Phát triển cộng đồng

- Phát triển cộng đồng là một phương pháp của công tác xã hội được xây dựng trên nhữngnguyên lý, nguyên tắc và giả định của nhiều ngành khoa học xã hội khác như: Tâm lý xã hội, xãhội học, chính trị học, nhân chủng học…, được áp dụng ở nhiều nước và đã phát huy vai tròtrong việc giải quyết các vấn đề của các nhóm cộng đồng nghèo, các nhóm yếu thế trong thờigian qua.
- Đó là phương pháp giải quyết một số vấn đề khó khăn, đáp ứng nhu cầu của cộngđồng, hướng tới sự phát triển không ngừng về đời sống vật chất và tinh thần của người dânthông qua việc nâng cao năng lực, tăng cường sự tham gia, đoàn kết, phối hợp chặt chẽ giữangười dân với nhau, giữa người dân với các tổ chức và giữa các tổ chức với nhau trong phạm vimột cộng đồng.ong những năm qua, cùng với những thành tựu to lớn về phát triển kinh tế-xã hội, nước ta cũngđang phải đối mặt với nhiều thách thức, trong đó vấn đề nghèo đói luôn được quan tâm hàngđầu.
- Tăng trưởng kinh tế một mặt đã góp phần cải thiện đáng kể đời sống nhân dân, dẫn tới hìnhthành những cộng đồng dân cư có thu nhập cao, đời sống được bảo đảm bởi hệ thống cơ sở vậtchất và hạ tầng, các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, y tế, giáo dục tương đối khá.
- Người dân tại cáccộng đồng này có nhiều cơ hội phát triển, đựoc phát huy khả năng và được bảo vệ thông quamạng lưới an sinh xã hội an toàn, bền vững.
- Tuy nhiên, sự phân hóa ngay trong quá trình pháttriển cũng làm xuất hiện những cộng đồng dân cư nghèo, các nhóm yếu thế tại vùng sâu, vùngxa, nơi có điều kiện tự nhiên không thuận lợi cùng một bộ phận dân cư ngay trong lòng các đô thịphát triển.
- Cộng đồng nghèo thường gắn liền với các đặc điểm: Cơ sở hạ tầng, dịch vụ xã hộithiếu hoặc yếu kém.
- kinh tế không phát triển.
- nhu cầu cơ bản của người dân chưa được đáp ứngđầy đủ.
- thiếu cơ hội tiếp cận khoa học – kỹ thuật, tâm lý thiếu tự tin hoặc trông chờ, ỷ lại vào Nhànước và không được tham gia vào các quá trình ra quyết định.Chính vì vậy, việc giúp đỡ, phát triển các cộng đồng nghèo là hết sức cần thiết và việc lựa chọncác phương pháp phù hợp để phát triển cộng đồng có ý nghĩa khoa học và thực tiễn to lớn.Phát triển cộng đồng là một phương pháp của công tác xã hội được xây dựng trên nhữngnguyên lý, nguyên tắc và giả định của nhiều ngành khoa học xã hội khác như: Tâm lý xã hội, xãhội học, chính trị học, nhân chủng học…, được áp dụng ở nhiều nước và đã phát huy vai tròtrong việc giải quyết các vấn đề của các nhóm cộng đồng nghèo, các nhóm yếu thế trong thờigian qua.
- Đó là phương pháp giải quyết một số vấn đề khó khăn, đáp ứng nhu cầu của cộngđồng, hướng tới sự phát triển không ngừng về đời sống vật chất và tinh thần của người dânthông qua việc nâng cao năng lực, tăng cường sự tham gia, đoàn kết, phối hợp chặt chẽ giữangười dân với nhau, giữa người dân với các tổ chức và giữa các tổ chức với nhau trong phạm vimột cộng đồng.Những nguyên tắc cơ bản của phát triển cộng đồng là sự tham gia và tự quyết của nhân dân.
- tinvào khả năng của người dân và phát huy nội lực của chính cộng đồng.
- Phương pháp này luônđánh giá cao vai trò của người dân và coi đây là nhân tố quyết định tới sự thành công trong việcphát triển cộng đồng nghèo.
- Các phương thức của phát triển cộng đồng Một là, nhận diện cộng đồng bằng việc đánh giá đúng mức độ nghèo.Thông thường, người ta thường sử dụng các kết quả các cuộc điều tra xã hội học (ví dụ điều tramức sống dân cư, điều tra tỷ lệ hộ nghèo) để thu thập và đánh giá về mức độ nghèo đói trên địabàn.
- Qua đó, chính quyền các địa phương có thể lập kế hoạch và xây dựng định hướng giảmnghèo cụ thể và phù hợp.
- Do vậy,phương pháp đánh giá nghèo đói có sự tham gia của chính người dân là rất thiết thực.
- so sánh tình hình của các địa bàn tương tự, tìm hiểu, phân tíchnguyên nhân của tình trạng nghèo ở mỗi địa bàn.
- Từ đó rút ra kết luận và đưa ra các đề xuất chocác chương trình và chính sách giảm nghèo liên quan cũng như lập kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội của cộng đồng.
- Hai là , lập kế hoạch phát triển cộng đồng có sự tham gia của người dân.
- Theo đó, lập kế hoạch phát triển cộng đồng có sự thamgia nhằm giúp người dân tiếp cận các tiềm năng, các khó khăn, cản trở và tìm kiếm các giải phápphù hợp thông qua phương pháp có sự tham gia cũng như dựa vào kiến thức của người dân.
- Từđó xây dựng các kế hoạch phát triển hàng năm và kế hoạch trung hạn ở cấp xã phù hợp với địnhhướng phát triển kinh tế xã hội của địa phương.
- thực hiện và giám sát các hoạt động với sự hỗtrợ tích cực và hiệu quả của các cơ quan nhà nước và các tổ chức đoàn thể, các cá nhân dựatrên phương pháp giám sát và đánh giá có sự tham gia của người dân một cách trực tiếp hoặcthông qua người đại diện.Nguyên tắc cơ bản phương pháp này là: Tất cả các hộ gia đình đều phải tham gia vào các cuộchọp thôn/bản/ấp do trưởng thôn tổ chức, trước khi cử đại diện tham dự hội thảo lập kế hoạch ởcấp xã.
- Các cuộc họp thôn và các cuộc họp lập kế hoạch cấp xã (có sự tham dự của đại diện cácthôn) là thành phần đưa ra quyết định cao nhất đối với việc lập kế hoạch phát triển cấp xã.
- Mọi chi tiêu tài chính và các thông tinliên quan phải minh bạch và công khai cho người dân.
- Ba là , tăng năng lực của cộng đồng thông qua tăng nội lực và giúp cộng đồng tự lực phát triển.Các nguồn nội lực của cộng đồng cần được phát huy gồm:- Nguồn nhân lực, gồm sức khoẻ, kiến thức, tay nghề, kinh nghiệm của những lao động chínhtrên địa bàn có ý nghĩa quyết định trong giải quyết tốt các vấn đề của cộng đồng.- Tài nguyên thiên nhiên: Là nguồn lực phục vụ cho quá trình phát triển cộng đồng.
- Đây là mộttrong những tiền đề để phát triển bền vững thông qua việc sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên.
- chúý đến việc trang bị kiến thức, kỹ thuật cho người dân, tìm kiếm và sử dụng nguồn tài nguyên mớicó thể vừa phục vụ cho quá trình phát triển của cộng đồng vừa tạo ra tính bền vững như việc tìmkiếm và sử dụng nguồn nguyên liệu sạch từ: Gió, năng lượng mặt trời…- Cơ sở vật chất, kỹ thuật và cơ sở hạ tầng: gồm hệ thống đường xá, cầu cống, các công trình…Một số cộng đồng với sự hỗ trợ kỹ thuật, kinh phí, vật chất của các tổ chức phát triển đã tự cảithiện được tình trạng xuống cấp và thiếu thốn về cơ sở hạ tầng, điển hình như tại các địa bànthuộc Chương trình 135 và các huyện nghèo được hỗ trợ theo Nghị quyết 30a của Chính phủ đãđược Nhà nước và các doanh nghiệp hỗ trợ xây dựng hệ thống: Điện – đường – trường – trạmlà cơ sở để cộng đồng nghèo có thể tự vươn lên phát triển kinh tế, thoát nghèo.- Tài chính: Để cộng đồng phát triển, ngoài những nhân tố quan trọng trên đây, việc tổ chức, huyđộng nguồn tài chính đáng kể được lập lên từ chính người dân trong cộng đồng đó có ý nghĩahết sức quan trọng.
- Những thí dụ dụ điển hình trong thực tiễn được sử dụng khá hiệu quả là cácnguồn tài chính vi mô hay quỹ tín dụng của các tổ chức đoàn thể như hội phụ nữ, hội cựu chiếnbinh, hội nông dân, đoàn thanh niên được huy động và thành lập trên cơ sở vốn góp của các hộiviên, hỗ trợ nhau phát triển kinh tế đã mang lại hiệu quả thiết thực, giảm thiểu tình trạng cho vaynặng lãi và các vấn đề tiêu cực nảy sinh.- Mối quan hệ xã hội, tức tính liên kết của cộng đồng gắn bó hay lỏng lẻo đều có ảnh hưởng lớntới quá trình phát triển của cả cộng đồng.
- Việc chú ý phát huy mặt tích cực, hạn chế tiêu cựctrong mối quan hệ xã hội tại cộng đồng là cần thiết.
- Khi các thành viên trong các nhóm quan tâm,giúp đỡ lẫn nhau, chia sẻ kinh nghiệm làm ăn, nuôi dạy con cái, cùng nhau xây dựng, sử dụng vàbảo quản công trình cộng đồng… thì các nguồn lực nêu trên ngày càng được củng cố, mối quanhệ cộng đồng thêm chặt chẽ và bền vững hơn.- Tận dụng tốt các chính sách hiện hành của Chính phủ trong hỗ trợ cộng đồng như: Chính sáchđầu tư và phát triển kinh tế địa phương.
- chính sách tăng cườngdân chủ cơ sở…là nguồn lực vô cùng to lớn mà cộng đồng có thể phát huy để tập trung cho mụctiêu phát triển.Ngoài ra, để tăng năng lực của cộng đồng, việc mở các lớp tập huấn, hướng dẫn kinh nghiệmlàm ăn, huấn luyện kỹ thuật chăm sóc, nuôi dưỡng cây trồng, vật nuôi, kỹ thuật bảo quản và tiêuthụ sản phẩm, các buổi hội thảo tại thôn hay hội thảo đầu bờ… nhằm tăng cường trao đổi, chiasẻ kinh nghiệm cũng như nâng cao kiến thức làm ăn có ý nghĩa rất quan trọng, giúp nâng caonăng lực, kỹ năng của người lãnh đạo cộng đồng và mỗi người dân trong việc lập kế hoạch pháttriển kinh tế-xã hội trên địa bàn để có thể tự giải quyết các vấn đề còn tồn tại và phát sinh mớitrong mỗi cộng đồng.Và để giúp cộng đồng tự lực phát triển thì lãnh đạo cộng đồng (chính quyền xã, trưởng các thôn/bản) cần nhận thức rõ: sự giúp đỡ từ bên ngoài, của các cá nhân hay mỗi tổ chức xã hội chỉ là chất xúc tác, điều quan trọng là làm sao để bản thân người dân tại cộng đồng phát huy đượccác nguồn nội lực nêu trên.
- Nếu người dân không tự cố gắng vươn lên mà chỉ trông chờ, ỷ lạivào sự giúp đỡ của Nhà nước và của các cộng đồng khác thì vấn đề đói nghèo không thể đượcgiải quyết một cách triệt để và bền vững được.

Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn
hoặc xem Tóm tắt