NGHIÊN CỨU ĐA DẠNG SINH HỌC CỦA NẤM MEN PHÂN LẬP TỪ LÁ CÂY Ở VÙNG Ô NHIỄM DIOXIN SÂN BAY QUÂN SỰ ĐÀ NẴNG

- NGHIÊN CỨU ĐA DẠNG SINH HỌC CỦA NẤM MEN PHÂN LẬP TỪ LÁ CÂY Ở VÙNG Ô NHIỄM DIOXIN SÂN BAY QUÂN SỰ ĐÀ NẴNG.
- Đào Thị Lƣơng, Trần Thị Lệ Quyên, Dƣơng Văn Hợp Viện Vi sinh vật và Công nghệ Sinh học- ĐHQGHN MỞ ĐẦU.
- Để khắc phục hậu quả khôn lường này, các cơ quan khoa học của Việt Nam đã và đang nghiên cứu các phương pháp lý, hóa, sinh học để loại bỏ đioxin khỏi môi trường..
- Các nghiên cứu về đa dạng vi sinh vật trong đất ô nhiễm dioxin ở Đà Nẵng đã được nghiên cứu rất nhiều nhưng chưa có nghiên cứu nào được thực hiện trên bản lá cây sống ở vùng này có khác biệt so với ở các vùng không ô nhiễm.
- Trong bài báo này, chúng tôi báo cáo kết quả.
- “Nghiên cứu đa dạng sinh học của nấm men phân lập từ lá cây ở vùng ô nhiễm dioxin sân bay quân sự Đà Nẵng”.
- NGUYÊN LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP Các mẫu dùng cho nghiên cứu.
- MÉu l¸: 20 mẫu lá cây (Kí hiệu DN1 – DN20)..
- Các chủng vi khuẩn kiểm định: Shigella flexneri, Bacillus subtilis, Sarcina lutea, E.coli của Bảo tàng Giống chuẩn VSV, Viện.
- Vi Sinh Vật và Công nghệ Sinh học- ĐHQGHN..
- Môi trường xác định hoạt tính sinh enzym ngoại bào (g/l): cơ chất (tinh bột, kitin, casein, CMC)- 1.
- Phân lập nấm men.
- Khả năng kháng các vi sinh vật kiểm định..
- Xác định khả năng lên men.
- Các trình tự tham khảo dùng trong nghiên cứu cây phát sinh chủng loại được lấy từ dữ liệu của DDBJ, EMBL, GenBank.
- 2 KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN.
- Phân lập.
- Thu thập 20 mẫu lá tại các vùng ô nhiễm Dioxin ở sân bay quân sự Đà Nẵng..
- Phương pháp pha loãng được sử dụng cho phân lập nấm men.
- Kết quả phân lập được thể hiện ở bảng 1..
- Trong số 20 mẫu lá thu thập ở sân bay Đà Nẵng, phân lập được 71 chủng nấm men..
- Có 3 mẫu (15%) không tìm thấy nấm men.
- lượng chủng nấm men phân lập trên một mẫu lớn hơn 9 ở 3 mẫu lá.
- Trung bình số chủng phân lập trên mẫu lá là 4,4.
- Kết quả này thấp hơn hẳn so với các kết quả chúng tôi phân lập từ các Vườn Quốc gia Cúc Phương và Vườn Quốc gia Phong Nha- Kẻ Bàng, trung bình 7 và 7,5 chủng nấm men/mẫu lá [2].
- Như vậy, dioxin không những ảnh hưởng đến đa dạng của vi sinh vật trong đất mà còn ảnh hưởng đến các vi sinh vật trên bản lá cây sống ở trong vùng này..
- Số lƣợng nấm men phân lập từ các mẫu lá.
- phân lập.
- 11 DN11 Muôi trắng - Melastoma septemnervium (Lour.) Merr.
- Khả năng sinh các hoạt chất sinh học của các chủng nấm men phân lập.
- Khả năng sinh enzym ngoại bào của các chủng nấm men phân lập.
- 71 chủng nấm men được nuôi cấy và xác định khả năng phân giải các cơ chất tinh bột, cazein, kitin, xenluloza.
- Kết quả tuyển chọn.
- khả năng sinh enzym ngoại bào của nấm men được thể hiện ở bảng 2..
- Kết quả cho thÊy kh¶ n¨ng ph©n gi¶i c¸c c¬ chÊt cña 71 chñng nÊm men lµ kh¸c nhau.
- Khác hẳn với tỷ lệ thấp của các chủng được phân lập trên mỗi mẫu lá, số lượng các chủng nấm men có khả năng sinh enzym ngoại bào mạnh trong nghiên cứu này (8-20%) cao hơn hẳn so với các nghiên cứu trước đây của chúng tôi (0-15.
- Số lƣợng chủng nấm men có khả năng sinh enzym ngoại bào phân giải cơ chất Khả năng.
- sinh enzym.
- Khả năng lên men của các chủng nấm men phân lập.
- Nuôi cấy và đánh giá khả năng lên men của 71 chủng nấm men.
- Kết quả cho thấy, các chủng nấm men phân lập từ các mẫu lá cây ở vùng này hầu như không có có khả năng lên men.
- Chỉ có 1/71 chủng có khả năng lên men yếu (chiếm 1,4.
- Khả năng sinh kháng sinh của các chủng nấm men phân lập.
- Số lượng chủng nấm men có khả năng sinh kháng sinh kháng lại 4 loại vi khuẩn kiểm định là rất ít (19,7.
- Nhận xét: Từ các kết quả trên cho ta thấy số lượng chủng nấm men phân lập trên bản lá ở vùng ô nhiễm dioxin thấp hơn so với các vùng khác, nhưng khả năng sinh các chất có hoạt tính sinh học lại cao hơn hẳn..
- Phân loại các chủng nấm men phân lập Dựa vào hình thái và màu sắc khuẩn lạc đã chọn 50 trong số 71 chủng nấm men phân lập, để xác định trình tự ADNr 26S..
- ADN tổng số của 50 chủng nấm men lựa.
- Kết quả đọc trình tự được xử lý trên phần mềm Clustal W 1.83, chương trình NJplot được dùng xây dựng cây phân loại.
- Các c©y ph¶ hÖ được x©y dựng dựa trªn tr×nh tự ADNr 26S đoạn D1/D2 của c¸c chủng nghiªn cøu với các loài gần gũi nhất với các loài đã biết thuộc c¸c chi Bullera, Candida, Cryptococcus, Jaminaea, Rhodosporidium, Rhodotorula, Sporisorium, Pseudozyma, Trichosporon,Ustilago…..
- Kết quả ở các hình 1-5 và bảng 3 cho thấy, 50 chủng nấm men nghiên cứu thuộc 9 chi, 23 loài khác nhau, trong đó có 10 loài được nghi ngờ là loài mới.
- Số lượng chủng phân lập được chủ yếu tập chung ở 2 chi Pseudozyma và Cryptococcus.
- Chi Pseudozyma có 20 chủng thuộc 3 loài đã biết, được phân lập từ 8 mẫu lá (chiếm 47%.
- 4 số mẫu lá có nấm men).
- chúng được phân lập trên 7 mẫu lá thu thập (chiếm 41% số mẫu lá có nấm men).
- Chi Cryptococcus có 9 chủng được phân lập từ 5 mẫu lá, thuộc 6 loài, 3 loài nghi ngờ là loài mới.
- Tiếp theo là chi Rhodotorula có 5 chủng thuộc 4 loài đều nghi ngờ là loài mới (chiếm 40 % số loài nghi ngờ loài mới), được phân lập từ 4 mẫu lá.
- Chi Ustilago có 5 chủng thuộc 3 loài, 2 loài nghi ngờ là loài mới.
- Chi Rhodosporidium có 5 chủng thuộc 3 loài, 1 loài nghi ngờ là loài mới.
- Chi Jaminaea có 2 chủng thuộc 1 loài đã biết..
- Chi Sporisorium có 2 chủng thuộc 1 loài đã.
- Chi Trichosporon có 1 chủng thuộc 1 loài đã biết..
- Trong nghiên cứu này, không tìm thấy nấm men sinh bào tử bắn, mặc dù chúng tôi phân lập được các nấm men thuộc chi Cryptococcus và Rhodotorula là 2 chi thường nằm đan xen với các chi của nấm men sinh bào tử bắn trong cây phát sinh chủng loại.
- Trong nghiên cứu trước đây và hiện nay (chưa công bố), chúng tôi phân lập ở Vườn Quốc gia Cúc Phương và Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng đều tìm thấy nấm men sinh bào tử bắn với số lượng.
- Vị trí phân loại của các chủng nấm men phân lập với các loài có quan hệ họ hàng gần thuộc các chi Jaminaea, Rhodosporidium và Rhodotorula.
- DN2.11.
- DN4.1 DN3.1.
- Vị trí phân loại của các chủng nấm men phân lập với các loài có quan hệ họ hàng gần thuộc chi Candida.
- Vị trí phân loại của các chủng nấm men phân lập với các loài có quan hệ họ hàng gần thuộc các chi Bullera, Cryptococcus.
- DN20.3 DN15.1 100.
- DN2.6 DN2.7.
- Vị trí phân loại của các chủng nấm men phân lập với các loài có quan hệ họ hàng gần thuộc chi Trichosporon.
- Vị trí phân loại của các chủng nấm men phân lập với các loài có quan hệ họ hàng gần thuộc các chi Sporisorium, Pseudozyma và Ustilago.
- DN1.9 54.
- DN2.8 50.
- DN2.4 DN5.1 DN20.1 100.
- 74 DN1.2 DN3.5 DN7.2 DN3.7 DN9.3 DN2.5 DN7.3 DN2.2 DN4.6.
- DN3.4 58.
- Đa dạng nấm men trên lá cây mọc ở Sân bay Qu©n sù Đà Nẵng.
- a Số lượng loài được nghi ngờ là loài mới (có độ tương đồng gen ADNr 26S đoạn D1/D2 thấp hơn 99% so với các loài gần gũi nhất đã biết trong ngân hàng gen.).
- b Số lượng loài trong chi.
- Một số phương pháp nghiên cứu Vi sinh vật học, Nxb Khoa Học và Kỹ thuật, Hà Nội.
- “Nghiên cứu đặc điểm sinh học và khả năng sinh enzym ngoại bào của hai chủng nấm men sinh bào tử bắn thuộc chi Bullera”, Tạp chí Công nghệ Sinh học, 5 (1), 99-108.