- 1ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN BÀI THI KẾT THÚC HỌC PHẦN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM Học phần: Môi trường và phát triển bền vững Đối tượng: CH-K28B Thời gian làm bài: 24h Học kỳ II, năm học 2020-2021Họ và tên: Nguyễn Thị Thùy Linh Ngày/tháng/năm sinh Số báo danh: 06 Số trang giấy thi: 12 Điểm Cán bộ chấm thi 1 Cán bộ chấm thi 2 Bằng số Bằng chữ (Ký và ghi rõ họ tên) (Ký và ghi rõ họ tên) ĐỀ BÀICho chủ đề:Bằng những kiến thức về môi trường và giáo dục môi trường, anh (chị) hãy:1. - Phân biệt suy thoái môi trường, ô nhiễm môi trường và sự cố môi trường.2. - Xây dựng 01 kế hoạch dạy học có tích hợp giáo dục môi trường trong dạy học môn Địa líở trường THCS. - Đặt vấn đề Môi trường là không gian sinh sống của con người và sinh vật, là nơi chứa đựng nguồntài nguyên cần thiết cho đời sống và sản xuất, là nơi chứa đựng và phân hủy các chất thải docon người tạo ra trong cuộc sống và hoạt động sản xuất. - Môi trường có vai trò cực kì quantrọng đối với đời sống con người. - Đó không chỉ là nơi tồn tại, sinh trưởng và phát triển màcòn là nơi lao động và nghỉ ngơi, hưởng thụ và trau dồi những nét đẹp văn hoá, thẩm mĩ… Thực trạng môi trường đang ngày càng trở thành vấn đề gay gắt của toàn nhân loại,khi con người đang ngày càng phải đối mặt với sự cạn kiệt của tài nguyên và ô nhiễm môitrường trên khắp địa cầu cùng song hành với sự phát triển kinh tế. - Sản xuất vẫn không ngừng phát triển và tăng trưởng nhanh trong khi phải chú ý đếnviệc giữ gìn hành tinh này để bàn giao nó cho thế hệ sau, bảo đảm một lợi ích cần thiết vàphát triển lâu dài của mọi thế hệ. - Đó cũng chính là thông điệp chung cho tất cả mọi ngườitrên thế giới Trong quá trình dạy học , vấn đề tích hợp các nội dung của môn Địa lí hay sử dụng cáckiến thức, kĩ năng của các môn học khác vào việc dạy học là vấn đề cần quan tâm hiện nay.Cùng với sự phát triển của khoa học kĩ thuật, tri thức giảng dạy trong nhà trường là nhữngkiến thức cơ bản, hiện đại, sát thực tế, là cơ sở để tạo cho các thế hệ trẻ làm hành trang bước 2vào thế hệ mới. - Việc giáo dục môi trường trong bài dạy địa lí nhằm trang bị những hiểu biếtvà rèn luyện kĩ năng cho học sinh để học sinh có thể phát triển khả năng tích hợp kiến thứcvận dụng vào thực tế địa phương. - Từ đó, các em có thể có ý thức bảo vệ môi trường đạt hiệuquả tốt hơn trong môn Địa líII. - Giải quyết vấn đềNội dung 1: Phân biệt suy thoái môi trường, ô nhiễm môi trường và sự cố môi trường. - "Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và yếu tố vật chất nhân tạo quan hệ mật thiếtvới nhau, bao quanh con người, có ảnh hưởng tới đời sống, sản xuất, sự tồn tại, phát triểncủa con người và thiên nhiên." (Theo Ðiều 1, Luật Bảo vệ Môi trường của Việt Nam). - Nhưvậy, môi trường chính là không gian sống cho con người và thế giới sinh vật.1.1. - Suy thoái môi trường:- Là sự giảm khả năng đáp ứng 4 chức năng cơ bản nói trên của hệ thống môi trường.* Suy thoái môi trường có các mặt biểu hiện sau:- Mất an toàn nơi cư trú (do sự cố môi trường, ô nhiễm môi trường và mất ổn định xã hội;- Cạn kiệt tài nguyên (do khai thác quá mức, sử dụng không hợp lý và do biến động: điềukiện tự nhiên. - Suy thoái môi trường thường là quá trình chậm, khó định lượng chính xác, khó (nhưngkhông phải là không thể) đảo ngược nên đòi hỏi phải được can thiệp bằng một chiến lược,bằng các chương trình phát triển bền vững (PTBV). - Ví dụ điển hình của suy thoái môitrường là suy thoái đất.* Nguyên nhân gây suy thoái môi trường rất đa dạng, gồm:- Biến động của thiên nhiên theo chiều hướng không thuận lợi cho con người như: lụt, hạnhán, động đất. - Khai thác tài nguyên quá khả năng tự phục hồi;- Không xác định rõ quyền sử dụng/sở hữu tài nguyên;- Thị trường yếu kém;- Chính sách yếu kém;- Mô hình phát triển chỉ nhằm vào tăng trưởng kinh tế tiến tới xây dựng một xã hội tiêu thụ;- Bùng nổ dân số, nghèo đói (hoặc xa hoa) và bất bình đẳng.1.2. - Ô nhiễm môi trường:- Ô nhiễm môi trường là sự tích luỹ trong môi trường các yếu tố (vật lý hoá học, sinh học)vượt quá tiêu chuẩn chất lượng môi trường, khiến cho môi trường trở nên độc hại đối vớicon người, vật nuôi, cây trồng.- Yếu tố vật lý: bụi, tiếng ồn, độ rung, ánh sáng, nhiệt, điện, từ trường, phóng xạ;- Yếu tố hoá học: các chất khí, lỏng và rắn;- Yếu tố sinh học: vi trùng, ký sinh trùng, virut.* Tổ hợp các yếu tố trên có thể làm tăng mức độ ô nhiễm lên rất nhiều.- Các tác nhân gây ô nhiễm xuất phát từ nguồn ô nhiễm, lan truyền theo các đường: nướcmặt, nước ngầm, không khí, theo các vecto trung gian truyền bệnh (côn trùng, vật nuôi),người bị nhiễm bệnh, thức ăn (của người hoặc động vật. - 3 Mặc dù chất gây ô nhiễm có thể có từ nguồn gốc tự nhiên, nhưng phần lớn các nguồnô nhiễm là từ nguồn nhân tạo, liên quan đến hoạt động sản xuất và hoạt động sống của conngười. - Gần đây còn xuất hiện khái niệm "ô nhiễm văn hoá", "ô nhiễm xã hội" đo hành vi vàlối sống của con người, gây hại cho văn hoá, thuần phong mỹ tục và trật tự an toàn xã hội.Tuy nhiên, chưa có tiêu chuẩn môi trường nào quy định mức độ các hành vi này.1.3. - Sự cố môi trường:- Khái niệm: Là những thiệt hại không mong đợi xảy ra bởi các quá trình tai biến vượt quángưỡng an toàn của hệ thống môi trường. - Quá trình tai biến là những quá trình gây hại vậnhành trong hệ thống môi trường, đó là một đặc tính vốn có, phản ánh tính nhiễu loạn, tínhbất ổn định của bất cứ hệ thống môi trường nào.- Biểu hiện: Các sự cố có thể gồm loại cấp diễn - xảy ra nhanh, mạnh và đột ngột như độngđất, cháy rừng, lũ lụt. - Ứng xử sự cố môi trường chỉ là giải quyết tình thế. - Cách tiếp cận nhằm vào cộng đồng, với mục tiêu là giảm độ nhạy cảm tai biến của cộngđồng, tức là tăng sức chống chịu, giúp cho cộng đồng "sống cùng tai biến"Nội dung 2: Xây dựng 01 kế hoạch dạy học có tích hợp giáo dục môi trường trong dạyhọc môn Địa lí ở trường THCS. - Địa lí 7 - Bài 17: Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG Ở ĐỚI ÔN HÒAI. - Kiến thức:- Phân tích hiện trạng và giải thích nguyên nhân gây ra ô nhiễm nước và không khí ở đới ônhòa, từ đó đề xuất những giải pháp nhằm hạn chế ô nhiễm môi trường ở đới ôn hòa- Đánh giá được hậu quả của ô nhiễm môi trường không khí và nước gây ra cho thiên nhiênvà con người không chỉ ở đới ôn hòa mà còn cả ở toàn thế giới.2. - Kĩ năng:- Kĩ năng tổng hợp, vận dụng các kiến thức liên môn vào giải quyết vấn đề- Kĩ năng phân tích thông tin từ ảnh địa lí, rèn luyện tư duy, tổng hợp.- Rèn luyện tốt khả năng tư duy logic, khả năng tái hiện những tri thức đã học để tìm kiếnthức mới.- Kĩ năng tính toán và vẽ biểu đồ.- Rèn luyện kĩ năng hoạt động nhóm, thu thập thông tin ngoài xã hội, thông tin thực tế. - Thái độ:- Thái độ nghiêm túc học tập tốt tất cả các môn học, yêu thích, say mê tìm hiểu kiến thứccủa nhiều môn học qua các kênh thông tin khác nhau- Ủng hộ các biện pháp bảo vệ môi trường. - Phản đối và không có những hành động tiêu cựclàm ảnh hưởng xấu tới môi trường.- Ủng hộ Nghị định thư Kyoto4. - Năng lực hình thành:- Năng lực tư duy địa lí: Tìm kiếm và xử lí thông tin từ dữ liệu GV đưa cho về ô nhiễm môitrường ở các nước thuộc đới ôn hòa và Việt Nam- Năng lực sử dụng các công cụ địa lí học thông qua việc phát triển các kĩ năng làm việc vớitranh ảnh.- Năng lực phân tích các mối liên hệ địa lí: mối quan hệ giữa nguyên nhân, và hậu quả của ônhiễm không khí, nước ở đới ôn hòa, giữa phát triển kinh tế đi đôi với bảo vệ môi trường.- Năng lực giao tiếp: Phản hồi/ lắng nghe tích cực. - Chuẩn bị của GV.- Máy tính- Giáo án, phiếu học tập- Tài liệu về thực trạng ô nhiễm môi trường đới ôn hòa, trên thế giới, Việt Nam. - Chuẩn bị của HS- Đồ dùng học tập.- Tìm hiểu về vấn đề ô nhiễm môi trường ở đới ôn hòa.III. - CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌCA. - Phương pháp và kĩ thuật dạy học- Trực quan, động não, hoạt động cá nhân3. - Tiến trình hoạt động- GV dẫn dắt vào bài bằng những câu hỏi sau:Câu 1: Quan sát bức hình sau và đặt tên chobức hình? Từ đó dự đoán nội dung bài họcngày hôm nay?Câu 2: Em có suy nghĩ gì khi quan sát nhữngbức hình dưới đây về ô nhiễm môi trường củaHoa Kì? 5 Một chiếc xe bị vứt đi nằm ở Vịnh Jamaica, Những nhà máy thải khói lên trời trong New York năm 1973. - bị khủng bố đánh sập ngày GV vào bài: Việc phát triển các ngành công nghiệp giúp Hoa Kì tạo ra khối lượng hànghóa lớn, nhưng đồng nghĩa với việc đưa môi trường tự nhiên nhất là không khí và nước nơiđây đem ra đấu giá ngược bởi những lượng khí thải và rác thải chưa qua xử lí thải ra môitrường. - Vậy theo em, Hoa Kì và các nước ở đới ôn hòa có nên ngừng việc xả thải ra môitrường tự nhiên không? Đề trả lời cho câu hỏi trên, cô và các em sẽ cùng nhau đi tìm hiểunội dung bài hôm nay….B. - Hình thành kiến thức mới HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu về ô nhiễm môi trường đới ôn hòa (20 phút)1. - Mục tiêu:- Phân tích hiện trạng và giải thích nguyên nhân gây ra ô nhiễm nước và không khí ở đới ônhòa.- Đề xuất những giải pháp nhằm hạn chế ô nhiễm môi trường ở đới ôn hòa- Chỉ ra được tầm ảnh hưởng của Nghị định Ki-ô-tô trong việc chung tay bảo vệ môi trường. - Phương pháp và kĩ thuật dạy học:- Phương pháp: Nêu và giải quyết vấn đề, hoạt động nhóm- Kĩ thuật dạy học: Đặt câu hỏi, thảo luận, 3 lần 3Các bước tiến hành:* Nhiệm vụ 1: Giáo viên nêu vấn đềBước 1: GV cho HS quan sát 2 bức ảnh sau Điểm giống nhau giữa 2 bức tranh là gì?Bước 2: GV tiếp tục cho HS quan sát những bức ảnh tiếp theo Những bức ảnh dưới đây phản ánh vấn đề nào đang diễn ra ở các nước đới ôn hòa?Bước 3: HS suy nghĩ và trả lời các câu hỏi của GV* Nhiệm vụ 2: Phân tích hiện trạng, nguyên nhân, hậu quả và giải pháp nhằm hạn chế ônhiễm không khí và nước ở đới ôn hòa.Bước 1: GV chia lớp làm 4 nhóm 7- Nhóm 1,3: Tìm hiểu hiện trạng, nguyên nhân, hậu quả và giải pháp nhằm hạn chế ô nhiễmkhông khí ở đới ôn hòa.- Nhóm 2,4: Tìm hiểu hiện trạng, nguyên nhân, hậu quả và giải pháp nhằm hạn chế ô nhiễmnước ở đới ôn hòa.( Lưu ý: các nhóm thể hiện nội dung bằng sơ đồ tư duy. - Hoặc 3 câu hỏi yêu cầu nhóm bạn cần làm rõBước 4: GV chuẩn xác kiến thức bằng sơ đồ học sinh. - GV vẽ nhanh lên bảng và yêu cầu HSvẽ lại vào vở theo sở thích của mình, song vẫn phải đảm bảo đúng và đủ nội dung.* Nhiệm vụ 3: GV cùng HS giải quyết câu hỏi phần khởi động và 1 số vấn đề các nhómquan tâm (tích hợp giáo dục môi trường)Câu 1: Như các em đã thấy, ô nhiễm môi trường đã khiến các nước ở đới ôn hòa phải nhậnlại những hậu quả nặng nề. - Vậy theo em, Hoa Kì và các nước ở đới ôn hòa có nên ngừngviệc xả thải ra môi trường tự nhiên không?+ Phân tích: Sẽ có 2 luồng trái chiều. - GV rút ra kết luận: Để phát triển toàn diện nền kinh tế 1 cách bền vững, các nước ởđới ôn hòa trước hết phải xem xét, xử lí chất thải trước khi thải ra môi trường. - Để làm đượcviệc này bên cạnh việc thực hiện thì quy trình giám sát và đưa ra những chế tài đã được cácnước đới ôn hòa thực hiện thông qua việc kí kết nghị định Ki-ô-tô nhằm cắt giảm lượng khíthải ở các quốc gia.Câu 2: Hoàn thành bài tập số 2/ SGK – trang 58.Bước 1: GV giao nhiệm vụ- GV phát phiếu học tập đến từng HS.- GV yêu cầu HS hoàn thiện phiếu học tập đã giao+ GV hướng dẫn HS cách vẽ biểu đồ cột+ GV hướng dẫn HS cách tính tổng lượng khí thải.Bước 2: HS nhận nhiệm vụ và tiến hành làm. - Thủy triều đen: Do tàu chở dầu bị đắm và nước thải công nghiệp gây ô nhiễm vùng biển.- Thủy triều đỏ: Do nước sinh hoạt, phân bón hóa học từ các con sông đổ xuống biển, tạođiều kiện thuận lợi cho loài tảo biển phát triển nhanh nên ta thấy cả 1 vùng màu đỏ. - HOẠT ĐỘNG 2: Liên hệ tình hình ô nhiễm tại Việt Nam - tích hợp giáo dục môi trường (10 phút)1. - Mục tiêu:- Đánh giá được hậu quả của ô nhiễm môi trườngkhông khí và nước gây ra cho thiên nhiên và conngười không chỉ ở đới ôn hòa mà còn cả ở toàn thếgiới.2. - Phương pháp, kĩ thuật dạy học:- Phương pháp: Nêu và giải quyết vấn đề- Kĩ thuật dạy học: Đặt câu hỏi3. - Các bước tiến hành:Bước 1: GV cùng HS chia sẻ thông tin bằng việc trả lời các câu hỏi sauCâu 1: Em có suy nghĩ gì khi đọc 2 bài báo dưới đây?Câu 2: Nếu em là Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, em sẽ làm gì khi chứng kiếnnhững sai phạm trong khâu xử lí chất thải ra môi trường ở Việt Nam?Câu 3: Là HS trường. - Em nhận thấy mình cần phải làm gì để Bảo vệ môi trường sốngquanh em?Bước 2: HS suy nghĩ và trả lời các câu hỏi của GV.Bước 3: GV thu thập đóng góp từ học sinh và yêu cầu HS về nhà viết thư giả định mình làcác loài sinh vật dưới đại dương nói về số phận của mình trước những sự thay đổi môitrường sống mà chúng không mong muốn.Câu hỏi: Nghị định Ki-ô-tô ra đời nhằm mục đích gì?C. - Hoạt động luyện tập (5 phút)1. - Mục tiêu: Củng cố kiến thức, phát triển năng lực hợp tác- Phương pháp: Thảo luận nhóm- Kĩ thuật dạy học: Trò chơi địa lí2. - Để giải cứu các loài động vật, các nhóm phảitrả lời các câu hỏi. - Nhóm chiến thắng sẽ nhận được phần thưởng: quyền được gợi ý của giáo viên về các bước làm sản phẩm thân thiện với môi trường. - Nhóm thua: Phải trả lời câu hỏi phụ của giáo viên để nhận được quyền gia hạn thêm 1 ngày nộp sản phẩm.Bước 2: Tiến hành chơi. - Cơ thể rùa bị Câu hỏi: Kể tên các nguyên nhân gây ô biến dạng vĩnh viễn chỉ vì những thứ con nhiễm không khí ở đới ôn hòa? người thải ra. - phải quá nhiều rác thải nhựa của con Câu hỏi: Nguyên nhân tạo ra “thủy triều người. - đen”? Câu hỏi: Hậu quả do ô nhiễm không khí ở đới ôn hòa gây ra? Thông điệp: Chúng ta không thể cứu sống tất cả những động vật xinh đẹp này nếu không giảm thải chất thải từ hôm nay.Bước 3: GV nhận xét các đội chơi. - 11- Trao quà cho đội chiến thắng: GV gợi ý về các bước làm sản phẩm thân thiện với môitrường.- Phạt đội thua: đội thua phải trả lời được câu hỏi sau: Em hãycho biết điểm khác nhau giữa 2 chai Lavie sau. - Hoạt động nối tiếp/Hướng dẫn tự học (5 phút)1. - Phương pháp, kĩ thuật dạy học:- Phương pháp: Đặt và giải quyết vấn đề- Kĩ thuật dạy học: Phản đối/ đồng ý3. - Các bước tiến hành:* Nhiệm vụ 1: Vận dụng kiến thức vừa học để giải quyết các câu hỏi ở mức độ nâng cao thểhiện tư duy địa lí.Bước 1: GV nêu vấn đề cần nghiên cứu.Có ý kiến cho rằng “Nền kinh tế càng phát triển thì đồng nghĩa với việc tỉ lệ thuận với sựô nhiễm môi trường”. - Em có đồng ý với nhận định trên không?Bước 2: HS hoạt động cá nhân để trả lời.Bước 3: GV gọi 2 HS, trong đó 1 học sinh đồng ý và 1 học sinh phản đối để lên trình bàyphản biệt của mình.Bước 4: GV dựa vào 2 bức hình sau để giải thích Singapore – đất nước sạch Nhất thế Hoa Kì – Quốc gia có lượng khí giới thải cao nhất thế giới* Nhiệm vụ 2: GV hướng dẫn HS tạo sản phẩm ở nhàBước 1: GV giao nhiệm vụ cho từng đội ( Thời hạn nộp sản phẩm: 1 tuần)- Đội chiến thắng: Tái chế sử dụng các sản phẩm bằng nhựa để tạo ra mô hình học tập mônđịa lí. - Có bài thuyết minh sản phẩm.- Đội thua: Thiết kế Poster bảo vệ Môi trường để hưởng ứng Ngày lễ môi trường trongtrường học. - Kết luận vấn đề Việc đưa nội dung tích hợp giáo dục và bảo vệ môi trường vào chương trình Địa lí vàcác môn học khác ở bậc THCS cũng như các bậc học khác là một vấn đề hết sức cần thiết vìgiáo dục môi trường sẽ đem lại cho người học các vấn đề sau:- Hiểu biết bản chất của các vấn đề môi trường, tính phức tạp, quan hệ nhiều mặt, nhiềuchiều, tính hữu hạn của tài nguyên thiên nhiên và khả năng chịu tải của môi trường, quan hệchặt chẽ giữa môi trường và phát triển, giữa môi trường địa phương, vùng, quốc gia với môitrường khu vực và toàn cầu.- Nhận thức được ý nghĩa, tầm quan trọng của các vấn đề môi trường như một nguồn lực đểsinh sống, lao động và phát triển của mỗi cá nhân, cộng đồng, quốc gia và quốc tế. - Từ đó cóthái độ, cách ứng xử đúng đắn trước các vấn đề về môi trường, xây dựng quan niệm đúng vềý thức trách nhiệm, về giá trị nhân cách để dần hình thành các kĩ năng thu thập số liệu vàphát triển sự đánh giá thẩm mĩ- Có tri thức, kĩ năng, phương pháp hành động để nâng cao năng lực lựa chọn phong cáchsống, thích hợp với việc sử dung hợp lí các nguồn tài nguyên thiên nhiên, có thể tham gia cóhiệu quả vào việc phòng ngừa và giải quyết các vấn đề môi trường cụ thể nơi sinh sống vàlàm việc.
Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn hoặc xem
Tóm tắt