Các trường của tôn giáo trong đó có công giáo tham gia góp phần lành mạnh hóa giáo dục Việt Nam

- CÁC TRƯỜNG CỦA TÔN GIÁO TRONG ĐÓ CÓ CÔNG GIÁO THAM GIA GÓP PHẦN LÀNH MẠNH HÓA GIÁO DỤC VIỆT NAM.
- Ngày Luật Tín ngưỡng, tôn giáo đã được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua, có hiệu lực từ và ngày Bộ Chính trị ra Chỉ thị số 18-CT/TW về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 25-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa IX về công tác tôn giáo trong tình hình mới, xác định: “Tôn giáo là một nguồn lực quốc gia”.
- Từ quan điểm này, tác giả nhận thức giáo dục của Công giáo cũng chính là một nguồn lực, một tiềm năng cần khai thác để tham gia vào việc xã hội hóa giáo dục.
- Theo đó, bài báo trình bày quan điểm của Đảng, tư tưởng Hồ Chí Minh và chính sách của Nhà nước về vấn đề tôn giáo và vai trò của các loại trường các tôn giáo trong đó có nhà trường Công giáo, đã đóng góp phát triển giáo dục tại nhiều nước phát triển và làm lành mạnh hóa giáo dục Việt Nam..
- Từ khóa: Quan điểm của Đảng, chính sách của Nhà nước, giáo dục công giáo, giáo dục Việt Nam..
- Dù lấy chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm hệ tư tưởng chính trị nhưng Đảng và Nhà nước Việt Nam có nhiều nhận thức mới về vấn đề tôn giáo.
- Từ chỗ thừa nhận các giá trị đạo đức, văn hóa của tôn giáo đến Chỉ thị 18-CT/TW ngày của Bộ Chính trị đã xác định “tôn giáo là một nguồn lực quốc gia”.
- Chỉ nói riêng lĩnh vực giáo dục của các tôn giáo trong đó có giáo dục Công giáo, nếu được huy động tham gia vào việc xã hội hóa lĩnh vực này, nó có thể góp phần làm lành mạnh hóa giáo dục Việt Nam..
- Đảng Cộng sản Việt Nam lấy chủ nghĩa Mác- Lênin là nền tảng lý luận của mình.
- Quan điểm của các nhà sáng lập chủ nghĩa Mác về tôn giáo khá cứng rắn.
- Ai cũng biết tuyên ngôn của Mác về tôn giáo: “Tôn giáo là tiếng thở dài của chúng sinh bị áp bức, là trái tim của thế giới không có trái tim, cũng giống như nó là tinh thần của thế giới không có tinh thần.
- Tôn giáo là thuốc phiện của nhân dân”.
- Lênin còn cương quyết hơn khi thể hiện thái độ với tôn giáo: “Chủ nghĩa Mác bao giờ cũng coi tôn giáo và các giáo hội, tất cả các tổ chức tôn giáo hiện có đều là những cơ quan của thế lực.
- Ông bác bỏ mọi luân lý, đạo đức tôn giáo: “Giai cấp tư sản đã tuyên truyền cho rằng, luân lý là do giới luật Thượng đế mà có… Mọi đạo đức thuộc loại này, lấy ở những quan niệm xa lạ với nhân loại, xa lạ với giai cấp trong xã hội thì chúng ta đều không công nhận.
- Sau khi Lênin qua đời năm 1924, I.Stalin còn có thái độ cứng rắn hơn với tôn giáo.
- Bộ môn “Chủ nghĩa vô thần khoa học” được đưa vào giảng dạy bắt buộc ở các trường đại học.
- Nhiều khóa đào tạo cán bộ chống tôn giáo được mở ra ở Liên Xô từ năm 1927.
- Stalin cảnh báo, không kiên quyết chống tôn giáo là làm suy yếu Đảng..
- Sách báo ở các nước xã hội chủ nghĩa đều cảnh giác với tôn giáo.
- “Việc thông qua các tôn giáo để xâm nhập văn hóa tư tưởng của các thế lực phản động ở phương Tây, sở dĩ có hiệu quả cao là vì các tôn giáo và chính trị có mối liên hệ khăng khít… Thế lực tôn giáo là thủ đoạn quan trọng để chủ nghĩa đế quốc tập hợp lực lượng thực hiện diễn biến hòa bình” [1, tr.
- Giáo trình “Chủ nghĩa cộng sản khoa học” viết: “Là vũ khí đấu tranh cách mạng của giai cấp vô sản, lý.
- luận khoa học của chủ nghĩa Mác-Lênin không thể dung hòa với những quan điểm phản khoa học, tiêu cực của tôn giáo.
- Mâu thuẫn giữa chủ nghĩa Mác- Lênin và tôn giáo là mâu thuẫn về thế giới quan không thể điều hòa.
- Lập trường của chủ nghĩa Mác-Lênin là giải phóng nhân dân khỏi những ảnh hưởng của tôn giáo” [2]..
- Những quan điểm tả khuynh này về sau đã bị các nhà nghiên cứu về tôn giáo phê phán.
- Giáo sư Đặng Nghiêm Vạn - nguyên Viện trưởng đầu tiên của Viện Nghiên cứu tôn giáo viết: “Thực tế đã hình thành trong tư tưởng cán bộ quan niệm, phát triển tôn giáo là không có lợi cho cách mạng… Đó là sự hiểu biết hạn hẹp của họ chỉ xét tôn giáo qua những hành động tôn giáo phục vụ mục đích chính trị đơn thuần nên đã vô tình gây ra những đối lập không cần thiết giữa Nhà nước và tôn giáo trong đời sống xã hội trên cả mặt trận văn hóa, đạo đức tâm lý… Thành kiến đối với tôn giáo dẫn đến thu hẹp nhu cầu chính đáng của các tín đồ tôn giáo, vi phạm ngay những điều Nhà nước đã đề ra, dẫn đến hậu quả tạo kẽ hở cho những phần tử xấu lợi dụng, lôi kéo tín đồ.
- Giáo sư Phạm Như Cương, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học xã hội cũng nhận định rằng: “Có lẽ cách hiểu lâu nay của chúng ta về vị trí chủ đạo, về địa vị thống trị của chủ nghĩa Mác-Lênin trong đời sống tư tưởng, văn hóa trong xã hội chủ nghĩa có phần quá đáng, có khi thành độc tôn, độc thoại, bắt nguồn từ kiêu ngạo cộng sản… làm cho chủ nghĩa Mác-Lênin bị tách khỏi dòng chảy rộng lớn của tri thức văn hóa nhân loại, từ đó làm mất sức mạnh thuyết phục và cảm hóa của nó qua một sự đối thoại cởi mở, chân thành và bình đẳng… Cảnh giác quá mức với tôn giáo làm cho chúng ta rơi vào thế bị động, phòng thủ, không nhìn thấy sức mạnh của chế độ mới trong việc biến cộng đồng tôn giáo thành một lực lượng tích cực, chủ động tham gia xây dựng xã hội mới không chỉ về măt kinh tế, vật chất và cả măt tinh thần, văn hóa” [14, tr.
- Rất may, Đảng cộng sản Việt Nam - một Đảng do Hồ Chí Minh thành lập và dìu dắt lại có những quan điểm biện chứng và thông thoáng về vấn đề tôn giáo.
- Mặc dù, Hồ Chí Minh là người cộng sản, theo chủ nghĩa duy vật.
- “Tôn giáo là duy tâm, cộng sản là duy vật… Chủ nghĩa duy linh và chủ nghĩa duy vật ngược nhau, rõ ràng là thế” [11, tr.
- Trong Chính phủ Hồ Chí Minh có nhiều gương mặt Công giáo như bác sĩ Vũ Đình Tụng - Bộ trưởng Bộ Y tế, Thạc sĩ Nguyễn Mạnh Hà - Bộ trưởng Kinh tế, nhân sĩ Ngô Tử Hạ - Bộ trưởng Cựu chiến binh, các cố vấn Chính phủ có các Giám mục như Lê Hữu Từ, Hồ Ngọc Cẩn.
- Người đã biết chắt lọc tinh hoa của thế giới trong đó có các tôn giáo làm thành học thuyết của mình.
- Tôn giáo Giêsu có ưu điểm là lòng nhân ái cao cả..
- Chủ nghĩa Mác có ưu điểm của nó là phương pháp làm việc biện chứng..
- Chủ nghĩa Tôn Dật Tiên có ưu điểm của nó là chính sách của nó phù hợp với điều kiện nước ta..
- Khổng Tử, Giêsu, Mác, Tôn Dật Tiên chẳng có những ưu điểm chung đó sao? Họ đều muốn mưu hạnh phúc cho mọi người, mưu phúc lợi cho xã hội.
- Sau khi tiến hành công cuộc đổi mới, Đảng cộng sản Việt Nam có nhiều nhận thức mới về vấn đề tôn giáo.
- Nghị quyết 24-NQ/TW của Bộ Chính trị năm 1990 viết: “Tôn giáo là vấn đề còn tồn tại lâu dài.
- Tín ngưỡng, tôn giáo là nhu cầu tinh thần của một bộ phận nhân dân.
- Đạo đức tôn giáo có nhiều điều phù hợp với công cuộc xây dựng xã hội mới” [12, tr.
- ngưỡng, tôn giáo là nhu cầu tinh thần của một bộ phận nhân dân, đang và sẽ tồn tại cùng dân tộc trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
- Đồng bào các tôn giáo là bộ phận của khối đại đoàn kết toàn dân tộc” [12, tr.
- “Hoàn thiện chính sách pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo, phát huy những giá trị văn hóa, đạo đức tốt đẹp của các tôn giáo..
- Quan tâm và tạo điều kiện cho các tổ chức tôn giáo sinh hoạt theo Hiến chương, Điều lệ của tổ chức tôn giáo đã được Nhà nước công nhận theo quy định của pháp luật, đóng góp tích cực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước” [13, tr.
- Theo tinh thần đó, Luật Tín ngưỡng, tôn giáo đã được Quốc hội thông qua ngày và có hiệu lực từ trong đó Điều 55 ghi rõ: Các tôn giáo “được tham gia các hoạt động giáo dục đào tạo, y tế, bảo trợ xã hội, từ thiện nhân đạo theo quy định của pháp luật liên quan”..
- Mới đây, ngày Bộ Chính trị ra Chỉ thị 18-CT/TW “Về tiếp tục thực hiện Nghị quyết 25-NQ/TW” đã xác định: “Tôn giáo là một nguồn lực quốc gia”.
- Trong đó, giáo dục của Công giáo cũng chính là một nguồn lực, một tiềm năng cần khai thác để tham gia vào việc xã hội hóa giáo dục..
- Từ thực tế về quan điểm giáo dục đến các trường Công giáo.
- Giáo hội Công giáo có nhiều văn kiện hướng dẫn về giáo dục nhưng rõ ràng nhất là Tuyên ngôn về giáo dục Kitô giáo (Gravissimum Ecudationis) đã được Công đồng Vatican 2 thông qua ngày 14/10/1965.
- “Tất cả mọi người, không phân biệt chủng tộc, giai cấp và tuổi tác, do phẩm giá con người, đều có một quyền bất khả nhượng là phải được hưởng một nền giáo dục đáp ứng với sứ mạng riêng, phù hợp với cá tính của từng phái, thích nghi với văn hóa và truyền thống dân tộc, đồng thời mở rộng sự hợp tác với các dân tộc khác, để hỗ trợ công cuộc hợp nhất chân chính và hòa bình trên mặt đất.
- Vậy nền giáo dục chân chính là việc đào tạo con người, nhằm đạt tới cùng đích của mình cũng như lợi ích đoàn thể mà họ là đoàn viên, và họ sẽ tham gia phục vụ khi đến tuổi trưởng thành”.
- Về mục đích của giáo dục, ở Việt Nam cũng như nhiều nước trên thế giới đều thống nhất, giáo dục là đào tạo con người toàn diện nhưng về phương pháp, về vai trò của những thành phần tham gia vào giáo dục, mục đích của giáo dục thì khác nhau.
- Điều 2 Luật Giáo dục Việt Nam viết:.
- Như vậy, mục tiêu của giáo dục là nhằm đào tạo con người trung thành với ý thức hệ của xã hội là nhiệm vụ hàng đầu chứ không phải phục vụ cộng đồng nhân loại hay quốc gia.
- Trái lại mục tiêu của giáo dục Công giáo ghi rõ: “Giúp trẻ em và thanh thiếu niên phát triển điều hòa những năng khiếu thể xác luân lý và tinh thần, ý thức dần dần trách nhiệm một cách rõ rệt hơn, nhờ luôn luôn cố gắng trau dồi đúng mức đời sống cá nhân và theo đuổi sự tự do chân chính với lòng can đảm và kiên nhẫn lướt thắng mọi trở ngại.
- Phải tích cực và thận trọng giáo dục chúng về phái tính tùy từng lứa tuổi..
- Trong thư gửi các thầy cô giáo nhân ngày Giám mục Đinh Đức Đạo - Chủ tịch Ủy ban Giáo dục của Hội đồng Giám mục Việt Nam nhắn nhủ: “Xin quý thầy cô dạy dỗ và huấn luyện cho các em biết sống theo lương tâm để trở thành muối, thành men tốt trong xã hội.
- Chớ gì quý thầy cô giáo được nhận biết và cảm phục như những người sống và giáo dục các sinh viên học sinh có lương tâm ngay thẳng, có tinh thần trách nhiệm và tôn trọng sự sống” [9].
- Giáo dục cho người học biết sống theo lương tâm ngay thẳng đặc biệt là giáo dục làm người là điều khác biệt với lối giáo dục thông thường.
- Giám mục Đinh Đức Đạo nhận xét: “Các trường học trong xã hội hôm nay chỉ nhắm tới đào tạo các chuyên viên, chứ không dạy làm người.
- Nhân đây cũng nói thêm rằng, ở Việt Nam chưa chú trọng khoa học nhân văn mà mới chú ý đến khoa học xã hội dù có 2 trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn.
- Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam qua 11 lần đổi tên từ Ban Nghiên cứu Lịch sử, Địa lý, Văn học năm 1953 đến nay cũng chỉ duy nhất năm 1993 có tên đầy đủ là Trung tâm Khoa học xã hội và nhân văn quốc gia.
- Các Viện của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội hiện nay chủ yếu là nghiên cứu xã hội.
- Chưa có khoa học nghiên cứu về con người (humanism) thì làm sao giáo dục được con người đầy đủ, đúng nghĩa được..
- Theo Luật Giáo dục của Việt Nam ban hành năm 2009, điều 15 viết: “Nhà giáo có vai trò quyết định trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục”.
- Còn theo quan điểm giáo dục Công giáo lại khác: “Vì là người truyền sự sống cho con cái, nên cha mẹ có bổn phận hết sức quan trọng là giáo dục chúng và vì thế họ được coi là những nhà giáo dục đầu tiên và chính yếu của chúng.
- Vai trò giáo dục này quan trọng đến nỗi nếu thiếu sót thì khó lòng bổ khuyết được”.
- Như vậy, cha mẹ có vai trò quan trọng trước hết trong giáo dục chứ không phải các thầy cô.
- Điều 3 Luật Giáo dục Việt Nam ghi nền tảng của giáo dục là “chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh” và “Nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong phát triển sự nghiệp giáo dục” (điều 12), còn phía Công giáo chủ trương phản đối chính trị hóa học đường: “Phải loại trừ mọi chế độ độc quyền học hiệu, vì tất cả mọi chế độ độc quyền thuộc loại này đều trái với quyền tự nhiên của con người, cản trở sự tiến bộ và phổ biến văn hóa, làm tan loãng bầu khí thuận hòa giữa các công dân và nghịch với thuyết đa dạng” (Gd, số 6).
- Với quan niệm như trên, giáo dục Công giáo đã thành công.
- Trước hết, có rất nhiều trường nổi tiếng, có truyền thống tới cả ngàn năm được Công giáo tạo dựng ở nhiều nước trên thế giới như trường Bologna, Sorbonne ở Pháp, Cambridge, Oxford ở Anh, Santa Clara, Loyola, Marymourt, Setatle, Boston… ở Hoa Kỳ..
- Oxford là Viện đại học nghiên cứu liên hợp ở Oxford hoạt động giảng dạy từ năm 1906.
- Viện đại học này hiện có 38 đại học thành viên.
- Trường Cambridge là Viện đại học công được thành lập ở Anh năm 1209, chỉ sau Đại học Oxford..
- Đây là trường mà Giáo hội Công giáo rất kỳ vọng.
- Trường hiện có 31 đại học thành viên và nhiều phân khoa.
- Trường Đại học Sorbonne là tên thường gọi của Viện Đại học Paris.
- Đại học Paris được thành lập năm 1257.
- Đây là trường đại học thành lập vào loại sớm ở châu Âu.
- Đại học Sorbonne gắn liền với tên tuổi khoa Thần học.
- Tại Hoa Kỳ, có đủ các loại trường của các tôn giáo, riêng trường Công giáo khá nhiều từ bậc mẫu giáo đến đại học, sau đại học.
- Riêng đại học cũng có nhiều trường nổi tiếng như Notre Dame (thành lập năm 1842), Seattle (lập năm 1891), Oklahoma, Boston nhưng nổi tiếng nhất là 28 trường đại học của dòng Tên (dòng Chúa Giêsu).
- Trên phạm vi toàn cầu, theo thống kê của Giáo hội năm 2012, Giáo hội Công giáo đang quản lý 70.544 trường mẫu giáo với 6.478.627 học sinh, 92.847 trường tiểu học với 31.151117 học sinh, 43.591 trường trung học với học sinh, 12.662 trường đại học, cao đẳng với 2.304.171 sinh viên và 3.373.445 sinh viên đại học..
- Tại Việt Nam, giáo hội Công giáo cũng xây dựng nhiều trường học nhưng ở miền Bắc sau năm 1954 bị đóng cửa nên ít thấy kết quả.
- Ở miền Nam, đến năm 1969, giáo hội Công giáo quản lý 1.030 trường tiểu học với 258.409 học sinh Công giáo và 97.347 học sinh ngoài Công giáo.
- 226 trường trung học với 82.827 học sinh Công giáo và 70.101 học sinh ngoài Công giáo [7, tr.
- Hiện nay, theo Pháp lệnh tín ngưỡng, tôn giáo, Công giáo chỉ được mở trường mẫu giáo và một số lớp tình thương với 675 trường mẫu giáo và 145 lớp tình thương tiểu học thu hút 125.594 trẻ đến trường chiếm 3,06%.
- Chúng tôi chưa có điều kiện để làm so sánh những ưu điểm của các trường Công giáo nhưng chỉ cần xem qua các trường mẫu giáo do các nữ tu Công giáo điều hành sẽ thấy ở các trường này rất ít tiêu cực nhũng nhiễu, chắc chắn không có chuyện bạo hành trẻ em và điều lạ là chính con em cán bộ, công an lại thích gửi vào trường này dù các trường rất bị hạn chế số lượng tuyển sinh.
- Điều gì đã làm nên khác biệt của trường Công giáo chính là đội ngũ giáo viên.
- Họ sống theo niềm tin tôn giáo.
- Tổng Giám mục David M.O’Connel, Hiệu trưởng một trường Công giáo tại Hoa Kỳ trao đổi rằng: “Một trường đại học chịu ảnh hưởng trực tiếp từ một tôn giáo hay đức tin cụ thể nào, ngoài truyền được đến thế giới học thuật rằng trường tôn giáo đó sở hữu ý thức đặc trưng và khác biệt của mình trong môi trường giáo dục và niềm tin này đang đóng góp có mục đích vào nền giáo dục đại học nhờ đức tin….
- tôn giáo vì sứ mệnh của nó có cộng thêm một giá trị, nên giáo dục đại học và yếu tố cộng thêm này là một thứ gì đó thu hút mọi người, kéo mọi người đến trường” [6]..
- Ở các nước Âu - Mỹ, từ khi có Luật phân ly năm 1905, thì nhà trường đều tách khỏi giáo hội nhưng không có nghĩa là giáo hội bị cấm mở trường học và rõ ràng các trường của tôn giáo trong đó có.
- Công giáo đã góp phần làm nên thành công của nền giáo dục các nước tiên tiến này.
- Chúng tôi hy vọng với sự chuẩn bị của Luật Tín ngưỡng, tôn giáo hiện nay, các tôn giáo sẽ được góp sức không hạn chế vào các lĩnh vực là thế mạnh và truyền thống của mình là y tế, giáo dục, từ thiện bác ái.
- Riêng tiềm năng giáo dục Công giáo, nếu xã hội khai thác hết, nó sẽ góp phần làm lành mạnh hóa giáo dục Việt Nam hiện nay./..
- Lưu Đình Á (1993), Hãy cảnh giác cuộc chiến tranh thế giới không có tiếng súng, NXB Khoa học xã hội..
- Mác- Anghen và chủ nghĩa Mác, NXB Tiến Bộ, Moc.
- Maxreading, “Các trường tôn giáo”, “Đức Tổng Giám mục David M.
- Viện nghiên cứu tôn giáo (1994), Những vấn đề tôn giáo hiện nay, NXB Khoa học xã hội.

Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn
hoặc xem Tóm tắt