Vận dụng phương pháp dạy học dự án trong dạy học môn giáo dục quốc phòng - an ninh tại trường Đại học Bách khoa Hà Nội

- BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI.
- NGỌ VĂN TUẤN VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC DỰ ÁN TRONG DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG – AN NINH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SỸ SƯ PHẠM KỸ THUẬT CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CHUYÊN SÂU: SƯ PHẠM KỸ THUẬT – QUẢN LÝ GIÁO DỤC & NGHỀ NGHIỆP Hà Nội – 2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI.
- NGỌ VĂN TUẤN VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC DỰ ÁN TRONG DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG – AN NINH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SỸ SƯ PHẠM KỸ THUẬT CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CHUYÊN SÂU: SƯ PHẠM KỸ THUẬT - QUẢN LÝ GIÁO DỤC &NGHỀ NGHIỆP NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS.
- BÙI THỊ THÚY HẰNG Hà Nội – 2017 1 MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU, CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT PHẦN MỞ ĐẦU Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC DỰ ÁN .
- Khái quát về lịch sử nghiên cứu vấn đề.
- Sự phát triển của phương pháp dạy học dự án trên thế giới.
- Sự phát triển của phương pháp dạy học dự án ở Việt Nam.
- Khái niệm về dạy học dự án.
- Khái niệm dự án.
- Khái niệm dạy học dự án.
- Cơ sở của dạy học dự án.
- Cơ sở lý luận dạy học.
- Phân loại dạy học dự án.
- Đặc điểm của dạy học dự án.
- Tiến trình dạy học dự án.
- Vai trò của giáo viên và học sinh trong dạy học dự án.
- Ưu điểm và nhược điểm của dạy học dự án.
- 31 2 KẾT LUẬN CHƯƠNG Chương 2: CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VIỆC DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG AN NINH TẠI TRƯỜNG ĐHBKHN .
- Khái quát về giáo dục Quốc phòng – An ninh .
- Vị trí, vai trò của giáo dục Quốc phòng – An ninh trong hệ thống giáo dục quốc dân .
- Thực trạng dạy học môn Giáo dục QP-AN tại trường Đại học Bách khoa Hà Nội .
- Cơ sở vật chất và phương tiện dạy học.
- Thực tiễn về việc sử dụng các phương pháp dạy học trong dạy học môn GDQP -AN.
- Thực trạng nhận thức của giảng viên về đổi mới phương pháp dạy học.
- 41 2.3.2.Thực trạng về mức độ sử dụng các phương pháp và kỹ thuật dạy học.
- 42 KẾT LUẬN CHƯƠNG Chương 3: THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG – AN NINH THEO PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC DỰ ÁN .
- Phân tích đặc điểm nội dung môn học Giáo dục Quốc phòng – An ninh tại trường Đại học Bách Khoa Hà Nội .
- Những thuận lợi và khó khăn trong dạy học môn GDQP-AN.
- Các phương án và nguyên tắc vận dụng phương pháp dạy học dự án trong dạy học học phần Quân sự chung và kỹ chiến thuật bắn súng tiểu liên AK.
- Phương án vận dụng dạy học dự án.
- Nguyên tắc vận dụng phương pháp dạy học dự án.
- Vận dụng phương pháp dạy học dự án trong dạy học học phần Quân sự chung và kỹ chiến thuật bắn súng tiểu liên AK.
- Kế hoạch dạy học dự án của giáo viên.
- Tiến trình dạy học dự án chủ đề “Thiết kế bản đồ số cho một khu vực địa hình.
- Đối tượng, nội dung và phương pháp.
- Nội dung và phương pháp.
- Mọi kết quả nghiên cứu cũng như ý tưởng của các tác giả khác, nếu có đều được trích dẫn từ nguồn gốc cụ thể.
- Tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến tập thể thầy, cô giáo trong Viện Sư phạm Kỹ thuật, Viện đào tạo sau đại học – trường Đại học Bách khoa Hà Nội, các thầy giáo trong Khoa Giáo dục Quốc phòng – An ninh và tập thể giảng viên bộ môn Quân sự chung Khoa Giáo dục Quốc phòng – An ninh, trường Đại học Bách khoa Hà Nội, đã tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tôi nghiên cứu, thực hiện, để hoàn thành luận văn đúng tiến độ, cùng tập thể bạn bè đồng nghiệp đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tham gia đóng góp nhiều ý kiến quý báu cho tôi từ những công việc đầu tiên và trong suốt thời gian nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.
- Xin trân trọng cảm ơn! 6 DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU, CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT SỬ DỤNG TRONG LUẬN VĂN TT Từ, cụm từ viết tắt Nghĩa đầy đủ 1 CNH – HĐH Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá 2 CNMP Công nghệ mô phỏng 3 CNTT Công nghệ thông tin 4 DH Dạy học 5 DHDA Dạy học dự án 6 ĐC Đối chứng 7 ĐHBKHN Đại học Bách Khoa Hà Nội 8 ĐT Đào tạo 9 ĐTTT Điện tử truyền thông 10 GV Giáo viên 11 LT Lý thuyết 12 ND Nội dung 13 PP Phương pháp 14 PPDH Phương pháp dạy học 15 PT Phương tiện 16 PTDH Phương tiện dạy học.
- 17 QĐDH Quan điểm dạy học 18 QP-AN Quốc phòng an ninh 19 SPKT Sư phạm kỹ thuật 20 SV Sinh viên 21 TCĐT Tác chiến điện tử 22 TN Thực nghiệm 23 TH Thực hành 7 PHẦN MỞ ĐẦU 1.
- Ở nước ta, Đảng và Nhà nước cũng đang rất quan tâm đến việc đổi mới phương pháp dạy học.
- Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI đã nêu rõ: “Đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy học, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện nếp tư duy sáng tạo của người học.
- Từng bước áp dụng các phương pháp dạy học tiên tiến và phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học…” để người học khi ra trường có đủ khả năng và trình độ tiếp cận với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, không chỉ làm việc cho hiện tại mà phải sẵn sàng làm chủ tương lai.
- Công tác giáo dục Quốc phòng an ninh tại trường Đại học Bách khoa Hà Nội trong những năm gần đây còn nhiều khó khăn: đội ngũ giảng viên còn thiếu trong khi đó thường xuyên có sự xáo trộn về nhân sự.
- cơ sở vật chất, đồ dùng dạy học, điều kiện sân bãi chưa đầy đủ…Điều đó đòi hỏi giảng viên phải biết sử dụng các phương pháp dạy học tích cực sẽ đem lại hiệu quả rất cao.
- Vận dụng phương pháp dạy học dự án sẽ làm cho bài giảng phong phú, sinh động hơn, giúp cho sinh viên tránh được tâm lý nhàm chán trước những kiến thức quân sự khô cứng.
- Ngoài ra, vận dụng phương pháp dạy học dự án sẽ giúp cho người học tích cực, chủ động trong lĩnh hội tri thức, nâng cao khả năng làm việc nhóm, kỹ năng thuyết trình, khả năng thu thập xử lý thông tin.
- 8 Với những lý do trên, tác giả đã lựa chọn đề tài “Vận dụng phương pháp dạy học Dự án trong dạy học môn Giáo dục Quốc phòng – An ninh tại trường Đại học Bách khoa Hà Nội ” làm đề tài luận văn thạc sĩ cho mình.
- Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu vận dụng phương pháp dạy học dự án để xây dựng nội dung bài giảng và sử dụng hiệu quả các sản phẩm của dự án học tập dùng trong dạy học học phần Quân sự chung và kỹ chiến thuật bắn súng tiểu liên AK - môn Giáo dục Quốc phòng – An ninh tại trường Đại học Bách khoa Hà Nội.
- Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1.
- Khách thể nghiên cứu: Quá trình dạy học học phần Quân sự chung và kỹ chiến thuật bắn súng tiểu liên AK – môn Giáo dục Quốc phòng – An ninh tại trường Đại học Bách khoa Hà Nội.
- Đối tượng nghiên cứu: Vận dụng phương pháp dạy học dự án trong dạy học học phần Quân sự chung và kỹ chiến thuật bắn súng tiểu liên AK – môn Giáo dục Quốc phòng – An ninh tại trường Đại học Bách khoa Hà Nội.
- Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của việc vận dụng phương pháp dạy học dự án vào dạy học.
- Nghiên cứu tìm hiểu hiện trạng dạy học học phần Quân sự chung và kỹ chiến thuật bắn súng tiểu liên AK – môn Giáo dục Quốc phòng – An ninh tại ĐHBKHN.
- Đề xuất qui trình tiến hành dạy học theo PP DHDA.
- Giả thuyết khoa học Nếu vận dụng PP DHDA một cách khoa học, hợp lý trong dạy học sẽ kích thích được hứng thú học tập, phát triển khả năng tư duy sáng tạo của người học, góp phần phát triển kỹ năng mềm, nâng cao được chất lượng dạy và học.
- Phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn, đề xuất quy trình DHDA, phân tích nội dung học phần, môn học, lựa chọn các dự án học tập phục vụ cho việc dạy - học học phần Quân sự chung và kỹ chiến thuật bắn súng tiểu liên AK tại Khoa Giáo dục QP – AN, trường ĐHBKHN.
- Phương pháp nghiên cứu Trong quá trình tiến hành luận văn, tác giả sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau đây.
- Phương pháp nghiên cứu lý luận: Đọc và tham khảo sách báo, tạp chí, các phương tiện truyền thông, các công trình nghiên cứu có liên quan để xác định mục đích, nhiệm vụ của đề tài.
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn.
- Phương pháp chuyên gia: trưng cầu ý kiến của các chuyên gia phương pháp, trao đổi trực tiếp với các GV nhiều kinh nghiệm để kiểm tra tính cần thiết và khả thi của đề tài.
- Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Tổ chức thực nghiệm để đối chứng, phân tích kết quả, rút ra kết luận để kiểm tra tính đúng đắn của giả thuyết khoa học.
- Phương pháp bổ trợ bằng toán thống kê: Xử lý theo phương pháp thống kê toán học để đánh giá định lượng kết quả thực nghiệm.
- 10 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC DỰ ÁN 1.1.
- Khái quát về lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1.
- Sự phát triển của dạy học dự án trên thế giới Khái niệm dự án đã đi từ lĩnh vực kinh tế, xã hội vào lĩnh vực giáo dục và đào tạo không chỉ với ý nghĩa là các dự án phát triển giáo dục mà còn được sử dụng như một phương pháp hay hình thức dạy học.
- Có nhiều giải thích khác nhau về nguồn gốc của DHDA, theo Apel và Knoll [21], khái niệm project trong dạy học đã được bước đầu sử dụng từ thế kỉ XVI ở các trường dạy nghề kiến trúc tại Ý sau đó lan rộng sang các nước châu Âu khác và Mỹ từ thế kỉ XVIII.
- Cuối thế kỉ XIX và đầu thế kỉ XX, DHDA đã được sử dụng trong dạy học phổ thông tại Mỹ.
- Từ sau chiến tranh thế giới thứ 2, cùng với trào lưu cải cách giáo dục ở phương Tây, DHDA được quan tâm nghiên cứu và sử dụng rộng rãi, phát triển mạnh mẽ trên thế giới.
- Nhiều quan điểm về phương pháp dự án của các nhà sư phạm Mỹ đầu thế kỉ XX được sử dụng và tiếp tục phát triển.
- Tùy theo các tác giả khác nhau, DHDA được coi là một phương pháp dạy học (PPDH), hình thức dạy học (HTDH) hay mô hình, quan điểm dạy học (QĐDH).
- DHDA được ứng dụng trong mọi cấp học, từ giáo dục phổ thông, đào tạo nghề cũng như trong đào tạo đại học, trong hầu hết các môn học hay ngành học thậm chí cả giáo dục mầm non.
- Sự phát triển của dạy học dự án ở Việt Nam Ở Việt Nam, từ lâu đã sử dụng đồ án môn học, đồ án tốt nghiệp trong đào tạo tại các trường đại học chủ yếu là các trường đại học khối kỹ thuật.
- Và, phương pháp DHDA cũng đã được áp dụng tại một số trường, trong một số môn học tuy nhiên số lượng còn hạn chế.
- Phải kể đến các chương trình hợp tác quốc tế như: Chương trình tập huấn cho giáo viên tiểu học và trung học cơ sở các tỉnh miền núi phía Bắc của dự án giáo dục Việt – Bỉ.
- Chương trình bồi dưỡng giáo viên về ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học tại một số trường phổ thông và trường Cao đẳng sư phạm TP Hồ Chí Minh (năm học .
- Năm 2005, các tác giả Nguyễn Văn Cường và Nguyễn Thị Diệu Thảo đã thực hiện bài viết trình bày về việc vận dụng dạy học dự án vào đào tạo giáo viên nhằm tăng cường tính tự lực sáng tạo của sinh viên, giúp giáo viên tương lai làm quen và sử dụng phương pháp dự án trong dạy học phổ thông cũng như tham gia các dự án phát triển nhà trường [6].
- Năm 2006, tác giả Trần Thị Thanh Thủy đã thực hiện bài viết trình bày về việc sử dụng phương pháp dạy học dự án có ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lý ở trường phổ thông, thông qua hoạt động học tập, học sinh có khả năng tư duy, áp dụng kiến thức vào thực tiễn, áp dụng các kỹ năng công nghệ thông tin, phát triển kỹ năng làm việc theo nhóm, kỹ năng sống, kỹ năng công nghệ, kỹ năng tư duy, kỹ năng tự quản lý đồng thời phát triển thái độ tích cực, tự tin…cho học sinh 12 [14].
- Năm 2008, các tác giả Đỗ Hương Trà và Phùng Việt Hải đã có bài viết đánh giá rất cao về kết quả thu được qua việc vận dụng dạy học dự án với đối tượng là sinh viên sư phạm Vật lý trường Đại học Tây Nguyên [17]…Ngoài các bài viết được đăng trên các tạp chí, rất nhiều các đề tài, luận văn, luận án nghiên cứu vận dụng dạy học dự án vào dạy học các môn học chương trình phổ thông, như môn Vật lý lớp 10 nâng cao của tác giả Hoàng Thị Nguyên, môn Công nghệ 11 của tác giả Lê Thị Thu Trang [16],…Đặc biệt luận án tiến sĩ của tác giả Nguyễn Thị Diệu Thảo đã nghiên cứu rất chi tiết về dạy học dự án và việc vận dụng trong đào tạo Giáo viên trung học cơ sở môn Công nghệ [12].
- Trong các bài viết, các đề tài trên thì phương pháp dạy học dự án chủ yếu nghiên cứu tác dụng vào việc nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên hoặc tích cực hóa hoạt động nhận thức của học sinh trong một số môn học lý thuyết ở trường phổ thông mà chưa áp dụng vào việc nâng cao năng lực thực hành cho sinh viên khối các trường kỹ thuật đặc biệt vận dụng vào việc nâng cao chất lượng dạy học một số môn học đặc thù trong các trường Đại học như môn học Giáo dục Quốc phòng – An ninh.
- Khái niệm về dạy học dự án 1.2.1.
- Khái niệm dự án Thuật ngữ “dự án” trong tiếng Anh là “Project”, có nguồn gốc từ tiếng La tinh “Projectum” và ngày nay được hiểu theo nghĩa phổ thông là một đề án, một dự thảo hay một kế hoạch.
- Khái niệm dự án được sử dụng phổ biến trong hầu hết các lĩnh vực kinh tế - xã hội: trong sản xuất, doanh nghiệp, trong nghiên cứu khoa học cũng như trong quản lý xã hội [5].
- Trong đại từ điển Tiếng Việt của tác giả Nguyễn Như Ý [20], dự án là “một dự thảo, một văn kiện quan trọng về luật pháp hay kế hoạch”.
- Theo từ điển Tiếng Việt của tác giả Bùi Quang Tịnh và Bùi Thị Tuyết Khanh [15], dự án là “bản dự thảo về một việc gì”.
- 13 Trong thực tiễn sản xuất, kinh tế - xã hội, khái niệm dự án được sử dụng phổ biến, và được đặc trưng bởi tính không lặp lại của các điều kiện thực hiện dự án.
- Khái niệm dạy học dự án Có nhiều quan niệm và định nghĩa khác nhau về dạy học dự án.
- Cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, phong trào cải cách giáo dục diễn ra mạnh mẽ ở Mỹ, trong đó tư tưởng giáo dục căn bản của cuộc cải cách này là dạy học, lấy học sinh làm trung tâm, hay còn gọi là dạy học hướng vào người học.
- Trong phong trào cải cách đó, dạy học dự án (project-based learning) được đưa vào sử dụng trong nhà trường lần đầu tiên bởi các nhà sư phạm người Mỹ như J.Dewey [22.
- Ban đầu các nhà sư phạm Mỹ sử dụng khái niệm dự án trong dạy học thực hành kỹ thuật, sau đó khái niệm dự án được tiếp tục mở rộng và sử dụng sang các môn học khác [12].
- Kilpatrick [24], nhà sư phạm người Mỹ đã định nghĩa dự án trong dạy học là: “hành động có chủ ý, với toàn bộ nhiệt tình, diễn ra trong một môi trường xã hội, hay nói ngắn hơn là hoạt động có chủ ý và có tâm huyết”.
- Đây là một quan điểm quá rộng về phương pháp dự án (PPDA) sau này bị các nhà sư phạm Mỹ phê phán vì nó không còn phân biệt rõ ràng với các PPDH khác.
- Ở Châu Âu, Celestin Freinet là người tiên phong và có ảnh hưởng mạnh mẽ đối với sư phạm dự án (pédagogie de projet).
- Theo K.Frey [23], tác giả hàng đầu về phương pháp dự án (PPDA) ở CHLB Đức thì định nghĩa: “PPDA là một con đường giáo dục.
- Đó là một hình thức của hoạt động học tập, có tác dụng giáo dục.
- 14 Khác với K.Frey, đa số tác giả Đức hiện nay không còn sử dụng khái niệm PPDA mà dùng khái niệm dạy học (theo) dự án (Projektunterricht) và hiểu như một hình thức dạy học, “hình thức lớn của PPDH” (methodische Groβform).
- Theo tác giả Nguyễn Văn Cường [4, tr.5] định nghĩa: “Dạy học Project hay dạy học theo dự án là một hình thức dạy học, trong đó học sinh dưới sự điều khiển và giúp đỡ của giáo viên tự lực giải quyết một nhiệm vụ học tập mang tính phức hợp không chỉ về mặt lý thuyết mà đặc biệt về mặt thực hành, thông qua đó tạo ra các sản phẩm thực hành có thể giới thiệu, công bố được”.
- 23] định nghĩa: “Dạy học theo dự án là một hình thức dạy học, trong đó người học dưới sự chỉ đạo của giáo viên thực hiện một nhiệm vụ học tập phức hợp mang tính thực tiễn với hình thức làm việc nhóm là chủ yếu.
- Một trong những chủ đề của chương trình này là tập trung vào các phương pháp giúp giáo viên và HS nâng cao chất lượng học tập và đặc biệt nhấn mạnh PP học thông qua thực hành [10].
- Có thể thấy rằng DHDA không phải là một phương pháp hay hình thức dạy học hoàn toàn mới, mà đã có trên 200 năm hình thành và phát triển

Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn
hoặc xem Tóm tắt