Chính sách đối với giáo viên giỏi của các nước trên thế giới, ở Việt Nam và các khuyến nghị đối với chính sách giáo viên giỏi ở Việt Nam.

- Chính sách đối với giáo viên giỏi của các nước trên thế giới, ở Việt Nam và các khuyến nghị đối với chính sách giáo viên giỏi ở Việt Nam Chính sách đối với giáo viên giỏi của các nước trên thế giới, ở Việt Nam và các khuyến nghị đối với chính sách giáo viên giỏi ở Việt Nam.
- Nội dung Thực tiễn giáo dục đã chứng minh rằng, giáo viên đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển và thành công của học sinh.
- Thành tích học tập của học sinh ở những nơi có giáo viên được đào tạo và có trình độ chuyên môn giỏi cao hơn hẳn ở những nơi giáo viên chưa được đào tạo tốt.
- Nghiên cứu của Hanushek và các đồng nghiệp đã tìm thấy rằng, những người giáo viên giỏi nhất thường giúp học sinh học tập đạt kết quả cao hơn là những giáo viên thường.
- Thay các giáo viên trung bình bằng các giáo viên giỏi giúp xóa bỏ gần như hoàn toàn khoảng cách về toán giữa các học sinh có hoàn cảnh khó khăn với các học sinh con em gia đình khá giả (The Teaching Commission, 2004) Một nghiên cứu khác của Darling L-Hammond (January 1, 2000) cũng nhận thấy sự khác biệt về hiệu quả giảng dạy của giáo viên quyết định sự khác biệt về kết quả học tập của học sinh hơn là những yếu tố khác.
- Các học sinh do các giáo viên bình thường giảng dạy có kết quả học tập thấp hơn nhiều so với các học sinh học tập với các giáo viên giỏi (Sanders & Rivers, 1996) 1.
- Giáo viên giỏi theo khái niệm của các nhà giáo dục ở một số nước là những giáo viên có kiến thức và năng lực sư phạm xuất sắc, có đóng góp lớn vào sự thành công của học sinh.
- Đại học Penn State (http://www.schreyerinstitute.psu.edu) cho rằng, giáo viên giỏi là những người đóng góp tích cực vào môi trường học tập với sự nhiệt tình lớn, sự quan tâm sâu sắc đối với học sinh và có các thế mạnh xuất sắc trong năm lĩnh vực sau: 1) Chuyên gia của môn học đang giảng dạy (hiểu biết sâu sắc và nhiệt huyết giảng dạy môn học.
- nghiên cứu và phát triển các ý tưởng đối với môn học.
- 2) chuyên gia sư phạm (đưa ra và phổ biến các mục đích và mục tiêu một cách rõ ràng.
- tin tưởng và biết cách hướng dẫn học sinh, cung cấp thông tin về việc học tập của các em.
- 3) Giao tiếp giỏi (bằng cả hình thức viết và nói, lắng nghe tích cực, chuyển tải tốt nội dung môn học tới học sinh, dạy học sinh kĩ năng giao tiếp.
- 4) Đánh giá có hệ thống và liên tục kết quả học tập của học sinh.
- 5) Tập trung vào việc học tập của học sinh (xác định việc học tập của học sinh là mục tiêu ưu tiên, giúp học sinh học tập bằng nhiều phương pháp và tham gia tích cực vào bài học, phát triển các kĩ năng trí tuệ bậc cao và kĩ năng học tập suốt đời.
- Bộ trẻ em, trường học và các nhà quản lí địa phương (Department for children, schools and local authorities (England), 2007) của Anh định nghĩa giáo viên xuất sắc có chiều sâu, chiều rộng của các kinh nghiệm, các kĩ năng sư phạm, tư vấn và các kĩ năng giáo dục một cách xuất sắc.
- Họ là những mẫu hình sư phạm cho các giáo viên khác và là người tạo nên thành tích học tập của học sinh, người làm chủ môn học mà mình giảng dạy.
- Giáo viên thành công ở Hồng Kông được xác định bởi khung với 5 lĩnh vực (Cheng May Hung, Au Kit Oi, Pang King Chee and Cheung Lai Man, 2007): chuyên môn, dạy học, phát triển học sinh, Phát triển nhà trường và cống hiến cho cộng đồng, cho giáo dục.
- Tranh thủ thời cơ và sử dụng tốt các nguồn lực và Có mối quan hệ gần gũi với cha mẹ HS.
- Để có được các giáo viên giỏi, theo các nhà giáo dục Hồng Kông, yếu tố môi trường như sự hỗ trợ của hiệu trưởng, hợp tác và sự khuyến khích của đồng nghiệp và phản hồi tích cực của học sinh về quá trình giảng dạy đóng vai trò quan trọng.
- Các giáo viên giỏi có năng lực sử dụng đa dạng các phương pháp giảng dạy phù hợp với nhu cầu học tập của học sinh và với các chủ đề bài học (Doyle, 1985)..
- Để đánh giá giáo viên tài năng các nước đưa ra các chuẩn mực và một quá trình xét tuyển nghiêm ngặt.
- Ví dụ ở Mĩ, giáo viên cần chuẩn bị hồ sơ chuyên môn trong đó có 300 giờ giảng dạy với các mẫu video clip minh họa việc dạy học và các giải thích về lựa chọn dạy học cũng như các mẫu kết quả học tập của học sinh, cách thức chẩn đoán và giúp học sinh yếu kém học tập (Humphrey D.C., Koppich J.
- Ở Anh, để trở thành giáo viên xuất sắc, giáo viên đó phải tự mình đánh giá liệu mình có xứng đáng để nộp đơn vào vị trí đó không dựa trên các tiêu chuẩn qui định như tiếp tục phát triển chuyên môn, thường xuyên giúp giáo viên khác nâng cao trình độ chuyên môn, có minh chứng về những ảnh hưởng tích cực đối với thành tích học tập của học sinh trong vòng hai năm..
- Nhà trường xem xét liệu có vị trí để tuyển chọn giáo viên xuất sắc ở trong trường không và thông báo để các giáo viên biết và nộp đơn.
- Hội đồng sẽ xem xét liệu ứng cử viên có đáp ứng tiêu chuẩn không và nếu có thì thông báo tuyển chọn và nếu không thì cũng báo cho ứng cử viên về kết quả xét tuyển..
- Việc xét tuyển giáo viên giỏi được thực hiện bằng nhiều thang đo khác nhau về kiến thức, kĩ năng của giáo viên, sự trưởng thành của học sinh, thể hiện vị trí lãnh đạo môn học.
- Khi đã trở thành giáo viên xuất sắc thì họ vẫn phải tiếp thục thực hiện các nghĩa vụ dạy học và tư vấn của mình, tiếp tục duy trì các thành tích giảng dạy.
- (Department for children, schools and local authorities (England), 2007) Tóm lại, giáo viên tài năng là giáo viên có nghệ thuật sư phạm cao, giỏi chuyên môn, có năng lực phát triển tiềm năng và phát triển tài năng của học sinh giỏi, biến học sinh yếu kém thành học sinh giỏi, có sự cống hiến lớn đối với sự phát triển của nhà trường và sự nghiệp giáo dục, là tấm gương đạo đức trong sáng và mẫu mực.
- Và trong thế kỉ 21 họ là những người sử dung ICT thành thạo trong dạy học.
- Ngày nay giáo viên cần sử dụng kĩ thuật công nghệ nếu họ muốn học sinh của mình có được kĩ năng của công dân thế kỉ 21 (Today's teachers must use technology if students are to gain 21st-century skills.- Christine Van Dusen, June 1, 2009) Với vai trò quan trọng như vậy, vấn đề tuyển chọn, đào tạo và sử dụng giáo viên giỏi được quan tâm ở nhiều nước trên thế giới và ở Việt Nam.
- Các vấn đề và các chính sách đối với giáo viên giỏi của một số nước trên thế giới Các chính sách liên quan đến giáo viên xuất sắc mà nhiều nước xác định là một hệ thống các chính sách tuyển chọn, đào tạo, sử dụng (điều kiện làm việc), đánh giá (chuẩn) và các chính sách bồi dưỡng, phát triển các giáo viên này(các chính sách vật chất và tinh thần).
- Vấn đề này được Matti Vanhanen, Thủ tướng của Phần Lan một đất nước có hệ thống giáo dục thành công nhất trên thế giới phát biểu như sau: “Tôn trọng những người giáo viên, thu hút những người có tài năng lớn trở thành giáo viên và xem nghề giáo viên là một trong những nghề quan trọng nhất”.
- Tổng thống Mĩ Obama thì có những ý tưởng như sau: tuyển chọn thế hệ giáo viên mới.
- Trả thêm tiền cho các giáo viên giỏi.
- Đưa các giáo viên kém ra khỏi lớp học.
- Trung tâm nghiên cứu dạy học và chính sách (Center for the Study of Teaching and Policy, March 1998) của Mĩ xác định các chính sách này nằm trong hệ thống của việc thu hút, tuyển dụng và giữ chân người có năng lực trong ngành sư phạm.
- Phát triển các chuẩn mực, kiến thức và chuyên môn sư phạm cho giáo viên.
- Xây dựng các chính sách khuyến khích và các điều kiện của tổ chức để hỗ trợ công việc của giáo viên.
- Công nhận sự cố gắng của giáo viên một cách công bằng, phù hợp trong một môi trường giáo dục đa dạng và chia nhỏ.
- Đảm bảo rằng sự phát triển chuyên môn và việc thực hành giảng dạy của giáo viên cần làm tăng chất lượng học tập của học sinh.
- 1) Thu hút, tuyển dụng và giữ chân những người có năng lực trong ngành sư phạm..
- Chính sách này đòi hỏi thu hút ngay từ đầu những người có năng lực vào nghề sư phạm với các sự hỗ trợ và tạo động lực để họ phát triển, duy trì và ở lại trong ngành giáo dục.
- Để thực hiện chính sách này nhiều bang ở Mĩ đã xây dựng hệ thống các hỗ trợ tài chính mà các quận/ huyện có thể trả lương, tạo các cơ hội nghề nghiệp và quyền tự quyết cho những người có năng lực làm việc ở những ngành nghề khác làm nghề giáo viên.
- Và những người này đến lượt mình có trách nhiệm lớn với việc giảng dạy và giúp học sinh đạt chuẩn học tập cao (Carnegie, 1986).
- Bang Texas (Mĩ) đã đưa ra một loạt các chính sách để thu hút người giỏi đến với nghề sư phạm: Tăng thêm các chương trình học bổng như “Dạy cho Texas” và tạo thêm nhiều cơ hội tài chính như các chương trình tài trợ người làm công tác giảng dạy Texas để thu hút những người theo đuổi nghề giáo viên, tạo các điều kiện thuận lợi và dễ dàng cho những người thi tuyển vào các trường sư phạm (thi bằng trắc nghiệm qua máy tính, tăng cường công tác tuyên truyền qua các phương tiện thông tin đại chúng về tính chất cao quí của nghề giáo viên), Có các chương trình tư vấn hệ thống cho các giáo viên mới vào nghề để họ có thể phát triển tốt chuyên môn của mình (Sid.
- (2) Phát triển các chuẩn mực, kiến thức và chuyên môn sư phạm cho giáo viên..
- Các chính sách cần giúp trang bị cho giáo viên kiến thức, các hiểu biết cần thiết về công việc giúp giáo viên nhận thức được ham muốn học tập của học sinh.
- Đặc biệt tất cả các chương trình đào tạo giáo viên cần cung cấp cho họ những kiến thức và kĩ năng cần thiết của thế kỉ.
- (Spellings M, 2005) Bang Texas (Mĩ) cụ thể hóa các chính sách này như sau:.
- Trợ cấp vốn cho các chương trình hợp tác trường đại học và trường phổ thông giúp các trường phổ thông và các trường đại học làm việc cùng nhau để nâng cao chất lượng học tập của học sinh, công việc giảng dạy của giáo viên và chất lượng đầu vào của các trường đại học.
- Điều chỉnh chế độ tiền lương phù hợp với nhu cầu của thị trường để thu hút giáo viên làm việc ở các vùng khó khăn và có nhu cầu giáo viên lớn.
- Điều chỉnh chế độ hưu trí cho giáo viên để các giáo viên nghỉ hưu có thể tham gia vào công tác đào tạo giáo viên.
- (3) Xây dựng các chính sách khuyến khích và các điều kiện của tổ chức để hỗ trợ công việc của giáo viên.
- Các chính sách này chú ý phát triển hệ thống khen thưởng bằng vật chất và tinh thần cho các thành tích của giáo viên về cả phương diện cá nhân lẫn tập thể.
- Tổng thống Mĩ Obama nói về chính sách thưởng cho giáo viên xuất sắc là hãy xem và đối xử với nghề giáo viên như những nghề chuyên môn khác và để cho họ chịu trách nhiệm nhiều hơn.
- Giáo viên giỏi cần được trả nhiều lương hơn để học có trách nhiệm hơn trong việc nâng cao chất lượng của nhà trường (Robertson J) Thưởng cho giáo viên cần dựa trên kết quả học tập của học sinh đạt được (Associated Press, Journal Sentinel staff, 11 Mar 2009).
- Obama hứa tiền cho hệ thống khen thưởng giáo viên sẽ có trong ngân sách của chính phủ.
- Các bang ở Mĩ bắt đầu thực hiện chính sách tiền thưởng cho giáo viên giỏi.
- Quận Montgomery thực hiện trả lương thêm cho các giáo viên giỏi và các khoản tiền thưởng cho các trường học có thành tích nâng cao chất lượng học tập của học sinh.
- Bang texas và Florida thực hiện các chương trình khen thưởng và thành phố New York, Washington thử nghiệm chương trình trả lương dựa trên kết quả dạy học.
- Một số nước như Anh, Malaysia thực hiện chính sách thưởng và trả lương để giáo viên trở thành giáo viên xuất sắc thay cho việc biến giáo viên xuất sắc thành những nhà quản lí.
- Bộ Giáo dục Malaisia (Ministry of Education Malaysia's Official Portal đưa ra phần thưởng giáo viên xuất sắc cho những giáo viên được xem là chuyên gia trong lĩnh vực dạy học và môn học của mình.
- Những giáo viên này không nhất thiết phải trở thành nhà quản lí và nếu trở thành nhà quản lí thì họ vẫn giảng dạy và vẫn là chuyên gia của môn học mà họ giảng dạy.
- Bộ Trẻ em, Trường học và Gia đình thực hiện hệ thống trả lương cho giáo viên giỏi năm 2009 nhằm cho phép giáo viên tập trung vào việc sử dụng các kĩ năng sư phạm một cách có tác dụng nhất đối với việc học tập của học sinh trong toàn trường và trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy của các giáo viên khác (Excellent teacher pay scales for 2009, 18 August, 2008).
- (4) Công nhận sự cố gắng của giáo viên một cách công bằng, phù hợp trong một môi trường giáo dục đa dạng và chia nhỏ.
- Các chính sách này giúp giáo viên cố gắng nhiều hơn.
- Muốn vậy các giải pháp thực hiện cần điều tiết được sự thiếu hợp lí, sự thay đổi nhanh chóng của các điều kiện văn hóa và địa lí, các thay đổi làm ảnh hưởng đến chính sách và thang đo.
- (5) Đảm bảo rằng sự phát triển chuyên môn và việc thực hành giảng dạy của giáo viên cần làm tăng chất lượng học tập của học sinh.
- Trên thực tế các nước trong một thời gian dài trước đây cũng như ở Việt Nam hiện nay phải đối mặt với nhiều vấn đề xung quanh các chính sách của giáo viên như vấn đề thiếu chính sách khuyến khích bằng các chế độ tài chính, trả lương theo thâm niêm công tác, thiếu các điều kiện làm việc cần thiết và thiếu các chính sách thu hút người giỏi, chính sách luân chuyển giáo viên hay giữ chân giáo viên giỏi.
- Các vấn đề và chính sách đối với giáo viên ở Việt Nam Việt Nam vốn là nước có truyền thống xem trọng và sử dụng người tài.
- Thế giới kính trọng các nhà quân sự lỗi lạc và các nhà khoa học của Việt Nam..
- Từ ngày xưa các bậc tiền bối của Việt Nam đã từng tuyên bố “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia”.
- Năm 1070 Văn Miếu được xây dựng và năm thứ hai đời Lý Thánh Tông, người ta tiến hành đắp tượng Chu Công, Khổng Tử là những người thầy nho giáo đầu tiên.
- Đời Trần Minh Tông, Chu Văn An được cử làm quan Quốc Tử giám Tư nghiệp (hiệu trưởng) và thầy dạy trực tiếp của các hoàng tử và được vua Trần Nghệ Tông cho thờ ở Văn Miếu bên cạnh Khổng Tử.
- Truyền thống ấy được tiếp nối sau này lấy ngày 20/11 hàng năm làm ngày nhà giáo Việt Nam..
- Đảng và Nhà nước quan tâm đến đời sống của giáo viên.
- Tuy nhiên còn nhiều bất cập trong chính sách đối với giáo viên và đặc biệt là còn thiếu cơ chế thu hút người giỏi vào nghề sư phạm và các chế độ chinh sách ưu đãi giáo viên giỏi.
- Hiện nay ở Việt Nam lương của giáo viên còn thấp, được trả dựa trên thâm niên công tác hơn là dựa trên năng lực và hiệu quả công việc.
- Để có đội ngũ giáo viên giỏi, Khoa Sư phạm (nay là trường Đại học Giáo dục)– Đại học Quốc gia Hà Nội đã nghiên cứu và thử nghiệm mô hình và chính sách đào tạo giáo viên chất lượng cao.
- Mô hình này cho phép sinh viên của các môn chuyên ngành khoa học xã hội và tự nhiên học một năm về phương pháp giảng dạy và giáo dục để có thể trở thành giáo viên.
- Mô hình này mang tÝnh tæng hîp, liªn ngµnh, ®a ngµnh trong ®µo t¹o vµ nghiªn cøu khoa häc, trong h×nh thµnh phÈm chÊt vµ n¨ng lùc cña giáo viên.
- Với mô hình này khi ra trường giáo viên giái vÒ khoa häc c¬ b¶n, m¹nh vÒ NCKH, cã m«i tr​ưêng, ®iÒu kiÖn ®Ó s¸ng t¹o khoa häc.
- Mô hình giáo viên giỏi mà trường Đại học Giáo dục xây dựng gồm 5 yếu tố: Nhà sư phạm mới (PP dạy học sáng tạo, phát triển các năng lực của HS trong điều kiện toàn cầu hoá và phát triển ICT).
- Thông thạo ICT (sử dụng ICT trong dạy học và trong đời sống hằng ngày).
- Nhà nghiên cứu khoa học và Nhà hoạt động cộng đồng..
- Trường Đại học Giáo dục là nơi đầu tiên thử nghiệm mô hình đào tạo giáo viên chất lượng cao, chú trọng năng lực đầu vào của giáo viên và tận dụng những nguồn lực đã có sẵn để phát triển đội ngũ giáo viên có trình độ cao và giỏi về chuyên môn.
- Tuy nhiên với qui mô đào tạo hiện nay và với các bất cập trong chế độ chính sách đối với giáo viên, nhất là giáo viên giỏi thì số lượng giáo viên tài năng mà trường Đại học Giáo dục đào tạo không thể đáp ứng nhu cầu về giáo viên giỏi trong cả nước..
- Khuyến nghị các chính sách đối với giáo viên giỏi ở Việt Nam Việt Nam cũng như các nước khác cần có các chính sách phù hợp cho giáo viên và đặc biệt là thu hút giáo viên giỏi ngay từ khâu tuyển chọn đầu vào, đào tạo, sử dụng và phát triển đội ngũ này..
- 1) Chính sách thu hút người giỏi thi vào ngành sư phạm: cũng như các nước Việt Nam nên có hệ thống hỗ trợ tài chính và các học bổng để thu hút những học sinh có năng lực vào ngành sư phạm.
- 2) Làm tốt công tác tuyên truyền và định hướng nghề nghiệp giáo viên cho học sinh ở các trường phổ thông, sử dụng các công cụ truyền thông..
- 3) Nghiên cứu chương trình đào tạo giáo viên, đưa ra các chuẩn giáo viên giỏi và có nội dung đào tạo phù hợp, hướng vào phát triển các kĩ năng giáo viên thế kỉ 21.
- Phát triển và nhân rộng mô hình đào tạo chất lượng cao của trường Đại học Giáo dục, tao cơ chế liên thông và các hỗ trợ tài chính để không chỉ sinh viên ở Hà Nội được học mô hình này mà sinh viên ở khắp nơi trong toàn quốc được khuyến khích học tập và theo đuổi nghề giáo viên..
- 4) Phát triển các học liệu, các nguồn thông tin phục vụ việc giảng dạy và nâng cao tay nghề cho giáo viên, tận dung các nguồn thông tin internet.
- 5) Cải tiến chế độ tiền lương và chế độ hưu trí cho giáo viên theo hướng trả lương dựa trên năng lực và các chế độ hợp đồng.
- Xây dựng lộ trình phát triển giáo viên tài năng và trả lương cho họ theo lộ trình này từ khi mới ra trường đến khi họ nghỉ hưu.
- 6) Trao quyền tự chủ cho các nhà trường trong việc quyết định thuê mướn, trả lương cho giáo viên.
- 7) Có các chế độ, chính sách ưu đãi và phát triển chuyên môn khi giáo viên đã ra trường.
- 8) Xây dựng các điều kiện làm việc phù hợp như văn phòng làm việc, môi trường sư phạm, các phương tiện giảng dạy, các chế độ nghỉ ngơi, giải trí cho giáo viên.
- Tóm lại, Việt Nam cần học tập kinh nghiệm của các nước và xây dựng các chính sách tuyển chọn, đào tạo, sử dụng và phát triển giáo viên tài năng một cách phù hợp, có hệ thống và thực sự khuyến khích người tài.
- Có như vậy, Việt Nam mới có thể đào tạo được những người học giỏi và nguồn nhân lực có chất lượng cao