- Đánh giá hiện trạng môi trường làng nghề nấu rượu Vân Hà, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc. - Trường Đại học Khoa học Tự nhiên Khoa Môi trường. - Luận văn Thạc sĩ ngành: Sử dụng và bảo vệ tài nguyên môi trường;. - Chương 1: Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu làng nghề. - Chương 2: Điều kiện địa lý và hoạt động nấu rượu ở làng nghề Vân Hà, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. - Chương 3: Các nguồn thải và hiện trạng môi trường làng nghề. - Chương 4: Các giải pháp giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực từ hoạt động sản xuất rượu và cải thiện chất lượng môi trường làng nghề Vân Hà.. - Làng nghề. - Bảo vệ môi trường. - Làng nghề là một trong những đặc thù của nông thôn Việt Nam. - Làng nghề đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa - hiện đại hóa. - Bên cạnh những đóng góp tích cực về mặt kinh tế, sự phát triển của các làng nghề cũng đang là nguyên nhân làm gia tăng vấn đề ô nhiễm môi trường. - Những tác động tiêu cực trong quá trình phát triển làng nghề đang trở thành các thách thức đối với việc bảo vệ môi trường, phát triển bền vững cho nông thôn.. - Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hiện nay cả nước có tới 2017 làng nghề, riêng đồng bằng sông Hồng có khoảng 800 làng nghề. - Với việc ban hành Nghị định số 134/2004/NĐ – CP về khuyến khích phát triển công nghiệp nông thôn của Chính phủ thì tốc độ phát triển mở rộng của các làng nghề truyền thống diễn ra khá mạnh. - Hiện nay, ở hầu hết các làng nghề, mức thu nhập tăng lên nhưng chất lượng cuộc sống lại giảm xuống do môi trường xuống cấp và chi phí cho sức khỏe ngày càng tăng đang đe dọa nghiêm trọng tính bền vững của làng nghề. - Tình trạng ô nhiễm môi trường tại các làng nghề có xu thế ngày càng trầm trọng hơn, trong đó có làng nghề Vân Hà – một điểm nóng về ô nhiễm môi trường ở tỉnh Bắc Giang.. - Chính vì vậy việc điều tra khảo sát, nghiên cứu các nguồn thải, đánh giá hiện trạng và diễn biến môi trường là cơ sở để đưa ra các giải pháp cụ thể và hữu hiệu giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường làng nghề Vân Hà.. - Đề tài luận văn có mục tiêu đánh giá sát thực hiện trạng môi trường và ảnh hưởng của hoạt động sản xuất rượu đến môi trường làng nghề và sức khỏe cộng đồng. - Từ đó đưa ra một số giải pháp cải thiện môi trường làng nghề Vân Hà.. - Điều tra, khảo sát thực địa bao gồm: điều tra khảo sát hiện trạng môi trường đất, nước, không khí. - tình hình hoạt động sản xuất của làng nghề. - Đo nhanh một số chỉ tiêu môi trường tại hiện trường, phân tích mẫu trong phòng thí nghiệm;. - Đánh giá hiện trạng chất lượng môi trường làng nghề qua kết quả phân tích các chỉ tiêu môi trường;. - Đề xuất các giải pháp cải thiện môi trường làng nghề.. - Phạm vi lãnh thổ nghiên cứu: làng nghề Vân Hà thuộc thôn Yên Viên, xã Vân Hà, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. - Đề tài tập trung nghiên cứu hiện trạng chất lượng môi trường (đất, nước, không khí) ở khu vực làng nghề Vân Hà, từ đó đưa ra các giải pháp hữu hiệu, thiết thực để cải thiện chất lượng môi trường.. - Các tài liệu về làng nghề và môi trường làng nghề. - Số liệu phân tích hiện trạng môi trường làng nghề Vân Hà năm . - 50 phiếu điều tra hộ gia đình sản xuất tại làng nghề được tiến hành trong tháng 6/2011;. - Sơ đồ lấy mẫu nước, đất làng nghề Vân Hà tỷ lệ 1:3500. - Sơ đồ hiện trạng môi trường làng nghề Vân Hà (tỷ lệ 1:3500): biểu diễn các điểm ô nhiễm nước, ô nhiễm đất theo các chỉ tiêu môi trường.. - Chương 2: Điều kiện địa lý và hoạt động nấu rượu ở làng nghề Vân Hà - Chương 3: Các nguồn thải và hiện trạng môi trường làng nghề. - Cơ sở lý luận về làng nghề. - Làng nghề và một số tiêu chí công nhận làng nghề a) Khái niệm làng nghề. - Làng nghề là một hoặc nhiều cụm dân cư cấp thôn, ấp, bản, làng, buôn...hoặc các điểm dân cư tương tự trên địa bàn một xã, có các hoạt động ngành nghề phi nông nghiệp, kinh doanh độc lập và đạt tới một tỷ lệ nhất định về lao động làm nghề cũng như mức thu nhập từ nghề so với tổng số lao động và thu nhập của làng.. - Làng nghề truyền thống là làng nghề có các hoạt động ngành nghề được hình thành từ lâu đời, được lưu truyền và phát triển đến ngày nay.. - b) Tiêu chí công nhận làng nghề - Nghề truyền thống. - Nghề gắn với tên tuổi của một hay nhiều nghệ nhân hoặc tên tuổi của làng nghề.. - Làng nghề: Làng nghề được công nhận phải đạt 3 tiêu chí sau:. - Làng nghề truyền thống: là làng đạt tiêu chí làng nghề và có ít nhất một nghề truyền thống được công nhận.. - c) Phân loại làng nghề. - Phân loại theo phương thức sản xuất và loại hình sản phẩm - Phân loại theo số lượng làng nghề. - Phân loại làng nghề theo nguồn thải và mức độ ô nhiễm. - Tác động của sản xuất làng nghề tới kinh tế - xã hội và sức khỏe cộng đồng. - a) Tác động của sản xuất làng nghề tới kinh tế - xã hội. - Làng nghề góp phần giải quyết việc làm tại chỗ, tận dụng thời gian và lực lượng lao động ở nông.. - Làng nghề góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa.. - Hoạt động sản xuất, kinh doanh của các làng nghề làm tăng giá trị tổng sản phẩm hàng hóa cho nền kinh tế.. - Làng nghề góp phần cải thiện đời sống nhân dân và xây dựng nông thôn mới.. - Những vùng có làng nghề phát triển đều thể hiện sự khang trang giàu có, dân trí cao hơn hẳn những vùng thuần nông.. - b) Tác động của sản xuất làng nghề tới sức khỏe cộng đồng. - Tại các làng nghề ở Việt Nam nơi sản xuất đan xen với khu nhà ở, hầu hết dân cư của làng tham gia vào quá trình sản xuất nên nguy cơ ảnh hưởng của điều kiện lao động và chất thải sản xuất đến sức khỏe người dân là rất lớn. - Do môi trường không khí, nước ngầm, nước mặt và đất tại các làng nghề thường bị ô nhiễm nên số người dân tại các làng nghề bị mắc các bệnh đường hô hấp, đau mắt, bệnh ngoài da, tiêu hóa, phụ khoa là rất cao. - Tình hình phát triển làng nghề tại Bắc Giang. - Hiện nay tỉnh Bắc Giang có 33 làng nghề (trong đó có 24 làng nghề truyền thống và 9 làng nghề mới). - Làng nghề tồn tại và phát triển đã góp phần không nhỏ tạo việc làm, nâng cao đời sống nhân dân ở khu vực nông thôn. - Tại 33 làng nghề hiện nay, có khoảng trên 6.400 hộ tham gia làm nghề (chiếm 65% tổng số hộ). - Thu nhập từ làm nghề tại các làng nghề chiếm khoảng 80% tổng thu nhập.. - Lịch sử phát triển của làng nghề nấu rượu Vân Hà. - Do đó căn cứ vào những tiêu chí của Bộ NN&PTNT chúng ta có thể khẳng định làng Vân hoàn toàn đạt tiêu chí của một làng nghề truyền thống của Vân Hà.. - 1) Phương pháp thu thập, phân tích và tổng hợp tài liệu: đó là các tài liệu, số liệu về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội, môi trường làng nghề. - Các nguồn gây ô nhiễm môi trƣờng làng nghề Dòng thải trong quy trình sản xuất rượu làng Vân bao gồm:. - Hiện trạng và loại hình quy hoạch làng nghề a) Hiện trạng quy hoạch. - Đánh giá hiện trạng môi trƣờng làng nghề 3.3.1. - Đánh giá hiện trạng môi trường không khí 1) Nguồn khí thải phát sinh từ khu vực chăn nuôi. - Môi trường không khí thôn Yên Viên đã bị ô nhiễm bởi NH 3 , H 2 S. - Đánh giá hiện trạng môi trường nước. - 2) Hiện trạng môi trường nước thải làng nghề - Nước thải sinh hoạt. - 3) Ảnh hưởng đến môi trường nước mặt. - Qua bảng kết quả phân tích mẫu nước mặt của làng nghề Vân Hà ta thấy rằng có rất nhiều chỉ tiêu vượt quá QCVN 08:. - 7 4) Ảnh hưởng đến môi trường nước ngầm. - Đánh giá hiện trạng môi trường đất 1) Hiện trạng sử dụng đất của xã Vân Hà 2) Phương pháp phân tích đất. - Môi trường đất trong khu vực làng nghề nấu rượu thuộc thôn Yên Viên đã bị ảnh hưởng trực tiếp từ chất thải rắn và nước thải thải ra trong quá trình sản xuất, chăn nuôi, sinh hoạt và việc sử dụng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật trong sản xuất nông nghiệp. - Đây là những nguyên nhân cơ bản đối với môi trường đất của xã. - Ảnh hưởng của hoạt động sản xuất làng nghề đến môi trường xã hội - Về cơ sở hạ tầng. - Giải pháp giáo dục môi trường 4.1.4. - Quan trắc môi trường không khí 4.3.2. - Quan trắc môi trường nước mặt 4.3.3. - Quan trắc môi trường nước ngầm. - Trên cơ sở thu thập, tổng hợp tài liệu hiện có và kết quả khảo sát, lấy mẫu phân tích nhằm đánh giá hiện trạng ô nhiễm môi trường trên địa bàn làng nghề Vân Hà, đề tài rút ra một số kết luận chính sau:. - 1) Làng nghề nấu rượu Vân Hà xuất hiện từ rất sớm. - Môi trường không khí tại làng nghề đã bị ô nhiễm bởi khí H 2 S, NH 3. - Các bệnh thường gặp chủ yếu tại làng nghề này là bệnh ngoài da 68%, bệnh đường ruột 58%, bệnh hô hấp 44%.. - Cùng với sự phát triển của làng nghề thì không gian sản xuất và làm việc ngày càng bị thu hẹp. - Sản xuất ở làng nghề mang tính chất hộ gia đình đơn lẻ, vốn đầu tư. - 4) Bên cạnh những lợi ích mà làng nghề mang lại, việc phát triển nghề nấu rượu và chăn nuôi một cách ồ ạt, không có quy hoạch và không có xử lý chất thải đã gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. - Cơ quan chuyên môn và chính quyền các cấp cần lập kế hoạch kiểm tra, giám sát các chỉ tiêu về khí thải, nước thải tại làng nghề để cập nhật thông tin, kịp thời đề xuất biện pháp nhằm ngăn chặn ô nhiễm và sự cố môi trường tại khu vực làng nghề.. - Bộ Tài nguyên và Môi trường (2008), Báo cáo môi trường quốc gia 2008, Môi trường làng nghề Việt Nam, Hà Nội.. - Đặng Kim Chi, Nguyễn Ngọc Lân, Trần Lệ Minh (2005), Làng nghề Việt Nam và Môi trường, NXB Khoa học và Kỹ thuật.. - Nguyễn Trinh Hương (2009), Môi trường và sức khỏe cộng đồng tại các làng nghề ở Việt Nam,Viện nghiên cứu KHKT Bảo hộ lao động.. - Lê Văn Khoa (1995), Môi trường và ô nhiễm, NXB Giáo dục.. - Ngô Trà Mai (2009), Nghiên cứu xác lập cơ sở khoa học cho quy hoạch bảo vệ môi trường một số làng nghề tỉnh Hà Tây, Luận văn tiến sĩ Địa Lý, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Hà Nội.. - Trần Thị Ninh (2009), Nghiên cứu cơ sở khoa học cho quy hoạch bảo vệ môi trường làng nghề đúc đồng, nhôm Đại Bái, huyện Gia Bình tỉnh Bắc Ninh, Luận văn thạc sĩ khoa học Địa lý, Trường Đại học khoa học Tự nhiên, Hà Nội.. - Dương Bá Phương (2001), Bảo tồn và phát triển làng nghề trong quá trình công nghiệp hóa, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội.. - Sở tài nguyên và môi trường tỉnh Bắc Giang (2005), Môi trường và bảo vệ môi trường tỉnh Bắc Giang.. - Trang thông tin điện tử làng nghề Việt Nam http://langngheviet.net/.. - Uỷ ban Nhân dân tỉnh Bắc Giang (2008), Điều tra nghiên cứu môi trường làng nghề Vân Hà.. - Bùi Văn Vượng (2002), Làng nghề thủ công truyền thống Việt Nam, NXB Văn hóa Thông tin, Hà Nội.. - Trần Minh Yến (2003), Phát triển làng nghề truyền thống ở nông thôn Việt Nam trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Luận án tiến sĩ kinh tế, Hà Nội.