- Gi ng Viên: Đoàn Tr ả ườ ng Th ụ Sinh Viên: H Xuân Kiên ồ. - V n đ b n s c văn hóa trong ti n trình kinh t th tr ấ ề ả ắ ế ế ị ườ ng n c ta.. - Ngày nay, chúng ta nh c nhi u đ n vi c b o v b n s c văn hóa ắ ề ế ệ ả ệ ả ắ dân t c trong b i c nh toàn c u hóa văn hóa, đ c bi t là trong ti n trình ộ ố ả ầ ặ ệ ế kinh t th tr ế ị ườ ng, m c a, h i nh p qu c t c a n n kinh t n ở ử ộ ậ ố ế ủ ề ế ướ c ta.. - Chúng ta cũng nh c nhi u đ n s “xói mòn” văn hóa hi n nay, nh t là ắ ề ế ự ệ ấ trong gi i tr , khi mà s bùng n công ngh thông tin đã và đang làm xóa ớ ẻ ự ổ ệ nhòa đi ranh gi i c a b n s c văn hóa. - Minh ch ng cho s “xói mòn” v ớ ủ ả ắ ứ ự ề văn hóa đó, chúng ta có th th y trong vô vàn nh ng s ki n đ ể ấ ữ ự ệ ượ c thông tin trên báo chí, t nh ng video mô t “cu c chi n” c a các n sinh, cho ừ ữ ả ộ ế ủ ữ đ n nh ng s “cách tân” trong các l h i truy n th ng. - Chính vì v y, ế ữ ự ễ ộ ề ố ậ làm th nào đ gìn gi b n s c văn hóa trong b i c nh n ế ể ữ ả ắ ố ả ướ c ta đang trong ti n trình phát tri n n n kinh t th tr ế ể ề ế ị ườ ng theo đ nh h ị ướ ng xã h i ch ộ ủ nghĩa nh hi n nay. - Trong khuôn kh c a bài, tôi s không đi sâu vào các khái ni m văn ổ ủ ẽ ệ hóa, b n s c văn hóa, kinh t th tr ả ắ ế ị ườ ng, mà ch y u m x m i t ủ ế ổ ẻ ố ươ ng tác gi a kinh t th tr ữ ế ị ườ ng và b n s c văn hóa. - Hi n nay có vô s cách hi u v văn hóa khác nhau, nh ng tôi theo ệ ố ể ề ư cách hi u sau: văn hóa “ ể là nh ng gì còn l i sau nh ng chu trình l ch s ữ ạ ữ ị ử khác nhau, qua đó ng ườ i ta có th phân bi t đ ể ệ ượ c các dân t c v i nhau. - ộ ớ Thông qua m i m t chu kỳ c a s phát tri n, dân t c đó t ỗ ộ ủ ự ể ộ ươ ng tác v i ớ mình và nh ng dân t c khác, cái còn l i đ ữ ộ ạ ượ c g i là b n s c, hay là văn ọ ả ắ hóa” 1 . - Nh v y, văn hóa luôn g n v i nh ng ho t đ ng di n ra trong đ i ư ậ ắ ớ ữ ạ ộ ễ ờ s ng c a m i dân t c. - ố ủ ỗ ộ văn hóa là s n ph m c a l ch s trong ả ẩ ủ ị ử ho t đ ng c a con ng ạ ộ ủ ườ i, nh ng c ng đ ng ng ữ ộ ồ ườ i ” 2. - T năm 1986, n ừ ướ c ta đã ti n hành chuy n đ i t n n kinh t bao ế ể ổ ừ ề ế c p sang n n kinh t th tr ấ ề ế ị ườ ng đ nh h ị ướ ng xã h i ch nghĩa. - Chúng ta không th ph nh n nh ng tác đ ng tích c c c a kinh t ể ủ ậ ữ ộ ự ủ ế th tr ị ườ ng đ i v i văn hóa dân t c. - Đó không nh ng là s thúc đ y kinh t ố ớ ộ ữ ự ẩ ế phát tri n, mà còn làm n y sinh nh ng hi n t ể ả ữ ệ ượ ng văn hóa tích c c nh : ự ư tính ch đ ng sáng t o, óc kinh doanh, tôn tr ng l i ích kinh t , tính hi u ủ ộ ạ ọ ợ ế ệ qu , tính c nh tranh, song ph ng, dân ch , đ cao lu t pháp, tính th c t . - ả ạ ẳ ủ ề ậ ự ế Ngoài ra, quá trình h i nh p, m c a c a n ộ ậ ở ử ủ ướ c ta cũng giúp cho vi c ệ qu ng bá b n s c văn hóa Vi t Nam ra th gi i. - T t nhiên không th nói ả ả ắ ệ ế ớ ấ ể r ng tr ằ ướ c kia, khi ch a có kinh t th tr ư ế ị ườ ng, thì Vi t Nam ta ch a có ệ ư nh ng th đó, nh ng xét v b n ch t thì chính kinh t th tr ữ ứ ư ề ả ấ ế ị ườ ng v n là ẫ căn nguyên chính t o nên hi n t ạ ệ ượ ng đó.. - 1 D n theo Nguy n Tr n B t, Văn hóa và con ng ẫ ễ ầ ạ ườ i. - 2 D n theo H Bá Thâm, B n s c văn hóa dân t c, Nxb Văn hóa thông tin, 2003, tr 106. - Bên c nh nh ng tác đ ng tích c c k trên, kinh t th tr ạ ữ ộ ự ể ế ị ườ ng cũng là nguyên nhân c b n t o nên nh ng hi n t ơ ả ạ ữ ệ ượ ng tiêu c c trong đ i s ng xã ự ờ ố h i nh : m i dâm, làm giàu b t chính, coi tr ng đ ng ti n, coi th ộ ư ạ ấ ọ ồ ề ườ ng giá tr nhân văn c a dân t c. - d u cho văn hóa không ch ch u nh h ị ủ ộ ẫ ỉ ị ả ưở ng c a ủ kinh t mà còn r t nhi u lĩnh v c trong đ i s ng xã h i. - M c dù v y, ế ấ ề ự ờ ố ộ ặ ậ ho t đ ng kinh t có nh h ạ ộ ế ả ưở ng m nh m t i văn hóa. - Xét trong xã h i ta ạ ẽ ớ ộ hi n nay, l i s ng ph ệ ố ố ươ ng Tây, văn hóa đ i tr y ph ồ ụ ươ ng Tây đang lan tràn là m t ví d . - Nh ng cũng không th nói nh ng “ khuy t t t” y là do kinh ộ ụ ư ể ữ ế ậ ấ t th tr ế ị ườ ng. - Trong môi tr ườ ng c th , ụ ể kinh t th tr ế ị ườ ng có c m t tích c c và tiêu c c ngay c đ i v i văn hóa ả ặ ự ự ả ố ớ dân t c, mà trong đó m t tích c c và tiêu c c đ u l n, nh ng nhìn theo ộ ặ ự ự ề ớ ư quan đi m phát tri n thì m t tích c c u tr i h n ể ể ặ ự ư ộ ơ. - V y ph i làm sao đ h n ch nh ng m t tiêu c c y c a kinh t th ậ ả ể ạ ế ữ ặ ự ấ ủ ế ị tr ườ ng đ i v i văn hóa dân t c. - Theo quan đi m c a ông Nguy n Tr n ố ớ ộ ể ủ ễ ầ B t, thì chúng ta c n ph i ti n hành c i cách văn hóa b i đó “ ạ ầ ả ế ả ở là gi i pháp ả duy nh t đ ngăn ch n nh ng y u t l c h u t ấ ể ặ ữ ế ố ạ ậ ươ ng đ i c a văn hóa xâm ố ủ nh p và nh h ậ ả ưở ng tiêu c c đ n m i lĩnh v c c a đ i s ng ự ế ọ ự ủ ờ ố. - Và c i ả cách văn hóa ph i đ ả ượ c ti n hành đ ng b v i ba cu c c i cách khác là ế ồ ộ ớ ộ ả c i cách chính tr , c i cách kinh t và c i cách giáo d c. - Và m c tiêu c a ả ị ả ế ả ụ ụ ủ c i cách văn hóa là ph i “ ả ả tr l i cho con ng ả ạ ườ i quy n t do v văn hóa ề ự ề ” 5 . - Nh ng “ ư c i cách văn hóa không ph i là thay đ i c u trúc c a văn hóa mà ả ả ổ ấ ủ thay đ i thái đ c a con ng ổ ộ ủ ườ ề i v nghĩa v đóng góp c a văn hóa đ i v i ụ ủ ố ớ đ i s ng xã h i ờ ố ộ ” 6 . - Ngoài vi c c i cách văn hóa nh trên, chúng ta còn c n ệ ả ư ầ ph i có nh ng bi n pháp th c t v kinh t , giáo d c, pháp ch , đ o đ c, ả ữ ệ ự ế ề ế ụ ế ạ ứ. - c a nhà n ủ ướ c đ h n ch đi ph n nào tác h i c a kinh t th tr ể ạ ế ầ ạ ủ ế ị ườ ng đ i v i văn hóa dân t c. - “n n văn hóa tiên ti n, đ m đà b n s c dân t c ề ế ậ ả ắ ộ ” 7 . - Nh v y, trong quá ư ậ trình t o l p m t n n văn hóa m i t n n kinh t th tr ạ ậ ộ ề ớ ừ ề ế ị ườ ng, quá trình m ở c a, h i nh p qu c t , quá trình công nghi p hóa – hi n đ i hóa đ t ử ộ ậ ố ế ệ ệ ạ ấ n ướ c. - Đ b n s c văn hóa không b mai m t, chúng ta ph i ti p thu nh ng ể ả ắ ị ộ ả ế ữ tinh hoa văn hóa th gi i, đ ng th i c n ph c h i nh ng giá tr văn hóa ể ớ ồ ờ ầ ụ ồ ữ ị truy n th ng. - Có th m i t o đ ề ố ế ớ ạ ượ ự c s hài hòa gi a văn hóa và phát tri n ữ ể kinh t trong nên kinh t th tr ế ế ị ườ ng hi n nay. - 3 D n theo H Bá Thâm, B n s c văn hóa dân t c, sách đã d n, tr. - H Bá Thâm, B n s c văn hóa dân t c, Nxb Văn hóa thông ồ ả ắ ộ tin, 2003.. - Phan Ng c, B n s c văn hóa Vi t Nam, Nxb Văn h c, 2002. - Nguy n Tr n B t, Văn hóa và con ng ễ ầ ạ ườ i, B n in tr c ti p t ả ự ế ừ Website: http://chungta.com/
Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn hoặc xem
Tóm tắt