Thực trạng phát triển năng lực tự học cho sinh viên Sư phạm Hóa học thông qua dạy học các học phần Hóa học đại cương

- Thực trạng phát triển năng lực tự học.
- cho sinh viên Sư phạm Hóa học thông qua dạy học các học phần Hóa học đại cương.
- Tự học đã được con người thực hiện từ rất sớm, ngay từ khi giáo dục (GD) chưa trở thành một ngành khoa học thực sự.
- Cùng với đó, các nhà GD học Mĩ và Tây Âu cũng đã khẳng định vai trò của người học trong quá trình học tập, đồng thời nhấn mạnh vai trò của người thầy và các phương pháp, phương tiện trong quá trình dạy học..
- Các nhà GD Xô Viết đã nghiên cứu sâu sắc cách thức nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tự học của người học, trong đó nêu lên những biện pháp tổ chức hoạt động độc lập nhận thức của HS trong quá trình dạy học.
- Nhiều nhà GD ở Châu Á cũng đã quan tâm đến lĩnh vực tự học của HS.
- Ông cho rằng, GD có thể coi là quá trình hướng dẫn tự học mà động lực của nó là kích thích người học sáng tạo ra giá trị để đạt tới hạnh phúc của bản thân và của cộng đồng.
- Ở Việt Nam, vấn đề tự học cũng đã được quan tâm, chú trọng từ lâu.
- Ngay từ thời kì phong kiến, GD nước ta chưa phát triển nhưng vẫn có nhiều nhân tài với học vấn uyên bác nhờ quá trình tự học của bản thân.
- Cũng chính vì vậy, người ta coi trọng việc tự học, nêu cao những tấm gương tự học thành tài.
- Người từng nói: “Còn sống thì còn phải học” và cho rằng: “Về cách học phải lấy tự học làm cốt”.
- Như vậy, có thể thấy vấn đề phát triển khả năng tự học cho HS đã được nhiều tổ chức và nhà khoa học GD quan TÓM TẮT: Đối với quá trình học tập của sinh viên nói chung, sinh viên Sư phạm Hoá học nói riêng, tự học có vai trò vô cùng quan trọng.
- Tự học là yếu tố quyết định chất lượng học tập, chất lượng đào tạo bởi nó phát huy tính tự giác, tích cực chiếm lĩnh tri thức của sinh viên.
- Do đó, bồi dưỡng và phát triển năng lực tự học cho sinh viên là một công việc có vị trí rất quan trọng trong quá trình đào tạo ở trường đại học.
- Bài báo tập trung làm rõ thực trạng về: 1/Phương pháp dạy học giảng viên đã sử dụng trong dạy học các học phần Hóa học đại cương để phát triển năng lực tự học cho sinh viên.
- 2/ Mức độ cần thiết của việc xây dựng tài liệu tự học trong dạy học các học phần Hóa học đại cương cho sinh viên Sư phạm Hoá học.
- 3/ Mức độ cần thiết của việc sử dụng một số phương pháp dạy học tích cực trong dạy học các học phần Hóa học đại cương để phát triển năng lực tự học cho sinh viên.
- 4/ Đánh giá năng lực tự học các học phần Hóa học đại cương của sinh viên Sư phạm Hoá học.
- 5/ Những thuận lợi và khó khăn khi sử dụng các phương pháp dạy học tích cực trong dạy học các học phần Hóa học đại cương để phát triển năng lực tự học cho sinh viên..
- TỪ KHÓA: Năng lực tự học.
- đánh giá năng lực tự học.
- Điều đó cho thấy tầm quan trọng của tự học trong quá trình học tập.
- Đối với hình thức đào tạo theo học chế tín chỉ ở trường đại học (ĐH) hiện nay đã đặt ra yêu cầu tự học cao cho người học.
- Trong học chế tín chỉ, sinh viên (SV) cần phải làm chủ được thời gian, đặc biệt là thời gian tự học.
- Do đó, phát triển năng lực tự học (NLTH) cho SV là yêu cầu cấp thiết, có ý nghĩa về mặt lí luận và thực tiễn góp phần nâng cao chất lượng GD ĐH.
- Trong nội dung bài báo này, chúng tôi trình bày và phân tích các kết quả về thực trạng phát triển NLTH cho SV Sư phạm Hoá học thông qua dạy học các học phần HHĐC .
- Với mục đích thu thập thông tin, chúng tôi đã tiến hành xây dựng và phát phiếu hỏi ý kiến giảng viên (GV) về phát triển NLTH cho SV thông qua dạy học các học phần HHĐC đối với 35 GV đang dạy học môn HHĐC tại 10 trường ĐH có đào tạo chuyên ngành Sư phạm Hoá học thuộc một số tỉnh ở khu vực miền Bắc, miền Trung và miền Nam.
- Đây là một trong những điều kiện thuận lợi để thực hiện đổi mới phương pháp dạy học (PPDH) ở trường ĐH sư phạm nói chung, đổi mới PPDH các học phần HHĐC nói riêng theo định hướng phát triển năng lực người học..
- Kết quả khảo sát giảng viên về tầm quan trọng của việc phát triển năng lực tự học cho sinh viên Sư phạm Hóa học thông qua dạy học các học phần Hóa học đại cương.
- Để đạt được mục tiêu đó, quá trình dạy học cần hướng tới hình thành và phát triển năng lực (NL) cho người học.
- Theo Chương trình GD phổ thông tổng thể [9], NLTH được cấu trúc trong NL tự chủ và tự học là một trong những NL.
- Định hướng phát triển NLTH cho HS ở trường phổ thông tạo cơ sở nền tảng để HS có thể tiếp cận và làm quen với việc học tập ở trường ĐH mà ở đó có yêu cầu về khả năng tự học cao của SV.
- Khảo sát nhận thức của GV về tầm quan trọng của việc phát triển NLTH cho SV Sư phạm Hoá học thông qua dạy học các học phần HHĐC, chúng tôi thu được kết quả được trình bày trong Bảng 1 dưới đây (xem Bảng 1):.
- Bảng 1: Ý kiến của GV về tầm quan trọng của việc phát triển NLTH cho SV Sư phạm Hóa học thông qua dạy học các học phần HHĐC.
- Từ số liệu của Bảng 1, có thể thấy đa số GV (97,1%) đều cho rằng phát triển NLTH cho SV Sư phạm Hóa học thông qua dạy học các học phần HHĐC là rất quan trọng và quan trọng, chỉ có 2,9% GV lựa chọn ở mức độ ít quan trọng và không có GV nào lựa chọn mức độ bình thường và không quan trọng.
- Kết quả khảo sát về các phương pháp dạy học tích cực mà giảng viên đã sử dụng để phát triển năng lực tự học cho sinh viên.
- Do đó, trong quá trình dạy học ở trường ĐH, GV cần căn cứ vào mục tiêu, đặc điểm trên của SV.
- Điều đó đòi hỏi GV phải thay đổi nhận thức, quan điểm về quá trình dạy học.
- Sử dụng bài tập trong dạy học.
- Dạy học hợp tác theo nhóm nhỏ.
- Đàm thoại tìm tòi và Dạy học theo hợp đồng.
- Các PPDH này được GV sử dụng linh hoạt trong dạy học các học phần HHĐC.
- Đối với PPDH theo góc (8,6%) và dạy học dự án (2,9.
- GV chưa sử dụng nhiều trong dạy học do các học phần HHĐC có nhiều nội dung kiến thức trừu tượng, hàn lâm.
- Mặt khác, khi vận dụng các PPDH theo góc và dạy học dự án trong dạy học đặt ra yêu cầu về sự chuẩn bị công phu và mất nhiều thời gian.
- Tuy nhiên, dạy học theo góc và dạy học dự án là các PPDH tích cực, giúp phát huy tính độc lập, khả năng hợp tác và phát triển năng lực cho SV.
- Do đó, GV cần nghiên cứu và vận dụng các PPDH này trong dạy học các học phần HHĐC một cách hợp lí để đa dạng hóa các PPDH, góp phần nâng cao chất lượng dạy học và phát triển năng lực cho SV..
- Bảng 2: PPDH tích cực GV đã sử dụng trong dạy học các học phần HHĐC nhằm phát triển NLTH cho SV.
- 8 Sử dụng bài tập trong dạy học 100.
- Kết quả khảo sát về việc giảng viên đánh giá năng lực tự học của sinh viên khi học các học phần Hóa học đại cương Kết quả khảo sát GV về việc đánh giá NLTH của SV trong học tập các học phần HHĐC được chúng tôi trình bày trong Bảng 3 dưới đây (xem Bảng 3):.
- Vì vậy, SV thường gặp khó khăn trong quá trình tiếp cận với cách học mới và yêu cầu về khả năng tự học cao ở bậc ĐH.
- Kết quả khảo sát giảng viên về mức độ cần thiết của việc xây dựng tài liệu tự học trong dạy học các học phần Hóa học đại cương cho sinh viên Sư phạm Hoá học.
- Khảo sát về mức độ cần thiết của việc xây dựng tài liệu tự học trong dạy học các học phần HHĐC cho SV Sư phạm Hoá học chúng tôi thu được kết quả trình bày trong Bảng 4 dưới đây (xem Bảng 4):.
- Bảng 4: Ý kiến của GV về mức độ cần thiết của việc xây dựng tài liệu tự học trong dạy học các học phần HHĐC cho SV Sư phạm Hoá học.
- Theo kết quả từ Bảng 4 cho thấy, đa số GV (97,1%) cho rằng rất cần thiết và cần thiết xây dựng tài liệu tự học trong dạy học các học phần HHĐC cho SV Sư phạm Hoá học, chỉ có 2,9% GV lựa chọn ở mức độ ít cần thiết.
- Kết quả trên cho thấy nhu cầu về tài liệu tự học cho SV của GV đang dạy học các học phần HHĐC rất lớn.
- Do đó, việc xây dựng tài liệu tự học các học phần HHĐC là rất cần thiết cho GV trong quá trình dạy học hiện nay.
- Bên cạnh đó, khi được hỏi về các yêu cầu cần đảm bảo đối với tài liệu tự học HHĐC, 100% GV cho rằng tài liệu tự học HHĐC cần đảm bảo các nguyên tắc sau: Đảm bảo tính mục tiêu.
- Phù hợp với khả năng tự học của nhiều đối tượng SV.
- Kết quả khảo sát về mức độ cần thiết của việc sử dụng một số biện pháp để phát triển năng lực tự học cho sinh viên trong dạy học các học phần Hóa học đại cương.
- Khảo sát về mức độ cần thiết của việc sử dụng một số biện pháp để phát triển NLTH cho SV Sư phạm Hoá học trong dạy học các học phần HHĐC, chúng tôi thu được kết quả trình bày trong Bảng 5 dưới đây (xem Bảng 5):.
- Sử dụng tài liệu tự học theo phương pháp nghiên cứu.
- Xây dựng và sử dụng website hỗ trợ việc tự học cho SV được GV đánh giá có tính cần thiết cao trong quá trình dạy học các học phần HHĐC để phát triển NLTH cho SV Sư phạm Hoá học (100% GV cho rằng rất cần thiết và cần thiết).
- Bên cạnh đó, biện pháp sử dụng PPDH theo hợp đồng trong dạy học các học phần HHĐC để phát triển NLTH cho SV được GV đánh giá ở mức độ cần thiết thấp hơn các biện pháp trên (48,5% GV rằng rất cần thiết và cần thiết.
- GV lựa chọn ở mức độ ít cần thiết và bình thường) do dạy học theo hợp đồng là một trong những PPDH mới, GV còn chưa nắm rõ bản chất và quy trình tổ chức dạy học, chưa áp dụng nhiều trong dạy học.
- Tuy nhiên, dạy học theo hợp đồng là PPDH tích cực, phát huy tính độc lập và khả năng hợp tác của SV.
- Do đó, GV cần sử dụng phương pháp dạy hợp đồng trong dạy học các học phần HHĐC nhằm đáp ứng nhu cầu phân hoá về nhịp độ học tập, phát huy tính chủ động, sáng tạo và phát triển NLTH cho SV..
- Những thuận lợi và khó khăn khi sử dụng các phương pháp dạy học tích cực trong dạy học các học phần Hóa học đại cương để phát triển năng lực tự học cho sinh viên.
- Khảo sát GV về những thuận lợi và khó khăn khi sử dụng các PPDH tích cực trong dạy học các học phần HHĐC để phát triển NLTH cho SV chúng tôi thu được kết quả sau đây:.
- dạy học các học phần HHĐC có một số điều kiện thuận lợi như: SV có khả năng tự học.
- 3/ SV chưa chủ động trong tự học ở nhà (lười học).
- 4/ Chưa có nhiều tài liệu hướng dẫn SV tự học, việc xây dựng tài liệu tự học cho SV gặp nhiều khó khăn và mất nhiều thời gian.
- 5/ Khó trao đổi, kiểm soát và đánh giá việc tự học ở nhà của SV..
- Để khắc phục những khó khăn trên thì việc nghiên cứu xây dựng và sử dụng tài liệu tự học theo các phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực có ý nghĩa quan trọng.
- Đặc biệt, việc xây dựng và sử dụng website hỗ trợ quá trình tự học cho SV sẽ giúp SV có thể tiếp cận nguồn tài liệu tự học tiện lợi, dễ dàng ở mọi lúc, mọi nơi.
- Hơn nữa, GV có thể kiểm soát quá trình tự học của SV thông qua việc triển khai nhiệm vụ học tập trực tuyến trên trang web, trao đổi và hỗ trợ SV trong quá trình học tập từ đó nâng cao kết quả của quá trình dạy học..
- Ngoài ra, để nâng cao hiệu quả khi áp dụng các PPDH tích cực trong dạy học các học phần HHĐC, GV cần giúp SV nhận thức được vai trò của bản thân trong quá trình học tập.
- Các em cần xác định rõ ràng mục đích, động cơ học tập, học có chọn lọc, học có đam mê và học có quá trình, từ đó hình thành thói quen tự học và học tập tích cực.
- Điều đó rất quan trọng, nó giúp cho quá trình học tập, đặc biệt là tự học diễn ra liên tục và lâu dài.
- Mặt khác, SV cần nâng cao năng lực trí tuệ và tư duy, lựa chọn phương pháp học tập, xây dựng kế hoạch học tập hợp lí để quá trình học tập, đặc biệt quá trình tự học đạt hiệu quả cao..
- Trong dạy học các học phần HHĐC, GV cần chú ý một số nội dung sau:.
- Thường xuyên nâng cao chất lượng bài giảng, thể hiện Bảng 5: Ý kiến của GV đánh giá mức độ cần thiết của việc sử dụng một số biện pháp để phát triển NLTH cho SV trong dạy học các học phần HHĐC.
- Sử dụng tài liệu tự học theo phương pháp nghiên cứu .
- Sử dụng bài tập trong dạy học .
- Xây dựng và sử dụng website hỗ trợ việc tự học cho SV .
- Áp dụng tốt các PPDH tích cực, phù hợp với đặc thù môn học và khai thác có hiệu quả các phương tiện dạy học hiện đại.
- Cần tăng cường dạy SV cách học và kiểm tra sát sao việc tự học của SV..
- Đánh giá kết quả học tập của SV theo quá trình, gồm đánh giá thông qua quan sát các hoạt động của SV trên lớp, giám sát quá trình tự học ở nhà và qua các bài tiểu luận, bài thi, kiểm tra đánh giá định kì..
- Qua đó, giúp SV có thể học hỏi được các phương pháp, kinh nghiệm học tập và vận dụng vào quá trình tự học của bản thân.
- Đây là chỉ số Alpha tốt cho phép khẳng định thang đo có độ tin cậy, các kết quả trên phản ánh được thực trạng phát triển NLTH cho SV Sư phạm Hóa học thông qua dạy học các học phần HHĐC ở các trường ĐH hiện nay..
- Kết quả nghiên cứu về thực trạng phát triển NLTH cho SV Sư phạm Hóa học thông qua dạy học các học phần HHĐC cho thấy GV đã có những nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của việc phát triển NLTH cho SV.
- Nhóm nghiên cứu đề xuất một số biện pháp sử dụng để phát triển NLTH cho SV trong tổ chức dạy học các học phần HHĐC gồm: Sử dụng tài liệu tự học theo phương pháp nghiên cứu.
- Xây dựng và sử dụng website hỗ trợ việc tự học cho SV.
- Mặt khác, nghiên cứu còn chỉ ra một số thuận lợi và khó khăn mà GV gặp phải khi sử dụng các PPDH tích cực trong quá trình tổ chức dạy học các học phần HHĐC để phát triển NLTH cho SV..
- [1] Trần Thị Tuyết Hồng, (2008), Biện pháp quản lí hoạt động tự học của sinh viên Trường Đại học Sư phạm kĩ thuật Nam Định, Luận văn Thạc sĩ Quản lí Giáo dục..
- [5] Thái Duy Tuyên, (2003), Dạy tự học cho sinh viên trong.
- nhà trường cao đẳng đại học chuyên nghiệp, Chuyên đề phương pháp dạy học cho học viên cao học, Đại học Huế..
- [6] Nguyễn Lăng Bình (chủ biên), Đỗ Hương Trà, Nguyễn Phương Hồng, Cao Thị Thặng, (2010), Dạy học tích cực..
- [7] Dương Huy Cẩn, (2012), Bồi dưỡng năng lực tự học cho sinh viên ngành Sư phạm Hóa học Trường Đại học Đồng Tháp, Đề tài khoa học và công nghệ cấp cơ sở, Trường Đại học Đồng Tháp..
- [8] Nguyễn Thị Xuân Thuỷ, (2012), Rèn luyện kĩ năng tự học

Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn
hoặc xem Tóm tắt