- TÌM HIỂU THỰC TRẠNG SỬ DỤNG CÂU HỎI TRONG DẠY HỌC NGỮ VĂN Ở TRƯỜNG THPT GVHD: TS. - Làm thế nào để xoá bỏ thói quen truyền thống này? Theo chúng tôi, một trong những điều quan trọng là phải sử dụng có hiệu quả cách thức vấn đáp vào dạy học môn Ngữ văn theo hướng tích cực. - Câu hỏi trong dạy học có vai trò rất lớn trong bởi nó là cách thức tốt nhất để kích thích tư duy của HS, nó có thể thay đổi không khí giờ học, lôi cuốn người học vào môi trường học tập sôi nổi, kích thích động cơ học tập, giúp HS tự đánh giá được bản thân, tự điều chỉnh cách học cho hiệu quả nhất, đồng thời giúp các em rèn luyện cách diễn đạt, trình bày vấn đề, cho phép GV thu được tín hiệu ngược từ HS để có PP dạy học cho phù hợp, giáo viên có thể chỉ đạo hoạt động nhận thức của cả lớp, nhóm hoặc của từng HS trong những điều kiện cụ thể, khắc phục nhược điểm của kiểu học truyền thụ một chiều, tiếp thu thụ động. - Có nhiều cách phân loại câu hỏi : theo trình độ trí tuệ câu hỏi, theo chức năng-mục đích-nội dung câu hỏi, theo cách thức sử dụng câu hỏi. - Các loại câu hỏi thường dùng trong dạy văn là câu hỏi tái hiện, câu hỏi phân tích-suy luận-liên hệ- so sánh, câu hỏi khái quát tổng hợp. - Qua điều tra 4 trường này, chúng tôi nhận thấy 100% các giáo viên được hỏi cho rằng việc sử dụng hỏi đáp trong dạy văn là điều cần thiết, và sử dụng câu hỏi ảnh hưởng rất lớn đến tiến trình dạy một tiết văn. - Nhưng vẫn còn 1số GV( 10%) không muốn sử dụng câu hỏi thương xuyên. - GV sử dụng quá nhiều câu hỏi mang tính tìm hiểu thông tin đơn giản. - Việc sử dụng những câu hỏi dạng này dễ khiến học sinh mất hứng thú học và tạo thói quen lời suy nghĩ, đặc biệt là làm cho bài giảng của GV rời rạc, không có điểm nhấn. - Dạng câu hỏi có vấn đề thường được đưa ra làm câu hỏi thảo luận nhóm. - Trên thực tế, việc tổ chức học nhóm cho học sinh PT ít được ứng dụng. - Thực tế cho thấy những câu hỏi mang tính khái quát, tổng hợp và liên hệ so sánh chỉ được dùng nhiều ở các lớp xã hội, chuyên Văn. - Nguồn câu hỏi. - Câu hỏi theo hướng dẫn của SGK. - Câu hỏi theo sách dành cho giáo viên (thiết kế bài giảng). - Câu hỏi sưu tầm, tham khảo của giáo viên khác. - Câu hỏi căn cứ vào trình độ học sinh, tự đặt ra câu hỏi. - Phần đa các GV thường lấy nguồn câu hỏi từ SGK, SGV (83. - Sự lạm dụng, phụ thuộc vào hệ thống các câu hỏi đó khiến GV không chủ động sáng tạo, tự đặt ra câu hỏi phự hợp từng đối tượng HS của mình. - Kỹ năng sử dụng câu hỏi của GV còn nhiều khiếm khuyết. - GV thấy khó khăn nhất ở khâu chuản bị hệ thống câu hỏi ban đầu (50%) và duy trỡ tiến trỡnh hỏi đáp(45. - Phần lớn HS được điều tra cho rằng câu hỏi mà GV đưa ra là khó và quá khó. - 76 % học sinh rất ít hoặc thỉnh thoảng mới tham gia trả lời câu hỏi của GV. - Đa số học sinh 59,4% đều thấy không có hứng thú với việc học theo nhóm. - Học sinh thiếu kiến thức. - Câu hỏi khó, không phù hợp. - 23,9% Học sinh thiếu tự tin. - Học sinh ghét thầy cô. - 11,2% Học sinh ngại, lời phát biểu. - Thầy cô cha thu hút đợc học sinh. - 7,5% Học sinh không chuẩn bị bài. - Giáo viên không đặt câu hỏi. - 12,7% Học sinh không thích học văn. - GV cần hiểu rõ các quy tắc sử dụng vấn đáp, sự linh hoạt trong cách xử lí tình huống kĩ năng đặt câu hỏi và sáng tạo trong cách trả lời câu hỏi của học sinh. - Về phía HS, tăng cường vận dụng vấn đáp và khuyến khích các em suy nghĩ, đặt câu hỏi ngược lại với GV, để tạo một thói quen tốt trong học tập. - Nếu GV chỉ nắm vững kiến thức mà không có một hệ thống câu hỏi khoa học, không có kĩ năng tiến hành hỏi đáp tốt thì bài giảng rất khô khan, và rời rạc. - Ngược lại, tại lớp 11C , khi học về cùng bài này, áp dụng tốt câu hỏi thì cả lớp hăng hái tham gia bài học, không khí rất sôi nổi, HS tự nói lên được những thắc mắc của mình khi tiếp cận tác phẩm để cùng sáng rõ rất nhiều vấn đề. - Có những câu hỏi các em đưa ra vượt ra ngoài tầm dự kiến của GV trong nôi dung bài học.. - Đề tài tỡm hiểu cỏch sử dụng cõu hỏi trong dạy văn THPT là một nghiên cứu nhỏ của chúng tôi hi vọng sẽ phần nào nâng cao được hiệu quả giờ học văn THPT hiện nay