Từ Dinh Long Hồ dinh đến thành Vĩnh Long

- T Dinh Long H đ n thành Vĩnh Long ừ ồ ế.
- Dinh Long H ồ.
- Dinh Long H hay Long H dinh (ch Hán chính th : ồ ồ ữ ể ể ) là m t đ a ộ ị danh cũ mi n Nam vào th i chúa Nguy n trong l ch s Vi t Nam.
- Do đi u ki n l ch s và đ a lý, công cu c m r ng lãnh th v ph ề ệ ị ử ị ộ ở ộ ổ ề ươ ng Nam v n luôn là m i quan tâm hàng đ u c a các chúa Nguy n.
- B i v y, ti p t c đ ở ậ ế ụ ườ ng l i c a cha ông, sau khi l c l ố ủ ự ượ ng do Prea Sot (Sá T t, g c ng ố ố ườ i Lào di c sang t nh Banam n ư ở ỉ ướ c Chân L p) ch huy ạ ỉ sang qu y nhi u Sài Gòn b đánh đu i, chúa Nguy n Phúc Chú (hay Trú, ấ ễ ở ị ổ ễ.
- Tr thành m t dinh tr n quan tr ng: ở ộ ấ ọ.
- Năm M u Ng (1738), chúa Nguy n Phúc Khoát n i ngôi, thì năm sau ậ ọ ễ ố (1739), Long H dinh có thêm b n huy n n a do đô đ c M c Thiên T ồ ố ệ ữ ố ạ ứ đem dâng, đó là: Long Xuyên (vùng Cà Mau), Kiên Giang (vùng R ch Giá), ạ Tr n Giang (vùng C n Th.
- Sau ấ ầ ơ ấ ắ ỉ ạ đó, chúa Nguy n đem t t c nh ng mi n đ t ph ễ ấ ả ữ ề ấ ươ ng Nam đã m mang ở đ t thành ba dinh và m t tr n là: Tr n Biên dinh (vùng Biên Hòa), Phiên ặ ộ ấ ấ Tr n dinh (vùng Gia Đ nh), Long H dinh (vùng Vĩnh Long) và Hà Tiên ấ ị ồ tr n (vùng Hà Tiên).
- L i đ ạ ứ ấ ị ế ạ ượ c tin ông vua này v a thông s v i ừ ứ ớ chúa Tr nh ị đ l p m u đánh mình, l p ể ậ ư ậ t c chúa Nguy n Phúc Khoát sai ứ ễ Nguy n C Trinh ễ ư sang đánh N c ặ Nguyên, gi i thoát đ ả ượ c kho ng 5.000 ng ả ườ i Côn Man.
- B truy nã, năm ị 1755, N c Nguyên ch y sang ặ ạ Hà Tiên nhờ M c Thiên T ạ ứ tâu lên chúa Nguy n xin dâng hai vùng là T m Bôn và Lôi L p (nay là ễ ầ ạ Tân An và Gò Công) đ t t i.
- Năm ể ạ ộ Bính Tý (1756), chúa Nguy n cho sáp nh p hai ph ễ ậ ủ này vào châu Đ nh Vi n, thu c Long H dinh.
- Năm Đinh S u (1757), vua Chân L p là N c Tôn dâng đ t T m Phong ử ạ ặ ấ ầ Long (vùng Châu Đ c, Sa Đéc bây gi ) đ t n chúa Nguy n, vì đã đi u ố ờ ể ạ ơ ễ ề đ ng t ộ ướ ng Tr ươ ng Phúc Du l y l i ngôi v cho mình.
- Chúa Nguy n l i ấ ạ ị ễ ạ sai đem đ t y sáp nh p vào Long H dinh.
- Cũng ngay năm này, theo đ ngh c a ký l c dinh Long H là Nguy n C ề ị ủ ụ ồ ễ ư Trinh và th ng su t Tr ố ấ ươ ng Ph ướ c Du, chúa Nguy n thu n cho d i tr s ễ ậ ờ ị ở dinh Long H và châu Đ nh Vi n v x T m Bào thu c đ a ph n Long ồ ị ễ ề ứ ầ ộ ị ậ H thôn (t c vùng ch Vĩnh Long ngày nay).
- C T ng Ph ồ ứ ợ ử ố ướ c Hi p làm ệ l u th , đ ng th i chúa Nguy n còn cho l p ba đ o đ h tr vi c coi gi ư ủ ồ ờ ễ ậ ạ ể ỗ ợ ệ ữ đó là: Đông Kh u ( phía Nam Sa Đéc), Tân Châu ( đ u Cù lao Giêng, ẩ ở ở ầ không ph i t i th tr n Tân Châu ngày nay) và Châu Đ c.
- Đ n lúc y, Long H dinh là m t dinh tr n quan tr ng phía Nam x ế ấ ồ ộ ấ ọ ở ứ Đàng Trong, và trung tâm đ u não c a nó có trách nhi m cai qu n c m t ầ ủ ệ ả ả ộ vùng đ t r ng l n.
- Ki m soát sông Ti n, sông H u là v n đ mà các chúa Nguy n luôn quan ể ề ậ ấ ề ễ tâm, nh t v m t quân s và v canh tác.
- v i nh ng b đ t phù sa cao ả ớ ữ ờ ấ ráo, r t thu n l i cho vi c tr ng tr t.
- Tháng 11 (âm l ch) năm K H i (1779), chúa Nguy n Phúc Ánh duy t l i ị ỷ ợ ễ ệ ạ b n đ các dinh trong Gia Đ nh, r i cho d i th ph Long H dinh đ n cù ả ồ ị ồ ờ ủ ủ ồ ế lao Ho ng Tr n gi a sông H u.
- ỉ ớ ạ ề ơ Tr nh Hoài Đ c gi i thích: ị ứ ả.
- Năm K H i (1779), đ i tên g i là dinh Ho ng Tr n, l s ch ngày ỷ ợ ổ ọ ằ ấ ỵ ở ở ỗ nay t c g i là bãi Bà Lúa.
- Năm 1779, trên gi y t , đ a danh Long H dinh xem nh không còn t n t i ấ ờ ị ồ ư ồ ạ n a.
- K t đó, Long H dinh x a l n l ữ ể ừ ồ ư ầ ượ ả t tr i qua các tên g i khác và đ a ọ ị ph n cai qu n c a nó cũng b thu h p d n: ậ ả ủ ị ẹ ầ.
- -Năm g i là Ho ng Tr n dinh.
- Tuy nhiên, v n có ng ọ ằ ấ ẫ ườ ọ i g i theo tên cũ là Long H dinh.
- -Năm Nhâm Thìn (1832), vua Minh M ng chia Nam Kỳ thành l c t nh [10], ạ ụ ỉ thì Vĩnh Thanh tr n tr thành Vĩnh Long t nh cai qu n 4 ph , 8 huy n, 47 ấ ở ỉ ả ủ ệ t ng.
- Hi n nay, đ a danh Long H còn là tên c a m t con sông (sông Long H ) ệ ị ồ ủ ộ ồ ch y qua m t đ a ph n cùng tên đó là huy n Long H thu c t nh Vĩnh ả ộ ị ậ ệ ồ ộ ỉ Long..
- Theo Đ i Nam nh t th ng chí, thì đ t T m Bào (n i đ t tr s Long H ạ ấ ố ấ ầ ơ ặ ị ở ồ dinh Vĩnh Long) là m t vùng đ t màu m do phù sa con sông C Chiên ở ộ ấ ỡ ổ b i đ p, sông có n ồ ắ ướ c đ c nh ng ng t quanh năm, r t thu n ti n vi c ụ ư ọ ấ ậ ệ ệ tr ng t a, chăn nuôi và sinh ho t c a c dân.
- Nh v y, đ a ph n Long H thôn, nhanh chóng tr thành m t trung tâm ờ ậ ị ậ ồ ở ộ quan tr ng v nhi u m t su t m t th i gian dài.
- Trong m t bài vi t c a ọ ề ề ặ ố ộ ờ ộ ế ủ Hà Ng c Tr ng trên báo Vĩnh Long có đo n: ọ ả ạ.
- Năm 1732, Long H dinh ra đ i đ nh v m t cu c đ t quan tr ng đ i v i ồ ờ ị ị ộ ộ ấ ọ ố ớ ph ươ ng Nam v m t quân s , chính tr , kinh t , văn hóa.
- Và trong su t ề ặ ự ị ế ố 277 năm đ ng hành cùng nh ng bi n c thăng tr m c a l ch s , Long H ồ ữ ế ố ầ ủ ị ử ồ dinh–Vĩnh Long đã hoàn thành xu t s c vai trò s m ng l ch s c a mình.
- ấ ắ ứ ạ ị ử ủ Đ c bi t v m t quân s , ngoài nh ng tr n đ i đ u ác li t gi a quân chúa ặ ệ ề ặ ự ữ ậ ố ầ ệ ữ Nguy n và quân Tây S n, s cũ còn ghi l i nhi u tr n giao chi n d d i ễ ơ ử ạ ề ậ ế ữ ộ gi a quân Vi t v i quân Xiêm và quân Chân L p nh ng vùng đ t mà ữ ệ ớ ạ ở ữ ấ Long H dinh cai qu n, và l n nào tr s Long H dinh Vĩnh Long cũng ồ ả ầ ị ở ồ ở đ u đ m nh n vai trò là đ i b n doanh, là đ u não c a quân đ i Vi t ề ả ậ ạ ả ầ ủ ộ ệ ở phía c c Nam.
- Thành Vĩnh Long.
- Thành Vĩnh Long hay thành Long H Vĩnh Long, đ ồ ở ượ c xây d ng d ự ướ i.
- Đây là n i l u d u c a v ầ ấ ế ề ơ ư ấ ủ ươ ng tri u chúa ề Nguy n-nhà Nguy n và cũng là n i ch ng ki n s b t l c và cái ch t c a ễ ễ ơ ứ ế ự ấ ự ế ủ lão th n Phan Thanh Gi n, vì đã không th hoàn thành đ ầ ả ể ượ c tr ng trách ọ c a mình.
- Thành Vĩnh Long x a t a l c trên m t gò đ t cao (nay g n nh đã ph ng) ư ọ ạ ộ ấ ầ ư ẳ t i giao l 19 tháng 8 và đ ng Hoàng Thái Hi u, thu c ph ng 1,.
- thành ph Vĩnh Long, t nh Vĩnh Long.
- Thành trì c a dinh Long H th i chúa Nguy n không có thông tin, vì s ủ ồ ờ ễ ử sách không biên chép và cũng không còn l u l i d u tích gì.
- Thành Vĩnh Long th i nhà Nguy n, nh Tr nh Hoài Đ c mà bi t đ ờ ễ ờ ị ứ ế ượ c nh sau: ư.
- ị ấ Theo các nhà nghiên c u, thì ng ứ ườ i lãnh tr ng trách xây thành là khâm ọ m ng tr n th L u Ph ạ ấ ủ ư ướ c T ườ ng.
- Nhìn chung, thành Vĩnh Long tuy không r ng nh ng đ ộ ư ượ c xây d ng kiên ự c , b phòng ch t ch , thu n ti n đ ố ố ặ ẽ ậ ệ ườ ng ti n th .
- Trong th i kỳ quân Pháp đánh chi m Nam Kỳ, thành Vĩnh Long th t th ờ ế ấ ủ hai l n: năm Nhâm Tu t (1862) và năm Đinh Mão (1867).
- Sau khi thành ầ ấ Vĩnh Long th t th l n th hai, quân Pháp đã phá tan t t c đ n lũy và san ấ ủ ầ ứ ấ ả ồ b ng tòa thành, ch duy nh t còn l i m t cây da và m t ngôi mi u nh ằ ỉ ấ ạ ộ ộ ế ỏ ở c a H u.
- nghiêm tr ng.
- Năm 1862, thành Vĩnh Long th t th l n đ u, ti p theo là Hi p ấ ủ ầ ầ ế ệ ướ c Nhâm Tu t ra đ i, danh sĩ Phan Văn Tr đã làm m t bài th nh sau: ấ ờ ị ộ ơ ư.
- Th t t nh Vĩnh Long ấ ỉ.
- [3] Dinh Cái Bè là vùng đ t r ng n m hai bên b sông Ti n, nh ng vì m i ấ ộ ằ ờ ề ư ớ khai phá nên ch l p m t châu là Đ nh Vi n, ch a l p ph huy n.
- Nh ng theo s Nguy n ứ ế ồ ổ ấ ư ử ễ v a ghi bên trên và m t vài sách khác, thì Long H dinh đ i tên là Ho ng ừ ộ ồ ổ ằ Tr n dinh, đ n năm 1804 m i chính th c đ i tên là Vĩnh Tr n dinh.
- Nh ng b y gi hãy còn b n chinh chi n, vi c c i t ụ ị ư ấ ờ ậ ế ệ ả ổ ch a th d t khoát (Vĩnh Long x a, tr.
- Thông tin trên ố ề ế Website t nh Vĩnh Long ghi 1806 là không chính xác.
- Th ng, nhà Nguy n đ t tên l c t nh d a ễ ắ ễ ặ ụ ỉ ự theo sau ch cu i c a m t câu th c : ữ ố ủ ộ ơ ổ Khoái mã gia biên vĩnh đ nh an hà, ị nghĩa: Phóng ng a ra roi gi yên non n ự ữ ướ c (Tr nh Hoài Đ c, m t trong ị ứ ộ Gia Đ nh tam gia, in trong sách Nam B x a và nay, NXB Thành ph H ị ộ ư ố ồ Chí Minh, 2005, tr.147).
- Tuy nhiên, theo sách An Giang x a và nay thì đ a ư ị danh An Giang đã có t 1779 đ i chúa Nguy n Phúc Ánh (tác gi : Ng ừ ờ ễ ả ườ i Long Xuyên, phát hành tr ướ c 1975, tr.
- -Huỳnh Minh, Vĩnh Long x a ư .
- Hà Ng c Tr ng, ọ ả T Long H Dinh đ n thành ph Vĩnh Long ừ ồ ế ố , bài báo đăng trên website t nh Vĩnh Long ngày 26 tháng 06 năm 2010.
- -C a H u thành Long H (ph c d ng đ k ni m) ử ữ ồ ụ ự ể ỷ ệ -M t đo n sông Long H , n i ch y qua TP Vĩnh Long

Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn
hoặc xem Tóm tắt