- SƯU TẦM, THU THẬP. - VÀ QUẢN LÝ TÀI LIỆU LƯU TRỮ QUÝ, HIẾM TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC NINH. - LUẬN VĂN THẠC SỸ CHUYÊN NGÀNH LƯU TRỮ. - Chuyên ngành: Lưu trữ Mã số . - Chương 1: TỔNG QUAN VỀ TÀI LIỆU LƯU TRỮ QUÝ, HIẾM VÀ TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC SƯU TẦM, THU THẬPTÀI LIỆU LƯU TRỮ QUÝ, HIẾM. - Tổng quan về tài liệu lưu trữ quý, hiếm 12. - Giá trị của tài liệu quý, hiếm và tầm quan trọng của việc sưu tầm, thu. - thập tài liệu lưu trữ quý, hiếm. - LÝ TÀI LIỆU LƯU TRỮ QUÝ, HIẾM TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC NINH 34 2.1. - Chủ trương của Đảng và Nhà nước về sưu tầm, thu thập tài liệu. - lưu trữ quý, hiếm 34. - Truyền thống lịch sử, văn hoá và cơ quan chịu trách nhiệm sưu tầm, thu thập và quản lý tài liệu lưu trữ quý, hiếm trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. - Thực trạng công tác sưu tầm, thu thập và quản lý tài liệu lưu trữ. - quý, hiếm 65. - Chương 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC SƯU TẦM, THU THẬP VÀ QUẢN LÝ TÀI LIỆU LƯU TRỮ QUÝ, HIẾM TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC NINH. - Tài liệu lưu trữ quý hiếm là tài liệu có giá trị đặc biệt, hiếm có về nội dung thông tin hoặc hình thức vật mang tin. - Mức độ quý, hiếm của tài liệu lưu trữ phụ thuộc vào nhiều tiêu chí như nội dung, hình thức, thời gian, địa điểm hình thành tài liệu. - Việc sưu tầm, thu thập và quản lý tài liệu lưu trữ quý hiếm trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh không những giúp cho chính quyền địa phương quản lý tốt tài liệu lưu trữ quý hiếm của tỉnh mà còn góp phần hoàn thiện thành phần Phông Lưu trữ Quốc gia Việt Nam.. - Bên cạnh những loại tài liệu giấy truyền thống đang được bảo quản tập trung tại kho lưu trữ của tỉnh, còn rất nhiều nguồn tài liệu khác đang tồn tại ở các làng, xã, huyện của toàn tỉnh Bắc Ninh. - Những tài liệu này được xếp vào nhóm tài liệu quý, hiếm cần được sưu tầm, lưu giữ, bảo quản để phục vụ cho các mục đích khác nhau như nghiên cứu lịch sử, chính trị, văn hoá, xã hội, văn học hoặc nghiên cứu thân thế, sự nghiệp các danh nhân văn hoá của đất nước nói chung và của địa phương nói riêng.. - Tài liệu quý, hiếm của tỉnh Bắc Ninh nếu được sưu tầm, thu thập và quản lý tốt không những góp phần làm phong phú thêm nguồn tài liệu, tư liệu phục vụ nghiên cứu về lịch sử hình thành và phát triển của môi trường tự nhiên, môi trường xã hội của vùng đất, con người Bắc Ninh - Kinh Bắc mà còn góp phần gìn giữ, chống lại sự huỷ hoại, mất mát tài liệu do yếu tố khách quan, chủ quan. - Đây cũng chính là yêu cầu thực tiễn cấp thiết đòi hỏi các cơ quan quản lý nhà nước về văn thư, lưu trữ tỉnh Bắc Ninh trong phạm vi chức trách, nhiệm vụ được giao phải nghiên cứu, tổ chức thực hiện.. - Vì nhiều nguyên nhân khác nhau, tài liệu quý, hiếm của tỉnh Bắc Ninh cho đến nay vẫn chưa nhận được sự quan tâm đúng mức của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền cũng như chưa có giải pháp hữu hiệu phù hợp nhằm đưa công tác sưu tầm, thu thập tài liệu quý hiếm về lưu trữ lịch sử để bảo quản, khai thác, sử dụng.. - Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi chọn đề tài “Sưu tầm, thu thập và quản lý tài liệu lưu trữ quý, hiếm trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh”. - làm luận văn tốt nghiệp cao học ngành Lưu trữ.. - Mục đích lớn nhất của Luận văn này nhằm tìm hiểu cơ sở lý luận và thực tiễn của địa phương về sưu tầm, thu thập và quản lý tài liệu lưu trữ quý, hiếm.. - Tìm hiểu các quy định của Đảng, Nhà nước về công tác sưu tầm tài liệu quý, hiếm để từ đó đưa ra các nhóm giải pháp nhằm từng bước nâng cao hiệu quả của công tác sưu tầm, thu thập và quản lý tài liệu quý, hiếm, góp phần vào nhiệm vụ quản lý nhà nước về văn thư, lưu trữ tỉnh Bắc Ninh.. - Mục tiêu nghiên cứu. - Qua việc nghiên cứu tổng quan công tác sưu tầm, thu thập quản lý tài liệu lưu trữ quý, hiếm, kết hợp với việc phân tích, làm rõ vấn đề lý luận và thực tiễn về loại tài liệu này, luận văn đã đánh giá thực trạng và trên cơ sở đó, đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác sưu tầm, thu thập và quản lý tài liệu lưu trữ quý hiếm trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh.. - Đối tượng, phạm vi nghiên cứu. - Đối tượng nghiên cứu. - Đối tượng nghiên cứu của luận văn tập trung chủ yếu vào tài liệu lưu trữ quý, hiếm bao gồm những tài liệu có giá trị đặc biệt quý hiếm về nội dung, độc đáo về hình thức vật mang tin và thời gian được hình thành qua các giai đoạn lịch sử và bảo quản tại các cơ sở thờ tự, các di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh. - tài liệu của các cá nhân, gia đình, dòng họ tiêu biểu có nhiều đóng góp lớn đối với lịch sử hình thành và phát triển của Bắc Ninh nói riêng cũng như Việt Nam nói chung.. - Trong khuôn khổ của luận văn, chúng tôi tập trung nghiên cứu chủ yếu là tài liệu được viết, vẽ trên các chất liệu giấy (Gia phả, Hương ước, thần tích, sắc phong, lệnh chỉ, chiếu chỉ, văn bản Hán Nôm. - Phạm vi nghiên cứu. - Luận văn tập trung nghiên cứu về công tác sưu tầm, thu thập và quản lý tài liệu lưu trữ quý, hiếm trên chất liệu giấy, gỗ, vải thuộc phạm vi quản lý của tỉnh Bắc Ninh.. - Lịch sử nghiên cứu. - Đầu thế kỷ XX đã có một số bài báo nghiên cứu về loại hình tài liệu được xếp vào tài liệu quý, hiếm như tài liệu Hán - Nôm, thần tích, sắc phong, bản khắc gỗ ở những góc độ khác nhau. - bài viết “Tài liệu mộc bản triều Nguyễn - Di sản tư liệu thế giới” của tác giả Phạm Thị Huệ. - bài viết “Địa bạ triều Nguyễn - Nguồn tư liệu vô giá đối với việc nghiên cứu của nhiều ngành khoa học” của tác giả Nguyễn Thu Hoài ...Ngoài ra, còn nhiều bài viết có giá trị về lý luận và thực tiễn đăng trong Kỷ yếu Hội thảo khoa học “Khai thác và phát huy giá trị tài liệu lưu trữ trong nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn” do Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội tổ chức năm 2010.. - Một số Luận án Tiến sỹ, Thạc sỹ, Khoá luận tốt nghiệp cũng đã nghiên cứu và bảo vệ thành công như đề tài Tiến sỹ của tác giả Vũ Thị Phụng “Văn bản quản lý nhà nước thời Nguyễn ” (sau này in thành sách chuyên khảo, xuất bản năm 2005). - Khoá luận tốt nghiệp của tác giả Hoàng Hải Hậu “Bảo tồn, lưu giữ, quản lý và khai thác, sử dụng thần tích, thần sắc ở Việt Nam - Quá khứ và hiện tại”.... - Ngoài ra, chúng tôi cũng tham khảo một số bài viết trong Kỷ yếu Hội thảo khoa học năm 2012 của Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước về sưu tầm tài liệu lưu trữ quý, hiếm và phát huy giá trị nguồn sử liệu về biên giới, hải đảo của Việt Nam. - Kỷ yếu hội nghị sưu tầm tài liệu lưu trữ quý, hiếm ở trong nước và những vấn đề đặt ra. - Tài liệu tập huấn sưu tầm tài liệu lưu trữ quý hiếm do Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước tổ chức năm 2015.. - sách “Di sản văn hoá về truyền thống hiếu học tỉnh Bắc Ninh” của tác giả Lê Viết Nga năm năm 2012.... - Tuy nhiên, những nghiên cứu trên chủ yếu dừng lại ở góc độ văn bản học, lịch sử hoặc chỉ đơn thuần bàn về sưu tầm tài liệu quý hiếm chung chung mà chưa có nghiên cứu nào đi sâu tìm hiểu về công tác sưu tầm, thu thập và quản lý tà liệu lưu trữ quý, hiếm.. - Nhiều dòng họ nổi tiếng về truyền thống hiếu học như dòng họ Nguyễn ở Làng Kim Đôi, dòng họ Ngô ở xã Tam Sơn, dòng họ Đàm ở xã Hương Mạc…Đây là nguồn tài nguyên lớn mà lưu trữ lịch sử tỉnh Bắc Ninh cần tập trung đầu tư, sưu tầm để bảo quản, quản lý tập trung phục vụ công tác nghiên cứu, phát triển kinh tế xã hội.. - Tài liệu quý hiếm tại Bắc Ninh đa dạng về loại hình, độc đáo về chất liệu chế tác có thời gian từ trước, sau Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến nay. - Qua việc khảo sát tài liệu quý hiếm cùng Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước cho thấy phần lớn các loại tài liệu quý hiếm chưa được bảo quản đúng phương pháp, dẫn đến hư hỏng và thất thoát. - Đây là nguồn tài nguyên vô cùng quý giá, nếu được quan tâm, sưu tầm, lưu giữ, bảo quản, khai thác đầy đủ, đúng cách sẽ đem lại nhiều hiệu quả to lớn trong công tác lưu trữ của tỉnh và đóng góp không nhỏ trong việc triển khai thực hiện Quyết định số 644/QĐ-TTg ngày 31/5/2012 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nội dung Đề án “Sưu tầm tài liệu lưu trữ quý hiếm của Việt Nam và về Việt Nam” và Quyết định số 922/QĐ-BNV ngày 13/8/2013 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ phê duyệt Kế hoạch tổng thể thực hiện Đề án sưu tầm tài liệu lưu trữ quý, hiếm của Việt Nam và về Việt Nam từ năm 2012 đến năm 2020.. - Từ những cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn trên, tác giả đi sâu nghiên cứu những quy định của Đảng và Nhà nước về tài liệu lưu trữ quý, hiếm nói chung, công tác sưu tầm tài liệu lưu trữ quý hiếm trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh nói riêng;. - qua đó đưa ra một số nhóm giải pháp nâng cao hiệu quả công tác sưu tầm, thu thập và quản lý tài liệu lưu trữ quý hiếm của địa phương trong thời gian tới.. - Nguồn tài liệu tham khảo. - Để nghiên cứu và hoàn thành luận văn này, chúng tôi tham khảo và dựa vào các nguồn tài liệu sau:. - Giáo trình Lý luận và thực tiễn công tác lưu trữ của tập thể các tác giả Đào Xuân Chúc, Nguyễn Văn Hàm, Nguyễn Văn Thâm, Vương Đình Quyền Nhà xuất bản Đại học và Giáo dục chuyên nghiệp, Hà Nội, 1990;. - Văn bản quản lý nhà nước và công tác công văn giấy tờ thời phong kiến Việt Nam ( PGS Vương Đình Quyền);. - Kỷ yếu Tổ chức và phát huy giá trị tài liệu lưu trữ nhân dân, Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội, 2013;. - Sách chuyên khảo Văn bản quản lý triều Nguyễn (PGS, TS Vũ Thị Phụng);. - Sách Từ điển giải thích nghiệp vụ văn thư lưu trữ Việt Nam (PGS-TS Dương Văn Khảm);. - Sách Di sản văn hoá về truyền thống hiếu học tỉnh Bắc Ninh (Lại Viết Nga);. - Sách Di tích lịch sử - văn hoá tỉnh Bắc Ninh (Lại Viết Nga);. - Kỷ yếu Hội thảo khoa học Khai thác và phát huy giá trị tài liệu lưu trữ trong nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn. - Nghị định số 102/NĐ-CP ngày 04/9/1962 của Hội đồng Chính phủ về thành lập Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước;. - Chỉ thị số 117-TTg ngày của Thủ tướng Chính phủ về bảo vệ và quản lý những sách và tài liệu văn hóa bằng chữ Hán, chữ Nôm;. - Pháp lệnh bảo vệ tài liệu lưu trữ Quốc gia năm 1982;. - Pháp lệnh Lưu trữ Quốc gia năm 2001;. - Nghị định số 111/2004/NĐ-CP ngày 08/4/2004 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh Lưu trữ quốc gia;. - Chỉ thị số 05/2007/CT-TTg ngày 02/3/2007 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường bảo vệ và phát huy giá trị tài liệu lưu trữ;. - Công văn số 3923/BNV-VTLTNN ngày của Bộ Nội vụ về việc điều tra, thống kê lập danh mục tài liệu lưu trữ quý, hiếm về Việt Nam và của Việt Nam ở trong nước;. - Quy chế số 278/QC-VTLTNN ngày 16/4/2010 của Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước về việc sưu tầm tài liệu lưu trữ;. - Luật Lưu trữ năm 2011;. - Nghị định số 01/2013/NĐ-CP ngày quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Lưu trữ;. - Quyết định số 644/QĐ-TTg ngày 31/5/2012 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nội dung Đề án “Sưu tầm tài liệu lưu trữ quý hiếm của Việt Nam và về Việt Nam”;. - Quyết định số 922/QĐ-BNV ngày 13/8/2013 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ phê duyệt Kế hoạch tổng thể thực hiện Đề án sưu tầm tài liệu lưu trữ quý, hiếm của Việt Nam và về Việt Nam từ năm 2012 đến năm 2020.. - [2] Đề án Sưu tầm tài liệu lưu trữ quý, hiếm của Việt Nam và về Việt Nam, ban hành kèm theo Quyết định số 644/QĐ-TTg ngày 31/5/2012 của Thủ tướng Chính phủ về Phê duyệt nội dung Đề án “Sưu tầm tài liệu lưu trữ quý, hiếm của Việt Nam và về Việt Nam”.. - Tư liệu Khoa Lưu trữ học và Quản trị văn phòng, ký hiệu KL125.. - Nguyễn Cảnh Đương: Bàn về khái niệm “Tài liệu”, “văn bản”, “Tài liệu lưu trữ”, “Tài liệu lưu trữ điện tử”, “văn bản điện tử” và. - “Tài liệu lưu trữ điện tử”, Hội thảo Khoa học Quản lý tài liệu điện tử và lưu trữ điện tử - Bộ Nội vụ.. - [5] Nguyễn Thị Hải: Tình hình bảo tồn và Lưu trữ tài liệu Hán - Nôm ở một số xã thuộc huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh, khoá luận tốt nghiệp. - Tư liệu Khoa Lưu trữ học và Quản trị văn phòng, ký hiệu KL143.. - [6] Phạm Bích Hải, năm 2007, Một số nét về công tác lưu trữ tài liệu xuất xứ cá nhân trong thời gian qua, Tạp chí Văn thư Lưu trữ Việt Nam, số 9.. - [7] Hoàng Hải Hậu: 2007, Bảo tồn, lưu giữ, quản lý và khai thác sử dụng thần tích, thần sắc ở Việt Nam - Quá khứ và hiện tại, Khoá luận tốt nghiệp ngành Lưu trữ học và Quản trị văn phòng.. - Xây dựng và tổ chức thực hiện đề án cấp cứu tài liệu lưu trữ Hán – Nôm thuộc diện quý, hiếm – Nhiệm vụ cấp thiết của Trung. - tâm Lưu trữ Quốc gia I trong những năm tới, Tạp chí Văn thư - Lưu trữ Việt Nam, số 1.. - Từ điển giải thích Nghiệp vụ Văn thư - Lưu trữ Việt Nam, NXB Văn hoá Thông tin, Hà Nội.. - Nâng cao trách nhiệm xã hội trong việc lưu trữ và khai thác tài liệu lưu trữ nhân dân, Tổ chức và phát huy giá trị tài liệu lưu trữ nhân dân, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.. - [12] Kỷ yếu Hội thảo Khoa học Khai thác và phát huy giá trị tài liệu Lưu trữ trong nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn, năm 2010, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.. - [13] Kỷ yếu Hội thảo khoa học Sưu tầm tài liệu lưu trữ quý, hiếm và phát huy giá trị nguồn sử liệu về biên giới, hải đảo của Việt Nam, năm 2012. - Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước.. - [14] Kỷ yếu Hội nghị Sưu tầm tài liệu lưu trữ quý, hiếm ở trong nước và những vấn đề đặt ra, năm 2013. - [15] Luật Lưu trữ năm 2011, Website Vanthuluutru.com.. - Thần tích, sắc phong các vị thần, thành hoàng làng tỉnh Bắc Ninh, Bảo tàng Bắc Ninh.. - [19] Lê Viết Nga: năm 2012.Di sản văn hoá về truyền thống hiếu học tỉnh Bắc Ninh, Bảo tàng Bắc Ninh.. - [20] Lê Viết Nga: năm 2013., Di tích lịch sử văn hoá tỉnh Bắc Ninh, Bảo tàng Bắc Ninh.. - Vũ Thị Phụng: năm 2005, Văn bản quản lý Triều Nguyễn (giai đoạn NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.. - [25] Nguyễn Lan Phương, năm 2012, Bàn về khái niệm “Tài liệu quý hiếm”, Tạp chí Văn thư - Lưu trữ.. - Nguyễn Văn Thâm: năm 2011, Một số vấn đề về văn bản quản lý nhà nước, lưu trữ lịch sử và quản lý hành chính, NXB Chính trị -Hành chính... - Nguyễn Văn Thâm: năm 2013, Tài liệu lưu trữ nhân dân: Một số vẫn đề lý luận, thực tiễn và định hướng nghiên cứu, Tổ chức và phát huy giá trị tài liệu lưu trữ nhân dân, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.. - [32] Từ điển Lưu trữ Việt Nam, năm 1992, Cục Lưu trữ Nhà nước ấn hành.