- Triển khai giáo dục STEM cho hệ thống giáo dục phổ thông quốc gia đang là nhu cầu của xã hội trong bối cảnh của môi trường còn thiếu rất nhiều không chỉ về khung pháp lý, cơ sở hạ tầng mà còn về kinh nghiệm triển khai. - Tài liệu này có mục đích chia sẻ một số bài học thu được từ những hoạt động triển khai đào tạo STEM của một doanh nghiệp cho hệ thống giáo dục phổ thông Việt Nam, thông qua dự án “Triển khai đào tạo STEM cho Trường THCS &THPT Nguyễn Bỉnh Khiêm - Hà Nội. - Triển khai STEM. - Bài học từ triển khai Giáo dục STEM.. - NHỮNG CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN ĐỂ XÂY DỰNG VÀ TRIỂN KHAI GIÁO DỤC STEM I. - Hàm lượng công nghệ kỹ thuật trong các ngành nghề tương lai ngày càng nhiều, đòi hỏi việc giáo dục liên quan đến khoa học kỹ thuật nói chung, và giáo dục STEM nói riêng cần phải được quan tâm, giáo dục sớm cho học sinh.. - Năm 2016, Mỹ chính thức đưa Maker Movement (phong trào sáng chế) thành một phần không thể thiếu của giáo dục STEM. - Tám cơ quan liên bang sẽ cung cấp các nguồn tài chính, các sáng kiến về đào tạo, giáo dục xây dựng mạng lưới tri thức để nuôi dưỡng cộng đồng nhà sáng chế (Makers), hỗ trợ của các công ty khởi nghiệp từ việc xây dựng sản phẩm mẫu đến sản xuất hàng loạt.. - Ở Israel – quốc gia của khởi nghiệp, sáng tạo và đổi mới, thông qua các tổ chức phi chính phủ, Bộ Giáo dục Israel đã:. - Mỗi trường học sẽ được trang bị 1 thiết bị dụng cụ cho học sinh. - Từ tháng 8 năm 2016, Digital Economy Corporation Sdn Bhd trực thuộc Chính phủ Malaysia phối hợp Bộ Giáo dục Malaysia triển khai sáng kiến #mydigitalmaker để chuyển đổi giới trẻ Malaysia từ người sử dụng sản phẩm kỹ thuật số (digital users) sang những nhà sản xuất trong nền kinh tế số. - Thực tiễn giáo dục STEM tại Việt Nam. - Trong những năm qua giáo dục STEM ngày càng được quan tâm tại Việt Nam. - Ngay ở góc độ vĩ mô, chính phủ đã có chỉ thị về việc đổi mới giảng dạy và đẩy mạnh giáo dục STEM trong hệ thống nhà trường để nâng cao năng lực tiếp cận cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4. - Ở cấp Bộ, việc giáo dục STEM cũng đã được quan tâm đưa vào chương trình phổ thông, thể hiện ở việc thúc đẩy việc tích hợp giáo dục STEM vào các môn học liên quan trong nhà trường từ năm học . - Trong khung chương trình giáo dục phổ thông mới, việc tích hợp STEM cũng được quan tâm tích hợp với các môn học. - Tại hội thảo “giáo dục STEM trong chương trình phổ thông mới” tháng 7/2017 tại Hà Nội đã nêu các điểm dự kiến cơ bản về giáo dục STEM cho chương trình mới.. - Các chủ đề STEM tích hợp trong các môn học ở giai đoạn giáo dục cơ bản như các môn Tự nhiên và Xã hội, Khoa học, Tin học và Công nghệ (ở tiểu học), môn Khoa học tự nhiên (ở trung học cơ sở).. - Phương pháp giáo dục STEM theo hướng dạy học tích hợp theo chủ đề liên môn, vận dụng kiến thức liên môn giải quyết các vấn đề thực tiễn.. - Năm Hội đồng Anh cũng đã kết hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức chương trình thí điểm “áp dụng phương pháp giáo dục STEM của Vương quốc Anh vào bối cảnh Việt Nam cho 50 giáo viên từ 15 trường học tại Việt Nam. - Bên cạnh những điểm tích cực về kết quả, dự án cũng chỉ ra những khó khăn trong việc triển khai giáo dục STEM, bao gồm giới hạn về cơ sở vật chất cần thiết, cũng như giới hạn số học sinh tham gia vì chỉ ở mô hình câu lạc bộ, chưa đưa vào được thành môn học.. - Tại các địa phương, các Sở Giáo dục và Đào tạo cũng đã đưa giáo dục STEM vào nhiệm vụ năm học với một số hoạt động nổi trội như sau:. - của học sinh, phụ huynh của 44 trường mầm non, tiểu học và THCS trên địa bàn quận cũng như hội thảo đúc kết hoạt động giáo dục STEM trên địa bàn. - Đánh giá chung, các trường chủ yếu triển khai STEM theo hình thức câu lạc bộ cho học sinh có quan tâm, việc triển khai đồng loạt cho học sinh theo khối hầu như vẫn chưa thực hiện do thiếu cơ sở vật chất và chương trình cụ thể.. - Tại Hồ Chí Minh: Từ năm Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh đã có chỉ đạo các trường đưa hoạt động STEM vào hoạt động của trường. - Hầu hết các trường triển khai theo mô hình kết hợp với một đơn vị giáo dục STEM để thực hiện các nội dung hoạt động câu lạc bộ lắp ráp và lập trình robot, các thí nghiệm khoa học, hoặc tìm hiểu về tự động hóa Arduino đối với cấp 2. - Hầu hết các trường triển khai STEM theo dạng câu lạc bộ, một số trường triển khai dạy cho học sinh toàn khối nhưng nội dung chỉ tập trung vào robtic duy nhất, học sinh chưa có điều kiện tiếp cận các nội dung về tự động hóa, in 3D hoặc lập trình.. - Tại Nghệ An: Từ năm 2017, Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Thanh Chương đã kết hợp với Liên Minh STEM tổ chức đào tạo cho giáo viên về chuyên môn và thành lập các câu lạc bộ STEM tại trường. - Từ tháng 8/2017, chương trình giáo dục STEM đã được triển khai thí điểm tại 5 trường phổ thông trên địa bàn huyện Thanh Chương. - Có 88 trường và hơn 2000 lượt thầy, cô giáo và hàng ngàn học sinh được tập huấn giáo dục STEM. - Tháng 4/ 2019, huyện đã tổ chức ngày hội STEM và văn hóa đọc sách cho các em học sinh, tạo được sự hứng thú tham gia đối với học sinh.. - Tại Bắc Ninh: Ngày hội STEM tại tỉnh Bắc Ninh được tổ chức với sự chủ trì của Sở Thông tin Truyền thông và Sở Giáo dục và Đào tạo từ năm 2018 là điểm nhấn trong hoạt động giáo dục STEM tại địa phương. - Về cơ sở vật chất: Hầu hết các trường chưa có điều kiện để có phòng chuyên thực hành về STEM, cơ sở vật chất thiết bị chưa đồng bộ để có thể triển khai STEM hiệu quả và cho học sinh toàn trường.. - Các trường học còn dừng lại ở mức câu lạc bộ, với số lượng học sinh tham gia hạn chế, chưa đủ điều kiện để tất cả các học sinh trường tiếp cận giáo dục STEM.. - Chính vì điều đó, giải pháp giáo dục STEM qua hoạt động sáng chế và không gian sáng chế có thể được xem là một sự bổ sung cần thiết vào hệ sinh thái giáo dục STEM tại Việt Nam.. - Tâm lý lứa tuổi của giáo dục STEM. - Với những tài liệu đã tìm hiểu trong nước, cũng như một sách về giáo dục STEM tại Việt Nam như “Giáo dục STEM trong nhà trường phổ thông” (NXB Giáo dục Việt Nam),. - “Thiết kế và tổ chức chủ đề giáo dục STEM cho học sinh THCS &. - THPT” (NXB Đại học Sư phạm) thì chưa có nghiên cứu nào nói đến sự khác biệt về độ tuổi giữa học sinh Việt Nam và học sinh các nước phương Tây trong việc tiếp thu các nội dung giáo dục STEM. - Quan điểm chung của các giáo dục là trẻ có thể học STEM sớm, từ giai đoạn mẫu giáo. - Tuy nhiên, việc thiết kế các nội dung giáo dục STEM phải phù hợp với sự phát triển tâm lý lứa tuổi của học sinh.. - Nhóm học sinh tiểu học lớp 1-2-3. - Nhóm học sinh tiểu học lớp 4-5. - Nhóm học sinh THCS. - Độ tuổi này các hoạt động giáo dục có thể đòi hỏi các em ở độ chính xác và phức tạp, đòi hỏi ghi nhớ thông tin, tính toán và áp dụng nhiều kiến thức đã học. - Học sinh có thể học các nội dung sáng chế với các mạch điện với nhiều linh kiện, lập trình Scratch hoặc lập trình cho robot với những thuật toán nâng cao, thiết kế 3D với yêu cầu về chính xác. - Ở độ tuổi lớp 7 trở đi, các em bắt đầu học về tự động hóa, vì đã được học những kiến thức cơ bản về mạch điện trong chương trình giáo dục phổ thông.. - Nhóm học sinh THPT. - Học sinh có thể tư duy, lập luận, phân tích và tổng hợp ở mức độ phức tạp và độc lập. - Do đó độ tuổi này có thể dễ dàng học tập các nội dung giáo dục STEM từ đơn giản đến phức tạp, tùy điều kiện thời gian và cơ sở vật chất nhà trường. - Tổng quan về đơn vị cung cấp dịch vụ giáo dục. - Với hơn 15 năm hoạt động, Công ty cổ phần Ha Phuong IED International (trong tài liệu này gọi tắt là “IED”) duy trì một trong ba hoạt động cốt lõi: Cung cấp dịch vụ cho hệ thống giáo dục quốc gia. - Kể từ 2015 IED đã bắt đầu nghiên cứu và đóng góp vào sự phát triển Giáo dục STEM cho lĩnh vực giáo dục phổ thông Việt Nam. - Một số hoạt động tiêu biểu của IED có thể được nêu ra như: là đơn vị khởi xướng, tổ chức hoạt động khảo sát, nghiên cứu về Giáo dục STEM của Úc cho Sở GD&ĐT Hà Nội. - đồng tổ chức hội thảo quốc tế về Giáo dục STEM. - thực hiện triển khai Giáo dục STEM cho một số trường học phổ thông thuộc cả hệ thống công lập và ngoài công lập. - Công ty đã tổ chức được nhiều cuộc thi đào tạo, ngày hội STEM cho học sinh các trường: Thực nghiệm, Thăng Long, Nguyễn Phong Sắc, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Sở Giáo dục Hà Giang.. - Giáo dục STEM được triển khai tại trung tâm với hình thức lớp học (3 lớp) và khu trải nghiệm STEM.. - TRIỂN KHAI ĐÀO TẠO STEM TẠI TRƯỜNG THPT- THCS NGUYỄN BỈNH KHIÊM Thuyết phục để triển khai Giáo dục STEM. - Do Giáo dục STEM là một lĩnh vực mới, mặc dù đã và đang có rất nhiều hoạt động ở các cấp và truyền thông đại chúng về Giáo dục STEM nhưng vẫn hiện hữu một thách thức rất lớn: nhận thức về Giáo dục STEM không chỉ đối với mỗi công dân mà còn cả đối với những người làm chuyên môn như: những thầy cô giáo, những nhà nghiên cứu. - Thắc mắc lớn nhất được tìm thấy trong quá trình triển khai Giáo dục STEM cho các trường học, từ các thầy, cô giáo – những nhà chuyên môn đang thực hành quá trình đào tạo: Bản chất của Giáo dục STEM là gì?. - Thêm vào đó, khía cạnh thực dụng của Giáo dục STEM được nhấn mạnh nhằm làm sáng tỏ những tác dụng của Giáo dục STEM đối với cá nhân và đối với quốc gia. - Điều tương tự cũng xảy ra như vậy khi bạn là giáo viên Vật lý, Sinh học, Hoá học,… Khi tiếp cận với Giáo dục STEM, với tư cách là người được đào tạo và hoạt động trong lĩnh truyền thống (Toán học, Vật lý, Hoá học. - Giáo dục STEM nghiên cứu thực tại khách quan gì hay đối tượng cụ thể của Giáo dục STEM là gì. - Khía cạnh bản thể luận: Phải chăng đối tượng nghiên cứu của Giáo dục STEM là sự gộp chung của các đối tượng thuộc 4 lĩnh vực: Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học?. - Vì sao ta lại học STEM hay những giá trị của Giáo dục STEM là gì. - Những câu hỏi nêu trên vẫn hiện hữu và cần làm sáng tỏ vì những tiếp cận thông thường như đề cập ở trên vẫn thường gặp những khó khăn để lãnh đạo nhà trường đi đến quyết định triển khai nhanh chóng Giáo dục STEM cho cơ sở do mình quản lý. - Bài học của IED cho thấy ngoài những hội thảo tổng quan về Giáo dục STEM còn phải có những hội thảo chuyên sâu để đề cập tới 3 câu hỏi cốt lõi nêu trên.. - Ngoài những hội thảo, IED còn xây dựng trung tâm triển lãm và giới thiệu về Giáo dục STEM để minh hoạ thực tế quá trình Giáo dục STEM. - Tại đó, khách thăm quan không chỉ thấy hoạt động Giáo dục STEM như các sản phẩm mẫu, các quy trình xây dựng bài giảng, quản lý quá trình giảng dạy và học tập STEM,…. - Bên cạnh những hoạt đông nêu trên, việc mời các nhà quản lý, chuyên môn đến dự các hoạt động đào tạo STEM đang diễn ra tại một trường học cụ thể cũng là một trong những biện pháp hữu hiệu để đưa đến những quyết định triển khai Giáo dục STEM tại cơ sở chưa từng có hoạt động về Giáo dục STEM.. - Tiếp cận quản trị dự án sử dụng để triển khai giáo dục STEM. - Do giáo dục STEM vẫn còn mới mẻ đối với xã hội Việt Nam, với cách tiếp cận truy tìm và tích luỹ kinh nghiệm từ những bài học thu được của quá trình triển khai, IED đã sử dụng tiếp cận quản trị dự án cho cho quá trình triển khai theo mô hình tổng quát nêu trong Hình 1, với những hoạt động chính như mô tả dưới đây.. - Chính nhờ vai trò của người lãnh đạo tài ba này mà nhà trường đã có những cơ sở chuẩn bị cho Giáo dục STEM. - Nhà trường đã định hướng đưa Giáo dục STEM như là hoạt động chính khoá thông qua bước kiểm nghiệm – thực hiện dự án PROJ.18.. - Mục tiêu chính của dự án: Đo lường thái độ đón nhận (mức độ quan tâm) của học sinh lớp 10 mới tuyển chọn (13 lớp) đối với Giáo dục STEM thông qua chương trình và dịch vụ giảng dạy của IED.. - Ngoài ra, nhà trường cân nhắc và lựa chọn chương trình Giáo dục STEM của IED. - Toàn bộ mục tiêu của dự án đã đạt được như mong muốn của các bên liên quan, đặc biệt là mong muốn của học sinh – chủ thể và là mục tiêu tối hậu của quá trình Giáo dục STEM. - Tỷ lệ 56% học sinh tham gia đánh giá. - 60% học sinh mong muốn được tham gia khoá học khác về STEM. - Đây là kết quả rất khả quan và cho thấy chủ trương của nhà trường phù hợp với chủ thể của quá trình đào tạo – học sinh.. - Nó cho thấy mục tiêu của quá trình đào tạo STEM phù hợp với nhu cầu của học sinh.. - Tuyệt đại đa số học sinh đánh giá rất cao về giáo viên (54%. - Hình 2: Tỷ lệ học sinh tham gia đánh giá. - Hình 3: Mong muốn của học sinh được tham gia khoá học khác về STEM. - Hình 4: Học sinh đánh giá về sự mới mẻ của học STEM trên 3 phương diện: Chủ đề, kỹ năng và. - Hình 5: Học sinh đánh giá giáo viên theo 4 cấp độ cho 3 chỉ tiêu: Phong cách, sự tận. - Phần lớn học sinh (kể cả hai giới tính) đều được đánh giá có quan tâm và hứng thú với học STEM.. - Số lượng ý kiến của học sinh trong quá trình học cũng là biểu hiện sự quan tâm và hứng thú với học STEM.. - Thực vậy, nhà trường đã có những bước chuẩn bị kỹ lưỡng để xác lập kế hoạch đưa Giáo dục STEM vào nhà trường như là hoạt động chính khoá. - Do vậy, những hội thảo hay cuộc họp bàn về chuyên môn sâu của Giáo dục STEM xoay quanh 3 lĩnh vực bản thể luận, giá trị luận và nhận thức luận của Giáo dục STEM mới có đủ sức nặng thuyết phục.. - Thực tế cũng cho thấy những chủ đề Giáo dục STEM được học sinh các trường ở các tỉnh xa rất quan tâm nhưng lại không được học sinh tại các trường trên địa bàn nội thành Hà Nội quan tâm.. - Bài học 3: Ngoài những yêu cầu chung của quá trình đào tạo STEM, dự án đã nhấn mạnh vào hai kỹ năng cho học sinh: kỹ năng làm việc nhóm và kỹ năng thuyết trình. - Điều này xuất phát từ những kinh nghiệm và đánh giá học sinh từ nhiều cơ sở trường học. - Ngoài ra, sử dụng tiếp cận giáo dục kiến tạo tỏ ra phù hợp đối với Giáo dục STEM.. - Bài học 4: Vai trò của thầy, cô giáo – với tư cách là người hướng dẫn, trợ giúp trong quá trình đào tạo STEM – là vai trò chủ đạo để tạo nên hiệu quả của quá trình Giáo dục STEM;. - Bài học 5: Như là một gợi ý, Giáo dục STEM nếu được triển khai bằng cách sử dụng tiếng Anh là một cách triển khai có thể mang lại hiệu quả rất tốt xét từ góc độ quyền lợi và. - Hình 7: Thống kê số ý kiến của học sinh trong quá trình học tập STEM của mỗi lớp.. - nhu cầu của học sinh cũng như yêu cầu của xã hội trong bối cảnh cần nâng cao năng lực sử dụng ngoại ngữ của học sinh.. - Mặc dù có những nỗ lực trong công tác đào tạo và truyền thông, song giáo dục STEM vẫn còn là một lĩnh vực khá mới mẻ ở Việt Nam, cần có những nghiên cứu chuyên sâu, chính sách đầu tư phù hợp để hệ thống Giáo dục STEM phát triển nhanh chóng hơn nữa và đạt những kết quả to lớn tại Việt Nam.
Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn hoặc xem
Tóm tắt