- KHẢO SÁT ĐẶC TÍNH RA HOA CỦA MỘT SỐ GIỐNG DỪA (COCOS NUCIFERA L.) CAO ĐƯỢC TRỒNG. - TẠI HUYỆN GIỒNG TRÔM, TỈNH BẾN TRE. - “Ta Xanh”, “Sap”. - Mục tiêu của đề tài nhằm tìm hiểu đặc tính ra hoa, đậu trái của một số giống dừa thuộc nhóm cao. - Đề tài được thực hiện trên ba giống dừa cao là dừa Ta Xanh, Dâu và Sáp 17 năm tuổi trồng tại Trại thực nghiệm Đồng Gò, huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre từ tháng 4/2006- tháng 3/2007. - Kết quả cho thấy hiện tượng mo thui xuất hiện trên giống dừa như Ta Xanh vào tháng 7/2006 và dừa Dâu vào tháng 4 và tháng 9/2007. - Tỉ lệ đậu trái có biến động theo mùa nhưng đều đạt trên 90%. - Sự rụng trái non tập trung trong tháng thứ nhất sau đậu trái và giảm dần đến tháng thứ tư. - Năng suất của các giống dừa cao biến động từ 59 trái/cây/năm (dừa Sáp) đến 72 trái/cây/năm (dừa Dâu). - Giống dừa Sáp có hai dạng sáp là A (cơm trái hơi mềm và nước dừa hơi sệt hơn dạng bình thường) và B (cơm dừa dày hơn trái dừa bình thường, nước sệt), trong đó dạng B có tỉ lệ 83,33%.. - Từ khóa: Dừa cao, mo thui, rụng trái non. - Trong thập niên 90 của thế kỷ trước do phong trào phát triển cây ăn trái, cây dừa ít được nghiên cứu, đầu tư chăm sóc nên năng suất và hiệu quả kinh tế thấp. - Nhằm phục vụ cho nhu cầu phát triển, mở rộng diện tích vườn dừa cũng như tăng năng suất dừa, mục tiêu của đề tài nầy là tìm hiểu đặc tính ra hoa, đậu trái của một số giống dừa cao và dừa lùn có giá trị kinh tế cao làm cơ sở cho các nghiên cứu cải thiện năng suất dừa.. - Khảo sát được thực hiện từ tháng 4/06 đến tháng 3/07 tại Trại sản xuất thực nghiệm Đồng Gò, xã Lương Hòa, huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre trên ba giống dừa cao là dừa Ta Xanh, dừa Sáp, dừa Dâu 17 năm tuổi. - Trên mỗi giống dừa chọn sáu cây có đặc điểm tương đối giống nhau về dạng tán lá, số lá, chiều cao cây, chu vi gốc thân, số mo chưa mở trên cây. - chỉ tiêu về đậu trái: tỉ lệ đậu trái. - tỉ lệ rụng trái non qua từng tháng. - Hình 1: Biểu đồ nhiệt độ - ẩm độ và lượng mưa – bốc hơi trung bình (TB)/tháng tại Đài khí tượng tỉnh Bến Tre từ tháng 04/06 đến tháng 03/07 (Đài khí tượng tỉnh Bến Tre): a). - TB: Trung bình. - 3 KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 3.1 Dừa Ta Xanh. - Trong thời gian khảo sát đã ghi nhận được hiện tượng mo thui xảy ra vào tháng 7.. - Hiện tượng mo thui chủ yếu là do điều kiện dinh dưỡng và sự thiếu hụt nước trong mùa nắng khoảng 15-16 tháng trước khi mo xuất hiện (Menon và Pandalai, 1957).. - Khảo sát ghi nhận được có hiện tượng giảm dần số mo xuất hiện trong khoảng thời gian từ tháng 5 - 10 và tăng trở lại từ tháng 12 (Hình 2). - Số hoa cái trung bình/buồng/tháng đều giảm trong các tháng mùa mưa (tháng 5 - 10), vào những tháng này còn có hiện tượng pha đực và cái dài hơn trong các tháng mùa khô. - Hiện tượng này do điều kiện ngoại cảnh mà cụ thể là thời gian chiếu sáng ngắn và nhiệt độ trung bình/ngày thấp trong khi ẩm độ lại cao làm cho tốc độ nở của hoa đực và hoa cái chậm (Tôn Thất. - nhau một phần giữa pha đực và pha cái nên xảy ra hiện tượng tự thụ một phần, thụ phấn chéo một phần với buồng kế tiếp.. - Bảng 1: Đặc điểm ra hoa và rụng trái non của giống dừa Ta Xanh tại Trại Sản Xuất Thực Nghiệm Đồng Gò, huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre. - Số hoa cái trung bình/buồng (hoa . - Tỉ lệ đậu trái. - Tỉ lệ rụng trái non. - Hình 2: Số mo xuất hiện trung bình/cây/tháng (a) và số hoa cái/buồng trung bình (b) của giống dừa Ta Xanh tại Trại sản xuất thực nghiệm Đồng Gò, huyện Giồng Trôm,. - 3.1.2 Tỉ lệ đậu trái và rụng trái non. - Mặc dù có sự biến động giữa các tháng nhưng tỉ lệ đậu trái của dừa Ta Xanh trung bình rất cao, đạt tỉ lệ 97,32% (Hình 3a). - Tỉ lệ rụng trái non tập trung nhiều nhất ở tháng tuổi thứ nhất, sau đó giảm dần đến tháng tuổi thứ ba và ổn định từ tháng tuổi thứ 5 (Hình 2b). - Tỉ lệ rụng trái non tổng cộng đạt tới 60,25%. - Kết quả nầy cho thấy rụng trái non trong ba tháng đầu sau khi đậu trái là yếu tố quan trọng làm giảm năng suất dừa Ta Xanh.. - Hình 3: Tỉ lệ đậu trái (a) và rụng trái non trung bình (b) của giống dừa Ta Xanh tại Trại Sản Xuất Thực Nghiệm Đồng Gò, huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre. - 3.1.3 Năng suất và một số đặc tính trái. - Do có tỉ lệ rụng trái non cao, năng suất trái/cây chỉ đạt 69 trái/cây/năm nhưng kết quả nầy vẫn cao hơn so với ghi nhận của Võ Văn Long trái/cây/năm). - (2005) cho biết những cây dừa ta xanh dược tuyển chọn để làm giống ở Bến Tre, Tiền Giang, Trà Vinh và Bình Định có số trái/cây trung bình từ 88-106 trái/cây/năm và trọng lượng trái lớn hơn 1.800 g.. - Tóm lại, mặc dù có hiện tượng buồng hoa bị thui trong tháng 7, nhưng giống dừa Ta Xanh có khả năng sản xuất ra nhiều buồng hoa/năm, số hoa cái/buồng khá cao nhưng do tỉ lệ rụng trái non cao làm cho năng suất trái/cây thấp.. - Bảng 2: Thành phần năng suất và đặc tính trái của dừa Ta Xanh tại Trại sản xuất thực nghiệm Đồng Gò, huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre. - Trọng lượng trái (g . - Trọng lượng cơm/trái (g . - 3.2 Dừa Sáp. - Khảo sát đã ghi nhận được không có hiện tượng mo thui xảy ra ở dừa Sáp, từ đó cho thấy khả năng sản xuất mo của dừa Sáp ở đây là rất tốt (19 mo/cây/năm) (Bảng 3). - Số mo xuất hiện trung bình hàng tháng cũng có sự dao động qua các tháng, tốc độ sản xuất mo trong các tháng mùa mưa chậm hơn trong các tháng mùa khô, phù hợp với nhận định của Tôn Thất Trình (1974) (Hình 4). - Cũng như dừa Ta Xanh dừa Sáp cũng có sự biến động số hoa cái qua các tháng, số hoa cái/buồng/tháng thấp trong các tháng mùa mưa. - Hiện tượng này có thể do ảnh hưởng của mực thủy cấp cao trong mùa mưa cộng với sự thoát nước chậm trên mặt liếp làm rễ bị thiếu oxy dễ gây ra hiện tượng thoái hóa các hoa cái (cơ sở, nguồn).. - Quan sát sự nở hoa của hoa đực và hoa cái nhận thấy pha đực và pha cái trong mùa mưa (từ tháng 5-10) dài hơn mùa khô và có hiện tượng gối nhau một phần giữa pha đực và pha cái.. - Bảng 3: Đặc điểm ra hoa và rụng trái non của giống dừa Sáp tại Trại sản xuất thực nghiệm Đồng Gò, huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre. - Số hoa cái trung bình/buồng/tháng (hoa . - Đậu trái. - Rụng trái non. - Hình 4: Số mo xuất hiện trung bình/cây/tháng (a) và số hoa cái/buồng trung bình (b) của giống dừa Sáp tại Trại sản xuất thực nghiệm Đồng Gò, huyện Giồng Trôm,. - tỉnh Bến Tre. - 3.2.2 Tỉ lệ đậu trái và rụng trái non. - Dừa Sáp có tỉ lệ đậu trái rất cao (97,85%) (Hình 5). - Trong mùa mưa tỉ lệ đậu trái đều giảm và bắt đầu tăng trở lại từ tháng 10. - Cũng như dừa Ta Xanh, hiện tượng rụng trái non ở dừa Sáp diễn ra đến tháng thứ 4 sau khi đậu trái với tỉ lệ rụng tổng cộng là 76,13%.. - Tỉ lệ rụng trái non có mối tương quan thuận với số hoa cái/buồng nghĩa là số hoa cái càng nhiều thì tỉ lệ rụng trái non càng cao (Hoàng Văn Đức và Việt Chy, 1983).. - Ở tháng tuổi thứ 5 trở đi thì sự phát triển của hoa cái đã ổn định nên không thấy có hiện tượng rụng.. - 3.2.3 Một số thành phần năng suất và phẩm chất trái. - Hình 5: Tỉ lệ đậu trái (a) và rụng trái non (b) trung bình của giống dừa Sáp tại Trại sản xuất thực nghiệm Đồng Gò, huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre. - Dừa Sáp đạt năng suất 59 trái/cây/năm, tương đương với kết quả ghi nhận của Võ Văn Long (2007). - Qua khảo sát nhận thấy dừa Sáp có hai dạng, trong đó chủ yếu là dạng B, chiếm tỉ lệ 83,33% với bề dày cơm trung bình 1,73 cm (Bảng 4). - Bảng 4: Thành phần năng suất và phẩm chất trái (TB + SE) của giống dừa Sáp tại Trại sản xuất thực nghiệm Đồng Gò, huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre. - 3.3 Dừa Dâu. - Hiện tượng mo thui xảy ra ở dừa Dâu vào tháng 4. - Tổng số mo/cây/năm là 18 mo/cây/năm, rất cao so với kết quả ghi nhận của Võ Văn Long (2007) trung bình chỉ đạt 13,6 mo/cây/năm.. - Kết quả nầy cho thấy năng suất dừa có thể biến động rất lớn do điều kiện môi trường và kỹ thuật chăm sóc. - Số hoa cái trung bình/buồng/tháng đều giảm trong các tháng mùa mưa (tháng 5 đến tháng 10), trung bình 23 hoa/buồng. - Có hiện tượng gối nhau một phần giữa pha đực và pha cái.. - Bảng 5: Đặc điểm ra hoa và rụng trái non của giống dừa Dâu tại Trại sản xuất thực nghiệm Đồng Gò, huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre. - Số hoa cái/buồng. - Hình 6: Số mo xuất hiện trung bình/cây/tháng (a) và số hoa cái/buồng trung bình (b) của giống dừa Dâu tại Trại sản xuất thực nghiệm Đồng Gò, huyện Giồng Trôm, tỉnh. - Bến Tre. - 3.3.2 Tỉ lệ đậu trái và rụng trái non. - Tỉ lệ đậu trái của dừa Dâu rất cao (96,77. - Hiện tượng rụng trái non ở dừa Dâu tương tự như kết quả ghi nhận trên giống dừa Ta xanh và dừa Sáp, tỉ lệ rụng tổng cộng là 79,89% (Hình 7).. - Hình 7: Tỉ lệ đậu trái (a) và rụng trái non trung bình (b) của giống dừa Dâu tại Trại sản xuất thực nghiệm Đồng Gò, huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre. - 3.3.3 Thành phần năng suất và phẩm chất trái. - Năng suất trái trung bình của giống dừa Dâu đạt 72 trái/cây/năm, tương đối thấp hơn so với tiêu chuẩn chọn giống của Nguyễn Thị Bích Hồng et al. - (2005) là cây phải đạt năng suất >80 trái/cây/năm dù đây được xem là giống cho nhiều trái với kích thước và trọng lượng trái trung bình đến nhỏ có thể dùng cho công nghiệp cũng như để uống nước (Nguyễn Bảo Vệ et al., 2004). - Trọng lượng trái và trọng lượng cơm trung bình lần lượt là 1.440 g/trái và 341,33 g/trái (Bảng 6). - Kết quả bình tuyển giống dừa Dâu của Nguyễn Thị Bích Hồng et al. - (2005) ở Bến Tre, Tiền Giang, Trà Vinh và Bình Định đều có trọng lượng trái trung bình lớn hơn 1.700 g/trái và trọng lượng cơm/trái lớn hơn 400 g/trái.. - Bảng 6: Thành phần năng suất và phẩm chất trái (TB + SE) của giống dừa Dâu tại Trại sản xuất thực nghiệm Đồng Gò, huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre. - 2 Trọng lượng trái (g . - 6 Trọng lượng cơm/trái (g . - Độ dày xơ, dày gáo và dày cơm đều có quan hệ với nhau và biến động cùng với trọng lượng trái, những trái có trọng lượng xơ và trọng lượng gáo lớn sẽ cho năng suất cơm/trái thấp, kết quả này bị ảnh hưởng bởi đặc tính giống và cả điều kiện canh tác (Tôn Thất Trình, 1974) (Bảng 6).. - Hiện tượng mo thui xuất hiện trên giống dừa như dừa Ta Xanh và dừa Dâu.. - Số hoa cái/buồng khá cao nhưng giảm trong mùa mưa.. - Tỉ lệ đậu trái có biến động theo mùa nhưng đều đạt trên 90%.. - Sự rụng trái non tập trung trong tháng thứ nhất và giảm dần đến tháng thứ tư.. - Năng suất của các giống dừa cao biến động từ 59 trái/cây/năm (dừa Sáp) đến 72 trái/cây/năm (dừa Dâu).. - Giống dừa Sáp có hai dạng sáp là A và B, trong đó dạng B có tỉ lệ 83,33%.. - Cần nghiên cứu biện pháp khắc phục hiện tượng mo thui và rụng trái non giai đoạn từ một tháng sau khi đậu trái để cải thiện năng suất dừa.. - Cần nghiên cứu biện pháp khắc phục hiện tượng mo thui và sự rụng trái non để cải thiện năng suất dừa.. - Nghiên cứu đặc điểm nông sinh học, năng suất và phẩm chất của một số giống dừa công nghiệp và uống nước có triển vọng ở phía nam, Việt Nam