- ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC. - RÈN LUYỆN TƢ DUY THUẬT GIẢI CHO HỌC SINH THÔNG QUA DẠY HỌC NỘI DUNG. - PHƢƠNG TRÌNH VÀ BẤT PHƢƠNG TRÌNH. - CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC (BỘ MÔN TOÁN). - VŨ ĐÌNH HÒA, người thầy đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo và giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện luận văn.. - Xin chân thành cám ơn các anh chị, các bạn học viên cùng học tại lớp LL&PP dạy học Bộ môn Toán K8, Trường Đại học Giáo Dục, Đại học Quốc Gia Hà Nội đã dành sự quan tâm và tham gia đóng góp ý kiến cho tác giả trong quá trình học tập và nghiên cứu.. - HS : Học sinh. - PPDH : Phương pháp dạy học. - TNSP : Thực nghiệm sư phạm. - TN : Thực nghiệm. - 1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC RÈN LUYỆN TƢ DUY THUẬT GIẢI CHO HỌC SINH THÔNG QUA DẠY HỌC NỘI DUNG PHƢƠNG TRÌNH VÀ BẤT PHƢƠNG TRÌNH. - 1.1.1.Quan điểm hoạt động trong phương pháp dạy họcError! Bookmark not defined.. - Tư duy và đặc điểm của tư duy. - Các phương pháp biểu diễn thuật toán. - Tư duy thuật giải. - Khái niệm thuật giải. - Một số ví dụ dạy học phát triển tư duy thuật giải khi dạy nội dung phương trình. - Vấn đề phát triển tư duy thuật giải trong dạy học ToánError! Bookmark not defined.. - Vai trò của việc phát triển tư duy thuật giải trong dạy học Toán ở trường phổ thông. - Những tư tưởng chủ đạo để phát triển tư duy thuật giải trong dạy học Toán. - CHƢƠNG 2: MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN LUYỆN TƢ DUY THUẬT GIẢI CHO HỌC SINH THÔNG QUA DẠY HỌC NỘI DUNG PHƢƠNG TRÌNH VÀ BẤT PHƢƠNG TRÌNH. - Nội dung dạy học phương trình và bất phương trình trong chương trình sách giáo khoa trung học phổ thông (nâng cao. - Một số nguyên tắc dạy học theo hướng phát triển tư duy thuật giải cho học sinh Error! Bookmark not defined.. - Một số định hướng sư phạm góp phần phát triển tư duy thuật giải cho học sinh thông qua dạy học nội dung phương trình và bất phương trìnhError! Bookmark not defined.. - Rèn luyện cho học sinh các kỹ năng thành phần khi giải phương trình và bất phương trình. - Truyền thụ cho học sinh những tri thức phương pháp về tư duy thuật giải trong khi tổ chức, điều khiển tập luyện các hoạt động thông qua dạy học giải phương trình và bất phương trình. - Xây dựng quy trình dạy học phương trình, bất phương trình theo hướng phát triển tư duy thuật giải. - Luyện tập cho học sinh giải các phương trình và bất phương trình đã biết thuật giải. - Xây dựng thuật giải cho một số dạng phương trình, bất phương trình. - Ứng dụng của ngôn ngữ lập trình trong viêc dạy học giải phương trình, bất phương trình. - CHƢƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM. - Kế hoạch thực nghiệm sư phạm. - Nội dung thực nghiệm. - Đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm. - Đánh giá kết quả thực nghiệm. - Kết luận chung về thực nghiệm. - Mục tiêu của giáo dục phổ thông hiện nay là: “Giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân, chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia và xây dựng bảo vệ tổ quốc”. - Và để bắt kịp sự phát triển của xã hội ngành giáo dục và đào tạo phải đổi mới phương pháp dạy học một cách mạnh mẽ nhằm đào tạo ra những con người có đầy đủ phẩm chất của người lao động trong nền sản xuất tự động hóa như: năng động, sáng tạo, tự chủ, kỷ luật nghiêm, có tính tổ chức, tính trật tự của các hành động và có ý thức suy nghĩ tìm giải pháp tối ưu khi giải quyết công việc.. - Những định hướng đổi mới phương pháp dạy học đã được thể hiện trong các văn kiện Đại hội Đảng như: Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ( Bổ sung, phát triển năm 2011) nêu rõ: “Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo theo nhu cầu phát triển của xã hội, nâng cao chất lượng theo yêu cầu chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, phục vụ đắc lực sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc”.. - Về phương pháp giáo dục đào tạo, Báo cáo chính trị của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa X tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng cũng nêu rõ:. - "Đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp dạy và học, phương pháp thi, kiểm tra theo hướng hiện đại. - Điều 5, luật giáo dục (2010) quy định: “Phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học, bồi dưỡng người học năng lực tự học, khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên”.. - Muốn đạt được điều đó, một trong những việc cần thiết phải thực hiện trong quá trình dạy học là rèn luyện tư duy thuật giải cho học sinh.. - Tư duy thuật giải có vai trò quan trọng trong nhà trường phổ thông đặc biệt trong dạy học toán. - Trong môn toán, có nhiều dạng toán được giải quyết nhờ thuật giải.. - Trong thực tế giảng dạy những bài toán, những dạng toán có thuật giải, có qui tắc, có sự phân chia thành các bước để giải thì học sinh dễ tiếp thu lĩnh hội. - Thông qua các bước hoạt động, yêu cầu của bài toán được giảm dần phù hợp với khả năng của học sinh, nó là định hướng để học sinh giải bài toán đó.. - Qua việc tìm tòi thuật giải, qui tắc tựa thuật giải để giải từng bài toán, từng dạng toán, nó thúc đẩy sự phát triển các thao tác trí tuệ khác cho học sinh như: phân tích, tổng hợp, so sánh, khái quát hóa, tương tự hóa, hơn nữa nó còn hình thành cho học sinh những phẩm chất trí tuệ như: tính cẩn thận chi tiết, tính linh hoạt, tính độc lập, sáng tạo, kích thích sự ham muốn khám phá, các phẩm chất tốt đẹp của người lao động như:. - Mặt khác qua đó từng bước giúp học sinh thích nghi được các yêu cầu của xã hội, của đất nước đang trên con đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa đáp ứng yêu của của con người trong nền sản xuất tự động hóa và bối cảnh công nghệ, thông tin, tin học đang có ảnh hưởng mạnh mẽ, sâu rộng tới mọi lĩnh vực của cuộc sống.. - Đã có một số công trình nghiên cứu về vấn đề này, trong số các công trình đó có thể kể tới luận án phó tiến sỹ của Dương Vương Minh: "Phát triển tư duy thuật giải của học sinh trong khi dạy học các hệ thống số ở trường phổ thông". - Luận án này đã xem xét việc phát triển tư duy thuật giải cho học sinh trong khi dạy các hệ thống số chứ chưa đi sâu vào việc phát triển tư duy thuật giải cho học sinh trong khi dạy học nội dung phương trình.. - Luận văn của thạc sỹ Nguyễn Thị Thanh Bình: "Góp phần phát triển tư duy thuật giải của học sinh Trung học phổ thông thông qua dạy học nội dung lượng giác 11". - (2000) đã đề cập đến việc phát triển tư duy thuật giải cho học sinh trong khi dạy nội dung lượng giác 11.. - Phương trình và bất phương trình là hai nội dung có vị trí quan trọng trong chương trình môn Toán THPT. - Những kiến thức về phương trình và bất phương trình còn là. - Vì vậy, bên cạnh việc giảng dạy các kiến thức lý thuyết về chủ để phương trình, bất phương trình một cách đầy đủ theo quy định của chương trình, việc bồi dưỡng kỹ năng giải phương trình và bất phương trình cho học sinh còn có ý nghĩa trong việc nâng cao chất lượng dạy học nhiều nội dung môn Toán ở trường THPT.. - Vì những lý do nêu trên, chúng tôi đã chọn đề tài nghiên cứu của luận văn là:“ Rèn tƣ duy thuật giải cho học sinh THPT thông qua dạy học nội dung phƣơng trình và bất phƣơng trình”.. - Mục đích nghiên cứu của luận văn là hệ thống hóa một số vấn đề về tư duy thuật giải, về kỹ năng và kỹ năng giải Toán của học sinh và đề ra một số biện pháp góp phần rèn luyện tư duy thuật giải cho học sinh THPT thông qua dạy học phương trình và bất phương trình.. - Trong quá trình dạy học Toán trung học phổ thông nếu giáo viên xây dựng được một số kỹ thuật và biện pháp thích hợp trong quá trình dạy học phương trình và bất phương trình, thì có thể rèn luyện tư duy thuật giải cho học sinh, góp phần nâng cao chất lượng dạy học Toán ở trường THPT.. - Tư duy thuật giải là gì ? Vì sao cần phát triển tư duy thuật giải cho học sinh trong dạy học môn Toán?. - Để phát triển tư duy thuật giải cho học sinh cần có những định hướng sư phạm vi nào?. - Xây dựng và khai thác hệ thống bài tập rèn luyện tư duy thuật giải cho học sinh.. - Nguyễn Thị Thanh Bình (2002), Góp phần phát triển tư duy thuật giải của học sinh THPT thông qua dạy học nội dung lượng giác, Luận văn thạc sỹ.. - Doãn Minh Cƣờng (1997), Về các sai lầm của học sinh khi giải bài tập phương trình lượng giác, NCGD.. - Ngô Viết Diễn (2000), Phương pháp chọn lọc giải toán hàm số mũ và lôgarit, NXBĐHQG.. - Vƣơng Dƣơng Minh Những yếu tố nội dung và phương pháp phát triển tư duy thuật giải trong dạy học toán ở trường phổ thông, Tạp chí thông tin KHGD, Viện KHGD.. - Vƣơng Dƣơng Minh (1995), Phát triển tư duy thuật giải của học sinh trong khi dạy học các hệ thống số ở trường phổ thông, Luận án PTS khoa học sư phạm - tâm lý.. - Mônakhốp (1978), Hình thành văn hóa thuật giải cho học sinh trong khi dạy học môn toán, NXB “Tia sáng”, MOSKAVA.. - Phan Trọng Ngọ (2005), Dạy học và phương pháp dạy học trong nhà trường, NXBĐHSP.. - Nguyễn Đạo Phƣơng, Phan Huy Khải, Lê Thống Nhất (1999), Các phương pháp giải toán lượng giác, NXB Hà Nội.. - Nguyễn Thị Hƣơng Trang Mối liên hệ giữa tư duy sáng tạo và tư duy thuật toán trong dạy học giải toán THPT, NCGD.