- HIỆU QUẢ CỦA CHỦNG VI KHUẨN NỐT RỄ (Sinorhizobium FREDII) VÀ VI KHUẨN Pseudomonas spp. - A field trial was conducted on the alluvial soil of Tan Khanh Dong village, Sa Dec town, Dong Thap province in Spring-Summer 2004 cropping-season to evaluate effects of Sinorhizobium fredii and Pseudomonas spp. - Keywords: Soybean, Sinorhizobium fredii, Pseudomonas spp., Seed yield, Protein in soybean seed Title: Effects of inoculation with Sinorhizobium fredii and Pseudomonas spp. - Một thớ nghiệm ngoài đồng được thực hiện trờn đất phự sa xó Tõn Khỏnh Đụng, thị xó Sa Độc, tỉnh Đồng Thỏp trong vụ Xuõn Hố 2004 nhằm khảo sỏt hiệu quả của việc chủng vi khuẩn nốt rễ và vi khuẩn Pseudomonas spp. - trờn sự phỏt triển Đậu nành (giống Nhật bản 17A). - Kết quả cho thấy thành phần năng suất, năng suất hột và hàm lượng protein trong hột Đậu nành gia tăng đỏng kể khi tưới dịch lờn men vi khuẩn Pseudomonas spp. - so với nghiệm thức khụng tưới dịch.. - Chủng hột Đậu nành với vi khuẩn nốt rễ (dũng VN082 hay dũng ĐH-2) kết hợp với tưới dịch lờn men vi khuẩn Pseudomonas spp. - cho năng suất hột cao nhất và chất lượng hột Đậu nành tốt nhất.. - Từ khóa: Đậu nành, Vi khuẩn nốt rễ, Pseudomonas spp., Năng suất hột, Hàm lượng protein hột. - Đậu nành là một cõy trồng cú nhiều lợi ớch như là loại cõy thực phẩm giàu protein, lipid, nhiều acit amin cõn đối đồng thời cõy Đậu nành cú thể cố định đạm nhờ vào hệ thống cộng sinh hoàn chỉnh giữa vi khuẩn nốt rễ trong đú tỉnh Đồng Thỏp cú diện tớch trồng Đậu nành lớn nhất ở vựng đồng bằng sụng Cửu Long (8000 ha Đậu nành/vụ - số liệu của Tổng cục Thống kờ năm 2003) trải dài trờn nhiều huyện ven sụng Tiền và sụng Hậu như Lai Vung, Sa Độc, Lấp Vũ, Chõu Thành, Cao Lónh, thị xó Cao Lónh, Thanh Bỡnh. - Sử dụng vi khuẩn nốt rễ (Brady/Rhizobium) làm phõn chủng cho Đậu nành đó được thế giới nghiờn cứu từ lõu (FAO, 1984) và cho đồng bằng sụng Cửu Long từ những năm 80 của thế kỷ 20 (Trần Phước Đường et al, 1984) cũng như nghiờn cứu biện phỏp thớch hợp cho phõn chủng này trong qui trỡnh canh tỏc đơn giản như dựng tro trấu bảo vệ vi khuẩn, tủ rơm. - Nguyễn Văn Được và Cao Ngọc Điệp, 2004) cho thấy bổ sung vi khuẩn. - Pseudomonas spp. - hũa tan lõn khú tan cho cõy Đậu nành đó giỳp cõy đậu cố định nitơ hữu hiệu hơn và năng suất cao hơn Đậu nành chỉ bún phõn hoỏ học hay phõn chủng vi khuẩn nốt rễ mà thụi đồng thời chất lượng hột nõng cao rỏ rệt thụng qua lượng protein và lipid. - Giống đậu Nhật Bản 17A (NB-17A) cú chu kỳ sinh trưởng 82 - 84 ngày, trọng lượng 100 hột từ 12 - 14 g, năng suất 2 - 3 tấn/ha, giống này được trồng nhiều vựng Tõn Khỏnh Đụng do thớch nghi với vựng đất phốn nhẹ và kộm phỡ nhiờu.. - Vi khuẩn nốt rễ (Sinorhizobium Fredii) dũng VN082 và VN064 phõn lập từ nốt rễ Đậu nành trồng ở thị xó Cao Lónh và huyện Cao Lónh, Đồng Thỏp (Nguyễn Ngọc Đỏng, 2004). - hai dũng ĐH-1 và ĐH-2 được phõn lập từ Đậu nành Nam vang trồng ở xó Định Hũa, huyện Lai Vung. - cả bốn dũng vi khuẩn cú độ hữu hiệu cao trờn giống Đậu nành Nam Vang. - vi khuẩn Pseudomonas spp. - dũng P14 phõn lập từ đất vựng rễ Đậu nành, dũng vi khuẩn này hũa tan lõn khỏ và tổng hợp IAA khỏ (47,2 g IAA/ml trong điều kiện cú tryptophan)(Lờ Kim Sỏu, 2005).. - Vi khuẩn nốt rễ được nuụi trong 150 ml mụi trường Yeast Extract Mannitol (Somasagaran và Hoben, 1995) trong cỏc bỡnh tam giỏc 250 mL đặt trờn mỏy lắc xoay vựng trong 48 giờ ở nhiệt độ phũng và đạt mật số >. - Vi khuẩn Pseudomonas spp. - nuụi trong mụi trường sucroz 10% với 1% apatit (Whitelaw et al, 1999) trong điều kiện lờn men bỡnh thường ở nhiệt độ phũng trong 14 ngày, mật số đạt. - 10 8 tế bào/ml với 4 g/ml PO 4 và 5,2 g/ml IAA và sử dụng dịch lờn men để dựng trong thớ nghiệm.. - Thớ nghiệm được bố trớ theo thể thức cú lụ phụ với 4 lần lặp lại gồm cú 2 nhõn tố: lụ chỏnh với nghiệm thức khụng và cú tưới tưới dịch lờn men vi khuẩn Pseudomonas spp. - Thành phần năng suất được đo vào lỳc đậu chớn 80%, thu 4 m 2 để tớnh năng suất thực tế;. - Kết quả từ bảng 1 cho thấy cỏc lụ trồng Đậu nành cú tưới dịch lờn men vi khuẩn Pseudomonas spp. - Bảng 1: Hiệu quả của dịch lờn men vi khuẩn Pseudomonas spp. - thành phần năng suất Đậu nành (giống NB17) trồng trờn đất phự sa Tõn Khỏnh Đụng, Sa Độc vụ Xuõn Hố 2004.. - Nghiệm thức Trỏi 1-hột /cõy. - Khụng dịch lờn men . - Dịch lờn men . - Những hiệu quả này đó làm gia tăng năng suất đậu hột (Hỡnh 1) so với đậu khụng tưới dịch lờn men vi khuẩn Pseudomonas spp.. - Hỡnh 1: Hiệu quả của tưới dịch lờn men vi khuẩn Pseudomonas spp. - lờn năng suất (kg/ha) Đậu nành (giống NB17A) trồng trờn đất phự sa Tõn Khỏnh Đụng, Sa Độc vụ Xuõn Hố 2004. - Chủng vi khuẩn nốt rễ gia tăng số trỏi 2-hột, tổng số trỏi chắc/cõy và trọng lượng 100 hột (Bảng 2), điều này làm gia tăng năng suất đậu trong đú 2 dũng VN082 và dũng ĐH-2 cao nhất tương đương với bún 100 kg N/ha nhưng khụng chủng vi khuẩn nốt rễ (Hỡnh 2). - Bảng 2: Hiệu quả của cỏc dũng vi khuẩn nốt rễ trờn thành phần năng suất Đậu nành (giống NB17) trồng trờn đất phự sa Tõn Khỏnh Đụng, Sa Độc vụ Xuõn Hố 2004. - Hỡnh 2: Hiệu quả chủng vi khuẩn nốt rễ trờn năng suất (kg/ha) Đậu nành (giống NB17A) trồng trờn đất phự sa Tõn Khỏnh Đụng, Sa Độc vụ Xuõn Hố 2004. - Bảng 3 cho thấy Đậu nành khụng bún phõn (đối chứng) nhưng tưới dịch lờn men vi khuẩn Pseudomonas spp. - cú số trỏi 2-hột và TL.100 hột tương đương với lụ bún 100 kg N/ha mặc dự năng suất đậu thấp hơn. - chủng dũng ĐH-2 và tưới thờm dịch lờn men vi khuẩn cho số trỏi 2-hột, TL 100 hột và năng suất hột cao nhất tuy nhiờn chủng dũng VN082 khụng hay bổ sung dịch lờn men vi khuẩn cho năng suất đậu cao nhất và khụng khỏc biệt với nghiệm thức bún 100 kg N/ha nhưng khụng chủng hay bún thờm vi sinh vật cú ớch, điều này cho thấy.. - Bảng 3: Hiệu quả vi khuẩn nốt rễ và vi khuẩn Pseudomonas spp. - trờn thành phần năng suất và năng suất Đậu nành trồng trờn đất phự sa Tõn Khỏnh Đụng, Sa Độc vụ Xuõn Hố 2004. - Năng suất thực tế (kg/ha). - Khụng dịch x dối chứng 7,86 e d 2088 e Khụng dịch x 100 kg N/ha 14,93 abcd abc 2808 abc Khụng dịch x VN064 10,40 cde abc 2366 d Khụng dịch x VN082 11,80 bcde cd 2808 abc Khụng dịch x ĐH-1 8,66 e cd 2396 d Khụng dịch x ĐH-2 10,60 cde abcd 2646 c Dịch lờn men x đối chứng 14,10 abcd bcd 2441 d Dịch lờn men x 100 kg N/ha 17,40 a abc 3008 a Dịch lờn men x VN064 15,66 abc abc 2750 bc Dịch lờn men x VN082 17,33 a a 2941 ab Dịch lờn men x ĐH-1 15,76 ab ab 2741 bc Dịch lờn men x ĐH-2 15,03 abcd a 2891 ab. - Hỡnh 3: Tương quan năng suất hột với số trỏi 2-hột/cõy ở mức độ 1%. - Hỡnh 4: Tương quan số trỏi chắc/cõy với năng suất hột ở mức độ 1%. - Hỡnh 5: Tương quan giữa trọng lượng 100 hột với năng suất hột ở mức độ 5%. - Dũng vi khuẩn VN082 cú độ hữu hiệu cao nhất. - năng suất đậu tương quan rất chặt chẽ với số trỏi 2-hột (Hỡnh 3), rất chặt chẽ với số trỏi chắc/cõy (Hỡnh 4) và chặt chẽ với TL.100 hột (Hỡnh 5), điều này cho thấy cỏc thành phần năng suất trờn quyết định tới năng suất đậu hột.. - Đặc biệt cỏc nghiệm thức cú tưới dịch lờn men vi khuẩn Pseudomnas spp. - đều cú hàm lượng protein trong hột tăng cao hơn hẳn so với cỏc nghiệm thức khụng tưới bổ sung dịch lờn men (Bảng 4), điều này cho thấy tỏc dụng của vi khuẩn Pseudomonas giỳp hấp thu nhiều dưỡng chất trong đất hơn nờn hột nhiều protein hơn ngay cả nghiệm thức đối chứng (cú tưới dịch lờn men vi khuẩn)cũng cú hàm lượng protein trong hột cao hơn cỏc nghiệm thức cú chủng vi khuẩn hay bún phõn N nhưng khụng tưới bổ sung dịch lờn men.. - Bảng 4: Hiệu quả tưới dịch lờn men vi khuẩn Pseudomonas spp. - và chủng vi khuẩn nốt rễ trờn hàm lượng protein. - trong hột Đậu nành trồng trờn đất phự sa xó Tõn Khỏnh Đụng, thị xó Sa Độc, tỉnh Đồng Thỏp vụ Xuõn Hố 2004. - Khụng tưới dịch lờn men vi khuẩn Tưới dịch lờn men vi khuẩn Pseudomonas. - Đậu nành cú thể sử dụng nhiều nguồn nitơ khỏc nhau nhưng thụng qua hệ thống cộng sinh, chỳng hấp thu nitơ hiệu quả nhất (Galal, 1997), chủng với dũng vi khuẩn nốt rễ hữu hiệu sẽ mang lại hiệu quả tối đa (Mengel, 1994). - Tuy nhiờn, sự phối hợp giữa dũng vi khuẩn nốt rễ với vi khuẩn Azospirillum brasilense giỳp cõy Đậu nành phỏt triển tối đa và cố định nitơ hữu hiệu (Bashan et al, 1990). - Ngoài ra, sự phối hợp giữa hai dũng vi khuẩn như vi khuẩn nốt rễ và vi khuẩn Serratia giỳp gia tăng năng suất và lượng protein trong hột Đậu nành (Dashti et al, 1997). - sự chủng hỗn hợp giữa vi khuẩn nốt rễ và vi khuẩn Pseudomonas giỳp Đậu nành và đậu pea tăng năng suất và đạm cố định (Chanway et al, 1989). - Parmar và Dadarwal (1999) cũng nhận thấy phối hợp vi khuẩn Pseudomonas và Bacillus với vi khuẩn nốt rễ gia tăng số nốt rễ, chiều dài rễ, sinh khối và lượng protein trong đậu chickpea trồng trong chậu và họ nhận cỏc dũng vi khuẩn này giỳp tăng lượng flavonoid để tạo nhiều nốt rễ, trong khi đú Dileep Kumar et al (2001) nhận thấy sự cựng chủng vi khuẩn nốt rễ và vi khuẩn Pseudomonas giỳp cõy đậu pea tạo nhiều siderophores ngăn chặn nấm bệnh Fusarium oxysporium tấn cụng vào rễ đậu.. - Vi khuẩn Pseudomonas là vi khuẩn sống trong vựng đất quanh rễ (epiphytic bacteria), nhúm này cú khả năng hũa tan lõn khú tan thành nhiều lõn dể tan và tổng hợp IAA (Glick, 1995. - Jeon et al (2003) tỡm thấy cú 3 dũng vi khuẩn Pseudomonas fluorescent vừa tổng hợp IAA vừa hũa tan nhiều lõn dể tan, họ đề nghị đưa cỏc nhúm này vào sản xuất phõn sinh học. - gần đõy Ahmad et al (2005) tỡm thấy 11 dũng vi khuẩn Pseudomonas tổng hợp khỏ nhiều IAA nờn triển vọng tuyển chọn và cỏc dũng vi khuẩn này vào sản xuất phõn sinh học cú tớnh khả thi cao. - Trong thớ nghiệm này, sử dụng vi khuẩn Pseudomonas để tưới cho Đậu nành đó giỳp rễ đậu phỏt triển nhiều do vi khuẩn này tổng hợp IAA cung cấp và kớch thớch hỡnh thành rễ mới và lõn dể tan được vi khuẩn hũa tan nhiều tạo nguồn dưỡng chất quan trọng cho cõy Đậu nành. - sự phối hợp giữa lõn hũa tan và nitơ sinh học sẽ giỳp cõy Đậu nành phỏt triển tốt, tớch lũy nhiều sinh chất và. - thể hiện sự gia tăng thành phần năng suất và năng suất đậu đặc biệt là hàm lượng protein trong hột Đậu nành tăng cao rừ rệt.. - 3.1 Hiệu quả kinh tế. - khi bún phõn hoỏ học hay phõn sinh học cú tưới dịch lờn men vi khuẩn Pseudomonas spp. - 3.1.1 Nghiệm thức bún 100 kg N. - 3.1.2 Nghiệm thức bún 20 kg N, 10 kg phõn sinh học và 500 lớt dịch lờn men cho 1 ha - 20 kg Nha tương đương 43,48 kg urờ x 4500 đ/kg = 195.660 đồng.. - 500 lớt dịch lờn men x 500 đ/lớt = 250.000 đồng.. - Cụng tưới dịch lờn men tương ứng 5 cụng lao động x 30.000 đ/cụng = 150.000 đồng.. - Nghiệm thức chủng vi khuẩn nốt rễ + tưới dịch lờn men kg x 6000 đ/kg đậu hột đồng – 625.000 đồng đồng. - Ngoài ra, chất lượng hột đậu với hàm lượng protein dồi dào hơn nghiệm thức bún phõn đạm hoỏ học chưa được tớnh kỷ trong phõn hiệu quả kinh tế nhất là đất là tăng cường lượng dưỡng chất sau vụ Đậu nành với phõn sinh học.. - Cựng với kết quả thớ nghiệm hiệu quả đồng chủng vi khuẩn nốt rễ và vi khuẩn Pseudomonas cho Đậu nành trồng ở huyện Lai Vung (Nguyễn Hữu Hiệp và Cao Ngọc Điệp, 2004), Đậu nành trồng trờn đất phự sa huyện Tõn Hiệp, tỉnh Kiờn Giang (Nguyễn Văn Được và Cao Ngọc Điệp, 2004), thớ nghiệm này một lần nửa khẳng định sự cần thiết phối hợp giữa hai nhúm vi khuẩn vựng rễ kớch thớch sự phỏt triển cõy trồng [PGPR] là vi khuẩn nốt rễ và vi khuẩn Pseudomonas spp. - để gia tăng năng suất và chất lượng hột Đậu nành thay vỡ chỉ sử dụng vi khuẩn nốt rễ làm phõn chủng cho Đậu nành mà thụi.. - Đa dạng sinh học vi khuẩn nốt rễ phõn lập từ nốt rễ đậu ở phớa Đụng sụng Hậu bằng phương phỏp PCR-ARDRA 16S-23S IGS. - Hiệu quả phõn lõn sinh học trờn Đậu nành và bắp lai trồng trờn đất phự sa huyện Tõn Hiệp, tỉnh Kiờn giang