- Tư duy đột phá VÀI NÉT VỀ TÁC GIẢ Edward de Bono sinh năm 1933 tại Malta. - SÁU CHIẾC MŨ TƯ DUY Edward de Bono là tác giả của gần 70 tác phẩm chuyên khảo Một phương pháp cần thiết trong về tư duy đặc biệt là các phương pháp tư duy định hướng (lateral quản lý kinh doanh thinking), được dịch ra nhiều ngôn ngữ khác nhau. - “Khi tư duy rõ ràng và đơn giản, nó trở nên thú vị và hiệu quả hơn.” Phương pháp Sáu chiếc mũ tư duy rất dễ hiểu và do đó rất dễ sử dụng. - Công cụ này có thể sử dụng cho bất cứ quy mô tổ chức nào, dù to hay nhỏ, để tạo ra một môi trường sáng tạo hơn, cải thiện giao tiếp và hướng dẫn mọi người một lối tư duy rõ ràng hơn. - Chiếc mũ là thứ bạn có thể dễ dàng đội lên đầu hoặc bỏ ra. - Những chiếc mũ tượng trưng cho việc chúng ta có thể dễ dàng thay đổi cách thức tư duy của mình. - Điều tuyệt vời là tất cả chúng 1 2 Sáu chiếc mũ tư duy ta, từ trẻ em cho đến những giám đốc điều hành cấp cao, đều có chỉ ra ai là người thắng cuộc, mà là để xem xét mọi thể áp dụng phương pháp này. - Khi sử dụng phương pháp tư duy sáu chiếc mũ, GIỚI THIỆU tất cả mọi người đều tham gia vào một hoạt động Chúng ta phải luyện cho trí não chúng ta chỉ làm sắm vai tại một thời điểm xác định. - Cùng một lúc, chúng ta một mũ màu khác nhau và lần lượt chuyển sang các không thể có cả cảm xúc, logic, thực tế, sáng tạo, lẫn chiếc mũ màu khác. - tư duy tổ chức. - Phương pháp sáu chiếc mũ tư duy Chẳng hạn như, phương pháp này cho phép mọi cho phép chúng ta tập trung quá trình tư duy, sàng người chỉ tập trung vào những lý luận và phê bình lọc những ý tưởng và thông tin đầu vào. - khi đội Mũ xanh lục và đưa ra những giải pháp sáng tạo, hoặc quan điểm lạc quan khi đội Mũ vàng. - Mô hình tư duy dựa trên lập luận của phương Tây chưa đủ để giải quyết tất cả những vấn đề đa Phương pháp tư duy Sáu chiếc mũ là một phương dạng mà chúng ta thường xuyên gặp phải trong hầu pháp tiết kiệm thời gian bằng cách giảm bớt những hết các tổ chức. - Ví dụ, Optus, công ty viễn tư duy phù hợp hơ, chúng ta cần phương pháp Sáu thông lớn thứ hai Australia thường phải dành bốn chiếc mũ hay “tư duy song song.” tiếng cho một buổi thảo luận quan trọng. - Phương pháp sáu chiếc mũ giúp họ đưa ra kết luận chỉ trong Tư duy song song là xem xét một vấn đề trên mọi vòng 45 phút. - Hãy để mọi người đứng ở Phương pháp tư duy sáu chiếc mũ loại bỏ được bốn phía khác nhau của một ngôi nhà và bạn sẽ thấy rào cản lớn nhất đối với tư duy nhanh và hiệu quả - mỗi người có một hình ảnh riêng về ngôi nhà. - Thay vì tấn công ý kiến của người khác để thể hiện mình là người Tư duy song song tán thành ý kiến cho rằng mọi thông minh, với phương pháp sáu chiếc mũ, lối tư người phải thử nhìn ngôi nhà theo cùng một hướng. - duy chống đối và đối đầu bị loại bỏ vì khả năng tư Mục đích không phải là để tranh luận cho đến khi duy của bạn sẽ được thể hiện qua việc bạn sử dụng 3 4 Sáu chiếc mũ tư duy mỗi chiếc mũ hiệu quả như thế nào. - Thay vì những “Tư duy mũ vàng như thế là được rồi. - CÁCH SỬ DỤNG MŨ SÁU CHIẾC MŨ, SÁU MÀU SẮC Mũ trắng trung tính và khách quan, tập trung vào Dùng riêng lẻ số liệu, thông tin thực tế. - Có thể dùng mũ để đưa ra một lối tư duy nhất định Mũ đỏ thể hiện tình cảm, cảm nhận. - Mũ đen là chiếc mũ của sự thận trọng. - Có thể dùng lần lượt từng mũ một. - Mũ vàng tích cực, sáng sủa và lạc quan Có thể dùng thường xuyên bất kỳ chiếc mũ nào Mũ xanh lục thuộc về những ý tưởng mới và mà bạn muốn. - Cách dùng lần lượt có thể áp dụng cho 2, 3, 4 mũ Mũ xanh dương mát mẻ và giống như bầu trời, hoặc nhiều hơn. - Chiếc mũ này liên quan tới việc điều khiển, tổ chức quá trình tư duy và việc sử Trình tự dùng mũ phải được xác định ngay ở đầu dụng các mũ khác. - cuộc họp bằng cách sử dụng chiếc mũ xanh dương đầu tiên. - Mô tả sơ bộ trình tự rồi thực hiện theo Trên thực tế, chúng ta gọi tên những chiếc mũ trình tự đó. - Có thể có những thay đổi nhỏ tuỳ thuộc theo màu sắc chứ không bao giờ gọi theo chức năng, vào dữ kiện đầu vào. - Chỉ tăng số lần luân chuyển với chẳng hạn: những người có nhiều kinh nghiệm với phương “Hãy bỏ chiếc mũ đen ra một lát”. - pháp tư duy sáu chiếc mũ. - Các thành viên có thể chọn mũ trong quá trình thảo luận hoặc để nhà tư “Hãy đội những chiếc mũ xanh lục này”. - 5 6 Sáu chiếc mũ tư duy Hết giờ! này khuyến khích người tư duy tách biệt đâu là sự thật và đâu là suy diễn. - Dành cho mỗi người một phút với mỗi chiếc mũ. - bổ sung thêm điều gì thì hãy chuyển sang chiếc mũ Những sự thật chúng ta không thể kiểm chứng tiếp theo. - được, tức là những sự thật được tin, có thể được đưa ra trong những phần tư duy mũ trắng, nhưng phải làm rõ Nên dùng những chiếc mũ xanh dương ở đầu rằng những sự thật này là chưa được kiểm chứng. - và ở cuối cuộc họp Nguyên tắc cơ bản cho tư duy mũ trắng là không Mũ xanh dương đầu tiên chỉ ra tại sao chúng ta lại nên trình bày một điều gì đó ở mức độ cao hơn tình có cuộc họp này, xác định vấn đề, chỉ ra những mục huống thực tế. - tiêu và kết quả mong muốn đạt được, dự định sử Ý kiến cá nhân của bạn có thể không bao giờ dụng lần lượt các chiếc mũ như thế nào. - được nhấp nhận khi áp dụng tư duy mũ trắng nhưng Mũ xanh dương cuối cùng phải chỉ ra những điều bạn có thể thuật lại ý kiến của một ai đó khác. - thu được từ cuộc họp: kết quả, kết luận, kế hoạch, Tư duy mũ trắng khuyến khích thái độ trung lập giải pháp và những bước tiếp theo. - Không ai được quá đề cao một quan điểm Đôi khi bạn có thể đội mũ đỏ vào cuối buổi họp nào, mà chỉ đơn giản là trình bày nó ra mà thôi. - để hỏi mọi người về cảm nghĩ của họ về kết quả của cuộc họp và liệu họ có cảm thấy đã làm tốt hay Mục đích của tư duy mũ trắng là phải thực tế. - Những người tư duy mũ trắng có thể trình bày về các giai thoại hay những ví dụ chứng minh. - Mũ Trắng Tư duy mũ trắng không bao gồm việc đưa ra các ý Tư duy mũ trắng là cách hỏi về thông tin và dữ liệu kiến, trực giác, nhận định dựa trên kinh nghiệm, thực tế để xem xét theo cách trung lập. - Chiếc mũ cảm nhận và ấn tượng. - 7 8 Sáu chiếc mũ tư duy Những khả năng có thể xảy ra với tư duy mũ Linh cảm là giả thiết dựa trên trực giác. - Tư duy mũ trắng là kỷ luật và định hướng. - Người Mũ đỏ làm cho những cảm giác được công nhận tư duy phải cố gắng trung lập và khách quan hơn như là một phần quan trọng trong tư duy. - Mũ đỏ khiến cho các cảm xúc trở nên hữu hình và trở thành một phần trong sơ đồ tư duy và cũng là Mũ Đỏ một phần trong hệ thống các tiêu chí lựa chọn lộ Mũ đỏ mang đến cho mọi người cơ hội thể hiện cảm trình trên sơ đồ đó. - Những tình cảm, cảm xúc, trực giác đều nằm trong tư duy mũ Mũ đỏ cung cấp một phương pháp thuận tiện cho đỏ. - Lối tư duy này được thực hiện dựa trên cơ sở cá người tư duy để có thể thay đổi trạng thái cảm xúc nhân và luôn được áp dụng cho một ý kiến hay tình theo cách mà thường không thể xảy ra nếu không có huống cụ thể. - Người tư duy không thể thay đổi ý phương pháp này. - kiến và không thể nói rằng: “Tôi không có gì để nói” Với chiếc mũ đỏ, tính chất nghi thức hóa việc khi được hỏi về những cảm xúc mũ đỏ. - Người tư duy biểu lộ cảm xúc đã khiến cho nó ít mang tính cá có thể sử dụng những từ như bình thường, không nhân hơn. - Trực giác có thể dựa trên những kiến thức về thị trường hay kinh nghiệm sẵn có. - 9 10 Sáu chiếc mũ tư duy Mũ Đen Mũ Vàng Mũ đen là chiếc mũ của sự thận trọng. - Đây là chiếc Mũ vàng khó đội hơn là mũ đen, bởi não bộ của mũ hay được sử dụng nhất trong sáu chiếc mũ. - Đó là chúng ta gắn với tư duy mũ đen một cách rất tự chiếc mũ của sự tồn tại. - Mũ đen là chiếc mũ cho phép con người tiến có thể dẫn tới những chỉ trích không lành mạnh, hóa và tồn tại nhờ thận trọng và quản lý được rủi ro. - Mũ vàng rất cần thiết bởi nó cung cấp “độ nhạy về giá trị” Mũ đen chỉ ra những sai sót trong tư duy. - Sẽ là lãng phí thời gian nếu bạn cố tỏ ra sáng tạo Tư duy mũ đen luôn logic. - Mũ đen chỉ được sử dụng khi có đủ thời gian Không ít người thích chộp lấy một ý tưởng và xé tan dành cho tư duy phê phán. - Còn mũ vàng tìm kiếm giá trị, Bạn không thể sử dụng tư duy mũ đen làm gián do đó ngay cả những ý tưởng không hề hấp dẫn chút đoạn các phần tư duy khác. - Bởi những chiếc mũ để mọi người không ngắt lời hoặc thế mà nảy sinh một điều gọi là lạc quan thái quá, ví làm gián đoạn tư duy của nhau. - Hãy kiềm chế để không lạm dụng tư duy mũ đen. - Tư duy mũ vàng là tư duy tìm kiếm những lợi ích Thật dễ dàng để phê phán thiết kế của một ngôi nhà, có thể có và tìm cách để chứng mình cho những lợi nhưng để đưa ra một thiết kế đẹp hơn thì khó hơn ích đó. - 11 12 Sáu chiếc mũ tư duy Với mũ vàng, mọi người rất thoải mái đưa ra Mũ xanh lục tìm kiếm giải pháp cho vấn đề từ một những ý tưởng hay đề xuất riêng. - Tư duy mũ xanh lục đem lại một phương pháp Mũ vàng đòi hỏi mọi người phải thật sự mong tiếp cận hoàn toàn mới. - muốn đưa ra những đề xuất, ngay cả khi chúng có vẻ Lối tư duy định hướng, hay sự gạt bỏ khuôn mẫu tầm thường. - phát huy hiệu quả khi người tư duy bỏ đi các khuôn Tư duy mũ vàng chú trọng vào những đánh giá mẫu thay vì làm theo nó, nhờ đó tạo ra được “hiệu tích cực. - ứng Eureka” Tư duy mũ vàng gồm những tư duy từ logic và “PO” (Provocative Operation – kỹ thuật kích thực tế, đến những mơ ước, tầm nhìn và hy vọng. - thích) là một kỹ thuật tư duy mũ xanh lục cho phép mọi người suy nghĩ và sử dụng khả năng kích thích. - Mũ Xanh Lục Ví dụ, những chiếc xe PO có thể có bánh xe hình vuông, những máy bay PO có thể hạ cánh lộn ngược. - Mũ xanh lục là chiếc mũ của năng lượng, sự phát Các giám đốc điều hành PO đều có khả năng tự triển, và những ý tưởng mới. - Những ý tưởng sinh ra dưới chiếc mũ xanh lục Khi đội chiếc mũ xanh lục, tất cả mọi người đều sau đó sẽ được tập hợp lại và đánh giá dưới chiếc phải đóng góp ý kiến, sẽ không ai yên lặng cả. - mũ vàng để phát triển thêm, tiếp đó có thể sử dụng mũ đen. - Trong bất cứ trường hợp nào, mũ trắng Mũ xanh lục khám phá những khả năng. - cũng có thể được sử dụng để có được những dữ liệu Mũ xanh lục bao gồm cả những thay đổi. - và thông tin trung lập nhằm hỗ trợ hoặc đánh giá 13 14 Sáu chiếc mũ tư duy liệu một ý tưởng có hiệu quả hay không. - Tư duy mũ trong trường hợp này là những suy nghĩ đã được đỏ là bước cuối cùng. - chúng ta có muốn thực hiện ý tưởng này không? Chúng ta có hứng thú hay không? LỢI ÍCH CỦA PHƯƠNG PHÁP TƯ DUY SÁU CHIẾC MŨ Mũ Xanh Dương Rút ngắn một nửa thời gian đưa ra quyết định. - Mũ xanh dương là chiếc mũ điều khiển. - Nó là chiếc mũ chúng ta sử dụng để tư duy về những tư duy. - Nó Rốt cục, tất cả những quyết định cuối cùng đều là là chiếc mũ “khái quát”. - Mũ xanh dương còn là chiếc quyết định hoàn toàn mũ đỏ hay những quyết định mũ lập kế hoạch, và phác thảo những gì cần phải đạt mang tính cảm xúc. - Mũ xanh dương đề ra chiến lược và giữ kỷ luật Mục đích đầu tiên của phương pháp sáu chiếc mũ để mọi người sử dụng đúng chiếc mũ phù hợp. - Nhà là đơn giản hóa tư duy để chúng ta có thể giải quyết tư vấn hay chủ tịch cuộc họp dùng mũ xanh dương. - Mục đích chính thứ Cuối phần tư duy, người tư duy mũ xanh dương rút hai là để có được một cơ chế thay đổi dễ dàng. - mọi người và có thể sử dụng như một trò chơi. - Người tư duy mũ xanh dương phải quan sát những suy nghĩ đang diễn ra, và ghi chép sơ đồ hay lộ trình tư duy mà những người khác trong nhóm đang đi theo. - Tóm tắt hay báo cáo cuối cùng nằm trong phần của mũ xanh dương. - Người tư duy mũ xanh dương giống một thợ chụp ảnh ghi lại những tư duy đang diễn ra, hay 15 16 Quản lý thời gian 17