- Pháp luật về bồi thường khi nhà nước thu hồi đất qua thực tiễn áp dụng tại địa bàn quận Tây. - Nghiên cứu một số vấn đề lý luận về bồi thường khi nhà nước thu hồi đất (NNTHĐ). - Phân tích, đánh giá thực tiễn áp dụng pháp luật về bồi thường khi NNTHĐ từ khi luật đất đai (LĐĐ) năm 2003 có hiệu lực đến nay tại địa bàn quận Tây Hồ. - Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật về bồi thường khi NNTHĐ.. - Pháp luật Việt Nam. - Bồi thường. - Với ý nghĩa đó, tôi đã chọn đề tài “Pháp luật về bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất qua thực tiễn áp dụng tại địa bàn quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội” để làm luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ luật học của mình.. - Pháp luật về bồi thường thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất - Luận văn Thạc sĩ luật học của Nguyễn Vinh Diện - năm 2006. - Pháp luật về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất (qua thực tiễn thi hành hành tại thành phố Hà Nội. - Một số ý kiến hoàn thiện pháp luật về bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất của tác giả Ths. - Nghiên cứu một số vấn đề lý luận về bồi thường khi NNTHĐ;. - Phân tích, đánh giá thực tiễn áp dụng pháp luật về bồi thường khi NNTHĐ từ khi LĐĐ năm 2003 có hiệu lực đến nay tại địa bàn quận Tây Hồ. - Một số vấn đề lý luận về bồi thường khi NNTHĐ;. - Nội dung các quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước ở Trung ương, của Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố Hà Nội về bồi thường khi NNTHĐ tại địa bàn quận Tây Hồ từ khi Luật Đất đai năm 2003 có hiệu lực đến nay;. - Nghiên cứu thực tiễn áp dụng pháp luật về bồi thường khi NNTHĐ qua các vụ việc, tình huống cụ thể tại địa bàn quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội từ khi Luật Đất đai năm 2003 có hiệu lực đến nay.. - Bên cạnh đó, tôi cũng dựa trên tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước trong điều kiện xây dựng kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa (XHCN) để làm sáng tỏ nội dung nghiên cứu của luận văn.. - Phương pháp thu thập thông tin thứ cấp: Thông tin thứ cấp được thu thập chủ yếu là các quy định của cơ quan nhà nước ở Trung ương, của UBND thành phố Hà Nội, UBND quận Tây Hồ và các cơ quan liên ngành về BT, HT và TĐC khi NNTHĐ. - Nguồn thông tin này được thu thập chủ yếu qua Công báo, các trang web của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền. - Các kết quả nghiên cứu của luận văn có thể là nguồn tài liệu tham khảo cần thiết và đáng tin cậy đối với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong hoạt động ban hành, sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật đất đai liên quan tới lĩnh vực bồi thường khi NNTHĐ. - Chương 1: Một số vấn đề lý luận về bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất. - Chương 2: Thực tiễn áp dụng pháp luật về bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất tại địa bàn quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội.. - Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật về bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất nhìn từ góc độ thực tiễn.. - VỀ BỒI THƯỜNG KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT. - Các vấn đề cần xác định, giải quyết trong việc xây dựng các văn bản pháp luật về bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất. - Các thiệt hại cần xem xét, xác định khi Nhà nước thu hồi đất để bồi thường, hỗ trợ. - Giải quyết hài hòa về lợi ích giữa Nhà nước, người bị thu hồi đất và người được hưởng lợi từ việc thu hồi đất của Nhà nước. - NĐT có lợi ích liên quan đến chi phí lập dự án đầu tư, chi phí liên quan đến BT, HT và TĐC cho người bị THĐ, các khoản đóng góp cho Nhà nước và xã hội. - Về phía người bị THĐ: cần nhận thức đầy đủ về lợi ích chung mang lại cho cộng đồng từ việc THĐ của Nhà nước và phải có trách nhiệm bàn giao mặt bằng đúng thời hạn.. - Khái niệm bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất. - Về cách hiểu thuật ngữ “bồi thường”, cụm từ “bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất”. - Khoản 6, Điều 4, LĐĐ năm 2003 đưa ra cách giải thích: “Bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước trả lại giá trị quyền sử dụng đất đối với diện tích đất bị thu hồi cho người bị thu hồi đất”. - Đặc điểm và tính chất của việc bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất 1.2.2.1. - Đặc điểm của việc bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất. - Bên cạnh đó, tùy từng trường hợp Nhà nước sẽ thực hiện các chính sách HT và thực hiện TĐC cho người bị THĐ.. - Tính chất của việc bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất. - Ý nghĩa của việc bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất. - Thứ ba, tìm ra lời giải hợp lý cho bài toán “lợi ích ba bên” là Nhà nước- Người bị THĐ - Người nhận lại quyền SDĐ đã thu hồi trong quá trình thực hiện việc BT khi NNTHĐ.. - Quan niệm về hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất 1.3.1. - Hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất. - Khoản 7, Điều 4, LĐĐ năm 2003 quan niệm: “Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước giúp đỡ người bị thu hồi đất thông qua đào tạo nghề mới, bố trí việc làm mới, cấp kinh phí để di dời đến địa điểm mới”.. - Tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. - Trường hợp không có khu tái định cư thì người bị thu hồi đất được bồi thường bằng tiền và được ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở thuộc sở hữu của Nhà nước đối với khu vực đô thị. - Quan niệm TĐC được hiểu: trách nhiệm của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc lập và thực hiện các dự án mới về nhà ở, đất ở với điều kiện phát triển bằng hoặc tốt hơn nơi cũ cho người bị THĐ ở phải di chuyển chỗ ở, giúp người bị THĐ nhanh chóng ổn định đời sống và sản xuất.. - Phân biệt giữa hỗ trợ, tái định cư với bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất Về nguyên tắc, BT khi NNTHĐ thực hiện theo nguyên tắc BT toàn bộ giá trị quyền SDĐ đối với diện tích đất bị thu hồi khi thỏa mãn điều kiện được BT, BT toàn bộ thiệt hại về tài sản gắn liền với đất cho người SDĐ, BT thiệt hại về chi phí đầu tư vào đất, BT thiệt hại do ngừng việc hoặc bị ngưng trệ quá trình sản xuất và BT các thiệt hại vô hình xảy ra khi NNTHĐ. - Ngược lại, đối tượng của HT và TĐC lại là việc Nhà nước giải quyết các hệ quả tiếp theo nảy sinh sau BT.. - Còn TĐC là việc Nhà nước BT về đất, các tài sản gắn liền với đất và các chi phí di chuyển, ổn định cuộc sống của những người bị THĐ phải di chuyển chỗ ở, do đó TĐC giữ vai trò là yếu tố trợ giúp các quy định về BT được áp dụng triệt để và có tính khả thi cao.. - THỰC TIỄN ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VỀ BỒI THƯỜNG KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT TẠI ĐỊA BÀN QUẬN TÂY HỒ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI. - Cơ sở pháp lý thực hiện việc bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất tại địa bàn quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội từ khi có Luật Đất đai năm 2003 đến nay. - Nguyên tắc thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất tại địa bàn quận Tây Hồ. - Phạm vi và đối tượng được bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội từ khi có Luật Đất đai năm 2003 đến nay. - Phạm vi được bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn quận Tây Hồ. - Đối tượng được bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội. - Thứ ba, từ ngày đến nay, liên quan đến lĩnh vực BT khi NNTHĐ, đã có tới cả trăm văn bản quy phạm pháp luật khác nhau điều chỉnh, từ các cơ quan nhà nước ở Trung ương đến các văn bản quy phạm pháp luật của UBND thành phố Hà Nội, đó là chưa kể một số văn bản mang tính chất đặc thù khi triển khai các dự án cụ thể. - Mặt khác, có một số quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật của các cơ quan nhà nước ở Trung ương lại cứng nhắc, không tạo cơ chế. - Thứ tư, việc lập và thực hiện QH, KHSDĐ tại địa bàn quận Tây Hồ từ khi có LĐĐ năm 2003 đến nay, nhìn chung vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của công tác quản lý nhà nước về đất đai nói chung và công tác BT, GPMB khi NNTHĐ nói riêng.. - Về ưu điểm: về cơ bản việc thực hiện các quy định BT, HT về tài sản khi NNTHĐ tại địa bàn quận Tây Hồ, Hà Nội là đúng đắn, đồng bộ và thống nhất theo tinh thần của LĐĐ năm 2003, các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành của các cơ quan nhà nước ở Trung ương và của thành phố Hà Nội. - Thứ hai, Khoản 3, Điều 18, NĐ số 197/2004/NĐ-CP quy định trường hợp nhà, công trình khác gắn liền với đất được xây dựng sau khi QH, KHSDĐ công bố mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép xây dựng thì không được bồi thường. - Để cởi được nút thắt trong BT, GPMB, LĐĐ năm 2003 và các văn bản hướng dẫn thi cho phép người bị THĐ tự lo liệu chỗ chôn cất thì Nhà nước sẽ BT, HT bằng tiền, nhưng lại chưa có quy định cụ thể, rõ ràng về cơ chế giám sát quá trình thực hiện việc chôn cất, cũng như chưa xử lý nghiêm các vi phạm cam kết việc tự lo liệu di chuyển mồ mả của người bị THĐ.. - Về ưu điểm: về cơ bản UBND quận Tây Hồ đã triển khai thực hiện các quy định về chính sách hỗ trợ là đúng đắn và thống nhất theo đúng tinh thần của LĐĐ năm 2003 và các văn bản hướng dẫn thi hành của các cơ quan nhà nước ở Trung ương và của UBND thành phố Hà Nội. - Ưu điểm của việc thực hiện các quy định về TĐC: từ khi có LĐĐ năm 2003 đến nay, tại địa bàn quận Tây Hồ về cơ bản đã thực hiện theo đúng tinh thần của LĐĐ năm 2003 và các văn bản hướng dẫn thi hành của các cơ quan nhà nước ở Trung ương và của UBND thành phố Hà Nội về các quy định TĐC. - Qua đó, góp phần đảm bảo đầy đủ các quyền và nghĩa vụ của người dân khi bị THĐ, đảm bảo lợi ích của Nhà nước và lợi ích của NĐT, góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án và thúc đẩy kinh tế- xã hội của địa phương phát triển.. - Các cơ quan nhà nước có thẩm quyền chưa thường xuyên thanh tra, kiểm tra và giám sát về chất lượng, tiêu chuẩn nhà TĐC.. - MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VỀ BỒI THƯỜNG KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT. - Giải pháp tiếp tục hoàn thiện pháp luật về bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất 3.1.1. - Thiết lập khung pháp lý về bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất trên cơ sở đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ và tính ổn định tương đối cao. - Thống nhất quy định về thời hạn thông báo thu hồi cho người bị thu hồi đất giữa các văn bản quy phạm pháp luật. - Trong sáu giải pháp này, tôi xin được đề cập sâu hơn ba giải pháp, đó là: thiết lập khung pháp lý về bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất trên cơ sở đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ và tính ổn định tương đối cao. - Giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật về bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất. - Tăng cường và kiểm tra, giám sát việc tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật đất đai nói chung và pháp luật về bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất nói riêng cho cán bộ và nhân dân. - Kiện toàn tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. - Tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm trong quá trình thực hiện các quy định về trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. - Hoàn thiện mô hình phối kết hợp giữa các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, cơ quan tổ chức hữu quan, Nhà đầu tư và Chủ đầu tư xây dựng công trình khi thực hiện tái định cư cho người bị thu hồi đất. - Xác lập cơ chế giải quyết việc làm cho người bị thu hồi đất. - Từ các giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật về bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất nêu trên, học viên muốn nhấn mạnh một số giải pháp sau: tăng cường và kiểm tra, giám sát việc tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật đất đai nói chung và pháp luật về bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất nói riêng cho cán bộ và nhân dân. - xác lập cơ chế giải quyết việc làm cho người bị thu hồi đất.. - Thêm vào đó, các văn bản quy phạm pháp luật về bồi thường khi NNTHĐ thay đổi quá nhanh không những tác động trực tiếp đến lợi ích kinh tế giữa Nhà nước - người bị THĐ - NĐT mà nó còn tác động đến vấn đề an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. - Giải quyết như thế nào cho những người bị THĐ đã gương mẫu và nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật của Nhà nước nhưng lại không được hưởng lợi ích từ văn bản quy phạm pháp luật mới với những quy định cởi mở hơn? Hay cần cơ chế, biện pháp nào để khắc phục những thiếu sót, hạn chế mà các cơ quan, cá nhân có thẩm quyền do chưa thực hiện đúng tinh thần của các văn bản quy phạm pháp luật mới nên đã gây ra những thiệt hại không đáng có khi giải quyết quyền lợi cho dân? Do đó, việc nghiên cứu, tìm hiểu pháp luật về bồi thường khi NNTHĐ thông qua thực tiễn áp dụng tại một địa bàn cấp huyện là rất bổ ích và thiết thực về mặt lý luận và thực tiễn.. - Thống nhất quy định về thời hạn thông báo thu hồi cho người bị THĐ giữa các văn bản quy phạm pháp luật;. - Hoàn thiện mô hình phối kết hợp giữa các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, cơ quan, tổ chức hữu quan, NĐT và Chủ đầu tư xây dựng công trình khi thực hiện TĐC cho người bị THĐ;. - Bộ Tài chính (2004), Thông tư số 116/2004/TT-BTC ngày 07/12 hướng dẫn thực hiện NĐ số 197/2004/NĐ-CP ngày của Chính phủ quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, Hà Nội.. - Bộ Tài chính (2006), Thông tư số 69/2006/TT-BTC ngày 02/8 về sửa đổi, bổ sung Thông tư số 116/2004/TT-BTC ngày của Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện Nghị định số 197/2004/NĐ-CP ngày của Chính phủ quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, Hà Nội.. - Bộ Tài nguyên và Môi trường (2007), Thông tư số 06/2007/TT-BTNMT ngày 25/5/2007 hướng dẫn thực hiện một số điều của Nghị định số 84/2007/NĐ-CP ngày của Chính phủ quy định bổ sung về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thu hồi đất, thực hiện quyền sử dụng đất, trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất và giải quyết khiếu nại về đất đai, Hà Nội.. - Bộ Tài chính - Bộ Tài nguyên và Môi trường (2008), Thông tư liên tịch số 14/2008/TTLT-BTC-BTNMT ngày 31/01 hướng dẫn thực hiện một số điều của NĐ số 84/2007/NĐ-CP ngày của chính phủ quy định bổ sung cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thu hồi đất, thực hiện quyền sử dụng đất, trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất và giải quyết khiếu nại về đất đai, Hà Nội.. - Chính phủ (1994), Nghị định số 90/1994/NĐ-CP ngày 17/8 ban hành quy định về việc đền bù thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng, Hà Nội.. - Chính phủ (2004), Nghị định số 197/2004/NĐ-CP ngày 03/12 về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, Hà Nội.. - Chính phủ (2006), Nghị định số 17/2006/NĐ-CP ngày 27/01 về sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đất đai và Nghị định số 187/2004/NĐ-CP về việc chuyển công ty nhà nước thành công ty cổ phần, Hà Nội.. - tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất và giải quyết khiếu nại về đất đai, Hà Nội.. - Nguyễn Vinh Diện (2006), Pháp luật về bồi thường thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất, Luận văn thạc sĩ luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội.. - Đinh Sỹ Dũng (2003), “Bảo vệ quyền sở hữu toàn dân về đất đai và quyền sử dụng đất của người sử dụng đất: Thực trạng và kiến nghị”, Nhà nước và pháp luật, (10).. - Phạm Hữu Nghị (2004), “Những điểm mới của Luật Đất đai năm 2003”, Nhà nước và Pháp luật, (7), tr.53-62.. - Vai trò của Nhà nước trong việc thực hiện quyền sở hữu toàn dân về đất đai”, Nhà nước và Pháp luật, (1), tr.51-56.. - Phạm Hữu Nghị (2009), “Chính sách, pháp luật và những thay đổi trong quan hệ đất đai ở khu vực Tây Nguyên từ năm 1975 đến nay”, Nhà nước và Pháp luật, (9), tr. - Phòng Tài nguyên và Môi trường quận Tây Hồ (2009), Báo cáo số 174/BC-TN&MT ngày 29/6/2009 về tình hình quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn quận Tây Hồ, Hà Nội.. - Phòng Tài nguyên và Môi trường quận Tây Hồ (2010), Báo cáo số 123/BC-TN&MT ngày 21/7 về tình hình quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn quận Tây Hồ, Hà Nội.. - Nguyễn Duy Thạch (2007), Pháp luật về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất qua thực tiễn thi hành tại thành phố Hà Nội, Luận văn thạc sĩ luật học, Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội.. - Lê Ngọc Thạnh (2009), “Một số ý kiến hoàn thiện pháp luật về bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất”, Tài nguyên và Môi trường, 2(11), tr.40-43.. - Nguyễn Quang Tuyến (2010), “Pháp luật đất đai Việt Nam trong tiến trình hội nhập và phát triển”, Nhà nước và Pháp luật, (1), tr. - Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội (2005), Quyết định số 26/2005/QĐ-UBND ngày 18/02 ban hành quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thực hiện Nghị định số 197/2004/NĐ-CP ngày 3/12/2004 của Chính phủ khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội, Hà Nội.. - Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội (2010), Quyết định số 32/2010/QĐ-UBND ngày 04/8 về việc ban hành giá xây dựng mới nhà ở, nhà tạm, vật kiến trúc làm cơ sở xác định giá trị bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội, thay thế Quyết định số 40/2008/QD-UBND, Hà Nội.. - Phạm Văn Võ (2003), “Về mối quan hệ giữa Nhà nước với người sử dụng đất và sự thể hiện mối quan hệ này trong dự thảo Luật Đất đai”, Nhà nước và Pháp luật, (10), tr.