- Phát triển bền vững đô thị Hμ Nội trên nền tảng truyền thống đại học Việt Nam. - TS Mai Trọng Nhuận Giỏm đốc Đại học Quốc gia Hà Nội. - Thay mặt cỏn bộ và sinh viờn của Đại học Quốc gia Hà Nội, tụi xin trõn trọng và nhiệt liệt chào mừng cỏc vị lónh đạo Đảng và Nhà nước, lónh đạo Thành phố Hà Nội, cỏc vị khỏch quý và cỏc nhà khoa học tham dự Hội thảo quốc tế kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội.. - Đại học Quốc gia Hà Nội vụ cựng vinh dự được Ban chỉ đạo kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội, Ban Tuyờn giỏo Trung ương và Uỷ ban Nhõn dõn thành phố Hà Nội giao nhiệm vụ làm cơ quan thường trực, phối hợp với một số cơ quan khỏc tổ chức cuộc hội thảo quốc tế duy nhất trong Chương trỡnh Đại lễ mừng Thủ đụ yờu dấu của chỳng ta trũn 1000 năm tuổi với một chủ đề hàm chứa nhiều ý nghĩa sõu sắc: “Phỏt triển bền vững Thủ đụ Hà Nội văn hiến, anh hựng, vỡ hũa bỡnh”.. - Điều này trước hết xuất phỏt từ một truyền thống lớn, một trong những giỏ trị cốt lừi của Thăng Long – Hà Nội: kinh kỳ ngàn năm tuổi của chỳng ta đó và luụn luụn là một thành phố văn hiến, và một trong những yếu tố quan trọng nhất làm nờn giỏ trị văn hiến đú chớnh là ở chỗ Thăng Long xưa và Hà Nội nay đó và vẫn là một thành phố của đỉnh cao học vấn – một thành phố đại học.. - Những sự kiện lịch sử vừa nờu trờn đó khởi đầu cho lịch sử giỏo dục đỉnh cao ở nước ta và Quốc tử giỏm là trường đại học đầu tiờn trong lịch sử giỏo dục Việt Nam.. - Từ sau khi ra đời Văn miếu – Quốc tử giỏm đó thực sự trở thành một trung tõm quan trọng nhất của trớ tuệ nhõn văn Việt Nam, một trong những biểu tượng trung tõm của nền văn hiến Đại Việt ở kinh thành. - Và cao hơn cả, những hàng Bia Tiến sỹ sừng sững và những lời bất hủ, rằng “Hiền tài là nguyờn khớ quốc gia. - Đõy cũng là một trong những giỏ trị cốt lừi, một truyền thống lớn trong tảng nền văn minh – văn hiến của Thăng Long – Hà Nội và của toàn dõn tộc Việt Nam.. - Kế tục truyền thống đú, trong thời cận đại, Hà Nội chớnh là cỏi nụi của nền giỏo dục đại học hiện đại và yờu nước. - Ngày 16 thỏng 5 năm 1906, Toàn quyền Đụng Dương Paul Beau đó ký sắc lệnh thành lập Đại học Đụng Dương, tiền thõn của Đại học Quốc gia Hà Nội ngày nay.. - Bất kể động cơ ban đầu của người Phỏp là gỡ thỡ sắc lệnh núi trờn đó khai sinh ra một trung tõm đại học theo mụ hỡnh hiện đại, đa ngành, đa lĩnh vực đầu tiờn ở nước ta. - Mặc dự người Phỏp đặt ra mục tiờu hàng đầu, khụng che giấu, là đào tạo ra đội ngũ trớ thức người bản xứ trung thành với mẫu quốc và làm việc cho chế độ thuộc địa, nhưng cỏc thế hệ sinh viờn của Đại học Đụng Dương đó nối tiếp nhau lờn đường cứu nước, biến nơi đõy thành một trong những nguồn cung cấp chủ yếu cỏc thế hệ lónh đạo phong trào giải phúng dõn tộc như Nguyễn An Ninh, Nguyễn Thỏi Học, Phạm Tuấn Tài, Trường Chinh, Vừ Nguyờn Giỏp v.v. - Và ngay trong đờm trước của cuộc Cỏch mạng thỏng Tỏm chớnh khu Học xỏ Đụng Dương đó trở thành nơi quy tụ những trớ thức yờu nước theo ngọn cờ của Đảng, dũng cảm xướng lờn phong trào “gỏc bỳt nghiờn lờn đường tranh đấu”, đạp xe xuyờn Việt truyền ngọn lửa yờu nước từ Hà Nội tới Sài Gũn.. - Đại học Đụng Dương cũng là cỏi lũ tụi rốn nờn thế hệ trớ thức ưu tỳ đầu tiờn của nước ta, tạo nguồn vốn trớ lực đầu tiờn cho sự ra đời của nền khoa học của nước cộng hũa độc lập non trẻ. - Chớnh trờn nền tảng ấy, với khỏt vọng tạo lập một nền đại học mới “là một trong những nền tảng của cụng cuộc kiến thiết quốc gia” gúp phần “gõy nờn được một nền văn minh đặc sắc trờn ven bể Thỏi Bỡnh Dương”, ngày 15 thỏng 11 năm 1945 Trường Đại học Quốc gia Việt Nam đó chớnh thức khai giảng theo Sắc lệnh số 45 ngày 10 thỏng 10 năm 1945 của Chủ tịch Hồ Chớ Minh, mở ra trang sử mới cho nền giỏo dục đại học nước nhà.. - Sau khi hũa bỡnh lập lại, năm 1956 Chớnh phủ đó quyết định thành lập 5 trường đại học tại Thủ đụ Hà Nội, trong đú cú Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội và Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, kế tục truyền thống khoa học cơ bản đa ngành đa lĩnh vực của Đại học Đụng Dương và Trường Đại học Quốc gia Việt Nam. - Như vậy, Thủ đụ Hà Nội tiếp tục giữ vai trũ là trung tõm giỏo dục đỉnh cao, cú sứ mệnh đào tạo đội ngũ trớ thức cho cụng cuộc xõy dựng chủ nghĩa xó hội ở miền Bắc và đấu tranh thống nhất nước nhà ở miền Nam.. - Nhỡn lại chặng đường dài gian khổ 20 năm, từ 1956 đến 1975, cỏn bộ và sinh viờn Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội rất tự hào về những đúng gúp của mỡnh vào sự nghiệp chung vĩ đại của Thủ đụ và của cả nước. - Những nghiờn cứu của cỏc nhà khoa học ngành vật lý và toỏn học của nhà trường đó gúp phần phỏ hủy hàng nghỡn thủy lụi, ngư lụi của giặc thả xuống sụng Hồng và giỳp cho những đường đạn phũng khụng thờm chớnh xỏc, hạ gục những phỏo đài bay của Mỹ trờn bầu trời Hà Nội.. - Sau khi chiến tranh kết thỳc, Thủ đụ Hà Nội cựng cả nước bước vào thời kỳ hũa bỡnh xõy dựng, hàng chục trường đại học mới cũng được thành lập trờn địa bàn Thủ đụ.. - Hà Nội thực sự trở thành thành phố đại học lớn nhất của cả nước. - Đến nay, sau 25 năm tiến hành Đổi mới, nhằm đỏp ứng nhu cầu đào tạo nguồn nhõn lực chất lượng cao cho sự nghiệp cụng nghiệp húa, hiện đại húa và hội nhập quốc tế của đất nước, hệ thống giỏo dục đại học nước ta đó cú nhiều bước phỏt triển vượt bậc. - Tổng số trường đại học và cao đẳng đó lờn đến trờn 400 trường với khoảng 1,7 triệu sinh viờn. - Riờng trờn địa bàn Hà Nội đó quy tụ trờn 50% tổng số trường đại học và sinh viờn của cả nước. - Bờn cạnh đú, Hà Nội cũn là nơi tập trung đến gần 90% số cỏc viện, trung tõm nghiờn cứu của cả nước với một đội ngũ cỏn bộ khoa học đầu ngành, đầu đàn của tất cả cỏc lĩnh vực khoa học tự nhiờn, cụng nghệ và khoa học xó hội và nhõn văn.. - Thủ đụ Hà Nội ngày nay đó thực sự trở thành một “Mega-Technopolis. - một đụ thị đại học tớch hợp cao. - Đõy là một xu thế phỏt triển điển hỡnh, phự hợp với xu hướng phỏt triển và yờu cầu của nền kinh tế tri thức.. - Thực tế trờn đặt ra một số vấn đề lớn trong chiến lược phỏt triển của Thủ đụ:. - Thứ nhất, về phớa Hà Nội, trong việc hoạch định chiến lược phỏt triển bền vững của mỡnh cần cú những giải phỏp thiết thực để triệt để khai thỏc nguồn lực trớ tuệ của cả nước đang tập trung trờn địa bàn thành phố. - Thăng Long – Hà Nội đó và ngày càng thực sự là nơi “tụ hội nhõn tài bốn phương”, nhưng làm sao để tài năng của đội ngũ này tỏa sỏng, phỏt huy tỏc động và mang lại đúng gúp xứng đỏng vào sự nghiệp xõy dựng đất nước, xõy dựng Thủ đụ lại là một vấn đề quan trọng nhưng khụng kộm phần nan giải.. - Thứ hai, trong cụng tỏc quy hoạch và quản lý của Thủ đụ, cần phải ý thức đầy đủ rằng, Hà Nội đó và sẽ là một “thành phố đại học”. - Đặc điểm này vừa mang lại những cơ hội to lớn những cũng đặt ra nhiều thỏch thức cho thành phố, nhất là vấn đề chỗ ở, giao thụng và mụi trường học tập, cụng tỏc của đội ngũ rất đụng đảo sinh viờn, giảng viờn và cỏn bộ khoa học.. - Về phớa cỏc trường, viện và cỏc cơ quan khoa học đứng chõn trờn địa bàn Thủ đụ, vấn đề quan trọng cần phải được đặt ra là: Làm thế nào để mỗi nhà khoa học, mỗi sinh viờn và từng đơn vị gúp phần thiết thực nhất vào việc xõy dựng và thực hiện cỏc chiến lược phỏt triển bền vững của Hà Nội trong bối cảnh hiện nay?. - Với ý thức đầy đủ về vị thế, vai trũ và sứ mệnh của mỡnh, trong thời gian qua, Đại học Quốc gia Hà Nội đó nỗ lực triển khai nhiều hoạt động thiết thực gúp phần vào sự nghiệp xõy dựng và phỏt triển của Thủ đụ Hà Nội dựa trờn những thế mạnh đặc. - Thứ nhất, Đại học Quốc gia Hà Nội là một trong những cơ sở đó đào tạo một đội ngũ cỏn bộ lónh đạo và quản lý khỏ đụng đảo, cú tõm huyết và cú trỡnh độ cao cho Thủ đụ và cho đất nước. - Hiện nay, nhiều đồng chớ đang đúng gúp tõm sức và tài năng của mỡnh cho Thủ đụ và cho đất nước trờn nhiều vị trớ cụng tỏc khỏc nhau, trong đú cú những đồng chớ giữ cỏc cương vị lónh đạo cao cấp của Đảng, Nhà nước và của thành phố. - Đõy là một trong những niềm tự hào lớn lao của Đại học Quốc gia Hà Nội.. - Thứ hai, thụng qua hoạt động nghiờn cứu khoa học của mỡnh, Đại học Quốc gia Hà Nội đó cú nhiều đúng gúp thiết thực vào sự nghiệp phỏt triển kinh tế, xó hội và văn húa của Thủ đụ. - Trong cỏc lĩnh vực khoa học tự nhiờn và cụng nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội đó thực hiện thành cụng hàng chục nghiờn cứu nhằm khai thỏc cỏc nguồn lực tự nhiờn, bảo vệ mụi trường, cung cấp cơ sở luận cứ cho việc hoạch định chiến lược phỏt triển bền vững của Thủ đụ trong kỷ nguyờn văn minh trớ tuệ và hội nhập quốc tế. - Cụ thể, cỏc nhà khoa học của Đại học Quốc gia Hà Nội đó đi đầu trong việc xõy dựng chiến lược khai thỏc và sử dụng bền vững nguồn nước ngầm ở Hà Nội, đề xuất việc đưa nước sụng Đà về phục vụ cuộc sống nhõn dõn Thủ đụ. - nghiờn cứu, đề xuất chiến lược phỏt triển khụng gian Hà Nội mở rộng về phớa tõy. - nghiờn cứu theo hướng tớch hợp liờn ngành kinh tế – tự nhiờn – tài nguyờn – mụi trường để luận chứng cho kế hoạch sử dụng đất đai ở Hà Nội. - nghiờn cứu bảo tồn hệ sinh thỏi đất ngập nước, tức hệ thống sụng, hồ ở Hà Nội v.v. - Bờn cạnh những nghiờn cứu mang tầm chiến lược đú, cú những nghiờn cứu rất cụ thể và thiết thực, như việc PGS. - TS Hà Đỡnh Đức đang dành nhiều cụng sức nghiờn cứu về “cụ Rựa” ở Hồ Gươm.. - Đặc biệt xuất sắc và cú ý nghĩa to lớn là cỏc nghiờn cứu phục vụ thực tiễn trong cỏc lĩnh vực khoa học xó hội và nhõn văn. - Đú là cỏc cụng trỡnh nghiờn cứu của cố GS Trần Quốc Vượng, người sỏng lập ra ngành “Hà Nội học” để ngày nay Đại học Quốc gia Hà Nội chớnh là cơ sở đi tiờn phong trong lĩnh vực nghiờn cứu này. - Cỏc nghiờn cứu của GS Phan Huy Lờ, GS Hà Văn Tấn và cỏc học trũ đó cung cấp luận cứ khoa học để khu di tớch Hoàng thành Thăng Long được cụng nhận là Di sản văn húa thế giới. - cỏc nghiờn cứu của nhiều nhà khoa học thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội trong khuụn khổ Chương trỡnh KHCN đặc biệt KX09 phục vụ Đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội v.v.... - Thứ ba, với vai trũ là một trong những đầu mối giao lưu học thuật quốc tế lớn của cả nước, Đại học Quốc gia Hà Nội đó tổ chức thành cụng nhiều sự kiện KHCN quốc tế cú ý nghĩa và tiếng vang lớn, trong đú cú hai cuộc Hội thảo quốc tế về Việt Nam học ở Hà Nội, thụng qua đú đó giới thiệu, quảng bỏ rộng rói cỏc giỏ trị văn hiến – văn minh và thành tựu phỏt triển của Hà Nội với bạn bố thế giới.. - Trờn đõy là ba đúng gúp quan trọng nhất của Đại học Quốc gia Hà Nội đối với sự nghiệp xõy dựng và phỏt triển Thủ đụ trong thời gian qua. - Với tớnh cỏch là trung tõm đào tạo và nghiờn cứu khoa học, phỏt triển cụng nghệ đa ngành, đa lĩnh vực chất lượng cao lớn nhất của cả nước, trong chiến lược phỏt triển của mỡnh, Đại học Quốc gia Hà Nội luụn đặt trọng số ưu tiờn lớn vào phục vụ phỏt triển kinh tế, xó hội, văn húa của Thủ đụ, coi đú như một trong những mục tiờu quan trọng hàng đầu.. - Trong những thập kỷ tới, chỳng tụi vẫn cam kết tiếp tục là địa chỉ đỏng tin cậy nhất đào tạo nguồn nhõn lực chất lượng cao cho Hà Nội. - Đồng thời, cỏc nghiờn cứu ứng dụng sẽ tiếp tục hướng mạnh tới mục tiờu giải quyết cỏc vấn đề nảy sinh trong quỏ trỡnh thực. - tiễn triển khai cỏc chương trỡnh kinh tế, xó hội và văn húa của Hà Nội. - Trong đú, Đại học Quốc gia Hà Nội đặc biệt quan tõm tới cỏc vấn đề cú tớnh phức hợp cao, đũi hỏi phải giải quyết trờn cơ sở cỏch tiếp cận đa ngành và liờn ngành, như cỏc vấn đề phỏt triển bền vững đụ thị, bảo vệ mụi trường, sử dụng hợp lý, hiệu quả cỏc nguồn tài nguyờn, ứng phú với biến đổi khớ hậu toàn cầu v.v. - Cỏc nghiờn cứu cơ bản liờn ngành trong cỏc lĩnh vực khoa học xó hội và nhõn văn vẫn luụn là một trong những ưu thế của Đại học Quốc gia Hà Nội. - Một trong những định hướng của chỳng tụi trong thời gian tới là tiếp tục nghiờn cứu phỏt huy những giỏ trị và truyền thống văn minh, văn hiến của Thủ đụ Hà Nội trong bối cảnh hội nhập quốc tế và toàn cầu húa. - Bờn cạnh đú là những nghiờn cứu gúp phần cung cấp luận cứ cho quỏ trỡnh hoạch định chớnh sỏch phỏt triển, quy hoạch và quản lý đụ thị trực tiếp hướng vào cỏc vấn đề núng bỏng hiện nay của Thủ đụ Hà Nội.. - Đại học Quốc gia Hà Nội vinh dự, tự hào được kế tục truyền thống văn húa và truyền thống học thuật của Quốc tử giỏm, Đại học Đụng Dương, Trường Đại học Quốc gia Việt Nam, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội giữ vai trũ là một trung tõm khoa học đỉnh cao, một cơ sở đào tạo lớn và một địa chỉ văn húa danh tiếng của cả nước và của Thủ đụ Hà Nội.. - Nhõn dịp kỷ niệm Thủ đụ yờu dấu, anh hựng và vỡ hũa bỡnh của chỳng ta trũn 1000 năm tuổi, thầy và trũ Đại học Quốc gia Hà Nội xin nguyện nỗ lực hết mỡnh để xứng đỏng với sứ mệnh, vai trũ và với trỏch nhiệm lớn lao mà đất nước, nhõn dõn và Thủ đụ đó tin cậy gửi gắm, giao phú cho chỳng tụi.