- VAI TRÒ CỦA TÒA ÁN NHÂN DÂN TRONG CẢI CÁCH TƢ PHÁP Ở VIỆT NAM. - Chuyên ngành: Lý luận và lịch sử nhà nƣớc và pháp luật Mã số . - Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. - Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. - Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.. - 1 Chƣơng 1: LÝ LUẬN VỀ VAI TRÒ CỦA TÒA ÁN NHÂN DÂN. - TRONG CẢI CÁCH TƢ PHÁP Ở VIỆT NAMError! Bookmark not defined.. - NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CẢI CÁCH TƢ PHÁP Ở VIỆT NAM. - Error! Bookmark not defined.. - Khái niệm tƣ pháp và cải cách tƣ phápError! Bookmark not defined.. - Mục tiêu, quan điểm cải cách tƣ pháp Error! Bookmark not defined.. - Phƣơng hƣớng và nhiệm vụ của cải cách tƣ pháp ở nƣớc ta hiện nayError! Bookmark not defined.. - TÒA ÁN NHÂN DÂN TRONG CẢI CÁCH TƢ PHÁPError! Bookmark not defined.. - Khái quát về tổ chức, hoạt động của Tòa án nhân dânError! Bookmark not defined.. - Vị trí, vai trò, nhiệm vụ của Tòa án nhân dân trong cải cách tƣ phápError! Bookmark not defined.. - Chƣơng 2: THỰC TRẠNG VỀ VAI TRÒ CỦA TÒA ÁN NHÂN DÂN. - TRONG CẢI CÁCH TƢ PHÁP Ở NƢỚC TA HIỆN NAYError! Bookmark not defined.. - THỰC TRẠNG VAI TRÒ CỦA TÒA ÁN NHÂN DÂN TRONG. - CẢI CÁCH TƢ PHÁP Ở NƢỚC TA HIỆN NAYError! Bookmark not defined.. - Hoạt động xây dựng, trình Quốc hội, Ủy ban Thƣờng vụ Quốc hội các dự án theo thẩm quyền. - Hoạt động xét xử các vụ án, vụ việc theo thẩm quyềnError! Bookmark not defined.. - Hoạt động tổng kết công tác xét xử, bảo đảm áp dụng pháp luật trong xét xử. - Quản lý đào tạo bồi dƣỡng cán bộ công chức, thẩm phánError! Bookmark not defined.. - ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ VAI TRÒ CỦA TÒA ÁN NHÂN DÂN TRONG CẢI CÁCH TƢ PHÁP Error! Bookmark not defined.. - Chƣơng 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO VAI TRÒ CỦA TÒA ÁN NHÂN DÂN TRONG CẢI CÁCH TƢ PHÁPError! Bookmark not defined.. - TIẾP TỤC HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ TỔ CHỨC, HOẠT ĐỘNG CỦA TÒA ÁN NHÂN DÂN . - Tiếp tục sửa đổi, bổ sung hoàn thiện hệ thống pháp luật tạo cơ sở. - pháp lý vững chắc cho hoạt động của tòa án nhân dânError! Bookmark not defined.. - Đổi mới hoạt động của tòa án nhân dânError! Bookmark not defined.. - NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG ĐỘI NGŨ THẨM PHÁNError! Bookmark not defined.. - BẢO ĐẢM CƠ SỞ VẬT CHẤT ĐÁP ỨNG YÊU CẦU THỰC TẾError! Bookmark not defined.. - CCTP: Cải cách tƣ pháp TAND: Tòa án nhân dân. - TANDTC: Tòa án nhân dân tối cao VKSND: Viện kiểm sát nhân dân XHCN: Xã hội chủ nghĩa. - Ở Việt Nam, ngay từ khi Cách mạng Tháng Tám thành công, thành lập nƣớc Việt Nam dân chủ cộng hòa, Đảng và Nhà nƣớc ta đã nhận thức rõ tầm quan trọng của ngành Tòa án.. - Cùng với sự ra đời của nƣớc Việt Nam dân chủ cộng hoà, ngày 13/9/1945 Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ban hành Sắc lệnh số 33c thiết lập Toà án quân sự tiền thân của ngành toà án để "xét xử tất cả những người nào phạm vào một việc gì có phương hại đến nền độc lập của nước Việt Nam dân chủ cộng hoà". - Trải qua các giai đoạn cách mạng, các quy định về ngành Tòa án nhân dân (TAND) đã nhiều lần đƣợc cải cách, sửa đổi, đã dần hoàn thiện và nâng cao vị trí, vai trò của ngành Toà án, góp phần củng cố, từng bƣớc xây dựng Nhà nƣớc pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa.. - Thực hiện quyền tƣ pháp mà chủ yếu là quyền xét xử là một trong những chức năng rất quan trọng của Nhà nƣớc Việt Nam và đƣợc giao cho TAND. - Do vậy, TAND có vai trò rất quan trọng trong bộ máy nhà nƣớc.. - Toà án có vị trí trung tâm trong các cơ quan tƣ pháp. - Nghị quyết số 49- NQ/TW ngày 02-6-2005 của Bộ Chính trị “Về Chiến lƣợc Cải cách tƣ pháp đến năm 2020” đã khẳng định: “Tổ chức các cơ quan tư pháp và các chế định bổ trợ tư pháp hợp lý, khoa học và hiện đại về cơ cấu tổ chức và điều kiện, phương tiện làm việc. - trong đó xác định Toà án có vị trí trung tâm và xét xử là hoạt động trọng tâm” [3].. - Vai trò của Toà án biểu hiện qua chức năng và thẩm quyền của Toà án đƣợc quy định trong Hiến pháp 2013, Luật Tổ chức Toà án nhân dân 2014 (TCTAND), Bộ luật Tố tụng hình sự 2003, Bộ luật Tố tụng Dân sự 2004, Luật xử lý vi phạm hành chính 2012 và các văn bản pháp luật khác.. - Theo quy định của những văn bản pháp luật nêu trên thì Toà án là cơ. - quan xét xử duy nhất của nƣớc Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, chức năng xét xử của Toà án là chức năng cơ bản và quan trọng nhất, nó bao trùm và xuyên suốt quá trình hoạt động của Toà án. - Điều 102 Hiến pháp 2013 quy định Tòa án gồm Toà án nhân dân Tối cao (TANDTC), và các Toà án khác do luật định là những cơ quan xét xử của Nƣớc Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. - Điều 1 Luật TCTAND 2014 quy định Toà án xét xử những vụ án hình sự, dân sự, hôn nhân và gia đình, lao động, kinh tế, hành chính và giải quyết những việc khác theo quy định của pháp luật.. - Chỉ có Toà án mới có quyền nhân danh Nhà nƣớc Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam tuyên bố một ngƣời có tội hay vô tội.. - Theo quy định tại Điều 2 Luật TCTAND 2014 thì: TAND là cơ quan xét xử của nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền tƣ pháp. - TAND có nhiệm vụ bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con ngƣời, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa. - bảo vệ lợi ích của Nhà nƣớc, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức cá nhân.. - Toà án còn là nơi biểu hiện quyền lực nhà nƣớc rõ ràng nhất, mọi phán quyết của Toà án có tính cƣỡng chế nghiêm khắc của Nhà nƣớc. - Theo quy định tại Điều 106 Hiến pháp 2013 quy định: Các bản án và quyết định của TAND đã có hiệu lực pháp luật phải đƣợc các cơ quan nhà nƣớc, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, các đơn vị vũ trang nhân dân và mọi công dân tôn trọng;. - Toà án là nơi thực hiện chức năng tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật có hiệu quả nhất, bằng việc đƣa lên phƣơng tiện thông tin đại chúng các phiên toà xét xử, tổ chức xét xử lƣu động ngoài tác dụng răn đe, giáo dục, phòng ngừa riêng và phòng ngừa chung, còn có tác dụng tuyên truyền, giới thiệu, giải thích về pháp luật để mọi ngƣời hiểu biết thêm về pháp luật và hƣớng họ tới. - “Sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật”. - Bằng hoạt động của mình, Toà. - án góp phần giáo dục công dân trung thành với Tổ quốc, chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật, tôn trọng những quy tắc của cuộc sống xã hội, ý thức đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm, các vi phạm pháp luật khác.. - TAND có vai trò quan trọng trong việc giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, tạo môi trƣờng ổn định cho sự phát triển kinh tế, hội nhập quốc tế, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc thông qua việc xét xử các vụ án theo thẩm quyền.. - TAND là chỗ dựa của nhân dân trong việc bảo vệ công lý, quyền con ngƣời, đồng thời là công cụ hữu hiệu bảo vệ pháp luật và pháp chế xã hội chủ nghĩa, đấu tranh có hiệu quả với các loại tội phạm và vi phạm.. - Tuy nhiên trong thực tiễn xét xử của ngành TAND vẫn còn những mặt hạn chế, bất cập, làm ảnh hƣởng đến vai trò của ngành toà án nhƣ: chất lƣợng xét xử chƣa đáp ứng yêu cầu, tình trạng án bị cải, sửa tuy ít nhƣng không giảm mà có xu hƣớng tăng, vẫn còn án tồn đọng, đặc biệt ở khâu xem xét đơn yêu cầu theo trình tự giám đốc thẩm, tái thẩm. - việc nâng cao chất lƣợng tranh luận tại phiên tòa chƣa đƣợc thực hiện đầy đủ ở các cấp tòa án khác nhau. - cơ sở vật chất của các tòa án chƣa đƣợc đầu tƣ đúng mức.... - Mặt khác, vị thế của ngành Tòa án trong bộ máy nhà nƣớc chƣa đƣợc xứng tầm. - Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị về cải cách tƣ pháp (CCTP) đã xác định vai trò trung tâm của ngành Tòa án trong hệ thống các cơ quan tƣ pháp nhƣng ở nhiều nơi, nhiều địa phƣơng vai trò của ngành Tòa án vẫn chƣa đƣợc chú trọng đúng mức. - Một số lãnh đạo địa phƣơng coi Tòa án nhƣ một sở, một phòng vẫn còn khá phổ biến, dù mức độ biểu hiện khác nhau. - Nhiều bản án có hiệu lực pháp luật không đƣợc thực thi, điều trớ trêu là có những vụ án khó khăn, cản trở lại đến từ các cơ quan nhà nƣớc khác.. - Hệ thống pháp luật chƣa đồng bộ, chƣa hoàn chỉnh cũng gây khó khăn cho các Thẩm phán. - Nhiều phán quyết công tâm nhƣng do hệ thống pháp luật quá phức tạp cũng dẫn đến bị hủy sửa.. - Quy định bổ nhiệm theo nhiệm kỳ 5 năm, trong khi hệ thống Tòa án hoạt động theo địa bàn, không đƣợc độc lập theo hệ thống ngành dọc cũng là những “vòng kim cô” khiến các Thẩm phán khi ngồi trƣớc công đƣờng khó có đƣợc sự chí công, vô tƣ cần phải có.. - Mức lƣơng theo thang bảng của Nhà nƣớc chung cho các ngành hiện nay vẫn là một thách thức với cán bộ, Thẩm phán ngành Tòa án. - Ở ngành khác nhƣ y tế, giáo dục… có thể có thêm thu nhập từ làm các nguồn khác, nhƣng ngành Tòa án thì không thể có.. - Do đó, việc nghiên cứu “vai trò của Toà án nhân dân trong cải cách tư pháp ở Việt Nam hiện nay” là vấn đề cấp thiết cả về mặt lý luận và thực tiễn, để tìm kiếm thêm các luận cứ khoa học cho việc nâng cao, bảo đảm vai trò của TAND trong CCTP.. - Cho đến nay đã có một số bài viết và công trình khoa học nghiên cứu liên quan đến vấn đề này. - Đối với các đề tài về cải cách tƣ pháp có đề tài khoa học cấp Đại học quốc gia của GS.TSKH. - Nguyễn Ngọc Chí đồng chủ trì: “Cải cách tư pháp ở Việt Nam trong giai đoạn xây dựng Nhà nước pháp quyền”, năm 2004. - Đào Trí Úc, PGS.TS Vũ Công Giao chủ biên: “Cải cách tư pháp vì 1 nền tư pháp liêm chính”, năm 2014. - sách chuyên khảo do GS.TSKH Đào Trí Úc chủ biên: “Hệ thống tư pháp và cải cách tư pháp ở Việt Nam hiện nay”, 2002. - Luận văn thạc sĩ luật học của tác giả Nguyễn Thế Anh: “Chiến lược cải cách tư pháp với mục tiêu bảo vệ công lý ở Việt Nam”, năm 2014;. - GS.TSKH Lê Văn Cảm với bài viết: “Về quyền tư pháp và các nguyên tắc. - Đinh Văn Ân, Võ Trí Thành (chủ biên) (2002), Thể chế - cải cách thể chế và phát triển: Lý luận và thực tiễn ở nước ngoài và Việt Nam, tr.276, Nxb Thống kê, Hà Nội.. - Bộ Tƣ pháp-Viện Nghiên cứu khoa học pháp lý (1992), Tập Sắc lệnh do Chủ tịch Hồ Chí Minh ký về Nhà nước và pháp luật, Tờ trình dự án Sắc lệnh cải cách bộ máy tư pháp và Luật Tố tụng, tr.514-515, Hà Nội.. - Bộ Chính trị (2005), Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 2/6/2005 về chiến lược cải cách tư pháp, Hà Nội.. - Bộ Chính trị (2005), Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày Về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020”, Hà Nội.. - Lê Cảm (chủ biên) (2002), Bàn về các cơ quan tư pháp trong bộ máy Nhà nước, Trong sách: Nhà nước và pháp luật Việt Nam trước thềm thế kỷ XXI, tr.257, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.. - Lê Cảm (2008), “Các bộ phận cấu thành cơ bản của hệ thống tƣ pháp hình sự”, Tạp chí Toà án nhân dân, (20), tr.2.. - Nguyễn Đăng Dung (chủ biên) (2005), Thể chế tư pháp trong Nhà nước pháp quyền, tr.11, Nxb Tƣ pháp, Hà Nội.. - Nguyễn Đăng Dung (2008), Khái niệm quyền lực tư pháp và hệ thống tư pháp trong Nhà nước pháp quyền, in trong Kỷ yếu hội thảo Vai trò của hệ thống tư pháp trong quá trình xây dựng Nhà nước pháp quyền, Văn phòng Quốc hội tổ chức ngày tại Nghệ An.. - Jean-Jacques Rousseau (2004), Bàn về khế ước xã hội, tr.218, Nxb Lý luận chính trị, Hà Nội.. - Trần Đức Lƣơng (2007), “Đẩy mạnh cải cách tƣ pháp đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nƣớc pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam”, Tạp chí Cộng sản, http://www.tapchicongsan.org.vn, tr.1.. - Montesquieu (1996), Tinh thần pháp luật, tr.100, Nxb Giáo dục, Khoa Luật -Trƣờng đại học Khoa học xã hội và nhân văn Hà Nội.. - Hoàng Phê (chủ biên) (2002), Từ điển tiếng Việt, tr.1071, (Viện Ngôn ngữ học), Nxb Đà Nẵng - Trung tâm Từ điển học.. - Quốc hội (2014), Luật tổ chức Tòa án nhân dân, Hà Nội.. - Tòa án nhân dân tối cao (2013), Báo cáo tổng kết 8 năm thực hiện Nghị quyết 49-NQ/TW ngày 2/6/2005 của Bộ Chính trị về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, Hà Nội.. - Việt Nam dân chủ cộng hoà (1945), Sắc lệnh số 33c ngày 13/9/1945 thiết lập Toà án quân sự tiền thân của ngành toà án, Hà Nội.. - Võ Khánh Vinh (2003), “Về quyền tƣ pháp trong Nhà nƣớc pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân ở nƣớc ta”, Tạp chí Nhà nước và pháp luật, (8), tr.5.. - Nguyễn Văn Yểu, Lê Hữu Nghĩa (Đồng chủ biên) (2006), Xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong thời kỳ đổi mới, tr.337-340, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.