- NHU CẦU ĐÀO TẠO VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU VÀ SỨC KHỎE Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y KHOA TẠI VIỆT NAM. - Từ khóa: Biến đổi khí hậu, Giảng dạy, Nghiên cứu tại bàn, Nghiên cứu định tính, Việt Nam, Sinh viên y khoa.. - Thực hiện nghiên cứu bàn giấy (Desk Study) và nghiên cứu định tính cho thấy sinh viên y đa khoa và y học dự phòng đang được đào tạo 1 - 2 tiết về biến đổi khí hậu và sức khỏe. - Việc đào tạo về biến đổi khí hậu là rất cần thiết, giúp bác sĩ đa khoa điều trị và tư vấn bệnh nhân, giúp bác sĩ y học dự phòng dự đoán xu hướng bệnh, lập kế hoạch truyền thông, ứng phó khẩn cấp với biến đổi khí hậu. - Sinh viên mong muốn được lồng ghép về biến đổi khí hậu vào đào tạo trong năm 2 - 3 cho y đa khoa và năm 4 - 5 cho y học dự phòng. - Nên đào tạo những nội dung có tính ứng dụng như các vấn đề sức khỏe do biến đổi khí hậu, cách xử lý, lập kế hoạch truyền thông, ứng phó với biến đổi khí hậu. - Cần có nhiều nghiên cứu hơn nhằm đánh giá hiệu quả đào tạo về biến đổi khí hậu cho sinh viên y khoa, đề xuất chương trình đào tạo thích hợp cho sinh viên y khoa và giảng viên.. - Biến đổi khí hậu là sự thay đổi về nhiệt độ, độ ẩm, lượng mưa theo tháng, theo mùa hoặc theo năm. - Biến đổi khí hậu làm tăng các bệnh do thời tiết cực đoan, bệnh truyền nhiễm do vector, bệnh đường tiêu hóa, sự tái sinh của các loài vi khuẩn cổ đại. - 2 Tại Việt Nam, các nghiên cứu về biến đổi khí hậu chủ yếu là đánh giá tác động và đánh giá kiến thức. - Tính đến thời điểm hiện tại, chưa có nghiên cứu đánh giá tổng quan chương trình đào tạo về biến đổi khí hậu, tìm hiểu hiệu quả đào tạo cũng như nhu cầu đào tạo về biến đổi khí hậu và sức khỏe của sinh viên y khoa toàn quốc.. - Nhân viên y tế là người trực tiếp chăm sóc, điều trị các vấn đề sức khỏe, dự phòng các tác động sức khoẻ, tuyên truyền giúp người dân tăng cường khả năng ứng phó, giảm nhẹ và thích nghi với biến đổi khí hậu. - Do đó việc đào tạo các kiến thức chuyên môn và kỹ năng xử lý các vấn đề sức khỏe do biến đổi khí hậu cho sinh viên y khoa – những nhân viên y tế tương lai là rất cần thiết. - 3-6 Hiện nay, nhiều nước phát triển đã đào tạo biến đổi khí hậu và sức khỏe cho sinh viên y khoa. - Việt Nam đang xây dựng tài liệu đào tạo ngắn hạn cho cán bộ y tế từ trung ương đến địa phương nhưng chưa có hướng dẫn cụ thể trong đào tạo về biến đổi khí hậu và sức khỏe cho sinh viên y khoa. - Nghiên cứu được thực hiện với mục tiêu khảo sát thăm dò về việc đào tạo biến đổi khí hậu và nhu cầu được đào tạo về biến đổi khí hậu của sinh viên y khoa và y học dự phòng tại các trường đại học y khoa tại Việt Nam. - chương trình đào tạo về biến đổi khí hậu cho sinh viên y khoa. - Tổng hợp ý kiến cho việc đào tạo về biến đổi khí hậu và sức khỏe phù hợp với nhu cầu của sinh viên, khả năng đáp ứng của giảng viên và sự ủng hộ của chính sách.. - Nghiên cứu sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích cho các nghiên cứu sau này trong lĩnh vực giáo dục về biến đổi khí hậu. - Kết quả nghiên cứu cũng là bằng chứng khoa học để các trường đại học y khoa có kế hoạch giáo dục, đào tạo về biến đổi khí hậu và sức khỏe thích hợp.. - 5 và 16 sinh viên năm 6. - Đối tượng liên quan gồm 08 giảng viên có giảng dạy về sức khỏe môi trường ở các Trường Đại học Y khoa được chọn và 01 cán bộ làm chính sách về biến đổi khí hậu.. - Chương trình đào tạo về biến đổi khí hậu được tổng hợp vào bảng kiểm bởi 02 điều tra viên độc lập, sau đó thống nhất kết quả vào bảng kiểm cuối cùng. - Nghiên cứu thử đã được thực hiện để chỉnh sửa bảng kiểm mạch lạc và phù hợp hơn với điều kiện đào tạo về biến đổi khí hậu tại Việt Nam. - Dữ liệu được phân tích bằng phần mềm STATA với những thống kê mô tả tổng quan nội dung lý thuyết và kỹ năng được đào tạo về biến đổi khí hậu.. - Tổng quan chương trình đào tạo về biến đổi khí hậu cho sinh viên y khoa. - Hiện nay, các trường đại học y khoa tại Việt Nam chưa có môn học riêng về biến đổi khí hậu. - Tuy nhiên, 30% sinh viên y đa khoa và 80% sinh viên y học dự phòng có bài giảng về biến đổi khí hậu và sức khỏe. - Bên cạnh đó có đến 60% sinh viên y đa khoa và 100% sinh viên y học dự phòng được lồng ghép các kiến thức và kỹ năng xử lý các vấn đề sức khỏe do biến đổi khí hậu trong chương trình đào tạo. - Trung bình sinh viên y đa khoa được dạy 1 tiết về biến đổi khí hậu và sinh viên y học dự phòng được dạy 2 tiết về biến đổi khí hậu. - Cả hai nhóm sinh viên đều được dạy hầu hết các lý thuyết về biến đổi khí hậu và sức khỏe, tuy nhiên việc thực hành kỹ năng xử lý các vấn đề sức khỏe ở sinh viên y đa khoa vẫn còn bị hạn chế so với sinh viên y học dự phòng.. - Tác động sức khỏe của biến đổi khí hậu Hiện nay, biến đổi khí hậu là một vấn đề toàn cầu, những vấn đề sức khỏe như say nắng, sốc nhiệt, các bệnh truyền nhiễm và các vấn đề về da như sạm da, đen da, ung thư da được nhiều đối tượng nghĩ đến khi được hỏi về tác động sức khỏe của biến đổi khí hậu. - “Khí hậu ban ngày thì nóng lắm, ban đêm thì lạnh quá ảnh hưởng đến nhiều … một số bệnh. - Theo nghiên cứu, sinh viên y khoa chỉ được học những kiến thức chung chung về biến đổi khí hậu, tuy nhiên những kiến thức đó chưa thể ứng dụng những kiến thức để nghiên cứu, truyền thông – giáo dục sức khỏe cho người thân, bạn bè và cộng đồng.. - “Mình cũng chưa sẵn sàng tại vì kiến thức học trên giảng đường, những chương trình học chưa đề cập sâu đến giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu mà chỉ được học những kiến thức chung chung về môi trường.”. - Sự cần thiết và hiệu quả của việc đào tạo về biến đổi khí hậu. - Việc đào tạo về biến đổi khí hậu cho sinh viên y khoa giúp sinh viên y đa khoa có phác đồ điều trị và tư vấn điều trị hiệu quả nhất cho bệnh nhân. - Bác sĩ y học dự phòng có thể dự báo xu hướng bệnh, dịch liên quan đến biến đổi khí hậu, tư vấn, truyền thông – giáo dục sức khỏe về các tác động của biến đổi khí hậu, cung cấp các biện pháp dự phòng, biện pháp xử lý cấp cứu cơ bản cho người dân. - Do đó việc đào tạo về biến đổi khí hậu cho sinh viên y học dự phòng là rất cần thiết. - “Mình nghĩ việc đào tạo biến đổi khí hậu cho sinh viên y là rất cần thiết, bởi vì đây không những là 1 vấn đề mà có ảnh hưởng đến mang tầm quốc gia mà còn… mà còn nó có ảnh hưởng đến mang tầm quốc tế, khu vực. - Thực ra cái biến đổi khí hậu này là các bạn có thể hiểu sâu xa nó là hệ quả của một loạt những vấn đề trước mà các bạn có thể nghiên cứu, cho nên [đào tạo về biến đổi khí hậu] đối với những bạn làm trong chuyên ngành y học dự phòng, y tế công cộng là cần thiết, rất cần thiết.”. - Nhu cầu được đào tạo về biến đổi khí hậu Hầu hết sinh viên y khoa và giảng viên đều có mong muốn được đào tạo về biến đổi khí hậu tác động đến sức khỏe. - Bởi vì biến đổi khí hậu ngày càng trở thành chủ đề quen thuộc, gần gũi với người dân và tác động sức khỏe của nó ngày càng nghiêm trọng. - Giảng viên cũng có nhu cầu có những buổi hội thảo, tập huấn về biến đổi khí hậu để có dịp trao đổi, thảo luận, học hỏi nhiều hơn về biến đổi khí hậu.. - Sinh viên y khoa trong nghiên cứu mong muốn được lồng ghép biến đổi khí hậu vào chương trình đào tạo hiện tại ở môn sức khỏe môi trường và các môn truyền nhiễm, tim mạch, nhi. - Bên cạnh đó sinh viên mong muốn được đào bởi người có chuyên môn về biến đổi khí hậu và được cập nhật kiến thức mới trên thế giới. - Những nội dung về khái niệm, cơ chế tác động của biến đổi khí hậu được cho rằng sinh viên có thể tự tìm kiếm. - “[Đào tạo về biến đổi khí hậu] Thứ nhất là khái niệm về biến đổi khí hậu và những cái ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến sức khỏe, cái thứ hai là họ phải biết công tác y tế là nó liên quan đến ứng phó, giảm thiểu những cái liên quan đến biến đổi khí hậu như thế nào trong ngành y tế … Công tác hàng ngày của một người thầy thuốc liên quan đến biến đổi khí hậu từ công tác lập kế hoạch, đến công tác ứng phó, truyền thông. - “Về biến đổi khí hậu, mình muốn biết về biến đổi khí hậu nó như thế nào, nó ảnh hưởng tới sức khỏe của mình như thế nào, các cái cơ chế rồi cái … sinh lý bệnh nó tác động. - Theo các đối tượng năm 2, năm 3 là thời gian phù hợp nhất để đào tạo biến đổi khí hậu cho sinh viên y khoa. - Các nội dung về biến đổi khí hậu và sức khỏe nên được đào tạo trong 2 tiết cho sinh viên y đa khoa và 4 tiết đối với y học dự phòng. - Đề xuất đào tạo về biến đổi khí hậu cho sinh viên y khoa. - Mặc dù đào tạo về biến đổi khí hậu sẽ đem lại kiến thức và hiệu quả tích cực cho công việc tương lai của sinh viên y khoa. - Những rào cản như nhận thức về tác động biến đổi khí hậu đối với sức khỏe của người làm quản lý chưa cao, chưa có các chính sách, quy định rõ ràng trong việc đào tạo biến đổi khí hậu và sức khỏe. - Hiện tại, sinh viên y khoa chủ yếu về điều trị, thời gian học dày đặc, nặng nề, thời lượng học môn về sức khỏe môi trường còn hạn chế và chưa có tài liệu chuẩn về biến đổi khí hậu tác động đến sức khỏe.. - Hầu như trong các trường đại học thì chưa có những cái bài nào về giảng dạy về biến đổi khí hậu … Thứ hai tôi nghĩ là tại vì cái cách giáo dục trong hệ thống y tế của mình là thiên về điều trị và khám chữa bệnh nhiều. - (Phỏng vấn sâu, sinh viên nam, y đa khoa năm 5) Theo các đối tượng năm 2, năm 3 là thời gian phù hợp nhất để đào tạo biến đổi khí hậu cho sinh viên y khoa. - Hình 1: Đề xuất đào tạo về biến đổi khí hậu cho sinh viên y khoa. - Hầu như trong các trường đại học thì chưa có những cái bài nào về giảng dạy về biến đổi khí hậu … Thứ hai tôi nghĩ là tại vì cái cách giáo dục trong hệ thống y tế của mình là thiên về điều trị và khám chữa bệnh nhiều hơn và những người người ta đi học người ta cũng chủ yếu quan tâm đến công tác khám chữa bệnh. - Hiện nay sinh viên y khoa tại các trường đại học y khoa tại Việt Nam đã được đào tạo về biến đổi khí hậu. - Do đó sinh viên y đa khoa chỉ được học 1 tiết về biến đổi khí hậu và 2 tiết đối với sinh viên y học dự phòng. - Ngoài ra sinh viên chỉ được học lý thuyết và thực hành vẫn còn bị hạn chế nên sinh viên chưa thật sự sẵn sàng ứng phó với các vấn đề sức khỏe ngày càng phức tạp do tác động của biến đổi khí hậu.. - Theo kết quả nghiên cứu, việc đào tạo về biến đổi khí hậu sẽ giúp ích cho các bác sĩ tương lai trong công tác điều trị, tư vấn và công tác trong dự phòng, giảm nhẹ tác động của biến đổi khí hậu đến các vấn đề sức khỏe. - y tế hơn, nên nhân viên y tế cần có kiến thức chuẩn và kỹ năng lập kế hoạch, truyền thông, xử lý các vấn đề sức khỏe do biến đổi khí hậu. - 9 Do đó việc đào tạo về biến đổi khí hậu cho sinh viên y học dự phòng là rất cần thiết. - Tính đến thời điểm hiện tại, sinh viên y khoa chủ yếu tiếp cận các nguồn thông tin về biến đổi khí hậu qua báo, đài, truyền hình, mạng trực tuyến và các phương tiện truyền thông đại chúng. - 13 Do đó hầu hết sinh viên y khoa và giảng viên tham gia phỏng vấn đều có mong muốn được đào tạo hoặc có những buổi hội thảo, tập huấn về biến đổi khí hậu tác động đến sức khỏe. - Nghiên cứu này đã khắc phục được những hạn chế của các nghiên cứu định lượng trước đây khi giải thích được sinh viên mong muốn áp dụng những kiến thức biến đổi khí hậu vào thực tế để bảo vệ môi trường và sức khỏe. - Việc có kiến thức giúp sinh viên chủ động phòng ngừa các vấn đề sức khỏe liên quan đến biến đổi khí hậu cho bản thân, gia đình và cộng đồng. - cũng cần được cập nhật thêm kiến thức về biến đổi khí hậu để có thể truyền tải những kiến thức mới và có tính ứng dụng cao cho sinh viên y khoa.. - Nghiên cứu ghi nhận một số đề xuất nội dung đào tạo về biến đổi khí hậu cho sinh viên y khoa gồm: Các ảnh hưởng của biến đổi khí hậu lên sức khỏe con người. - Dịch tễ học về bệnh, cơ chế gây bệnh do biến đổi khí hậu để dự đoán xu hướng bệnh, dự phòng, chuẩn bị về y tế và điều trị thích hợp. - phó, giảm nhẹ vấn đề sức khỏe do biến đổi khí hậu. - Những chính sách của Đảng, Nhà Nước và ngành y tế về ứng phó với biến đổi khí hậu;. - Công tác lập kế hoạch ứng phó với biến đổi khí hậu, truyền thông – giáo dục sức khỏe. - Bên cạnh những kiến thức lý thuyết về biến đổi khí hậu sinh viên cũng muốn được học cách xử lý cấp cứu các tác động sức khỏe. - Nhiều nghiên cứu về giảng dạy biến đổi khí hậu cho sinh viên y khoa trên thế giới cũng gợi ý đào tạo những nội dung tương tự cho sinh viên y khoa. - Nghiên cứu ở Úc chỉ ra rằng bác sĩ đa khoa cần có kiến thức chuyên môn lâm sàng và cận lâm sàng về các bệnh liên quan đến biến đổi khí hậu. - Bác sĩ y học dự phòng cần có kiến thức và kỹ năng nâng cao sức khỏe cho người dân, lập kế hoạch ứng phó và giúp người dân thích ứng với biến đổi khí hậu. - Tuy nhiên cán bộ y tế làm công tác dự phòng cần được đào tạo thêm các nội dung như “ứng dụng dịch tễ học trong biến đổi khí hậu và sức khỏe con người” và “sử dụng GIS và các công cụ bản đồ để đánh giá tác động biến đổi khí hậu tới sức khỏe con người” để ứng dụng trong quá trình thực hiện các công tác chuyên môn.. - Với những phương pháp giảng dạy tích cực như thảo luận nhóm, thuyết trình, tham quan thực tế, tìm hiểu mô hình bệnh tật thay đổi do biến đổi khí hậu được hầu hết sinh viên và giảng viên mong muốn tổ chức giảng dạy.. - đoạn phim ngắn, phim ảnh và lồng ghép tham quan mô hình của khi được hỏi về phương pháp dạy và học trong các đợt tập huấn về biến đổi khí hậu. - Trước tình hình biến đổi khí hậu tác động đến sức khỏe cộng đồng ngày càng nghiêm trọng. - Nhân viên y tế là những người trực tiếp chăm sóc, xử lý, cấp cứu, dự phòng các vấn đề sức khỏe liên quan đến biến đổi khí hậu. - Do đó các đối tượng được phỏng vấn cho rằng tất cả sinh viên các khối ngành sức khỏe đều nên được đào tạo về biến đổi khí hậu. - Kết quả cũng phù hợp với quan điểm của UNESCO, giáo dục phải chuẩn bị cho tất cả sinh viên, các bộ phận xã hội và trang bị cho mọi người nền tảng kiến thức và năng lực để ứng phó với biến đổi khí hậu. - “Vai trò của bác sĩ là hiểu biết sự thay đổi khí hậu ảnh hưởng đến bệnh nhân, bác sĩ nên tư vấn cho bệnh nhân các biện pháp phòng ngừa và giảm thiểu những rủi ro này”. - Hiện nay áp lực học tập đối với sinh viên y khoa là rất lớn, bên cạnh vấn đề biến đổi khí hậu thì những vấn đề khác cũng có tác động đến sức khỏe và cũng cần được đào tạo. - Do đó biến đổi khí hậu được đề xuất lồng ghép đào tạo trong quá trình học của sinh viên. - Kết quả này cũng phù hợp khi Desk Study cho kết quả các trường đại học y khoa tại Việt Nam chưa có môn riêng về biến đổi khí hậu. - Ngoài ra Việt Nam chưa có các chính sách, quy định, và tài liệu chuẩn về biến đổi khí hậu tác động đến sức khỏe giảng dạy cho sinh viên y khoa. - Hiện tại sinh viên y khoa đã được đào tạo về biến đổi khí hậu, tuy nhiên chưa đạt nhiều. - Do đó việc đào tạo về biến đổi khí hậu cho sinh viên y khoa và tổ chức các buổi hội thảo, tập huấn về biến đổi khí hậu cho giảng viên là rất cần thiết. - Cần có nhiều nghiên cứu đánh giá hiệu quả chương trình đào tạo hiện tại và tìm hiểu nhu đào tạo về biến đổi khí hậu để có những bằng chứng xây dựng chương trình cụ thể cho sinh viên y khoa.. - Chương trình mục tiêu quốc gia Ứng phó với Biến đổi khí hậu (Triển khai thực hiện Nghị quyết số 60/2007/NQ-CP ngày 03 tháng 12 năm 2007 của Chính phủ). - Biến đổi khí hậu và sức khỏe tại Việt Nam: Thực trạng và chính sách. - Report No.: 7 Báo cáo Hội thảo và Tập huấn về biến đổi khí hậu, ô nhiễm không khí ảnh hưởng đến sức khỏe.. - Kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu của ngành y tế giai đoạn 2019-2030 và tầm nhìn đến năm 2050 (Ban hành kèm theo quyết định 7562/QĐ-BYT ngày của Bộ trường Bộ Y tế). - Nhận thức và khả năng đáp ứng với tác động của biến đổi khí hậu đến sức khỏe của người dân xã Duy Tân, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam, năm 2017. - Báo cáo Đánh giá nhu cầu đào tạo về biến đổi khí hậu và sức khỏe