- C ơ ch ế gi ả i quy ế t tranh ch ấ p trên bi ể n theo Công ướ c Lu ậ t bi ể n 1982. - Trên c ơ s ở quy đị nh c ủ a Công u ớ c Lu ậ t bi ể n n ă m 1992 và các nguyên t ắ c c ủ a pháp Lu ậ t qu ố c t ế hi ệ n đạ i, bài vi ế t gi ớ i thi ệ u nh ữ ng v ấ n đề chung v ề c ơ ch ế gi ả i quy ế t tranh ch ấ p trên bi ể n, gi ớ i thi ệ u mô hình các c ơ quan gi ả i quy ế t tranh ch ấ p và đề xu ấ t m ộ t s ố v ấ n đề liên quan đế n vi ệ c áp d ụ ng c ơ ch ế gi ả i quy ế t tranh ch ấ p bi ể n vào b ố i c ả nh th ự c t ế ở bi ể n Đ ông.. - Khái quát chung v ề c ơ ch ế gi ả i quy ế t tranh ch ấ p trên bi ể n theo Công ướ c Lu ậ t bi ể n 1982. - Vi ệ c gi ả i quy ế t tranh ch ấ p trên bi ể n trong Lu ậ t qu ố c t ế hi ệ n đạ i ch ủ y ế u d ự a trên các quy đị nh c ủ a Công ướ c c ủ a Liên h ợ p qu ố c v ề Lu ậ t bi ể n n ă m 1982 (UNCLOS 1982), có hi ệ u l ự c t ừ ngày 16/11/1994. - Công ướ c Lu ậ t bi ể n n ă m 1982 v ừ a là c ơ s ở pháp lý qu ố c t ế quan tr ọ ng h ỗ tr ợ các qu ố c gia trong vi ệ c qu ả n lý, khai thác, s ử d ụ ng và b ả o v ệ có hi ệ u qu ả các ngu ồ n tài nguyên thiên nhiên ở bi ể n, v ừ a là công c ụ h ữ u hi ệ u để các qu ố c gia gi ả i quy ế t các tranh ch ấ p phát sinh t ừ bi ể n.. - V ấ n đề gi ả i quy ế t tranh ch ấ p v ề bi ể n đượ c quy đị nh t ạ i ph ầ n XV, t ừ Đ i ề u 279 đế n Đ i ề u 299 c ủ a Công ướ c và các b ả n ph ụ l ụ c có liên quan, bao g ồ m các v ấ n đề c ơ b ả n nh ư : nguyên t ắ c gi ả i quy ế t tranh ch ấ p. - trình t ự , th ủ t ụ c gi ả i quy ế t tranh ch ấ p, c ơ quan có th ẩ m quy ề n gi ả i quy ế t tranh ch ấ p. - th ẩ m quy ề n, th ủ t ụ c và gi ả i quy ế t tranh ch ấ p b ằ ng tr ọ ng tài, (Ph ụ l ụ c VII). - v ề vi ệ c gi ả i quy ế t tranh ch ấ p b ằ ng toà án tr ọ ng tài đặ c bi ệ t (Ph ụ l ụ c VIII), v.v. - Vi ệ c đư a vào UNCLOS 1982 các đ i ề u kho ả n b ắ t bu ộ c v ề gi ả i quy ế t các tranh ch ấ p ở bi ể n đượ c coi là m ộ t b ướ c ti ế n l ớ n c ủ a Lu ậ t qu ố c t ế nói chung và c ủ a Công ướ c Lu ậ t bi ể n n ă m 1982. - đ i ề u kho ả n v ề gi ả i quy ế t tranh ch ấ p thì s ự toàn v ẹ n c ủ a v ă n b ả n cu ố i cùng s ẽ b ị m ấ t giá tr ị [1].. - Nguyên t ắ c n ề n t ả ng, đượ c dùng làm c ơ s ở cho vi ệ c gi ả i quy ế t tranh ch ấ p theo Công ướ c 1982, là: Các qu ố c gia thành viên gi ả i quy ế t m ọ i tranh ch ấ p trong vi ệ c gi ả i thích hay áp d ụ ng Công ướ c b ằ ng các ph ươ ng pháp hoà bình theo đ úng Đ i ề u 2, kho ả n 3 c ủ a Hi ế n ch ươ ng Liên h ợ p qu ố c “ và, vì m ụ c đ ích này, c ầ n ph ả i tìm ra gi ả i pháp b ằ ng các ph ươ ng pháp đ ã đượ c nêu ở Đ i ề u 33, kho ả n 1 c ủ a Hi ế n ch ươ ng. - Nh ư v ậ y, các bên có th ể tán thành b ấ t c ứ m ộ t cách th ứ c gi ả i quy ế t tranh ch ấ p nào mà h ọ l ự a ch ọ n. - Không m ộ t quy đị nh nào c ủ a Công ướ c ả nh h ưở ng đế n quy ề n c ủ a các qu ố c gia áp d ụ ng b ấ t c ứ lúc nào, b ằ ng b ấ t k ỳ ph ươ ng pháp hoà bình nào theo s ự l ự a ch ọ n c ủ a mình m ộ t v ụ tranh ch ấ p x ả y ra gi ữ a h ọ ( Đ i ề u 280).. - Khi có m ộ t tranh ch ấ p x ả y ra gi ữ a các qu ố c gia thành viên liên quan đế n vi ệ c gi ả i thích hay áp d ụ ng Công ướ c, các bên tranh ch ấ p ti ế n hành ngay m ộ t cu ộ c trao đổ i quan đ i ể m v ề cách gi ả i quy ế t tranh ch ấ p b ằ ng th ươ ng l ượ ng hay b ằ ng các ph ươ ng pháp hoà bình khác. - Các bên tranh ch ấ p có th ể tuyên b ố b ằ ng v ă n b ả n ch ấ p nh ậ n quy ề n tài phán c ủ a m ộ t trong các toà án sau:. - Toà án qu ố c t ế v ề Lu ậ t bi ể n, Toà án qu ố c t ế , m ộ t toà tr ọ ng tài thông th ườ ng ho ặ c toà án tr ọ ng tài đặ c bi ệ t đượ c thành l ậ p theo Ph ụ l ụ c VIII dành cho các lo ạ i tranh ch ấ p đ ã đượ c đị nh rõ trong Ph ụ l ụ c này. - Theo quy đị nh t ạ i Đ i ề u 296 (Tính ch ấ t t ố i h ậ u và b ắ t bu ộ c c ủ a các quy ế t đị nh), thì: các quy ế t đị nh do toà án có th ẩ m quy ề n đư a ra là có tính ch ấ t t ố i h ậ u (chung th ẩ m), và t ấ t c ả các bên tranh ch ấ p ph ả i. - Các quy đị nh v ề gi ả i quy ế t tranh ch ấ p c ủ a Công ướ c đ òi h ỏ i t ấ t c ả các qu ố c gia th ừ a nh ậ n ho ặ c phê chu ẩ n Công ướ c ph ả i th ự c hi ệ n, không đượ c b ả o l ư u m ộ t ý ki ế n nào. - Tuy nhiên các qu ố c gia có th ể l ự a ch ọ n cách th ứ c riêng cho mình đố i v ớ i vi ệ c gi ả i quy ế t tranh ch ấ p, ho ặ c có th ể ch ấ p nh ậ n quy ế t đị nh b ắ t bu ộ c c ủ a m ộ t toà án nào đ ó và có quy ề n l ự a ch ọ n nh ấ t đị nh v ề tính ch ấ t và thành ph ầ n c ủ a toà án [3].. - Các đ i ề u kho ả n c ủ a Công ướ c ch ỉ có th ể đượ c áp d ụ ng cho nh ữ ng cu ộ c tranh ch ấ p có liên quan đế n vi ệ c gi ả i thích và áp d ụ ng Công ướ c, không áp d ụ ng cho nh ữ ng cu ộ c tranh ch ấ p n ả y sinh t ừ nh ữ ng tình hu ố ng r ộ ng h ơ n nh ư ng có ả nh h ưở ng đế n nh ữ ng v ấ n đề v ề bi ể n. - Ví d ụ nh ư v ấ n đề tranh ch ấ p gi ữ a B ồ Đ ào Nha và Ôxtrâylia liên quan đế n Đ ông Timo. - V ấ n đề tranh ch ấ p đượ c trình bày tr ướ c Toà án Qu ố c t ế là Hi ệ p ướ c Bi ể n Timo, đ ã phân chia các ngu ồ n tài nguyên bi ể n gi ữ a In đ ônêxia và Ôxtrâylia.. - Nh ư ng cu ộ c tranh ch ấ p th ự c s ự là tranh ch ấ p v ề vi ệ c chuy ể n giao quy ề n l ự c sau khi k ế t thúc chính quy ề n th ự c dân và v ề vi ệ c dùng v ũ l ự c để ph ủ nh ậ n quy ề n t ự quy ế t c ủ a nhân dân Đ ông Timor.. - Các đ i ề u kho ả n b ắ t bu ộ c v ề gi ả i quy ế t tranh ch ấ p s ẽ không đượ c áp d ụ ng cho t ấ t c ả m ọ i cu ộ c tranh ch ấ p ngay c ả gi ữ a các bên tham gia Công ướ c đượ c quy đị nh t ạ i Đ i ề u 298: Nh ữ ng ngo ạ i l ệ không b ắ t bu ộ c đố i v ớ i vi ệ c áp d ụ ng M ụ c 2 (Các th ủ t ụ c b ắ t bu ộ c d ẫ n t ớ i các quy ế t đị nh b ắ t bu ộ c) n ế u nh ư khi ký k ế t, phê chu ẩ n tham gia Công ướ c, ho ặ c ở b ấ t k ỳ th ờ i đ i ể m nào sau đ ó, m ộ t qu ố c gia có th ể tuyên b ố b ằ ng v ă n b ả n không ch ấ p nh ậ n các th ủ t ụ c gi ả i quy ế t tranh ch ấ p đ ã đượ c trù đị nh ở M ụ c 2, có liên quan đế n m ộ t hay nhi ề u lo ạ i tranh ch ấ p sau đ ây: các tranh ch ấ p v ề vi ệ c gi ả i thích hay áp d ụ ng các Đ i ề u 15 (1. - vi ệ c phân đị nh ranh gi ớ i các vùng bi ể n hay các v ụ tranh ch ấ p v ề các v ị nh hay danh ngh ĩ a l ị ch s ử , các tranh ch ấ p liên quan đế n các ho ạ t độ ng t ă ng c ườ ng quân s ự ho ặ c hành độ ng nh ằ m b ả o đả m vi ệ c tuân th ủ pháp lu ậ t, các tranh ch ấ p đ ã đượ c đệ trình H ộ i đồ ng B ả o an Liên h ợ p qu ố c.. - Chính vì nh ữ ng tr ườ ng h ợ p ngo ạ i l ệ đụ ng ch ạ m đế n nh ữ ng v ấ n đề tranh ch ấ p chính tr ị và nh ấ t là đế n s ự cân b ằ ng gi ữ a quy ề n tài phán c ủ a qu ố c gia ven bi ể n v ớ i quy ề n c ủ a các qu ố c gia khác, cho nên nhi ề u cu ộ c tranh ch ấ p ti ề m tàng có th ể s ẽ b ị lo ạ i b ỏ . - Nh ữ ng tr ườ ng h ợ p ngo ạ i l ệ ấ y c ơ b ả n là làm gi ả m ph ạ m vi c ủ a các đ i ề u kho ả n gi ả i quy ế t tranh ch ấ p [4].. - H ệ th ố ng các đ i ề u kho ả n gi ả i quy ế t tranh ch ấ p ở ph ầ n XV Công ướ c Lu ậ t bi ể n n ă m 1982 là nh ằ m d ự li ệ u m ộ t lo ạ t các cách th ứ c gi ả i quy ế t và t ừ đ ó t ạ o thu ậ n l ợ i cho các n ỗ l ự c gi ả i quy ế t c ủ a các bên b ằ ng các bi ệ n pháp hoà bình cách này hay cách khác. - Ng ườ i ta cho r ằ ng các cách th ứ c gi ả i quy ế t tranh ch ấ p t ạ i Ph ầ n XV có th ể tr ở thành mô hình t ố t cho các ph ươ ng th ứ c gi ả i quy ế t tranh ch ấ p trong các Hi ệ p ướ c đ a ph ươ ng khác và chúng đ ã mang l ạ i nh ữ ng hi ệ u qu ả nh ấ t đị nh. - Hi ệ n nay trong khoa h ọ c pháp lý đ ang có xu h ướ ng là khi đư a ra các cách th ứ c gi ả i quy ế t tranh ch ấ p trong quan h ệ kinh t ế th ươ ng m ạ i, ng ườ i ta th ườ ng mô t ả các cách th ứ c khác nhau theo m ộ t tr ậ t t ự s ắ p x ế p liên ti ế p đ i t ừ phi chính th ứ c đế n chính th ứ c, t ừ tho ả thu ậ n đế n b ắ t bu ộ c. - Các bên tranh ch ấ p có th ể tho ả thu ậ n t ừ ng b ướ c các cách th ứ c khác nhau, theo m ộ t tr ậ t t ự t ừ đ àm phán, hoà gi ả i, tr ọ ng tài cho đế n toà án. - Đồ ng th ờ i, t ấ t c ả các cách th ứ c gi ả i quy ế t tranh ch ấ p qu ố c t ế đề u theo nguyên t ắ c tho ả thu ậ n, theo nh ữ ng cách th ứ c mà các bên đ ã cam k ế t t ừ tr ướ c ho ặ c l ự a ch ọ n vào b ấ t k ỳ th ờ i đ i ể m nào. - Thay vì m ộ t tr ậ t t ự t ừ th ấ p t ớ i cao, Ph ầ n XV c ủ a Công ướ c đ ã đư a ra m ộ t lo ạ t các cách th ứ c gi ả i quy ế t tranh ch ấ p để t ừ đ ó các bên có th ể l ự a ch ọ n m ộ t cách th ứ c thích h ợ p cho t ừ ng hoàn c ả nh và đặ c thù c ủ a v ụ vi ệ c tranh ch ấ p.. - Y ế u t ố quan tr ọ ng nh ấ t v ề gi ả i quy ế t tranh ch ấ p trong Công ướ c là các đ i ề u kho ả n quy đị nh các th ủ t ụ c b ắ t bu ộ c d ẫ n t ớ i các quy ế t đị nh b ă t bu ộ c. - nhi ề u bi ệ n pháp v ề th ủ t ụ c gi ả i quy ế t b ắ t bu ộ c nh ư Toà án qu ố c t ế v ề Lu ậ t bi ể n, Toà tr ọ ng tài đặ c bi ệ t dành cho các tranh ch ấ p v ề l ĩ nh v ự c ngh ề cá, b ả o v ệ và b ả o t ồ n môi tr ườ ng bi ể n, nghiên c ứ u khoa h ọ c bi ể n ho ặ c v ề hàng h ả i, v.v. - Các c ơ quan gi ả i quy ế t tranh ch ấ p theo quy đị nh c ủ a Công ướ c Lu ậ t bi ể n 1982. - Theo quy đị nh c ủ a Công ướ c, các bên tranh ch ấ p có th ể l ự a ch ọ n m ộ t ho ặ c m ộ t s ố ph ươ ng pháp hoà bình để gi ả i quy ế t tranh ch ấ p. - Thông th ườ ng thì “ các bên đươ ng s ự nhanh chóng ti ế n hành trao đổ i ý ki ế n để gi ả i quy ế t tranh ch ấ p b ằ ng th ươ ng l ượ ng ho ặ c các bi ệ n pháp hoà bình khác ” nh ư đ àm phán ho ặ c hoà gi ả i. - N ế u các bên tranh ch ấ p không nh ấ t trí đượ c v ớ i nhau v ề cách th ứ c gi ả i quy ế t ho ặ c cách th ứ c đ ó không d ẫ n đế n m ộ t gi ả i pháp cho cu ộ c tranh ch ấ p thì h ọ có ngh ĩ a v ụ ti ế n hành các cu ộ c trao đổ i v ề quan đ i ể m ” [5] mà thông th ườ ng b ằ ng bi ệ n pháp hoà gi ả i. - N ế u v ẫ n b ế t ắ c thì theo yêu c ầ u c ủ a m ộ t bên tranh ch ấ p, h ọ bu ộ c ph ả i l ự a ch ọ n m ộ t trong b ố n kh ả n ă ng c ủ a th ủ t ụ c b ắ t bu ộ c d ẫ n t ớ i các quy ế t đị nh b ắ t bu ộ c (các bi ệ n pháp mang tính xét x ử và có tính b ắ t bu ộ c): Toà án Công lý qu ố c t ế . - M ộ t toà Tr ọ ng tài đặ c bi ệ t để gi ả i quy ế t các tranh ch ấ p liên quan t ớ i t ừ ng l ĩ nh v ự c riêng bi ệ t nh ư nghiên c ứ u khoa h ọ c bi ể n, đ ánh b ắ t h ả i s ả n, b ả o v ệ và gìn gi ữ môi tr ườ ng bi ể n, giao thông bi ể n. - Đ ây chính là nh ữ ng thi ế t ch ế theo quy đị nh c ủ a Công ướ c có th ẩ m quy ề n gi ả i quy ế t các tranh ch ấ p bi ể n.. - Toà án có ch ứ c n ă ng gi ả i quy ế t hoà bình trên c ơ s ở Lu ậ t qu ố c t ế , các tranh ch ấ p pháp lý qu ố c t ế phát sinh gi ữ a các qu ố c gia trong các quan h ệ qu ố c t ế . - v ụ c ơ b ả n c ủ a mình là gi ả i quy ế t các tranh ch ấ p b ằ ng các bi ệ n pháp hoà bình phù h ợ p v ớ i các nguyên t ắ c c ủ a công lý và Lu ậ t qu ố c t ế. - Ch ỉ có các qu ố c gia m ớ i có quy ề n ki ệ n ra Toà để gi ả i quy ế t các tranh ch ấ p pháp lý gi ữ a h ọ . - Các thành viên c ủ a Liên h ợ p qu ố c là các qu ố c gia đượ c quy ề n s ử d ụ ng c ơ ch ế c ủ a Toà để gi ả i quy ế t các tranh ch ấ p pháp lý gi ữ a h ọ . - Th ẩ m phán ad hoc là th ẩ m phán do m ộ t ho ặ c các bên tranh ch ấ p không có th ẩ m phán. - Theo quy đị nh nh ư v ậ y, s ẽ có tr ườ ng h ợ p m ộ t trong các bên tranh ch ấ p có th ẩ m phán mang qu ố c t ị ch n ướ c mình trong thành ph ầ n c ủ a Toà.. - Th ẩ m quy ề n gi ả i quy ế t tranh ch ấ p là m ộ t trong nh ữ ng th ẩ m quy ề n chính c ủ a Toà. - Th ẩ m quy ề n gi ả i quy ế t tranh ch ấ p c ủ a Toà đượ c thi ế t l ậ p theo các ph ươ ng th ứ c sau:. - Trong m ọ i tr ườ ng h ợ p, các qu ố c gia tranh ch ấ p s ẽ ký m ộ t hi ệ p ướ c, đượ c g ọ i là tho ả thu ậ n th ỉ nh c ầ u, đề ngh ị Toà xem xét phân gi ả i tranh ch ấ p gi ữ a h ọ . - Trong tho ả thu ậ n này, các qu ố c gia nêu rõ đố i t ượ ng tranh ch ấ p, các câu h ỏ i c ầ n gi ả i quy ế t, ph ạ m vi th ẩ m quy ề n c ủ a Toà, ph ạ m vi lu ậ t áp d ụ ng. - T ừ nh ữ ng n ă m 1960 đế n nay, các n ướ c th ườ ng dùng hình th ứ c tho ả thu ậ n th ỉ nh c ầ u để đư a các v ụ tranh ch ấ p có liên quan đế n phân đị nh th ề m l ụ c đị a và biên gi ớ i ra tr ướ c Toà. - Thông th ườ ng, trong các hi ệ p ướ c và công ướ c song ph ươ ng ho ặ c đ a ph ươ ng th ườ ng trù đị nh đ i ề u kho ả n đặ c bi ệ t, trong đ ó các bên tho ả thu ậ n tr ướ c, khi có x ả y ra tranh ch ấ p trong vi ệ c gi ả i thích và th ự c hi ệ n đ i ề u ướ c qu ố c t ế , m ộ t bên có th ể đư a tranh ch ấ p ra tr ướ c Toà.. - Theo c ơ ch ế này, khi c ả hai qu ố c gia tranh ch ấ p đề u có tuyên b ố đơ n ph ươ ng ch ấ p nh ậ n tr ướ c th ẩ m quy ề n c ủ a Toà và các tuyên b ố này c ủ a h ọ đồ ng th ờ i có cùng ph ạ m vi hi ệ u l ự c đố i v ớ i m ộ t tranh ch ấ p nh ư v ậ y thì có th ể coi Toà có th ẩ m quy ề n xét x ử tranh ch ấ p đ ó. - C ơ ch ế này c ũ ng cho phép qu ố c gia có th ể vi ệ n d ẫ n đế n s ự giúp đỡ c ủ a Toà để phân gi ả i m ộ t tranh ch ấ p v ớ i m ộ t qu ố c gia khác có cùng m ộ t l ậ p tr ườ ng đố i v ớ i th ẩ m quy ề n c ủ a. - Th ủ t ụ c xét x ử m ộ t v ụ tranh ch ấ p tr ướ c Toà đượ c quy đị nh c ụ th ể trong Quy ch ế c ủ a Toà. - H ợ p nh ấ t các v ụ án có m ụ c tiêu tranh ch ấ p chung. - Toà xét x ử v ề m ặ t n ộ i dung c ủ a v ụ vi ệ c - Toà ra quy ế t đị nh cu ố i cùng phân gi ả i tranh ch ấ p.. - T ừ khi ra đờ i đế n nay, Toà án Công lý qu ố c t ế đ ã gi ả i quy ế t r ấ t nhi ề u các v ụ tranh ch ấ p, và nh ấ t là các v ụ tranh ch ấ p liên quan đế n bi ể n (27. - v ụ tranh ch ấ p vùng bi ể n đ ánh cá gi ữ a Anh và Nauy, n ă m 1949. - tranh ch ấ p th ề m l ụ c đị a bi ể n B ắ c gi ữ a Liên bang (LB) Đứ c và Đ an M ạ ch, n ă m 1967. - tranh ch ấ p th ề m l ụ c đị a bi ể n B ắ c gi ữ a LB Đứ c và Hà Lan, n ă m 1967. - tranh ch ấ p vùng đ ánh cá gi ữ a LB Đứ c và Ailen, n ă m 1972. - tranh ch ấ p th ề m l ụ c đị a bi ể n Aegean gi ữ a Hy L ạ p và Th ổ Nh ĩ K ỳ , n ă m 1976. - tranh ch ấ p ranh gi ớ i bi ể n trong v ị nh Maine gi ữ a Cana đ a và M ỹ , n ă m 1981. - tranh ch ấ p v ề biên gi ớ i đấ t li ề n, đả o và bi ể n gi ữ a El Sanvado, Hondurat và Nicaragua, n ă m 1986. - tranh ch ấ p v ề ranh gi ớ i bi ể n gi ữ a Đ an M ạ ch và Na Uy, n ă m 1988. - tranh ch ấ p ranh gi ớ i bi ể n gi ữ a Ghine Bissau và Senegan, n ă m 1991. - tranh ch ấ p ranh gi ớ i bi ể n gi ữ a Quatar và Bahrain, n ă m1991. - tranh ch ấ p gi ữ a Camerun và Nigeria, n ă m 1994. - tranh ch ấ p đả o Kaisikili và Sedusu gi ữ a Botswana và Namibia, n ă m 1996. - tranh ch ấ p gi ữ a Camerun và Nigeria, n ă m 1998. - tranh ch ấ p t ạ i Pulau Litan và Pulau Sipadan gi ữ a Indoiesia và Malaixia, n ă m 1998;. - tranh ch ấ p bi ể n gi ữ a Nicaragua và Hondurat n ă m 1999;. - tranh ch ấ p gi ữ a Nicaragua và Colombia, n ă m 2001. - tranh ch ấ p t ạ i Petra Branca gi ữ a Malaisia và Singapore, n ă m 2003. - tranh ch ấ p ranh gi ớ i bi ể n gi ữ a Rumani và Ucraina, n ă m 2004. - tranh ch ấ p gi ữ a Argentina và Uruguay, n ă m 2006. - tranh ch ấ p ranh gi ớ i bi ể n gi ữ a Peru và Chile, n ă m 2008. - tranh ch ấ p biên gi ớ i gi ữ a Camerun và Nigeria n ă m 1998. - tranh ch ấ p v ề Đ ông Timor gi ữ a B ồ Đ ào Nha và Úc, n ă m 1991. - tranh ch ấ p v ề khu v ự c đ ánh cá gi ữ a Tây Ban Nha và Canada, n ă m 1995. - xem xét l ạ i phán quy ế t ngày 19/9/1992 liên quan đế n tranh ch ấ p biên gi ớ i trên bi ể n và đấ t li ề n gi ữ a El Sanvado, Hondurat và Nicaragua, n ă m 2002.. - Các phán quy ế t c ủ a các Toà rút g ọ n đề u đượ c coi nh ư phán quy ế t c ủ a Toà án qu ố c t ế v ề Lu ậ t bi ể n, chúng đề u có tính ch ấ t chung th ẩ m và t ấ t c ả các bên trong v ụ tranh ch ấ p đề u ph ả i ch ấ p hành.. - Trong thành ph ầ n c ủ a Toà án qu ố c t ế v ề Lu ậ t bi ể n còn có Vi ệ n gi ả i quy ế t các v ụ tranh ch ấ p liên quan đế n đ áy bi ể n, đượ c quy đị nh t ạ i Đ i ề u 14, Ph ụ l ụ c VI, Công ướ c c ủ a Liên h ợ p. - Th ẩ m quy ề n Toà tr ọ ng tài đượ c để ng ỏ cho t ấ t c ả các qu ố c gia thành viên c ũ ng nh ư cho các th ự c th ể không ph ả i là qu ố c gia thành viên trong t ấ t c ả các tr ườ ng h ợ p liên quan đế n vi ệ c qu ả n lý và khai thác Vùng-di s ả n chung c ủ a loài ng ườ i- hay cho m ọ i tranh ch ấ p đượ c đư a ra theo m ọ i tho ả thu ậ n khác, giao cho Toà m ộ t th ẩ m quy ề n đượ c t ấ t c ả các bên trong v ụ tranh ch ấ p ch ấ p nh ậ n.... - Toà án có th ẩ m quy ề n đố i v ớ i t ấ t c ả các v ụ tranh ch ấ p và t ấ t c ả các yêu c ầ u đượ c đư a ra toà theo đ úng Công ướ c, và đố i v ớ i t ấ t c ả các tr ườ ng h ợ p đượ c trù đị nh trong m ọ i tho ả thu ậ n khác, giao th ẩ m quy ề n cho Toà. - Theo quy đị nh t ạ i Đ i ề u 1 Ph ụ l ụ c VII (Tr ọ ng tài. - V ớ i đ i ề u ki ệ n ph ả i tuân th ủ Ph ầ n XV, b ấ t k ỳ bên nào trong m ộ t v ụ tranh ch ấ p đề u có th ể đư a v ụ tranh ch ấ p ra gi ả i quy ế t b ằ ng th ủ t ụ c tr ọ ng tài đ ã trù đị nh trong ph ụ l ụ c này b ằ ng m ộ t thông báo vi ế t g ử i t ớ i bên kia ho ặ c các bên kia trong v ụ tranh ch ấ p. - Toà tr ọ ng tài th ự c hi ệ n các ch ứ c n ă ng c ủ a mình theo đ úng ph ụ l ụ c VII và các quy đị nh khác c ủ a Công ướ c trong vi ệ c gi ả i quy ế t các tranh ch ấ p liên quan t ớ i Lu ậ t bi ể n. - B ả n án c ủ a Toà tr ọ ng tài có tính t ố i h ậ u và không đượ c kháng cáo, tr ừ khi các bên trong v ụ tranh ch ấ p đ ã có tho ả thu ậ n tr ướ c v ề m ộ t th ủ t ụ c kháng cáo. - T ấ t c ả các bên trong v ụ tranh ch ấ p khi đượ c Toà tr ọ ng tài gi ả i quy ế t v ụ vi ệ c b ằ ng b ả n án thì đề u ph ả i tuân theo.. - Toà tr ọ ng tài đặ c bi ệ t đượ c l ậ p ra v ớ i nhi ệ m v ụ gi ả i quy ế t các tranh ch ấ p trong t ừ ng l ĩ nh v ự c riêng bi ệ t liên quan đế n vi ệ c gi ả i thích hay áp d ụ ng các đ i ề u kho ả n c ủ a công ướ c Lu ậ t bi ể n liên quan đế n: vi ệ c đ ánh b ắ t h ả i s ả n. - Khi có tranh ch ấ p phát sinh, d ự a trên danh sách các chuyên viên đ ã đượ c l ậ p, m ộ t h ộ i đồ ng tr ọ ng tài đặ c bi ệ t s ẽ đượ c thành l ậ p, g ồ m 5 thành viên. - M ỗ i bên tranh ch ấ p có quy ề n l ự a ch ọ n hai chuyên viên tham gia h ộ i đồ ng tr ọ ng tài. - Các tranh ch ấ p qu ố c t ế nói chung và tranh ch ấ p bi ể n nói riêng đượ c gi ả i quy ế t b ằ ng nhi ề u bi ệ n pháp khác nhau và m ộ t trong s ố các bi ệ n pháp đ ó là vi ệ c s ử d ụ ng hình th ứ c tài phán qu ố c t ế. - v ậ y, tranh ch ấ p Bi ể n Đ ông đ ã có t ừ lâu và ngày càng đượ c xem là m ộ t trong nh ữ ng đ i ể m nóng, ph ứ c t ạ p nh ấ t trên th ế gi ớ i, ch ứ a đự ng nhi ề u nguy c ơ ti ề m ẩ n đố i v ớ i hoà bình và ổ n đị nh trong khu v ự c châu Á-Thái Bình D ươ ng. - Trong khi tích c ự c tìm ki ế m gi ả i pháp c ơ b ả n và lâu dài cho tranh ch ấ p t ạ i Bi ể n Đ ông, Vi ệ t Nam c ầ n chú tr ọ ng các nguyên t ắ c ứ ng x ử đ ã đượ c ghi nh ậ n trong Các nguyên t ắ c Ứ ng x ử Bi ể n Đ ông (DOC) gi ữ a các n ướ c ASEAN và Trung Qu ố c n ă m 2002, đồ ng th ờ i c ầ n t ổ ch ứ c nghiên c ứ u, xem xét m ộ t cách nghiêm túc các ph ươ ng th ứ c gi ả i quy ế t tranh ch ấ p ph ổ bi ế n và đặ c thù trong Lu ậ t qu ố c t ế hi ệ n đạ i nh ằ m chu ẩ n b ị th ậ t chu đ áo cho các k ị ch b ả n đấ u tranh b ả o v ệ ch ủ quy ề n c ủ a Vi ệ t Nam trên bi ể n, ph ụ c v ụ chi ế n l ượ c v ươ n ra bi ể n và làm ch ủ bi ể n m ộ t cách hi ệ u qu ả , ổ n đị nh và b ề n v ữ ng c ủ a n ướ c ta.