- Sự phát triển của quyền dân sự, chính trị qua các bản Hiến pháp Việt Nam. - Luận văn ThS ngành: Pháp luật về quyền con người;. - Keywords: Hiến pháp. - Quyền dân sự. - Quyền chính trị. - Pháp luật Việt Nam. - Quyền con người là một giá trị mang tính toàn cầu, là thành quả đấu tranh chung của toàn nhân loại nhằm chống lại áp bức, bạo lực và bất công. - Đối với tất cả các quốc gia trên thế giới, công nhận và bảo vệ quyền con người là trách nhiệm của nhà nước và được quy định cụ thể trong Hiến pháp – văn bản có hiệu lực pháp lý cao nhất. - Trong số các quyền con người được Hiến pháp ghi nhận, các quyền dân sự, chính trị luôn là các quyền không thể thiếu. - Đến nay, quyền dân sự, chính trị vẫn được coi là thước đo mức độ tự do, dân chủ của một quốc gia.. - Hiến pháp các nước trên thế giới đều có các quy định về quyền dân sự, chính trị. - Tuy nhiên, tùy thuộc vào lịch sử lập hiến, truyền thống văn hóa – tư tưởng và điều kiện của từng nước, số lượng và mức độ ghi nhận các quyền dân sự, chính trị ở mỗi nước có sự khác nhau.. - Ở Việt Nam, từ khi thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hòa đến nay, Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng các quyền con người trong đó có các quyền dân sự, chính trị. - Nghị quyết Đại hội XI của Đảng cộng sản Việt Nam đã khẳng định: “Tôn trọng và bảo vệ quyền con người, gắn quyền con người với quyền và lợi ích của dân tộc, đất nước và quyền làm chủ của nhân dân. - Nhà nước tôn trọng và bảo đảm các quyền con người, quyền công dân. - Quyền và nghĩa vụ công dân do Hiến pháp và pháp luật quy định”[33].. - Việt Nam đã có bốn bản Hiến pháp là: Hiến pháp năm 1946, Hiến pháp năm 1959, Hiến pháp năm 1980 và Hiến pháp năm 1992 (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2001). - Mặc dù ra đời trong những bối cảnh khác nhau nhưng cả bốn bản Hiến pháp nêu trên đều đã có những quy định về quyền dân sự, chính trị của con người, của công dân, phù hợp với những tiêu chuẩn nhân quyền quốc tế. - Trong đó, Hiến pháp năm 1992 được đánh giá là Hiến pháp của thời kỳ đầu đổi mới, có ý nghĩa vô cùng quan trọng, phản ánh bản chất nhà nước ta là nhà nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân.. - Hiến pháp năm 1992 cũng đã ghi nhận các quyền con người, quyền công dân cơ bản trong đó có các quyền dân sự, chính trị. - Tuy nhiên, sau 20 năm thi hành, Hiến pháp năm 1992 đã bộc lộ một số điểm hạn chế không còn phù hợp với tình hình thực tiễn. - Vì vậy, tại kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XIII đã nhất trí thông qua Nghị quyết số 06/2011/QH13 ngày 06 tháng 8 năm 2011 về việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 1992 và thành lập Ủy ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992.. - Hội nghị lần thứ 5 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XI diễn ra vào tháng 5/2012 đã nêu định hướng sửa đổi Hiến pháp năm 1992 trong đó chỉ rõ cần “tiếp tục phát huy nhân tố con. - người, thể hiện sâu sắc hơn quan điểm bảo vệ, tôn trọng quyền con người, bảo đảm thực hiện tốt hơn quyền, nghĩa vụ cơ bản của công dân”[16].. - Trong bối cảnh đó, việc nghiên cứu đề tài “Sự phát triển của các quyền dân sự, chính trị qua các bản Hiến pháp Việt Nam” sẽ góp phần làm sâu sắc hơn cơ sở lý luận và thực tiễn quy định về các quyền dân sự, chính trị trong Hiến pháp. - Đồng thời, trên cơ sở phân tích, đối chiếu với các quy định về quyền dân sự, chính trị trong Hiến pháp một số nước trên thế giới và các bản Hiến pháp của Việt Nam, đề tài sẽ đưa ra một số kiến nghị nhằm đóng góp ý kiến vào việc sửa đổi Hiến pháp năm 1992.. - Tình hình nghiên cứu đề tài. - Từ một vài năm trở lại đậy, các hoạt động nghiên cứu, giảng dạy về quyền con người ở Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ. - Chúng ta đã có một số công trình nghiên cứu về quyền con người nói chung như: Quyền con người, Quyền công dân trong sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam, Trung tâm Thông tin Tư liệu trực thuộc Học viện CTQG Hồ Chí Minh, 1993. - Trần Quang Tiệp, Bảo vệ quyền con người trong luật hình sự, luật tố tụng hình sự Việt Nam, NXB Chính trị quốc gia, 2004. - Bùi Ngọc Cường, Một số vấn đề về Quyền tự do kinh doanh trong pháp luật kinh tế hiện hành ở Việt Nam, NXB Chính trị quốc gia, 2004. - Phạm Văn Khánh, Góp phần tìm hiểu quyền con người, NXB Khoa học xã hội, 2006;. - Tường Duy Kiên, Đảm bảo quyền con người trong hoạt động của Quốc hội Việt Nam, Hà Nội, 2004. - Đối với việc nghiên cứu các quyền dân sự - chính trị và các quyền con người trong Hiến pháp, hiện chúng ta đã có một số công trình nghiên cứu như: “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về quyền dân sự và chính trị” (năm 1997) và đề tài: “Sự phát triển của quyền dân sự, chính trị sau 15 năm đổi mới” (năm 2002) do Trung tâm Nghiên cứu quyền con người thuộc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh thực hiện. - „Các quyền hiến định về chính trị của công dân Việt Nam‟, NXB Tư pháp, 2006. - Đề tài “Quyền con người trong Hiến pháp Việt Nam” do Ths. - Bùi Ngọc Sơn – Khoa Luật, Đại học Quốc gia thực hiện năm 2010 và mới đây nhất là luận văn thạc sỹ “Hiến pháp với vấn đề nhân quyền” do tác giả Nguyễn Bình An thực hiện năm 2011.. - Tuy nhiên, các đề tài trên mới chỉ nghiên cứu góc độ nhất định về các quyền con người nói chung và quyền con người trong Hiến pháp nói riêng, chưa có đề tài nào đi sâu phân tích và so sánh nội dung quyền dân sự - chính trị trong Hiến pháp trên thế giới và các bản Hiến pháp của Việt Nam.. - Chính vì vậy, mong muốn của tôi khi triển khai nghiên cứu đề tài này là góp phần làm rõ hơn cơ sở lý luận và thực tiễn của việc quy định các quyền dân sự - chính trị trong các Hiến pháp. - Trên cơ sở phân tích, so sánh giữa các bản Hiến pháp với nhau và với tiêu chuẩn chung của thế giới để đưa ra những kiến nghị góp phần vào việc sửa đổi Hiến pháp năm 1992.. - Mục đích, phạm vi nghiên cứu a) Mục đích nghiên cứu:. - Trình bày và phân tích ý nghĩa của việc ghi nhận các quyền dân sự, chính trị trong Hiến pháp.. - So sánh, đối chiếu các quy định về quyền dân sự, chính trị trong các bản Hiến pháp của Việt Nam với các tiêu chuẩn nhân quyền chung của thế giới thể hiện trong Tuyên ngôn nhân quyền quốc tế năm 1948 và Công ước về các quyền dân sự, chính trị năm 1966.. - Nêu một số ý kiến, kiến nghị về việc sửa đổi, bổ sung các quy định về quyền dân sự, chính trị trong Hiến pháp, góp phần vào việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 1992.. - b) Phạm vi nghiên cứu:. - Trong phạm vi nghiên cứu của mình, luận văn chỉ giới hạn ở việc phân tích quy định về quyền dân sự, chính trị trong Tuyên ngôn về nhân quyền năm 1948. - Công ước về các quyền dân sự, chính trị năm 1966 của Liên hiệp quốc. - Trên cơ sở đó, luận văn đối chiếu với quy định về các quyền dân sự, chính trị trong các bản Hiến pháp của Việt Nam, đặc biệt là Hiến pháp năm 1992 để từ đó đưa ra những kiến nghị nhằm góp phần sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 1992.. - Phương pháp luận của việc nghiên cứu luận văn. - Phù hợp với tính chất của chủ đề, nội dung và quy mô nghiên cứu, dự kiến các phương pháp nghiên cứu của luận văn chủ yếu sẽ dựa trên việc tập hợp và phân tích văn bản, tài liệu và số liệu.. - Những nét mới của luận văn. - Luận văn làm rõ mối quan hệ giữa Hiến pháp với quyền con người, đặc biệt là các quyền dân sự, chính trị. - Đánh giá vai trò của Hiến pháp trong việc bảo vệ các quyền con người.. - Luận văn cũng nêu và phân tích hệ thống các quyền dân sự, chính trị của con người được các Hiến pháp Việt Nam ghi nhận và bảo vệ. - Trên cơ sở đối chiếu với các tiêu chuẩn quốc tế về quyền con người, luận văn đóng góp một số ý kiến góp ý nhằm tiếp tục hoàn thiện dự thảo sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 1992.. - Kết quả nghiên cứu và ý nghĩa của luận văn. - Các kết quả của luận văn có thể làm tài liệu tham khảo phục vụ việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 1992 hiện hành. - Bên cạnh đó, đây còn là nguồn tài liệu tham khảo phục vụ việc nghiên cứu, giảng dạy và học tập trong các cơ sở đào tạo về luật học, đặc biệt là chuyên ngành pháp luật về quyền con người và chuyên ngành luật hiến pháp.. - Cơ cấu của luận văn. - Chương I: Quyền dân sự, chính trị trong Hiến pháp. - Chương II: Quyền dân sự, chính trị trong các bản Hiến pháp của Việt Nam. - Chương III: Một số kiến đối với các quy định về quyền dân sự, chính trị trong dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992.. - Asbjorn Eide (2011), “Tuyên ngôn quốc tế nhân quyền 1948 – mục tiêu chung của nhân loại”, NXB Lao động xã hội, Hà Nội. - Asbjorn Eide, Tuyên ngôn quốc tế nhân quyền 1948 – mục tiêu chung của nhân loại, NXB Lao động xã hội, Hà Nội năm 2011, trang 44. - Nguyễn Bình An (2011), Hiến pháp với vấn đề nhân quyền, Luận văn thạc sỹ, Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội. - về quyền con người, Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội 9. - Nguyễn Đăng Dung chủ biên, Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội (2006), “Luật Hiến. - pháp Việt Nam”, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội. - Bùi Ngọc Sơn (2012), “Góp bàn về sửa đổi Hiến pháp ở Việt Nam”, NXB Hồng Đức, Hà Nội. - Trung tâm Nghiên cứu quyền con người, quyền công dân, Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội (2012) Tuyển tập Hiến pháp của một số quốc gia, NXB Hồng Đức, Hà Nội. - Trung tâm Nghiên cứu quyền con người, quyền công dân, Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội (2012), Tuyển tập Hiến pháp của một số quốc gia, NXB Hồng Đức, Hà Nội, trang 232 13. - Trung tâm Nghiên cứu quyền con người, quyền công dân – Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà. - Trung tâm Nghiên cứu quyền con người, quyền công dân, Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội (2012) Tuyển tập Hiến pháp của một số quốc gia, NXB Hồng Đức, Hà Nội, trang 463 15. - Trung tâm Nghiên cứu quyền con người, quyền công dân, Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà. - Nội (2012), Tuyển tập Hiến pháp của một số quốc gia, NXB Hồng Đức, Hà Nội, trang 576 16. - Viện nghiên cứu quyền con người (2008), Bình luận và khuyến nghị chung của các Ủy ban. - Công ước thuộc Liên hợp quốc về quyền con người, NXB Công An nhân dân, Hà Nội, trang 269-270. - Viện Nghiên cứu quyền con người (2008), “Bình luận và khuyến nghị chung của các ủy ban Công ước thuộc Liên hiệp quốc về quyền con người”, NXB Công an nhân dân, Hà Nội 18. - Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội, Tư tưởng về quyền con người – tuyển tập tư liệu thế. - Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội, Tư tưởng về quyền con người – tuyển tập tư liệu thế giới và Việt Nam, NXB Lao động xã hội, HN năm 2001, trang 134-136. - Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội (2011), “Tư tưởng về quyền con người – tuyển tập tư liệu thế giới và Việt Nam”, NXB Lao động xã hội, Hà Nội.. - Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội (2011) “Hiến pháp: những vấn đề lý luận và thực tiễn”, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội. - Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội, Trung tâm Nghiên cứu quyền con người, quyền công dân (2010), “Những điều cần biết về hình phạt tử hình”, NXB Lao động – Xã Hội, Hà Nội 23. - Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội (2011) “Luật nhân quyền quốc tế - những vấn đề cơ. - Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội (2012) “Về pháp quyền và chủ nghĩa hợp hiến, Một số tiểu luận của các học giả nước ngoài”, NXB Lao động – xã hội. - Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội (2009), “Giáo trình Lý luận và pháp luật về quyền con người”, NXB Chính trị quốc gia. - Nhà xuất bản Lao động (2011), Hiến pháp của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, Hà Nội. - Bộ luật Tố tụng Hình sự của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đăng trên trang web:. - Ủy ban sửa đổi Hiến pháp, Tờ trình số 194/UBDTSDHP ngày 19 tháng 10 năm 2012 về sự cần thiết phải sửa đổi Hiến pháp năm 1992. - NXB Lao động (2011), „Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”, Hà Nội 33. - “Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng cộng sản Việt Nam” đăng trên. - “Một số kết quả Hội nghị Trung ương 5, khóa XI”, đăng trên trang web: