vÒ Giíi.
- NhiÒu ng­êi.
- Tuy nhiªn, vÊn ®Ò kh«ng ®¬n gi¶n nh­ vËy.
- Sau §æi míi víi sù thµnh lËp của cơ quan nghiªn cứu đầu tiªn về phụ nữ ở Việt Nam là Trung t©m nghiªn cøu phô n÷ (1987) thuéc Uy ban Khoa học x· hội Việt Nam (nay là Viện Gia đình và Giới), vÊn ®Ò phô n÷, giíi ®­îc ®Æt ra nghiªn cøu trªn c¬ së khoa häc.
- §Õn n¨m 1990, T¹p chÝ ®Çu tiªn vÒ Giíi ë ViÖt Nam mang tªn “Khoa häc vµ phô n.
- Đến nay đã có hàng chục c¸c tổ chức nghiªn cứu và giảng dạy trực tiếp về Giới, phụ nữ, chÝnh phủ và phi chÝnh phủ như Trung t©m nghiªn cøu Giíi vµ Ph¸t triÓn thuéc tr­êng §¹i häc KHXH vµ Nh©n v¨n (RCGAD), Trung tâm hç trî ph¸t triÓn v× phô n÷ vµ trÎ em (DWC), Trung t©m nghiªn cøu phô n÷ cña tr­êng §¹i häc Quèc gia Hµ Néi, Bé m«n Giíi t¹i Häc viÖn B¸o chÝ truyªn truyÒn, ViÖn TruyÒn thèng vµ Ph¸t triÓn ( TaDRI.
- Đặc biệt cã ba mạng lưới nghiªn cứu và hành động v× phụ nữ như Mạng hành động v× phụ nữ (NEW), Mạng Giới và ph¸t triển cộng đồng (GENCOMNET), Mạng chống bạo lực gia đ×nh ( DOVIPNET).
- Ngoµi ra mét sè Bé còng thµnh lËp c¸c ch­¬ng tr×nh nghiªn cøu, lËp chÝnh s¸ch cã liªn quan ®Õn Giíi nh­ Ch­¬ng tr×nh nghiªn cøu ViÖt Nam – Hµ Lan thuéc Bé khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i tr­êng, Vô B×nh ®¼ng giíi, Cục phòng chống tệ nạn xã hội thuéc Bé Lao ®éng th­¬ng binh vµ x· héi, Côc Phßng chèng HIV/AIDS thuéc Bé y tÕ, Vô gia ®×nh.
- thuéc Bé th«ng tin, thÓ thao vµ du lÞch, ViÖn nghiªn cøu gi¸o dôc thuéc Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, ViÖn nghiªn cøu thanh niªn thuéc Trung ­¬ng §oµn, Ban nghiªn cøu cña Héi LHPNVN..
- Ngµy nay, Giíi kh«ng chØ ®­îc ®Ò cËp ®Õn trong c¸c ch­¬ng tr×nh cÊp vÜ m« cña nhµ n­íc nh­.
- Nghiªn cøu x· héi häc Giíi ®·.
- b¸m s¸t vµo sù vËn ®éng vµ biÕn ®æi cña c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n­íc còng nh­ cña thÕ giíi, x¸c ®Þnh râ mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a nh÷ng biÕn ®æi nµy víi mèi quan hÖ giíi vµ hÖ qu¶ cña nã tíi.
- Nh÷ng nghiªn cøu nµy.
- C«ng lao to lín cña khoa häc nghiªn cøu vÒ Giíi ë ViÖt Nam lµ ë chç.
- chØ ra nh÷ng h­íng ®i míi cho c«ng cuéc ®Êu tranh v× quyÒn b×nh ®¼ng cña phô n÷ bëi lÏ trªn thùc tÕ, phô n÷ ViÖt nam ch­a.
- Phong trµo gi¶i phãng phô n÷ ë ViÖt nam cã nh÷ng xuÊt ph¸t.
- ®iÓm rÊt tèt, rÊt c¨n b¶n, rÊt thuËn lîi song kh«ng v× thÕ mµ con ®­êng tiÕn tíi b×nh ®¼ng cña phô n÷.
- ViÖt nam l¹i ng¾n vµ ®¬n gi¶n h¬n c¸c n­íc kh¸c.Tuy nhiªn ®iÒu nµy kh«ng ph¶i ai còng nhËn ra ®­îc ngay c¶ nh÷ng chuyªn gia ®ang nghiªn cøu vÒ Giíi.
- B»ng chøng hä ®­a ra lµ : LuËt ph¸p ViÖt Nam tiÕn bé h¬n nhiÒu n­íc trong khu vùc ( trong khi c¸c chØ sè GDI mµ tæ chøc UNDP ®­a ra trong b¸o c¸o vÒ ph¸t triÓn con ng­êi hµng n¨m th× ViÖt Nam chØ.
- HiÖn nay ®ang cã nh÷ng kho¶ng c¸ch ( ®«i khi cßn kh¸ xa ) gi÷a luËt ph¸p vµ thùc tÕ nãi chung vµ vÊn ®Ò giíi nãi riªng.
- Nghiªn cøu x· héi häc Giíi sÏ rÊt cÇn thiÕt cho viÖc ®æi míi chÝnh s¸ch, thùc hiÖn vµ gi¸m s¸t chÝnh s¸ch trong thùc tiÔn..
- Nh÷ng lÜnh vùc chÝnh về giới ®­îc nghiªn cøu trong thêi gian qua ë ViÖt nam lµ:.
- Giíi vµ kinh tÕ:.
- §©y lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®Çu tiªn ®­îc ®Æt ra trong c¸c nghiªn cøu vÒ phô n÷ vµ giíi ë ViÖt Nam tõ sau §æi míi.
- §ã lµ nh÷ng nghiªn cøu vÒ vai trß, ®iÒu kiÖn lao ®éng, kh¶ n¨ng lao ®éng, ph©n c«ng lao ®éng, thµnh qu¶ lao ®éng, sù h­ëng thô gi÷a nam vµ n÷ trong gia ®×nh vµ x· héi.
- së ®ã, nghiªn cøu sù ®ãng gãp cña lao ®éng n÷ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng.
- Cô thÓ nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ n÷ c«ng nh©n trong c¸c lo¹i h×nh nhµ m¸y, xÝ nghiÖp kh¸c nhau, t×nh tr¹ng lao ®éng vµ viÖc lµm, c­êng ®é lao ®éng, thêi gian lao ®éng, ®ång l­¬ng, vÊn ®Ò c«ng ®oµn trong hoàn cảnh mới, công nhân di cư, xuất khẩu lao động.
- T­¬ng tù nh­ vËy, nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ n÷ n«ng d©n trong ho¹t ®éng kinh tÕ hé gia ®×nh.
- Phô n÷ trong vïng kinh tÕ kh«ng chÝnh thøc, vÊn ®Ò di c­.
- trong khoa häc.
- ®­a ®Õn nhiÒu ph¸t hiÖn míi cho mèi quan hÖ giíi ë ViÖt Nam khi b­íc vµo kinh tÕ thÞ tr­êng.
- Mét thÝ dô lµ ®Õn n¨m 2008, ViÖt Nam cã 25% phô n÷ lµm chñ doanh nghiÖp.
- C¸c nghiªn cứu đã phục vụ cho việc trực tiếp cải c¸ch luật ph¸p như luật lao động, luật B×nh đẳng giới (2007) trong đã cã Điều khoản đặc biệt tạm thời quy định phụ nữ nếu phấn đấu được ngang với nam giới th× họ sẽ được xét ưu tiªn trong việc đào tạo và đề bạt.
- C¸c xÝ nghiệp cã đ«ng phụ nữ phải cã chÝnh s¸ch giảm giờ làm việc khi cã con nhỏ và vệ sinh kinh nguyệt.
- Phụ nữ bị cấm trong c¸c ngành lao động nặng nhọc và độc hại như hầm mỏ, leo lªn giàn gi¸o cao, rải nhựa đường.
- Phụ nữ nãi chung và phụ nữ nông dân nãi riªng được hưởng lợi từ chÝnh s¸ch ruộng đất, bất động sản.
- Nhiều người chồng đã được học tập về giới và họ coi việc chia xẻ g¸nh nặng gia đ×nh với phụ nữ như một việc b×nh thường.
- Quan hệ giữa con d©u với gia đ×nh nhà chồng đã được cải thiện nhiều, con c¸i cã quyền mang họ mẹ theo thỏa thuận.
- Phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ nghÌo cũng được hưởng lợi nhiều từ c¸c dự ¸n nhỏ của c¸c tổ chức phi chÝnh phủ trong việc vay vốn sản xuất, đào tạo nghề nghiệp, học tập luật ph¸p và thay đổi mối quan hệ giới trong gia đình theo hướng b×nh đẳng hơn.
- Phụ nữ doanh nh©n được tạo điều kiện như nam giới trong ph¸t triển sản xuất, kỹ năng kinh doanh và kỹ năng l·nh đạo.
- Về tuổi nghỉ hưu bất b×nh đẳng giữa phụ nữ và nam giới (nữ 55 tuổi), nam (60 tuổi) đang được xem xÐt để bảo đảm c«ng bằng cho phụ nữ trÝ thức, viªn chức, phụ nữ làm chÝnh trị..
- ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng n­íc cã quan ®iÓm tiÕn bé trªn vÊn ®Ò phô n÷.
- ¸nh xu thÕ nµy: 1/14 phụ nữ là Ủy viªn Bộ chÝnh trị.
- kh«ng t­¬ng xøng víi tû lÖ phô n÷ trong d©n sè, trong lùc l­îng lao ®éng n÷ vµ trong chÝnh n¨ng lùc cña phô n÷.
- Mét h­íng nghiªn cøu kh¸c lµ nghiªn cøu sù tham gia cña phô n÷ vµo c¸c ho¹t ®éng chÝnh trÞ ë.
- C¸c nghiªn cøu sÏ t×m hiÓu thùc tr¹ng, chØ ra c¸c nguyªn nh©n, c¸c gi¶i ph¸p trong ®ã cã c¶.
- nh÷ng nghiªn cøu can thiÖp, thùc hiÖn m« h×nh ®Ó ph¸t huy n¨ng lùc phô n÷ trong l·nh ®¹o.
- Hiện nay, để chuẩn bị cho khóa bầu cử Quốc hội mới, Mặt trận tổ quốc dự kiến đưa ra số lượng phụ nữ sẽ chiếm 30% trong Quốc hội.
- Một số cơ quan cã chÝnh s¸ch tổ chức c¸c lớp đào tạo phụ nữ ứng cử và sau khi được bầu về kỹ năng l·nh đạo, kỹ năng thương thuyết và kỹ năng gi¸m s¸t.
- Phụ nữ cũng được tạo điều kiện để tham gia chÝnh trị trong các cấp cơ sở, được học tập văn hãa, khoa học, phụ nữ n«ng th«n, miền nói từng bước được trao quyền trong kinh tế, chÝnh trị và gia đ×nh..
- Nghiªn cøu mèi quan hÖ Giíi trong gia ®×nh.
- Gia ®×nh ®ãng mét vai trß v« cïng quan träng trong ®êi sèng x· héi.
- Gia ®×nh lµ mét thiÕt chÕ x· héi ®Æc thï, thùc chÊt lµ mét x· héi thu nhá víi ®Çy ®ñ c¸c m©u thuÉn phøc t¹p vµ nh÷ng xung ®ét..
- Nh÷ng sù hiÓu biÕt vÒ gia ®×nh cña chóng ta cßn rÊt h¹n chÕ v× vËy nhiÒu ng­êi ch­a lý gi¶i ®­îc c¸c hiÖn t­îng khñng ho¶ng gia ®×nh vµ cho r»ng lçi t¹i kinh tÕ thÞ tr­êng.
- Trªn thùc tÕ c¸c gia ®×nh ViÖt Nam.
- Nghiªn cøu vÒ gia ®×nh lµ nh÷ng nghiªn cøu cÇn thiÕt, nã kh«ng chØ nh»m m« t¶ thùc tr¹ng mµ cßn h­íng tíi viÖc x©y dùng mét m« h×nh gia ®×nh míi mµ trong ®ã mäi thµnh viªn ®Òu ®­îc ®¶m b¶o cuéc sèng ®Çy ®ñ, c«ng b»ng c¶.
- Gia ®×nh lµ n¬i héi tô c¶ t×nh yªu th­¬ng, m©u thuÉn vµ c¸c cuéc ®Êu tranh..
- Gia ®×nh lµ n¬i tån t¹i nh÷ng ®ãng gãp vµ sù ph©n phèi c¸c thµnh qu¶ vÒ kinh tÕ, v¨n ho¸.
- Nghiªn cøu vÒ gia ®×nh còng cßn bao hµm c¶ nh÷ng nghiªn cøu vÒ quyÒn sinh s¶n vµ søc khoÎ sinh s¶n cña c¶ hai giíi, quyÒn cña trÎ em víi t­ c¸ch lµ nh÷ng c«ng d©n t­¬ng lai cña x· héi.
- C¸c nghiªn cứu về gia đ×nh gần đ©y đã đưa đến những quan điểm mới về việc tạo hành lang ph¸p lý cho gia đ×nh ph¸t triển lành mạnh, sửa đổi luật h«n nh©n và gia đ×nh, x©y dựng c¸c gia đ×nh đa văn hãa, phßng chống bạo lực gia đ×nh.
- Việc Quốc hội soạn thảo luật Phßng chống bạo lực gia đ×nh (2008) và c«ng bố luật rộng r·i là một thắng lợi của c¸c nghiªn cứu giới trong việc làm thay đổi một quan niệm sai lầm về vị trÝ gia trưởng của người chồng trong việc “dạy” vợ con.
- Hàng ngàn phụ nữ ( nạn nh©n chủ yếu và nguy cơ là nạn nh©n của bạo lực gia đ×nh) đã được cứu tho¸t khỏi một tội ¸c nghiªm trọng từ hàng thế kỷ..
- 2.4 Nghiªn cøu X· héi häc Giíi trong lÜnh vùc v¨n ho¸:.
- §èi víi ViÖt Nam, v¨n ho¸ kh«ng chØ lµ ®iÒu kiÖn cña ph¸t triÓn mµ cßn lµ ®iÒu kiÖn tån t¹i cña d©n téc.
- ®­îc x©y dùng bëi nh÷ng con ng­êi cã tr×nh ®é v¨n ho¸ cao ë c¶ hai giíi nam vµ n÷.
- C¸c nghiªn cøu X· héi häc Giíi trong lÜnh vùc v¨n ho¸ lµ nh»m triÖt tiªu c¸c t­ t­ëng nam quyÒn cña c¶ nam vµ n÷, t¨ng c­êng nhËn thøc vµ hµnh ®éng v× b×nh ®¼ng giíi, n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ cho phô n÷ trong thÕ c©n b»ng víi nam giíi, t¹o c¬ héi cho phô n÷ lµ nh÷ng ng­êi thiÖt thßi nhÊt trong x· héi cã ®iÒu kiÖn tiÕp cËn b×nh ®¼ng víi th«ng tin, gi¸o dôc.
- Nh÷ng nghiªn cøu nµy còng ®ång nghÜa víi cuéc ®Êu tranh l©u dµi, bÒn bØ chèng nh÷ng xóc ph¹m ®Õn nh©n phÈm vµ quyÒn con ng­êi cña phô n÷, chèng l¹i c¸c h×nh thøc ¸p bøc vµ b¹o lùc ®èi víi phô n÷ trong gia ®×nh vµ ngoµi x· héi, chèng l¹i c¸c h×nh thøc Ðp buéc phô n÷ lµm m¹i d©m, bu«n b¸n phô n÷ vµ trÎ em..
- Nghiªn cøu X· héi häc Giíi hiÖn nay ë ViÖt Nam ®ang cã nh÷ng thuËn lîi c¬ b¶n.
- §ã lµ sù quan t©m ñng hé cña Nhµ n­íc, sù nç lùc cè g¾ng cña c¸c nhµ khoa häc, sù gióp ®ì, hîp t¸c cã hiÖu qu¶ cña c¸c chÝnh phñ, c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ, c¸ nh©n cña nhiÒu n­íc kh¸c nhau vÒ c¶ ph­¬ng tiÖn vËt chÊt lÉn ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu.
- Tuy nhiªn chóng ta còng cßn kh«ng Ýt khã kh¨n.
- Nh÷ng c¸n bé ho¹t ®éng trong bé m«n nµy hÇu hÕt lµ tõ c¸c ngµnh khoa häc x·.
- Hä kh«ng ®­îc ®µo t¹o c¬ b¶n, thiÕu tµi liÖu vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu.
- ®­a ®Õn nhiÒu c¶n trë cho viÖc nghiªn c­ó vµ ph¸t triÓn bé m«n khoa häc quan träng nµy ë ViÖt nam..
- C«ng t¸c gi¶ng d¹y bé m«n Giíi trong c¸c tr­êng ®¹i häc ë ViÖt nam..
- héi häc Giíi song hä.
- gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n.
- Do nhiÒu lý do nªn giê d¹y cña bé m«n kh«ng nhiÒu..
- Nh÷ng thµnh tÝch nµy kh«ng chØ tõ sù ®ãng gãp trong n­íc mµ cßn tõ sù ®ãng gãp rÊt m¹nh mÏ cña c¸c tæ chøc chÝnh phñ, phi chÝnh phñ, c¸c chuyªn gia n­íc ngoµi..
- Ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc x· héi d©n sù trong nghiªn cøu vµ hµnh ®éng v× b×nh ®¼ng giíi.
- Cïng víi thêi gian, nhiÒu tæ chøc nghiªn cøu vµ hµnh ®éng vÒ Giíi.
- ®­îc thµnh lËp.
- C¸c tæ chøc nµy.
- Do ®Æc ®iÓm nhá, bé m¸y kh«ng cång kÒnh, c¬ chÕ lµm viÖc n¨ng ®éng, cã thÓ dÔ dµng lµm viÖc t¹i c¸c vïng s©u, vïng xa nªn ®ãng gãp cña c¸c tæ chøc nµy lµ kh¸ lín cho lÜnh vùc nghiªn cøu vµ hµnh ®éng vÒ b×nh ®¶ng giíi.
- viÕt vµ tr×nh bµy thµnh c«ng b¸o c¸o bãng ( Shadow Report ) vÒ viÖc thùc hiÖn Công ước xóa bỏ mọi sự phân biệt đối xử với phụ nữ ( CEDAW) t¹i ViÖt Nam.
- LÇn ®Çu tiªn, ViÖt Nam cã mét ®oµn.
- tr×nh bµy nh÷ng thµnh tÝch vµ nh÷ng khã kh¨n cña ViÖt Nam khi thùc hiÖn CEDAW theo b¶y vÊn ®Ò lùa chän.
- Phô n÷ trong gia ®×nh.
- C¸c c¬ quan nghiªn cøu và hành động v× b×nh đẳng giới vẫn tiếp tục làm việc để hoàn thiện bình đẳng giới ở Việt Nam.
- ViÖc hîp t¸c quèc tÕ gi÷a ViÖt Nam víi c¸c c¬ quan LHQ, chÝnh phñ vµ NGO quèc tÕ.
- ®¹t ®­îc nhiÒu tiÕn bé vµ thóc ®Èy viÖc thùc hiÖn bình đẳng giới ë ViÖt Nam m¹nh mÏ h¬n..
- N©ng cao chÊt l­îng ®µo t¹o vµ nghiªn cøu x· héi häc ®¸p øng c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc - Kû yÕu Héi th¶o Quèc gia vÒ X· héi häc, Hµ néi, 2001..
- §Æng C¶nh Khanh, Lª ThÞ Quý, Gia ®×nh häc, NXB Lý luËn ChÝnh trÞ, Hµ Néi, 2007 7.
- Hoàng Thị Thảo, tµi liệu về phụ nữ Việt Nam, Website : www.
- Héi LHPN ViÖt Nam vµ Tæ chøc di c­ quèc tÕ (IOM), Phßng chèng BBPN vµ trÎ em ë c¸c tØnh miÒn Trung vµ miÒn Nam ViÖt Nam, Kû yÕu Héi th¶o, Hµ néi 1997.
- Lª ThÞ Quý, Ng¨n chÆn n¹n bu«n b¸n phô n÷ ë ViÖt Nam.
- Lª ThÞ Quý, Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra cho khoa häc nghiªn cøu vÒ giíi ë ViÖt Nam, T¹p chÝ Céng s¶n, sè 18-9/1999.
- NguyÔn ThÞ Oanh, Ph¸t triÓn céng ®ång, §¹i häc Më b¸n c«ng thµnh phè Hå ChÝ Minh, 2000.
- Uû ban Quèc gia v× sù tiÕn bé cña phô n÷ ViÖt Nam: H­íng dÉn lång ghÐp giíi trong ho¹ch