- Tín d ụ ng ngân hàng cho khu v ự c kinh t ế t ư nhân ở các n ướ c đ ang phát tri ể n. - Khoa Kinh t ế Chính tr ị , Tr ườ ng Đạ i h ọ c Kinh t ế. - Bài vi ế t t ậ p trung vào phân tích vai trò c ủ a h ệ th ố ng ngân hàng trong vi ệ c cung ứ ng v ố n cho khu v ự c kinh t ế t ư nhân. - Đồ ng th ờ i tác gi ả c ũ ng phân tích nh ữ ng rào c ả n h ạ n ch ế kh ả n ă ng ti ế p c ậ n tín d ụ ng ngân hàng c ủ a khu v ự c t ư nhân ở các n ướ c đ ang phát tri ể n. - So v ớ i các ngu ồ n v ố n khác mà khu v ự c t ư nhân có th ể ti ế p c ậ n, v ố n ngân hàng có vai trò đặ c bi ệ t quan tr ọ ng ở các n ướ c đ ang phát tri ể n b ở i nh ữ ng ư u th ế riêng có c ủ a h ệ th ố ng ngân hàng. - Bên c ạ nh đ ó bài báo c ũ ng phân tích chi ti ế t nh ữ ng nguyên nhân c ả n tr ở kh ả n ă ng ti ế p c ậ n ngu ồ n v ố n c ủ a ngân hàng ở các đ ang phát tri ể n và trong đ ó tác gi ả đ ã làm rõ nh ữ ng rào c ả n thu ộ c v ề môi tr ườ ng chính sách nói chung, môi tr ườ ng tín d ụ ng nói riêng. - Do v ậ y, các gi ả i pháp để nâng cao kh ả n ă ng ti ế p c ậ n tín d ụ ng ngân hàng c ầ n đượ c t ậ p trung vào vi ệ c c ả i cách doanh nghi ệ p Nhà n ướ c, m ở c ử a h ệ th ố ng ngân hàng.. - Vai trò c ủ a v ố n ngân hàng v ớ i s ự phát tri ể n c ủ a khu v ự c kinh t ế t ư nhân. - H ệ th ố ng tài chính ở m ỗ i qu ố c gia đề u c ơ b ả n d ự a trên n ề n t ả ng bao g ồ m các t ổ ch ứ c trung gian tài chính mà trong đ ó ngân hàng có vai trò quan tr ọ ng, và th ị tr ườ ng tài chính. - Trong h ệ th ố ng tài chính d ự a vào ngân hàng, các ngân hàng đ óng vai trò ch ủ đạ o trong vi ệ c huy độ ng và phân b ổ ngu ồ n v ố n, giám sát các quy ế t đị nh đầ u t ư c ủ a nhà qu ả n lý doanh nghi ệ p, t ạ o ra các công c ụ qu ả n lý r ủ i ro, xác đị nh và nh ậ n d ạ ng nh ữ ng d ự án đầ u t ư có hi ệ u qu ả và giám sát th ự c thi d ự án. - M ộ t s ố nghiên c ứ u kh ẳ ng đị nh r ằ ng h ệ th ố ng tài chính d ự a vào ngân hàng h ỗ tr ợ cho t ă ng tr ưở ng hi ệ u qu ả h ơ n h ệ th ố ng tài chính d ự a vào th ị tr ườ ng, đặ c bi ệ t ở các n ướ c kém phát tri ể n. - Các nghiên c ứ u c ũ ng cho r ằ ng so v ớ i các hình th ứ c t ổ ch ứ c trung gian tài chính khác, nh ữ ng ngân hàng đ ã đượ c thi ế t l ậ p hi ệ u qu ả th ườ ng hình thành đượ c m ố i liên k ế t ch ặ t ch ẽ v ớ i khu v ự c t ư nhân và đ i ề u đ ó cho phép các ngân hàng có đượ c hi ể u bi ế t t ố t h ơ n v ề các công ty và thuy ế t ph ụ c h ọ tr ả các kho ả n n ợ. - Các ngân hàng c ũ ng là nhà đầ u t ư quan tr ọ ng trong vi ệ c xoá b ỏ r ủ i ro thanh kho ả n, và đ i ề u này khi ế n h ọ gia t ă ng các kho ả n đầ u t ư vào l ĩ nh v ự c có l ợ i t ứ c cao, tài s ả n có tính l ỏ ng th ấ p và thúc đẩ y qua trình t ă ng tr ưở ng kinh t ế [2].. - Tuy nhiên h ệ th ố ng tài chính d ự a vào ngân hàng c ũ ng có m ộ t s ố nh ượ c đ i ể m nh ư khi cho vay n ợ , các ngân hàng th ườ ng thiên v ề nh ữ ng d ự án đầ u t ư có độ r ủ i ro th ấ p và do đ ó, có m ứ c sinh l ợ i th ấ p. - Do v ậ y, theo m ộ t s ố nhà Kinh t ế thì h ệ th ố ng tài chính d ự a vào ngân hàng có th ể làm ch ậ m quá trình đổ i m ớ i và t ă ng tr ưở ng kinh t ế . - Ngoài ra các ngân hàng l ớ n có th ể c ấ u k ế t v ớ i các doanh nghi ệ p ch ố ng l ạ i các nhà đầ u t ư khác, làm suy gi ả m kh ả n ă ng c ạ nh tranh và hi ệ u l ự c ki ể m soát công ty. - Trong h ệ th ố ng tài chính d ự a vào th ị tr ườ ng ch ứ ng khoán, th ị tr ườ ng ch ứ ng khoán có vai trò tích c ự c trong vi ệ c đ a d ạ ng hóa và cung c ấ p các công c ụ qu ả n lý r ủ i ro, đồ ng th ờ i nó c ũ ng kh ắ c ph ụ c đượ c nh ữ ng nh ượ c đ i ể m trên c ủ a h ệ th ố ng tài chính d ự a vào ngân hàng nh ư vi ệ c khuy ế n khích đượ c nh ữ ng d ự án có m ứ c sinh l ợ i cao, phân tán đượ c r ủ i ro và khuy ế n khích đượ c s ự hình thành doanh nghi ệ p, t ạ o đ i ề u ki ệ n cho doanh nghi ệ p huy độ ng v ố n m ở r ộ ng s ả n xu ấ t kinh doanh, đ i ề u này giúp cho n ề n kinh t ế t ă ng tr ưở ng và đổ i m ớ i di ễ n ra liên t ụ c. - M ộ t s ố nghiên c ứ u c ũ ng cho r ằ ng ở nh ữ ng n ướ c giàu có h ơ n, th ị tr ườ ng ch ứ ng khoán n ă ng độ ng h ơ n và hi ệ u qu ả h ơ n so v ớ i h ệ th ố ng ngân hàng [2]. - Tuy v ậ y h ệ th ố ng này c ũ ng t ồ n t ạ i m ộ t s ố nh ượ c đ i ể m nh ư các hi ệ n t ượ ng đầ u c ơ , và h ơ n n ữ a là n ế u nh ư th ị tr ườ ng có tính thanh kho ả n càng cao thì m ố i quan h ệ lâu dài gi ữ a doanh nghi ệ p và ng ườ i cho vay (các nhà đầ u t ư trên th ị tr ườ ng) mang tính l ỏ ng l ẻ o h ơ n, các nhà đầ u t ư có th ể d ễ dàng bán c ổ phi ế u c ủ a mình. - Giai đ o ạ n đầ u tiên là giai đ o ạ n khu v ự c ngân hàng đ óng vai trò trung tâm. - Giai đ o ạ n th ứ ba là giai đ o ạ n th ị tr ườ ng ch ứ ng khoán ngày càng có vai trò ý ngh ĩ a h ơ n trong h ệ th ố ng tài chính. - Tuy nhiên, đ i ề u đ ó không h ẳ n là ở các n ướ c phát tri ể n thì h ệ th ố ng tài chính d ự a vào th ị tr ườ ng là ph ổ bi ế n. - M ỹ và Anh là đạ i di ệ n đ i ể n hình cho nhóm n ướ c có c ấ u trúc h ệ th ố ng tài chính d ự a vào th ị tr ườ ng, còn Đứ c và Nh ậ t đạ i di ệ n cho các n ướ c có h ệ th ố ng tài chính d ự a vào ngân hàng.. - B ả ng 1 cho th ấ y: N ă m 2006, các kho ả n tín d ụ ng trong n ướ c đượ c cung c ấ p b ở i h ệ th ố ng ngân hàng ở Nh ậ t B ả n t ươ ng đươ ng v ớ i 320% GDP và m ứ c độ v ố n hoá trên th ị tr ườ ng ch ứ ng khoán so v ớ i GDP là 108,27%. - M ặ c dù là n ướ c có th ị tr ườ ng ch ứ ng khoán phát tri ể n nh ư ng m ứ c độ v ố n hoá trên th ị tr ườ ng ch ứ ng khoán n ă m 2006 ở Hoa k ỳ là 135,37% GDP trong khi đ ó các kho ả n tín d ụ ng trong n ướ c đượ c cung c ấ p b ở i h ệ th ố ng ngân hàng ở qu ố c gia này là 230% GDP và t ươ ng t ự ở Anh m ứ c độ v ố n hoá c ủ a th ị tr ườ ng ch ứ ng khoán là 139,22% GDP và th ấ p h ơ n nhi ề u so v ớ i con s ố 179% GDP là các các kho ả n tín d ụ ng trong n ướ c đượ c cung ứ ng b ở i h ệ th ố ng ngân hàng.. - Tín d ụ ng trong n ướ c đượ c cung c ấ p b ở i ngân hàng và m ứ c độ v ố n hoá. - trên th ị tr ườ ng ch ứ ng khoán ở m ộ t s ố n ướ c phát tri ể n ( t ỷ l ệ. - Tín d ụ ng trong n ướ c do NH c ung c ấ p V ố n hoá trê n th ị tr ườ ng ch ứ ng khoá n. - B ả ng 2 c ũ ng cho th ấ y ở các n ướ c đ ang phát tri ể n, h ệ th ố ng ngân hàng có vai trò quan tr ọ ng trong vi ệ c cung ứ ng các kho ả n tín d ụ ng cho n ề n kinh t ế nói chung và chu v ự c kinh t ế t ư nhân nói riêng. - Độ , ngu ồ n tín d ụ ng trong n ướ c do h ệ th ố ng ngân hàng cung c ấ p t ươ ng đươ ng v ớ i 82% GDP và 70% GDP c ủ a m ỗ i n ướ c. - Tín d ụ ng trong n ướ c đượ c cung c ấ p b ở i ngân hàng và m ứ c độ v ố n hoá trên th ị tr ườ ng ch ứ ng khoán ở m ộ t s ố n ướ c đ ang phát tri ể n (t ỷ l ệ. - Tín d ụ ng trong n ướ c do NH cung c ấ p V ố n hoá trên th ị tr ườ ng ch ứ ng khoán. - T ừ phân tích trên cho th ấ y h ệ th ố ng ngân hàng luôn có vai trò quan tr ọ ng ở m ọ i giai đ o ạ n phát tri ể n ở các qu ố c gia. - H ơ n n ữ a, các ngân hàng có ư u th ế rõ r ệ t trong giai đ o ạ n đầ u c ủ a phát tri ể n kinh t ế ở các n ướ c đ ang phát tri ể n khi môi tr ườ ng. - th ể ch ế ch ư a h ỗ tr ợ có hi ệ u qu ả ho ạ t độ ng th ị tr ườ ng ch ứ ng khoán và thi ế u v ắ ng các t ổ ch ứ c trung gian tài chính phi ngân hàng khác. - Trong m ộ t s ố tr ườ ng h ợ p đ ã x ả y ra t ạ i các n ướ c có h ệ th ố ng pháp lu ậ t và k ế toán y ế u kém, các ngân hàng. - l ớ n v ẫ n có th ể bu ộ c doanh nghi ệ p ph ả i công khai thông tin và hoàn tr ả các kho ả n vay n ợ . - V ớ i nh ữ ng l ợ i th ế đ ó h ệ th ố ng ngân hàng luôn có nh ữ ng ư u đ i ể m và vai trò quan tr ọ ng trong vi ệ c cung c ấ p v ố n cho n ề n kinh t ế ở b ấ t k ỳ qu ố c gia nào.. - T ạ i các n ướ c đ ang phát tri ể n nói chung và m ộ t s ố n ướ c có n ề n kinh t ế chuy ể n đổ i nói riêng, h ệ th ố ng ngân hàng có vai trò r ấ t quan tr ọ ng và mang tính quy ế t đị nh v ớ i s ự phát tri ể n c ủ a khu v ự c t ư nhân b ở i l ẽ : Th ứ nh ấ t, t ạ i các n ướ c này h ệ th ố ng tài chính ph ầ n l ớ n d ự a vào h ệ th ố ng ngân hàng, th ị tr ườ ng ch ứ ng khoán ở các n ướ c này m ớ i phát tri ể n và còn ở trình độ r ấ t th ấ p, ngân hàng là khu v ự c chính cung c ấ p v ố n cho n ề n kinh t ế . - Đ i ề u này c ũ ng x ả y ra v ớ i các công ty có quy mô nh ỏ , m ớ i thành l ậ p ở các n ướ c phát tri ể n khi tham gia th ị tr ườ ng ch ứ ng khoán. - Th ứ ba: Các doanh nghi ệ p t ư nhân ở các n ướ c chuy ể n đổ i có l ị ch s ử phát tri ể n ch ư a lâu dài, hi ệ u qu ả s ả n xu ấ t - kinh doanh còn th ấ p, môi tr ườ ng th ể ch ế ho ạ t độ ng còn nhi ề u b ấ t l ợ i và do v ậ y kh ả n ă ng tích l ũ y v ố n còn nh ỏ bé. - Chính vì v ậ y, v ố n vay ngân hàng luôn là ngu ồ n tài tr ợ quan tr ọ ng cho doanh nghi ệ p khi kh ở i s ự c ũ ng nh ư ti ế p t ụ c m ở r ộ ng quy mô s ả n xu ấ t kinh doanh.V ố n ngân hàng có tác độ ng tích c ự c t ớ i s ự hình thành và phát tri ể n c ủ a khu v ự c t ư nhân ở m ộ t s ố khía c ạ nh sau:. - Th ứ nh ấ t: V ố n vay ngân hàng giúp doanh nghi ệ p kh ở i s ự ho ạ t độ ng kinh doanh, tìm ki ế m các th ị tr ườ ng s ả n ph ẩ m m ớ i, các d ự án đầ u t ư sinh l ợ i.. - B ấ t k ỳ m ộ t doanh nghi ệ p nào, khi kh ở i s ự kinh doanh đề u ph ả i c ầ n đế n ngu ồ n v ố n. - V ớ i các doanh nghi ệ p thu ộ c khu v ự c t ư nhân ở các n ướ c đ ang phát tri ể n thì ngu ồ n v ố n vay t ừ ngân hàng có ý ngh ĩ a r ấ t quan tr ọ ng giúp doanh nghi ệ p có th ể th ự c hi ệ n đượ c các d ự án đầ u t ư c ủ a mình. - Nh ư đ ã phân tích ở trên cho th ấ y ở các n ướ c này, th ị tr ườ ng ch ứ ng khoán kém phát tri ể n và h ơ n n ữ a các doanh nghi ệ p t ư nhân khó có th ể ti ế p c ậ n đượ c ngu ồ n v ố n qua th ị tr ườ ng ch ứ ng khoán do. - uy tín ch ư a cao, quy mô nh ỏ… Do v ậ y v ố n vay t ừ ngân hàng s ẽ ả nh h ưở ng mang tính quy ế t đị nh t ớ i vi ệ c kh ở i s ự kinh doanh c ủ a doanh nghi ệ p. - Tuy nhiên để có th ể vay đượ c v ố n ngân hàng thì doanh nghi ệ p ph ả i xây d ự ng đượ c các d ự án kh ả thi, hi ể u qu ả và môi tr ườ ng kinh t ế , pháp lu ậ t nói chung, môi tr ườ ng tín d ụ ng nói riêng ph ả i th ự c s ự lành m ạ nh.. - Th ứ hai: V ố n vay ngân hàng giúp doanh nghi ệ p đổ i m ớ i công ngh ệ , t ừ đ ó nâng cao n ă ng l ự c c ạ nh tranh và hi ệ u qu ả ho ạ t độ ng s ả n xu ấ t kinh doanh.. - Trong môi tr ườ ng c ạ nh tranh ngày càng kh ố c li ệ t bu ộ c doanh nghi ệ p ph ả i không ng ừ ng đổ i m ớ i công ngh ệ , mu ố n đổ i m ớ i đượ c công ngh ệ thì ph ả i có ti ề m l ự c tài chính hùng m ạ nh. - Chính vì v ậ y v ố n vay ngân hàng s ẽ t ạ o đ i ề u ki ệ n cho doanh nghi ệ p t ư nhân đổ i m ớ i trang thi ế t b ị , nâng cao ch ấ t l ượ ng s ả n ph ẩ m, gi ữ v ữ ng và m ở r ộ ng th ị ph ầ n. - Chính vì t ầ m quan tr ọ ng này mà các chuyên gia kinh t ế đ ã xác đị nh h ệ th ố ng tài chính nói chung, h ệ th ố ng ngân hàng nói riêng là m ộ t trong tám nhóm y ế u t ố có ả nh h ưở ng t ớ i n ă ng l ự c c ạ nh tranh c ủ a doanh nghi ệ p và n ề n kinh t ế . - M ộ t qu ố c gia v ớ i h ệ th ố ng tài chính phát tri ể n, s ẵ n sàng đ áp ứ ng nhu c ầ u v ề v ố n c ủ a doanh nghi ệ p s ẽ giúp nâng cao n ă ng l ự c c ạ nh tranh c ủ a doanh nghi ệ p.. - Th ứ ba: V ố n vay ngân hàng giúp doanh nghi ệ p n ă ng độ ng và linh ho ạ t h ơ n trong quá trình s ả n xu ấ t kinh doanh.. - Để nâng cao tính n ă ng độ ng và linh ho ạ t thì các doanh nghi ệ p nói chung, doanh nghi ệ p t ư nhân nói riêng ph ả i có đượ c ngu ồ n v ố n k ị p th ờ i, giúp h ọ đư a ra các quy ế t đị nh m ộ t cách nhanh chóng tr ướ c các bi ế n độ ng th ườ ng xuyên c ủ a ho ạ t độ ng kinh doanh. - Trong c ơ c ấ u ngu ồ n v ố n đ ó thì v ố n vay t ừ ngân hàng có ý ngh ĩ a quan tr ọ ng. - Vay m ượ n qua th ị tr ườ ng ch ứ ng khoán thì doanh nghi ệ p t ư nhân ph ả i đ áp ứ ng đượ c các tiêu chu ẩ n, đ i ề u ki ệ n v ề pháp lý cho phép và quan tr ọ ng h ơ n là doanh nghi ệ p ph ả i có uy tín. - t ổ ch ứ c tài chính ch ỉ đ áp ứ ng cho m ộ t s ố ít doanh nghi ệ p b ở i các đố i t ượ ng đượ c tài tr ợ là r ấ t h ạ n h ẹ p. - Chính vì v ậ y, vay v ố n qua h ệ th ố ng ngân hàng th ươ ng m ạ i là ngu ồ n v ố n quan tr ọ ng h ơ n b ở i thông qua các s ả n ph ẩ m tín d ụ ng đ a d ạ ng nh ư : cho vay k ỳ h ạ n, tín d ụ ng tu ầ n hoàn, cho vay theo d ự án đầ u t ư , cho thuê tài chính … s ẽ t ạ o đ i ề u ki ệ n cho doanh nghi ệ p có th ể d ễ dàng vay v ố n d ướ i các hình th ứ c, t ừ đ ó giúp doanh nghi ệ p có đượ c ngu ồ n v ố n đ áp ứ ng k ị p th ờ i cho nhu c ầ u s ả n xu ấ t kinh doanh, nâng cao tính n ă ng độ ng và linh ho ạ t c ủ a doanh nghi ệ p. - V ề phía ng ườ i đ i vay là khu v ự c t ư nhân, v ớ i m ụ c tiêu t ố i đ a hóa l ợ i nhu ậ n, ho ạ t độ ng v ớ i chính v ố n li ế ng c ủ a mình nên kinh t ế t ư nhân s ử d ụ ng v ố n vay hi ệ u qu ả , đả m b ả o kh ả n ă ng sinh l ợ i và an toàn c ủ a v ố n vay ngân hàng, đồ ng th ờ i giúp các ngân hàng khai thác đượ c các th ị tr ườ ng m ớ i, đ a d ạ ng hóa các s ả n ph ẩ m tín d ụ ng. - Tuy nhiên trên th ự c t ế , ở các n ướ c đ ang phát tri ể n và đ ang chuy ể n đổ i thì khu v ự c kinh t ế t ư nhân không d ễ gì vay m ượ n đượ c ngu ồ n v ố n qua ngân hàng, có hàng lo ạ t các rào c ả n v ề m ặ t pháp lý, kinh t ế… và các nhân t ố khác gây khó kh ă n cho vi ệ c vay v ố n ngân hàng c ủ a khu v ự c kinh t ế t ư nhân.. - Nh ữ ng khó kh ă n c ả n tr ở khu v ự c kinh t ế t ư nhân vay v ố n ngân hàng. - Tuy nhiên xét v ề quy mô thì các doanh nghi ệ p v ừ a và nh ỏ là lo ạ i hình doanh nghi ệ p g ặ p nhi ề u khó kh ă n h ơ n so v ớ i các doanh nghi ệ p l ớ n trong quan h ệ vay v ố n ngân hàng. - T ạ i các n ướ c đ ang phát tri ể n và đặ c bi ệ t là các n ề n kinh t ế chuy ể n đổ i thì các doanh nghi ệ p nói chung, doanh nghi ệ p t ư nhân còn g ặ p nhi ề u khó kh ă n trong vi ệ c vay v ố n t ừ ngân hàng. - Theo kh ả o sát c ủ a Di ễ n đ àn Kinh t ế Th ế gi ớ i v ề kh ả n ă ng ti ế p c ậ n các kho ả n vay t ừ ngân hàng (1). - Các n ướ c đ ang phát tri ể n th ườ ng có đ i ể m s ố r ấ t th ấ p cho th ấ y kh ả n ă ng ti ế p c ậ n v ố n ngân hàng là r ấ t khó kh ă n, ví d ụ : Ukraina là 3,18, Philipin là 2,92, Vi ệ t Nam là 2,82 và Mêxico và Braxin đề u b ằ ng 2,79, ti ế p đế n Trung Qu ố c là 2,57 và Ackhentina là 2,33 [2].Có th ể ch ỉ ra m ộ t s ố khó kh ă n chính c ả n tr ở ho ạ t độ ng cho vay c ủ a Ngân hàng đố i v ớ i khu v ự c kinh t ế t ư nhân nh ư sau:. - Th ứ nh ấ t: Do đ a ph ầ n các doanh nghi ệ p t ư nhân thi ế u v ố n, n ă ng l ự c tài chính y ế u kém và thi ế u tài s ả n th ế ch ấ p.. - Do đ a ph ầ n các doanh nghi ệ p t ư nhân có quy mô nh ỏ nên các kho ả n vay ngân hàng th ườ ng không l ớ n và đ i ề u này làm t ă ng chi phí giao d ị ch khi cho vay c ủ a các ngân hàng th ươ ng m ạ i. - Bên c ạ nh đ ó do tính ch ấ t phân b ố ho ạ t độ ng phân tán v ề không gian và đ a d ạ ng v ề ngành ngh ề , l ĩ nh v ự c ho ạ t độ ng c ũ ng gây khó kh ă n cho ngân hàng trong quá trình thu th ậ p các thông tin v ề ng ườ i vay v ố n, làm t ă ng các chi phí khi cho vay c ủ a ngân hàng. - Chính vì l ẽ đ ó mà các Ngân hàng. - th ườ ng không mu ố n cho vay các doanh nghi ệ p có món vay nh ỏ. - Th ứ ba: Các doanh nghi ệ p t ư nhân th ườ ng thi ế u kh ả n ă ng xây d ự ng chi ế n l ượ c kinh doanh dài h ạ n và b ề n v ữ ng, đ i ề u này d ẫ n t ớ i khó hình thành đượ c m ố i quan h ệ lâu dài trong vay m ượ n v ố n ngân hàng.. - V ớ i quy mô nh ỏ , n ă ng độ ng và linh ho ạ t, thích ứ ng nhanh chóng v ớ i các thay đổ i c ủ a môi tr ườ ng kinh doanh nh ư ng các doanh nghi ệ p t ư nhân l ạ i th ườ ng thi ế u m ộ t chi ế n l ượ c kinh doanh dài h ạ n và b ề n v ữ ng. - Chính vì l ẽ đ ó mà các ngân hàng th ườ ng t ừ ch ố i các kho ả n cho vay l ớ n b ở i h ọ ch ư a th ấ y đượ c tính đả m b ả o ch ắ c ch ắ n ràng kho ả n ti ề n cho vay đ ó có đượ c s ử d ụ ng cho m ộ t m ộ t d ự án ti ề m n ă ng mang tính hi ệ u qu ả và an toàn, và do v ậ y khó hình thành m ộ t m ố i quan h ệ vay m ượ n mang tính th ườ ng xuyên lâu dài gi ữ a các doanh nghi ệ p t ư nhân và ngân hàng.. - Th ứ t ư : Kinh t ế t ư nhân g ặ p nhi ề u b ấ t bình đẳ ng so v ớ i doanh nghi ệ p Nhà n ướ c trong vay v ố n ngân hàng.. - Trong m ộ t th ờ i gian khá dài, chính ph ủ các n ướ c th ườ ng dành nhi ề u ư u đ ãi h ơ n trong vi ệ c cung c ấ p tín d ụ ng ngân hàng cho các doanh nghi ệ p Nhà n ướ c nh ư cho vay v ớ i lãi su ấ t th ấ p, không c ầ n th ế ch ấ p. - M ặ c dù ngày nay v ớ i các cam k ế t qu ố c t ế v ề h ộ i nh ậ p nh ư ng ở m ộ t ch ừ ng m ự c nào đ ó dù công khai hay không công khai thì khu v ự c t ư nhân ít nhi ề u còn g ặ p b ấ t bình đẳ ng trong vi ệ c ti ế p c ậ n các kho ả n vay ngân hàng so v ớ i doanh nghi ệ p Nhà n ướ c. - H ệ th ố ng ngân hàng th ươ ng m ạ i ở các n ướ c này đ a ph ầ n s ở h ữ u Nhà n ướ c chi ế m ph ầ n l ớ n, ho ạ t độ ng kém hi ệ u qu ả và h ọ mu ố n cho các doanh nghi ệ p Nhà n ướ c vay h ơ n b ở i tính an toàn h ơ n do ít nhi ề u Nhà n ướ c còn ư u ái nh ấ t đị nh cho doanh nghi ệ p Nhà n ướ c.. - Th ứ n ă m: Do s ự thi ế u v ắ ng h ệ th ố ng cung c ấ p thông tin tài chính nói chung, thông tin trong giao d ị ch gi ữ a ngân hàng và các doanh nghi ệ p t ư nhân nói riêng ở các n ướ c đ ang phát tri ể n.. - Trong quan h ệ giao d ị ch gi ữ a ngân hàng và các doanh nghi ệ p t ư nhân, do thông tin hai chi ề u gi ữ a doanh nghi ệ p t ư nhân và các ngân hàng là r ấ t h ạ n ch ế , đ i ề u này có th ể xu ấ t phát t ừ nh ữ ng h ạ n ch ế riêng c ủ a các doanh nghi ệ p có quy mô nh ỏ nh ư : m ặ t b ằ ng kinh doanh và s ả n xu ấ t thi ế u ổ n đị nh, thi ế u kinh nghi ệ m và k ỹ n ă ng c ầ n thi ế t trong giao d ị ch v ớ i ngân hàng.. - H ơ n n ữ a do s ố l ượ ng khách hàng vay v ố n là các doanh nghi ệ p t ư nhân quá đ ông và ho ạ t độ ng phân tán v ề đị a đ i ể m, đ a d ạ ng v ề ngành ngh ề gây ra nh ữ ng t ố n kém chi phí giao d ị ch cho ngân hàng ho ặ c do n ă ng l ự c y ế u kém c ủ a h ệ thông ngân hàng trong vi ệ c thu th ậ p và x ử lý thông tin. - Vì v ậ y, do thi ế u thông tin v ề khách hàng vay v ố n nên ho ặ c là ngân hàng th ậ n tr ọ ng và h ạ n ch ế khi cho vay l ầ n đầ u, ho ặ c là ngân hàng đ òi h ỏ i khách hàng ph ả i cung c ấ p thêm thông tin, đả m b ả o v ậ t th ế ch ấ p, và h ơ n n ữ a là m ứ c lãi su ấ t cho vay c ũ ng s ẽ cao h ơ n vì r ủ i ro cao h ơ n do thi ế u thông tin v ế khách hàng. - Th ự c t ế qua kh ả o sát c ủ a IFC và MPDF ở Trung Qu ố c [3] và Đ ông D ươ ng cho th ấ y ở các qu ố c gia này, các ngân hàng r ấ t dè d ặ t trong vi ệ c cho vay các doanh nghi ệ p t ư nhân m ớ i thành l ậ p, và thông th ườ ng thì các doanh nghi ệ p này ph ả i sau m ộ t th ờ i gian ho ạ t độ ng m ớ i có th ể d ễ dàng h ơ n vay đượ c v ố n t ừ ngân hàng. - Bên c ạ nh đ ó c ũ ng do thi ế u thông tin nên các ngân hàng ở các n ướ c này th ườ ng đ òi h ỏ i v ậ t th ế ch ấ p khi vay v ố n trong khi đ ó tài s ả n th ế ch ấ p c ủ a các doanh nghi ệ p t ư nhân th ườ ng có giá tr ị th ấ p và gi ấ y ch ứ ng nh ậ n s ở h ữ u thi ế u rõ ràng.. - Th ứ sáu: H ệ th ố ng ngân hàng th ươ ng m ạ i ở các n ướ c đ ang phát tri ể n ho ạ t độ ng thi ế u tính c ạ nh tranh và n ă ng l ự c y ế u kém.. - Trong h ệ th ố ng ngân hàng th ươ ng m ạ i ở các n ướ c đ ang phát tri ể n thì s ở h ữ u Nhà n ướ c chi ế m t ỷ tr ọ ng khá l ớ n, t ạ i đ a s ố các n ướ c Châu phi thì s ở h ữ u Nhà n ướ c chi ế m t ớ i t ừ 50 - 70%, ở Vi ệ t Nam và Trung Qu ố c con s ố này kho ả ng trên 70%, và ch ỉ ở B ắ c M ỹ và Châu Âu thì t ỷ l ệ này m ớ i là d ướ i 25% [4]. - C ũ ng theo Báo cáo Phát tri ể n Tài chính n ă m 2008 c ủ a Di ễ n đ àn Kinh t ế Th ế gi ớ i cho th ấ y: n ă m 2006 t ỷ l ệ s ở h ữ u tài s ả n trong h ệ th ố ng ngân hàng do Nhà n ướ c s ở h ữ u ở Ấ n Độ là. - Các n ướ c đ ang phát tri ể n và m ộ t s ố ít n ướ c khác có quy mô s ở h ữ u công c ộ ng trong h ệ th ố ng ngân hàng chi ế m t ỷ tr ọ ng l ớ n cho r ằ ng, th ứ nh ấ t: Nhà n ướ c có th ể phân b ổ ngu ồ n v ố n đầ u t ư có hi ệ u qu ả h ơ n v ớ i nh ữ ng ngành ư u tiên. - Th ứ hai: s ự th ố ng tr ị quá m ứ c c ủ a s ở h ữ u t ư nhân trong h ệ th ố ng ngân hàng có th ể d ẫ n đế n h ạ n ch ế kh ả n ă ng ti ế p c ậ n ngu ồ n v ố n c ủ a nhi ề u b ộ ph ậ n trong xã h ộ i, và lý do th ứ ba mang tính ph ổ bi ế n h ơ n c ả là các ngân hàng s ở h ữ u t ư nhân th ườ ng d ễ x ả y ra kh ủ ng kho ả ng h ơ n, do v ậ y các ngân hàng do s ở h ữ u Nhà n ướ c n ắ m gi ữ giúp ổ n đị nh hóa h ệ th ố ng tài chính. - Tuy nhiên các b ằ ng ch ứ ng nghiên c ứ u đị nh l ượ ng g ầ n đ ây c ủ a WB cho th ấ y t ạ i các n ướ c có t ỷ l ệ s ở h ữ u Nhà n ướ c cao trong h ệ th ố ng ngân hàng th ườ ng đ i li ề n v ớ i h ệ th ố ng ngân hàng y ế u kém, ti ế t ki ệ m và cho vay ít h ơ n và c ũ ng không có b ằ ng ch ứ ng nào cho th ấ y s ở h ữ u Nhà n ướ c trong h ệ th ố ng ngân hàng giúp ổ n đị nh n ề n kinh t ế . - C ũ ng do s ở h ữ u Nhà n ướ c trong h ệ th ố ng ngân hàng đ ã d ẫ n t ớ i hi ệ n t ượ ng độ c quy ề n trong h ệ th ố ng, do bao c ấ p c ủ a Nhà n ướ c đố i v ớ i các doanh nghi ệ p Nhà n ướ c ở m ộ t s ố n ướ c nh ư Vi ệ t Nam, Trung Qu ố c … đ ã hình thành m ố i quan h ệ : Chính ph ủ - ngân hàng qu ố c doanh -doanh nghi ệ p Nhà n ướ c.. - Các ngân hàng th ươ ng m ạ i do n ă ng l ự c y ế u kém, không có đủ kh ả n ă ng phân tích tín d ụ ng và do v ậ y đ ã l ự a ch ọ n ph ươ ng án cho vay các doanh nghi ệ p Nhà n ướ c vì độ an toàn cao do ít nhi ề u đượ c Nhà n ướ c b ả o h ộ . - Chính vì l ẽ đ ó mà các doanh nghi ệ p t ư nhân khó có kh ả n ă ng vay đượ c ngu ồ n v ố n t ừ ngân hàng cho dù h ọ ho ạ t độ ng có hi ệ u qu ả . - C ũ ng do s ở h ữ u mang tính độ c quy ề n trong h ệ th ố ng ngân hàng làm h ạ n ch ế kh ả n ă ng phát tri ể n c ủ a ngân hàng t ư nhân và n ướ c ngoài, đ i ề u này l ạ i gây khó kh ă n cho khu v ự c t ư nhân vay v ố n t ừ các ngân hàng ngoài qu ố c doanh. - Ch ỉ s ố này cho bi ế t m ứ c độ t ự do c ủ a h ệ th ố ng tài chính và ngân hàng ở các n ướ c nh ư m ứ c độ khó d ễ c ủ a vi ệ c thành l ậ p và ho ạ t độ ng c ủ a các công ty d ị ch v ụ tài chính. - bao g ồ m c ả nhà công ty trong và ngoài n ướ c, m ứ c độ can thi ệ p c ủ a Chính ph ủ vào h ệ th ố ng ngân hàng và các ho ạ t độ ng tài chính khác và s ự ả nh h ưở ng c ủ a Nhà n ướ c trong phân b ổ tín d ụ ng (Giá tr ị t ự do nh ấ t c ủ a ch ỉ s ố là 100% và nh ỏ nh ấ t là 0. - T ừ s ự phân tích trên cho th ấ y vai trò quan tr ọ ng c ủ a h ệ th ố ng ngân hàng là kênh cung ứ ng v ố n cho khu v ự c t ư nhân ở các n ướ c đ ang phát tri ể n. - Để m ở r ộ ng ho ạ t độ ng cho vay c ủ a ngân hàng đố i v ớ i khu v ự c kinh t ế t ư nhân ở các n ướ c đ ang phát tri ể n nói chung, Vi ệ t Nam nói riêng ph ả i c ầ n đế n các gi ả i pháp đồ ng b ộ , t ừ vi ệ c c ả i cách chính khu v ự c ngân hàng, c ả i cách khu v ự c kinh t ế Nhà n ướ c và m ộ t s ố c ơ ch ế , chính sách thu ộ c các l ĩ nh v ự c liên quan khác nh ư đấ t đ ai, ki ể m toán, phát tri ể n các t ổ ch ứ c đă ng ký tín d ụ ng … H ơ n n ữ a, các chính sách nh ằ m h ướ ng đế n vi ệ c x ử lý v ấ n đề thông tin và tài s ả n th ế ch ấ p trong quan h ệ tín d ụ ng gi ữ a doanh nghi ệ p và ngân hàng và đ ây là đ i ể m m ấ u ch ố t để x ử lý v ấ n đề khó ti ế p c ậ n ngu ồ n v ố n t ừ ngân hàng c ủ a khu v ự c t ư nhân ở các n ướ c đ ang phát tri ể n.. - [3] IFC, MPDF, Doanh nghi ệ p t ư nhân ở Trung Qu ố c đ ang n ổ i lên - Tri ể n v ọ ng trong th ế k ỷ m ớ i, Hà N ộ i 2000.. - [4] Ngân hàng Th ế gi ớ i, Báo cáo phát tri ể n Th ế gi ớ i n ă m, 2002.